Vụ bắt lãnh đạo của Huawei khiến Apple thành 'đích ngắm' ? (BBC, 11/12/2018)

Không cần phải quá chú ý cũng có thể nhận thấy Hoàn cầu Thời báo - tờ báo được nhà nước Trung Quốc hậu thuẫn - diễn giải vụ bắt giữ giám đốc tài chính của Huawei, bà Sabrina Mạnh Vãn Chu, như thế nào.

Apple kiếm được 20% doanh thu toàn cầu từ thị trường Trung Quốc

"Bước đi của Washington nhằm tấn công Huawei sẽ làm tổn hại chính họ", đó là dòng tít một bài viết của tờ báo này. "Cấm các công ty Trung Quốc như Huawei sẽ cô lập Mỹ khỏi nền kinh tế kỹ thuật số trong tương lai", - tiêu đề một bài khác.

Dòng tiêu đề thứ hai đó, với nội dung đe dọa về việc cô lập, sẽ khiến các hãng công nghệ của Mỹ phải tạm ngưng lại để cân nhắc vào lúc bà Mạnh đang bước sang ngày thứ 12 bị giam trong nhà tù Canada.

Vụ bắt giữ bà Mạnh hẳn sẽ gây khó khăn cho mối quan hệ của một số các hãng công nghệ khổng lồ của Mỹ vốn đang làm ăn rất tốt tại Trung Quốc

Chẳng hạn như Apple, đứa con cưng đại diện cho sự thành công của công nghệ Mỹ, là công ty có 20% doanh thu năm ngoái đạt được nhờ vào Trung Quốc.

Hoàn cầu Thời báo nói :

"Một số các nước phương Tây đang dùng tới các biện pháp chính trị để chống lại các nỗ lực của Huawei trong việc tiến vào thị trường các nước đó".

"Việc không đưa được ra các biện pháp cởi mở, có đi có lại, thì đồng nghĩa với việc các công ty của họ sẽ không được hưởng lợi gì từ nền kinh tế kỹ thuật số của Trung Quốc".

Ngăn chặn

"Hãy xem", phân tích gia Dan Ives từ hãng đầu tư Webush nói, "tình thế của giám đốc tài chính Huawei... đó là cọng cỏ nhưng có thể chọc thủng lưng lạc đà".

Trung Quốc từ lâu nay luôn cảm thấy Hoa Kỳ không công bằng với các hãng công nghệ lớn của Trung Quốc - cụ thể là Huawei, hãng có thể coi là một đối thủ cạnh tranh thực sự với Apple.

Tuy về mặt doanh thu mà nói thì khoảng cách vẫn là rất xa, giữa 266 tỷ đô la của Apple so với dự kiến 100 tỷ đô la của Huawei, nhưng hãng đã có bước nhảy cóc, qua mặt Apple trong lĩnh vực doanh số điện thoại di động thông minh trong thời gian đầu năm nay.

Huawei nay chỉ đứng thứ hai, sau Samsung mà thôi.

Người biểu tình tụ tập bên ngoài tòa án ở Vancouver để phản đối vụ Canada bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu

Hôm thứ Ba, một tòa án Trung Quốc đã cấm việc bán các đời điện thoại iPhone cũ, là một phần xử lý trong vụ kiện vi phạm bản quyền kéo dài đã lâu giữa Apple và Qualcomm.

Hầu hết các nhà quan sát chuyên về pháp luật đều trông đợi là Trung Quốc sẽ bác đề nghị của Qualcomm trong việc muốn xin lệnh cấm bán.

Không có mối liên hệ trực tiếp nào giữa hành động trên với cuộc tranh cãi Huawei.

Tuy nhiên, đặt trong bối cảnh vụ bắt giữ bà Mạnh và cuộc tranh cãi đang diễn ra trong vấn đề biểu thuế quan thì có thể coi đây là bước đi nhằm phô trương sức mạnh của Trung Quốc.

