 | Tổng quan: | 3055950 |
Rosneft, hãng dầu khí của Nga vào trung tuần tháng 5 cho biết bắt đầu khoan dầu tại vùng biển phía nam Việt Nam ; tuy nhiên cũng bày tỏ lo ngại hoạt động đó khiến Trung Quốc phản ứng như đã từng gây sức ép buộc tập đoàn Repsol của Tây Ban Nha rút khỏi dự án ở Việt Nam.
Hãng dầu khí của Nga bắt đầu khai thác thăm dò dầu khí hôm 15/05 ở ngoài khơi vùng biển Vũng Tàu Reuters
Đài RFA đã có cuộc trao đổi với Thạc sỹ Hoàng Việt, Chuyên gia nghiên cứu Biển Đông. Trước hết ông đưa ra nhận xét về phản ứng của chính phủ Hà Nội về hành xử của Bắc Kinh trong vấn đề các nước khác hợp tác với Việt Nam thăm dò và khai thác dầu khí tại Biển Đông.
Hoàng Việt : Thực ra mà nói trong vụ Repsol mà Việt Nam phải rút 2 lô là Lô 136.03 và lô 07.03 thì cho thấy Việt Nam có một sự tính toán sai. Ở đây Việt Nam có một phép thử, Việt Nam muốn thử xem là Việt Nam có khả năng làm điều đó và Trung Quốc có phản đối hay không. Tuy nhiên, với sức ép của Trung Quốc thì Việt Nam đã phải rút hai lô đó. Và báo chí đã cho biết là Việt Nam đã phải bồi thường cho Repsol khá lớn, thì đó là một thất bại. Và cho đến cái lô mà gần đây nhất gọi là Lan Đỏ, lô 06.01 thì trước đây, có người cho rằng khi mà Việt Nam rút khỏi 2 lô 136.07 và lô 07.03 thì Việt Nam đã thất bại hoàn toàn thì tôi vẫn
cho rằng đó là một cái nút đỏ chúng ta phải xem xét trong cả quá trình. Và cho đến bây giờ với việc tiếp tục yêu cầu Rosneft khai thác trong khu vực lô 06.01 nằm sát lô 07.03 và như vậy nó cũng là một phép thử và cho thấy sự kiên trì của Việt Nam trong trường hợp này. Và nó cũng thấy là nếu như Repsol chỉ là một công ty tư nhân của Tây Ban Nha, chính phủ Tây Ban Nha không có sự can thiệp mạnh và bản thân chính phủ Tây Ban Nha cũng không có tiếng nói mạnh trên trường quốc tế thì công ty Rosneft là công ty có vốn của chính phủ Nga, và chính phủ Nga cũng là một cường quốc trong trường hợp này. Thế thì cũng sẽ xem xét và cho đến nay thì cái phản ứng dành cho vụ Rosneft trong cái Lô 06.01 Lan Đỏ này khác hẳn so với phản ứng đối với 2 lô trước. Còn lại thì chúng ta vẫn phải chờ xem trong thời gian tới diễn biến như thế nào thì chúng ta mới có thể nhận định thêm được.
RFA : Trong trường hợp mà Trung Quốc phản đối và gây sức ép buộc Rosneft cũng phải rút lui như trường hợp của Repsol hay Exxon Mobil thì thiệt hại dự kiến đối với Việt Nam sẽ là như thế nào, thưa ông ?
Hoàng Việt : Nếu lô này mà Việt Nam rút tiếp thì cho thấy những phép thử của Việt Nam hoàn toàn thất bại và nó sẽ có một viễn cảnh rất xấu. Viễn cảnh thế nào ?
Thứ nhất là bây giờ nguồn thu của chính phủ Việt Nam từ dầu khí rất là lớn. Và theo tôi được biết thì trữ lượng của khu vực này rất lớn và đem lại nguồn thu lớn cho chính phủ Việt Nam. Chính phủ Việt Nam đang rất khó khăn về tiền bạc lúc này.
Thứ hai là nó cho thấy chính sách của Việt Nam đối với các công ty dầu khí trên thế giới. Nếu mà Việt Nam thất bại trong trường hợp này, rõ ràng là cái uy tín của Việt Nam càng ngày càng suy giảm và trong tương lai việc Việt Nam mời thầu các công ty dầu khí sẽ rất là khó.
Và cái thứ ba nữa là cái thái độ của Việt Nam, nó cho thấy là khi mà Việt Nam càng xuống thì Trung quốc sẽ càng tiến lên. Và từ những cái việc đó thì có khả năng là trong một tương lai dài sắp tới thì Việt Nam khó mà có thể khai thác được ở những khu vực mà Trung Quốc cho là nằm trong khu vực đường lưỡi bò của họ. Điều này cũng dẫn đến những khó khăn của Tập đoàn dầu khí Việt Nam, những mỏ gần thì đã khai thác gần hết rồi còn những mỏ xa đụng đến sự phản đối của Trung Quốc như vậy họ phải rút hết.
RFA : Trước thực tế này, một số nhà quan sát cho rằng liệu Việt Nam có nên hợp tác với Trung Quốc trong việc khai thác dầu. Nhận định của ông như thế nào đối với giải pháp này ?
Hoàng Việt : Ý tưởng này không phải là mới lạ. Philippines thì cũng đang cố gắng làm điều này mặc dù một số người đối lập đều muốn ngăn cản điều này. Bởi vì Philippines thì còn nhiều khó khăn hơn, còn nhiều rào cản rất chặt chẽ trong đó có hệ thống hiến pháp, pháp luật của Philippines. Và nền tư pháp của Philippines thì là độc lập nên nếu có thể thì họ sẽ tuyên bố là vi hiến và với hành động vi hiến thì khó mà tổng thống Duterte có thể thực hiện được.
Và đó cũng nằm trong chiến lược của Trung Quốc : Chiến lược của Trung Quốc là một mặt ngăn cấm không cho Việt Nam và các quốc gia khác như Philippines khai thác ngay trên vùng đặc quyền kinh tế của chính họ nhưng Trung Quốc lại đưa ra một cái bẫy là "gác tranh chấp cùng khai thác", tức là các doanh nghiệp Việt Nam và Trung Quốc cùng hợp tác khai thác trên khu vực đó.
Thế thì phương án đó có lợi không, câu trả lời là không được, nó không có lợi. Vì sao ? Vì nguyên si cái chính sách đó đã được ông Đặng Tiểu Bình đưa ra từ thập niên 90 với tên đầy đủ là "chủ quyền thuộc ta, gác tranh chấp cùng khai thác".
Thứ nhất, nếu hai bên mà cùng khai thác thì mặc nhiên Việt Nam công nhận chủ quyền của Trung Quốc trong khu vực đó. Đó là cái thứ nhất.
Thứ hai là theo công ước luật biển năm 1982 thì rõ ràng vùng đặc quyền kinh tế nó sẽ nằm trong quyền , chủ quyền và quyền tài phán của quốc gia ven biển. Việt Nam là quốc gia ven biển nên Việt Nam sẽ được toàn bộ quyền, chủ quyền và quyền tài phán, tức là tất cả các quyền khai thác tài nguyên hải sản và dầu khí trên khu vực biển đó cũng như thềm lục địa đó.
Thế thì rõ ràng Trung Quốc chơi bài rất hay đến nhà người khác và mời người khác hợp tác ngay trên mảnh đất của nhà họ. Đó là điều rất nguy hiểm. Nếu Trung Quốc làm được điều này thì có nghĩa là Trung Quốc đã thành công bởi vì bao nhiêu năm nay họ vẫn muốn điều đó thành sự thật.
Và nếu chỉ cần một trong hai quốc gia là Philippines hoặc Việt Nam tạo tiền lệ thì Trung Quốc sẽ lấn tới và sau này sẽ buộc tất cả các quốc gia của ASEAN phải tuân theo cách này của Trung Quốc. Đó chính là vấn đề.
RFA : Xin cảm ơn ông.
Nguồn : RFA, 22/05/2018
Từ trung tuần tháng 11, Việt Nam xuất hiện trên sân khấu thế giới trong vai nước chủ nhà, niểm nở đón tiếp nhiều nguyên thủ quốc gia tới Đà Nẵng dự hội nghị APEC- Diễn Đàn Hợp tác Kinh tế Á Châu-Thái Bình Dương.
Mối đe dọa từ Trung Quốc
Ngay sau khi APEC bế mạc, Hà Nội lần lượt đón tiếp 2 vị khách qúy lãnh đạo hai cường quốc hàng đầu thế giới. Trước tiên là Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, chính thức đi thăm Việt Nam. Cùng ngày Tổng thống Mỹ lên máy bay về nước, Hà Nội lại trải thảm đỏ, bắn đại bác long trọng đón tiếp Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình. Nhưng đàng sau 21 phát đại bác và những lời phát biểu hòa hoãn nêu lên tinh thần đoàn kết giữa hai nước anh em cộng sản láng giềng, nhiều người Việt, kể cả trong chính quyền, vẫn lo ngại về ý đồ của nhà lãnh đạo Trung Quốc quyền lực nhất từ sau Mao Trạch Đông, vẫn quyết tâm thực hiện "giấc mơ Trung Hoa". Một nhà nghiên cứu các vấn đề Đông Nam Á phân tích mối đe dọa do Trung Quốc đặt ra đối với Việt Nam.
Là một nước nhỏ nằm sát cạnh một nước khổng lồ, việc Việt Nam bị Trung Quốc chi phối trong nhiều lĩnh vực là điều khó tránh khỏi, nhất là khi cường quốc lớn nhất khu vực, dưới quyền lãnh đạo của ông Tập Cận Bình, có tham vọng trở thành bá chủ thế giới và đang từng bước thực hiện ‘giấc mơ Trung Hoa’.