Câu chuyện về sự thành công thực sự của Huawei không đến từ điện thoại thông minh mà từ các thiết bị khiến chúng trở nên đáng giá. Huawei đã tự đặt mình vào vị trí hãng được lựa chọn trong việc tung ra từng bước công nghệ 5G, tức thế hệ mới của mạng điện thoại di động.

Nói một cách đơn giản, nếu Trung Quốc nghĩ rằng Mỹ kiềm tỏa một cách không công bằng cơ hội để Huawei trở thành một thế lực quan trọng trong cuộc chơi 5G, thì Bắc Kinh có thể trả đũa và Apple sẽ cảm nhận được sức mạnh của cú đánh này.

"Điều cuối cùng mà các nhà đầu tư công nghệ muốn thấy là tin về giám đốc tài chính của Huawei", ông Ives nói.

"Nó thổi bùng lên ngọn lửa cho cuộc trả đũa thêm nữa".

Phản đối nhẹ nhàng

Ông Ives nói rằng Apple hẳn phải cảm thấy như đã có một 'hồng tâm' - đích ngắm - nằm ngay trên lưng mình.

Wedbush ước tính 350 triệu iPhones đang được sử dụng trên toàn thế giới hiện sắp tới lúc người dùng muốn nâng cấp, trong đó có chừng 70 triệu người ở Trung Quốc.

"Quý vị đang nói về một phần tư lượng tăng trưởng trong thời gian ba, bốn năm tới, là phần sẽ đến từ Trung Quốc".

Ngay cả khi không có sự can thiệp chính thức thì doanh thu của Apple tại Trung Quốc cũng vẫn có thể bị ảnh hưởng.

Bên ngoài tòa án ở Vancouver, các thành viên của công động người Hoa tại thành phố này đã tỏ rõ thái độ. Họ mang theo các biển ghi "Trả tự do cho bà Mạnh" và nói với các phóng viên rằng họ thấy Mỹ đang bắt nạt Huawei, và trong mức độ nào đó là bắt nạt cả Trung Quốc.

Và theo các thư nội bộ mà Yahoo News có được thì một số các công ty Trung Quốc đã có bước đi nhằm khuyến khích nhân viên của họ sử dụng sản phẩm của Huawei thay vì của Apple.

Đôi bên cùng có lợi

Nhưng có một khía cạnh mà sự thành công của Apple tại Trung Quốc cũng đồng nghĩa với việc hãng thoát khỏi cơn thịnh nộ của Bắc Kinh - ngay cả nếu như bà Mạnh bị dẫn độ sang Mỹ, và thậm chí bị bỏ tù.

Apple đương nhiên sẽ không chỉ bán sản phẩm sang Trung Quốc mà còn sản xuất tại đó. Trong 2017, Apple ước tính đã tạo ra 4,8 triệu công ăn việc làm tại Trung Quốc thông qua các mảng sản xuất, bán lẻ, phân phối, chưa kể còn hoạt động phát triển phần mềm nữa.

Hơn nữa, hãng đã mở các trung tâm nghiên cứu tại Trung Quốc, là nơi đem đến cơ hội cho các sinh viên mới tốt nghiệp ưu tú nhất của nước này.

Dave Lee

********************

Hoa Vi : Tham vọng thống trị ngành viễn thông của Trung Quốc bị đe dọa (RFI, 11/12/2018)

Với vụ lãnh đạo cao cấp của Hoa Vi, tập đoàn viễn thông hàng đầu của Trung Quốc, bị Canada bắt giữ theo yêu cầu của Mỹ, kèm theo là một loạt những quyết định hạn chế sử dụng thiết bị của Hoa Vi đến từ các đồng minh của Hoa Kỳ, tham vọng thống trị công nghệ viễn thông của Trung Quốc đang bị đe dọa. Đây chính là thẩm định của nhiều chuyên gia phân tích được hãng tin Pháp AFP ngày 11/12/2018 trích dẫn.

Quảng cáo công nghệ 5G của Hoa Vi (Huawei) tại triển lãm PT, Bắc Kinh, ngày 26/09/2018. Reuters/Stringer

Ngay từ trước khi bùng lên vụ giám đốc tài chánh của Hoa Vi, bà Mạnh Vãn Châu, bị bắt tại Canada, với khả năng bị cho dẫn độ qua Mỹ, tập đoàn Hoa Vi đã bị nhiều nước phương Tây tẩy chay ở những mức độ khác nhau. Đối với ông Paul Triolo, chuyên gia về công nghệ thuộc văn phòng tham vấn Eurasia Group, đe dọa đối với Hoa Vi rất nghiêm trọng vì lẽ : "Nếu mất đi quyền tiếp cận các thị trường béo bở ở phương Tây, Hoa Vi có nguy cơ mất luôn khả năng tăng trưởng để có tiền chi trả cho công việc nghiên cứu và phát triển", rất cần thiết cho một tập đoàn công nghệ mũi nhọn.

Bị đe dọa nhiều nhất là thế hệ thứ năm của công nghệ di động 5G, được cho là sẽ trở thành xương sống của quá trình chuyển đổi kỹ thuật số của các nền kinh tế, một trong những lãnh vực mà Bắc Kinh có tham vọng đứng đầu thế giới thông qua kế hoạch "Made in China 2025".

Tuy nhiên, Washington đã hết sức lo ngại trước nguy cơ Bắc Kinh, với công nghệ 5G trong tay, có thể thao túng hệ thống thông tin liên lạc quân sự Mỹ. Chính quyền của tổng thống Donald Trump đặc biệt nghi ngờ Hoa Vi, một tập đoàn do một cựu sĩ quan quân đội Trung Quốc thành lập.

Ông James Lewis, một chuyên gia về công nghệ tại Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế CSIS ở Washington đã minh họa nỗi lo ngại của chính quyền Mỹ bằng hình ảnh của một người xây nhà đã quyết định là sẽ ăn trộm ngôi nhà của chính anh ta xây nên : "Anh ta biết rõ mọi sơ đồ thiết kế của ngôi nhà, hệ thống điện, các ngõ vào, và thậm chí cả chìa khóa".

Bên cạnh nguy cơ mất thị trường, lá cờ đầu của ngành công nghệ viễn thông Trung Quốc có thể bị Hoa Kỳ cấm mua sản phẩm của các công ty Mỹ như Intel hay Qualcomm, từ chip điện tử cho đến các thiết bị tối tân khác mà Hoa Vi rất cần. Cho đến nay sản phẩm của Hoa Vi được cho là lệ thuộc hoàn toàn vào các nguồn cung ứng đó.

Theo ông Triolo, tình huống đó "sẽ là thảm họa cho tham vọng công nghệ của Trung Quốc, đe dọa từ Hoa Vi, các nhà thầu phụ cung cấp cho Hoa Vi, cho đến tương lai toàn ngành công nghiệp".

Phía Trung Quốc cũng không che giấu lo ngại. Theo một chuyên gia về quan hệ Trung-Mỹ tại Đại Học Nhân Dân Bắc Kinh, được AFP trích dẫn, một lệnh cấm vận chip điện tử của Mỹ sẽ là một vố "dữ dội" đối với Hoa Vi, "thậm chí còn nghiêm trọng hơn so với đòn đánh vào ZTE", một tập đoàn viễn thông khác của Trung Quốc, suýt bị phá sản sau khi bị Mỹ trừng phạt.

Bộ Ngoại Giao Trung Quốc đã đánh giá là "lố bịch" những nghi ngờ của Mỹ đối với Hoa Vi. Tuy nhiên, nhiều nhà quan sát cho rằng chính chủ nghĩa dân tộc được biểu lộ thái quá của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã khiến phương Tây lo ngại.

Ông Tập Cận Bình đã công khai tuyên bố tham vọng biến Trung Quốc thành một cường quốc công nghệ, và vào năm 2015, đã cho thông qua một bộ luật buộc các công ty phải cộng tác với Nhà Nước trong các vấn đề an ninh quốc gia.

Theo luật này, với tư cách là một tập đoàn Trung Quốc, dĩ nhiên là Hoa Vi phải phục tùng yêu cầu của Bắc Kinh trên vấn đề an ninh, và như vậy mối lo ngại của phương Tây không phải là không có cơ sở.

Trọng Nghĩa

*******************

‘Công chúa Huawei’ : tư cách nhân quyền của Chính phủ Trung Quốc (VNTB, 11/12/2018)

‘Công chúa Huawei’ - Giám đốc tài chính của Huawei - Mạch Vãn Chu bị Canada bắt giữ, ngay lập tức Trung Quốc cáo buộc Canada vi phạm nhân quyền, yêu cầu lập tức thả người.

‘Công chúa Huawei’ được Chính phủ Bắc Kinh bảo vệ bằng yếu tố 'nhân quyền'.

Cụ thể, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói với các phóng viên : Sự giam cầm mà không đưa ra bất kỳ lý do nào vi phạm quyền con người. Chúng tôi yêu cầu lập tức thả người bị giam giữ để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người đó.

Sự lên tiếng lần này của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nhấn mạnh trọng tâm 'quyền con người' gây bất ngờ cho các cá nhân, tổ chức vận động nhân quyền, những chủ thể thường chỉ trịch chính quyền Bắc Kinh về sự bức tử với các quyền tự do dân sự - chính trị của người dân nước này. 

Ở Trung Quốc và bất cứ ai lên tiếng chống lại chính quyền đều phải đối mặt với sự sách nhiễu, bắt giữ và kết án tù. Quốc gia này cũng nằm trong top quốc gia có sự ứng xử với nhân quyền tồi tệ nhất trên thế giới, và cùng nhóm với cá quốc gia đạo Hồi (áp dụng luật Shari'a), hay chính quyền quân sự độc tài. 

Ở Trung Quốc, thành lập các trại cải huấn (được Bắc Kinh thừa nhận), nơi ước tính 1 triệu người Duy Ngô Nhỉ (ở vùng Tân Cương) đang được cải tạo. 

Trong khi Trung Quốc phê phán Canada là vi phạm nhân quyền, thì cùng lúc đó, chính quyền Bắc Kinh đã cho đóng cửa một trường dạy tiếng Ả Rập (hoạt động từ năm 1984) bởi vì Bắc Kinh tin rằng, ảnh hưởng tôn giáo (Hồi giáo, Thiên chúa giáo) sẽ đe dọa tính tuyệt đối quyền lực của Đcộng sản.) ở tỉnh Cam Túc. Bắc Kinh cũng từ chối chuyến thăm của Đoàn nhân quyền Đức đến Tân Cương trong tuần đầu tiên của tháng 12. 

Thế mà giờ đây, chính quyền độc đảng này lại đòi dựa vào cái yếu tố mà họ vứt bỏ để bảo hộ cho những công dân đặc biệt của mình. Và đây, được xem như một loại 'nhân quyền gắn thủ đoạn chính trị' của Bắc Kinh.

Bắc Kinh sẽ chỉ bảo vệ nhân quyền với những đối tượng thân hữu với chính quyền, những đối tượng mà nhờ vào chính sách độc tài mới ươm mầm được, và ngược lại, chính các đối tượng này sẽ làm trụ cột để phục vụ cho mưa đồ chính trị.

Huawei là một trong những nhà cung cấp dịch vụ và thiết bị viễn thông lớn nhất thế giới, gần đây đã vượt qua Apple để trở thành nhà sản xuất điện thoại thông minh lớn thứ hai sau Samsung. Huawei nằm trong chiến lược 'Made in China" vào năm 2025 của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Và tập đoàn này được trao một nhiệm vụ tối quan trọng về mặt quốc phòng, đó là đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu và phát triển [công nghệ quốc phòng], tất nhiên với sự hỗ trợ đáng kể từ việc ‘đánh cắp’ công nghệ của phương Tây. Tập Cận Bình tham vọng tạo dựng Huawei như một phiên bản Lockheed Martin (tập đoàn công nghệ quân sự Mỹ).

Và nhân quyền của Trung Quốc chính là thứ nhân quyền như vậy, một mô hình nhân quyền 1% cho đội ngũ quan chức, tư bản thân hữu. 

Tuy nhiên, vì là nhân quyền mang tính trang trí cho số đông, và sử dụng nhân quyền để đặc quyền, đặc lợi cho một nhóm người của Chính phủ, nên nền kinh tế - xã hội của Trung Quốc dễ bị tổn thương bởi các cuộc chiến tranh thương mại, và thậm chí là đến từ cả việc bị bắt người như nêu trên. 

Trung Quốc muốn thay thế Mỹ trở thành cảnh sát quốc tế, là chủ thể dẫn đầu của nền chính trị thế giới. Trung Quốc bất chấp mọi thứ, kể cả ăn cắp công nghệ. Nhưng với nhân quyền, thứ được các cá nhân, tổ chức kêu gọi thì Trung Quốc lại từ chối. Bởi một thể chế độc tài như Trung Quốc không hiểu được rằng, trong hệ xã hội loài người trước đây và cả bây giờ, nếu một không gian thiếu yếu tố nhân quyền sẽ khiến cho chính nền chính trị, và kinh tế về lâu dài có xu hướng què quặt và tiều tụy vì không vì triệt tiêu sự tự do tư duy và tự do sáng tạo.

200 năm phát triển của Mỹ, không phải chỉ đến từ công nghệ, mà đến từ quá trình xây dựng liên tục quyền con người để họ nhận thức và có ý chí làm thay đổi xã hội.

Và do đó, với một quốc gia kỳ thị nhân quyền, thì trong câu chuyện này, Bắc Kinh hoàn toàn không có tư cách để đề cập đến quyền con người ở đây.

Và điều trớ trêu thay, tuyên bố 'nhân quyền' của Trung Quốc lại diễn ra trong bối cảnh kỷ niệm Ngày Nhân quyền Quốc tế (10.12).

Sự kiện ‘Công chúa Huawei’ nhắc nhở với Trung Quốc rằng, Tây Âu bằng nền tảng con người luôn giữ trọng tâm về việc đấu tranh nhân quyền một cách hợp lý sẽ đủ tiềm lực để chống lại những đòn trừng phạt. Vì nhân quyền ở Tây âu là tôn trọng, còn Trung Quốc là sự tống giam.

Ánh Liên

*******************

Apple phủ nhận lệnh cấm iPhone tại Trung Quốc trong vụ Qualcomm (BBC, 11/12/2018)

Apple cho biết tất cả các mẫu iPhone của họ vẫn được bán tại Trung Quốc trong khi Qualcomm nói tòa án Trung Quốc đã ra lệnh cấm.

Nhà sản xuất chip Qualcomm của Mỹ tuyên bố họ đã giành được một lệnh cấm đối với Apple - cấm nhập khẩu một số mẫu iPhone, từ iPhone 6S đến iPhone X.

Lệnh sơ bộ, được ban hành bởi một tòa án Trung Quốc, là bước tiến mới nhất trong mối hận thù giữa hai gã khổng lồ công nghệ liên quan sở hữu trí tuệ.

Tuy nhiên, Apple cho biết tất cả các mẫu iPhone của họ vẫn được bán tại Trung Quốc.

Các bằng sáng chế đang tranh chấp liên quan đến phần mềm nhiều hơn là phần cứng.

Lệnh cấm này được áp dụng với các thiết bị chạy các phiên bản cũ hơn của hệ điều hành iOS của Apple chứ không phải các thiết bị chạy phiên bản mới nhất, iOS 12.

Tòa án cho rằng Apple đã vi phạm hai bằng sáng chế của Qualcomm - một liên quan đến thay đổi kích thước ảnh và một liên quan đến cách quản lý các ứng dụng trên màn hình cảm ứng.

"Apple tiếp tục hưởng lợi từ tài sản trí tuệ của chúng tôi trong khi từ chối bồi thường cho chúng tôi", Don Rosenberg, cố vấn chung của Qualcomm, nói.

Tuy nhiên, Apple đã trả lời rằng lệnh cấm là "một động thái tuyệt vọng khác của một công ty có hành vi bất hợp pháp đang bị các cơ quan quản lý trên toàn thế giới điều tra".

Apple nói thêm rằng họ sẽ "theo đuổi tất cả các biện pháp pháp lý thông qua các tòa án".

Vào tháng 1/2017, Apple đã đệ trình hai vụ kiện chống lại Qualcomm, tuyên bố Qualcomm đã lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường của mình với tư cách là nhà sản xuất chip.

Vào tháng Bảy cùng năm, Qualcomm tuyên bố rằng iPhone sử dụng chip của các đối thủ, như Intel, đã vi phạm sáu bằng sáng chế của hãng này.

*******************

Những "con ngựa thành Troie" của Trung Quốc trong Liên Âu (RFI, 11/12/2018)

Trên đường về nước sau thượng đỉnh G20 tại Buenos Aires, Achentina, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã ghé Bồ Đào Nha. Ngày 05/12/2018, ông đã ký với chủ nhà thỏa thuận gắn kết quốc gia Nam Âu này vào mạng lưới Một Vành Đai, Một Con Đường mà Bắc Kinh đang xây dựng.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và thủ tướng Bồ Đào Nha Antonio Costa, tại dinh Queluz, Bồ Đào Nha, ngày 05/12/2018. Reuters/Rafael Marcha

Với sự tham gia của Bồ Đào Nha, sáng kiến của Trung Quốc được cho là đã chiếm được một lợi thế quan trọng vì đất nước miền tây nam Châu Âu này có một vị trí quan trọng trên cả đường biển lẫn đường bộ, cho phép Trung Quốc dễ dàng tỏa ngược lên toàn bộ Châu Âu.

Bồ Đào Nha là "chiến lợi phẩm" mới nhất mà Bắc Kinh chính thức giành được trong nỗ lực mở rộng ảnh hưởng tại Liên Hiệp Châu Âu, với việc Lisboa hầu như phớt lờ các mối quan ngại càng lúc càng nhiều tại Bruxelles trước các khoản đầu tư to lớn của Trung Quốc vào các lãnh vực chiến lược của Châu Âu như hải cảng, vận tải, năng lượng, công nghệ…, sợ rằng an ninh Châu Âu có thể bị tác hại, công nghệ và phát minh của Châu Âu bị đánh cắp.

Trong một bài phân tích ngày 08/12/2018 đăng trên trang blog của Atlantic Council, một trong những think tank rất có uy tín tại Hoa Kỳ trong lãnh vực quan hệ quốc tế, Frederick Kempe, chủ tịch trung tâm nghiên cứu này, đã nêu bật một khía cạnh mà cho đến nay ít được chú ý tới : Đó là việc Trung Quốc đã bắt đầu có được năng lực lèo lái một số chính sách của Liên Hiệp Châu Âu đi theo hướng có lợi cho Bắc Kinh, thông qua một số quốc gia thân hữu.

Hy Lạp và Hungary : 2 con ngựa thành Troie đầu đàn của Trung Quốc

Trước tiên hết, theo chuyên gia Kempe, sự hào phóng ngày càng tăng của Trung Quốc đối với một số nước Châu Âu gặp khó khăn tài chánh như Hungary và Hy Lạp đã giúp cho Bắc Kinh có ảnh hưởng ngày càng mạnh trên các quyết định của Liên Hiệp Châu Âu mà hai quốc gia này là thành viên.

Ngay từ năm 2011, thủ tướng Hungary Viktor Orban đã tiếp xúc với thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo để tìm hỗ trợ tài chính sau cơn khủng hoảng 2008, mở cho Bắc Kinh một con đường đi vào Liên Âu.

Lý do của ông Orban rất đơn giản : Đó là sự sống còn của Hungary trước nguy cơ vỡ nợ, nhưng lại không muốn vay mượn với điều kiện nghiêm ngặt của các định chế Châu Âu. Bắc Kinh đã sẵn sàng cứu vớt Budapest, trong lúc Hungary cũng đã thuyết phục được một số lãnh đạo Trung Âu khác đi theo Bắc Kinh.

Kết quả là cơ chế "16 cộng 1" ra đời, đặt trụ sở ở Budapest, bao gồm Trung Quốc và 16 nước Trung và Đông Âu. Từ đó đến nay cơ chế này đã giúp Trung Quốc có được ảnh hưởng chưa từng thấy trong vùng.

Nhà nghiên cứu đã nêu bật hai ví dụ cụ thể cho thấy thành công mau chóng của Bắc Kinh trong việc tung tiền vào Hungary, biến nước này thành công cụ lèo lái chính sách Liên Hiệp Châu Âu theo hướng có lợi cho Trung Quốc.

Vào tháng 3 năm 2017, trong một động thái hiếm hoi, Hungary đã phá vỡ đồng thuận của Châu Âu về nhân quyền, từ chối ký một bức thư chung tố cáo các hành vi của chính quyền Trung Quốc bị cáo buộc là đã tra tấn nhiều luật sư bị bắt giam.

Trước đó, vào tháng 7 năm 2016, cùng với Hy Lạp, một quốc gia Liên Âu khác bị khó khăn và cũng được Bắc Kinh hào phóng mở hầu bao trợ giúp, Hungary cũng đã ngăn chặn việc nêu đích danh Trung Quốc trong một bản thông cáo của Liên Hiệp Châu Âu về phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye phủ nhận những đòi hỏi của Bắc Kinh về chủ quyền ở Biển Đông.

Riêng Hy Lạp, vào tháng 6 năm 2017, cũng đã ngăn chặn một tuyên bố của Liên Hiệp Châu Âu tại Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc chỉ trích Trung Quốc vi phạm nhân quyền. Đó là lần đầu tiên mà Liên Hiệp Châu Âu không có tuyên bố chung về nhân quyền Trung Quốc tại định chế nhân quyền hàng đầu của Liên Hiệp Quốc.

Vào lúc tổng thống Mỹ Donald Trump và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp nhau tại Achentina để tìm cách tránh không cho chiến tranh thương mại leo thang, trong khi Canada bắt một lãnh đạo cao cấp tập đoàn viễn thông Trung Quốc Hoa Vi ở Vancouver, theo yêu cầu của Mỹ vì tình nghi vi phạm lệnh trừng phạt Iran, Liên Hiệp Châu Âu như đã phải công nhận tư thế mong manh của mình trước cuộc đọ sức giữa hai cường quốc Mỹ-Trung.

Theo chuyên gia Kempe, Châu Âu đang phải nhức đầu vì những cú sốc đến từ một nước Mỹ ngày càng khó lường, một Trung Quốc càng lúc càng quyết đoán hơn, và một Châu Âu mà nội bộ ngày càng thêm chia rẽ về cách lèo lái giữa hai thế lực đó.

Từ ngày 02 đến 04 tháng 12 vừa rồi, các chuyên gia về chiến lược Âu Mỹ đã tề tựu về Đức tham dự Diễn Đàn Chiến Lược Munich (Munich Strategy Forum), một sự kiện chuẩn bị cho Hội Nghị An Ninh Munich (Munich Security Conference) sắp tới đây.

Bên lề Diễn Đàn, ông Wolfgang Ischinger, chủ tịch Hội Nghị An Ninh Munich đã không tránh khỏi lo ngại : "Trung Quốc đã cho thấy là họ có khả năng phủ quyết các chính sách của Liên Hiêp Châu Âu". Đối với ông Ischinger, trong lúc các tập đoàn Châu Âu hành động vì lợi nhuận thì các tập đoàn Trung Quốc trước sau như một, luôn luôn đại diện quyền lợi của Nhà nước, một điều "có thể trở nên nguy hiểm" cho Châu Âu.

Các quan chức Châu Âu thừa nhận là Trung Quốc đã thực hiện quyền phủ quyết họ giành được trên những chính sách cần sự đồng thuận.

Mối quan ngại lại càng tăng do việc ảnh hưởng của Trung Quốc tăng vọt ngoài dự kiến của mọi người, song song với đà phình lên nhanh chóng của đầu tư Trung Quốc. Đầu tư trực tiếp của Trung Quốc vào Châu Âu năm 2017 đã lên đến 30 tỷ đô la, so với vỏn vẹn 700 triệu trước khi nổ ra cuộc khủng hoảng tài chánh năm 2008.

‘Chiến tranh chính trị’

Một báo cáo của hai trung tâm tham vấn Đức, GPPI và viện nghiên cứu về Trung Quốc Mercator Institute for China Studies, đã thấy rằng Bắc Kinh đã lợi dụng cơ chế thông thoáng của Châu Âu và "nhanh chóng gia tăng nỗ lực gây ảnh hưởng chính trị ở Châu Âu".

Theo bản báo cáo, một số người gọi hành động của Trung Quốc là một hình thức tiến hành ‘chiến tranh chính trị’, tức là sử dụng những công cụ phi quân sự, công khai và bí mật, để tác động lên các thành phần ưu tú trong các lãnh vực kinh tế, chính trị, giới nghiên cứu và công luận ở Châu Âu.

Qua những nỗ lực này, Trung Quốc vừa làm yếu đi sự đoàn kết của Châu Âu cũng như sức thu hút của Mỹ, vừa cải thiện hình ảnh của mình trong tư cách một phương án có thể thay thế mô hình tự do dân chủ.

Căng thẳng ngày càng tăng giữa Mỹ và Trung Quốc tạo cơ may mới cho Châu Âu xuất hàng sang Trung Quốc, nhưng đồng thời Trung Quốc cũng gia tăng mạnh mẽ việc xuất khẩu và đầu tư sang Châu Âu bù đắp cho thị trường bị mất ở Mỹ.

Trong sáu tháng đầu năm nay ; những thương vụ Trung Quốc thâu tóm các công ty Châu Âu đã cao hơn 9 lần số vụ ở Bắc Mỹ, đạt trị giá 20 tỷ đô la (so với 2,5 tỷ), trong lúc đầu tư Trung Quốc vào Châu Âu cũng 6 lần cao hơn là vào Mỹ, đạt mức 12 tỷ đô la (so với 2 tỷ ở Mỹ).

Ngoài ra, một thỏa thuận thương mại mới Mỹ-Trung có thể tác hại đến Châu Âu trong bối cảnh Trung Quốc có thể chỉ trong nhấp nháy quyết định thay thế sản phẩm Châu Âu bằng hàng hóa Mỹ vì lý do chính trị, điều rất dễ vì kinh tế Trung Quốc không phải là một nền kinh tế tự do.

Khả năng tranh chấp Mỹ - Trung leo thang cũng làm đau đầu các chuyên gia Châu Âu, không biết nên chọn phía nào, hay lèo lái ra sao đặc biệt đối với các quốc gia và ngành công nghiệp có nhiều vốn liếng ở Trung Quốc.

Một số quan chức Châu Âu đã nói đến sự cần thiết phải có quyền "tự chủ chiến lược" trước các hành động của Mỹ trừng phạt các thực thể nước ngoài trong hồ sơ Iran cũng như phát biểu của ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuần này tại Bruxelles đặt lại vấn đề chủ nghĩa đa phương và Liên Hiệp Châu Âu. Thế nhưng cácquan chức này cùnglúc còn quan ngại hơn về cái được gọi là "chiến tranh chính trị" của Trung Quốc nhằm gây ảnh hưởng kinh tế, tài chính, và cả ngoại giao.

Liên Hiệp Châu Âu hiện chưa áp dụng biện pháp giới hạn đầu tư nước ngoài theo kiểu ủy ban về đầu tư ngoại quốc của Mỹ CFIUS, một ủy ban liên ngành phụ trách việc xem xét tác động của đầu tư ngoại quốc trên an ninh quốc gia. Tuy vậy, trong tháng này, Châu Âu đã thông qua một văn kiện thiết lập một kế hoạch chưa từng thấy, dù không ràng buộc, nhắm vào hình thức đầu tư "trấn lột" của Trung Quốc.

Nước