Giáo sư Ngô Vĩnh Long nói mối đe dọa đến từ Trung Quốc không chỉ hiện diện trên Biển Đông, mà có phần còn nguy hiểm hơn trên đất liền. Ông nói thái độ e dè lo lắng của nhiều người dân và chủ trương của giới lãnh đạo Việt Nam phải mềm dẻo với Trung Quốc, cũng có cái lý riêng của nó.
Giáo sư Ngô Vĩnh Long giải thích :
"Nếu mang ra so sánh, thì mối đe dọa của Trung Quốc ngay ở trên đất liền còn nguy hiểm hơn mối đe dọa trên Biển Đông rất là nhiều. Mình không muốn làm cho Trung Quốc quá phật lòng trong khi những nước có thể giúp Việt Nam hiện nay còn có vẻ hơi thờ ơ. Việt Nam chúng ta có câu "nước xa mà lửa gần". Nếu lửa bốc cháy nhà mình mà nước không gần thì rất là khó, thành ra tôi hiểu vì sao chính quyền Việt Nam trải thảm đỏ đón ông Tập Cận Bình".
Giáo sư Ngô Vĩnh Long cho rằng Việt Nam nên tận dụng cánh cửa cơ hội khi thế giới chú ý tới mình sau sự kiện APEC, để cải thiện hình ảnh của đất nước, và đẩy mạnh vai trò trong khu vực và trên trường quốc tế hầu có thể củng cố thế đứng của mình.
Giáo sư Ngô Vĩnh Long :
"Việt Nam đang được chú ý đến thì nên đẩy mạnh vai trò tích cực của mình không những đối với các nước trong khu vực và thế giới, mà thường thường một nước muốn được kính trọng là mình phải đối đãi với dân của mình như thế nào, chính sách trong nước của mình như thế nào, thì lúc đó cái chiến lược của mình đối với nước ngoài nó mới được bảo vệ và đẩy mạnh hơn".
Làm cách nào tận dụng các mối quan hệ của Việt Nam với Hoa Kỳ và Việt Nam với Trung Quốc để phục vụ tốt nhất các lợi ích của Việt Nam trong cuộc tranh chấp chủ quyền Biển Đông ?
Giáo sư Ngô Vĩnh Long :
"Trải thảm đỏ là một hình thức, một cách khác là làm sao để cho sức mạnh nội bộ của Việt Nam càng ngày nó càng phát triển thêm để dân chúng Việt Nam cùng nhau bảo vệ đất nước, thì tôi nghĩ trong đó nhân quyền và dân quyền là rất quan trọng dù cho ông Trump hay các nước khác không đề cập đến ngay trong lúc này. Chính Việt Nam phải làm sao để cho dân chúng ở trong nước cảm thấy rằng họ cần đóng góp cho tương lai của đất nước".
Về đề nghị của nhà lãnh đạo Mỹ làm trung gian điều giải giữa Việt Nam và Trung Quốc để giải quyết tranh chấp chủ quyền biển đảo, nhà nghiên cứu nhận định khi đưa ra đề xuất đó, ông Trump có lẽ không nắm vững vấn đề Biển Đông cho lắm.
Giáo sư Ngô Vĩnh Long nói :
"Ông Trump ông ấy nói câu này là hoàn toàn sai, là bởi vì đây không phải là một vấn đề giữa Việt Nam và Trung Quốc, hay giữa Việt Nam và một số nước khác trên thế giới. Vấn đề Biển Đông là vấn đề chung của thế giới, vấn đề chung của khu vực. Mỹ có bổn phận ở Biển Đông cũng như có bổn phận ở Tây-Thái Bình Dương. Bây giờ ông Trump nói Mỹ sẽ đứng giữa, tìm cách nối nước này với nước kia như vậy thì tất nhiên là Mỹ từ bỏ trách nhiệm của mình. Mà đây không phải là trách nhiệm mới, mà có cả trăm năm rồi. Mỹ đã tham dự 4 cuộc chiến ở Châu Á -Thái Bình Dương để bảo vệ an ninh ở đó cũng như để bảo vệ quyền lợi của Mỹ. Bây giờ tự nhiên tách rời Mỹ ra rồi bảo tôi sẽ đứng ngoài, và giúp cho các ông nói chuyện với nhau thì thật là vô lý !"
Mặc dù thái độ hòa hoãn hơn giữa các nước tranh giành chủ quyền trên Biển Đông sau hội nghị APEC cho phép lóe lên một tia hy vọng về triển vọng nối lại các cuộc đàm phán để đạt một bộ Quy tắc Ứng xử trên biển vào đầu năm tới, có phần chắc vụ tranh chấp chủ quyền tại vùng biển giàu tài nguyên này thể nào cũng có ngày sẽ bùng lên trở lại, bởi vì không có nước nào trong cuộc có ý định nhượng lại chủ quyền lãnh thổ, lãnh hải của mình, trong khi khó có thể thuyết phục Trung Quốc từ bỏ giấc mơ nước lớn của họ.
Hoài Hương
Nguồn : VOA, 22/11/2017
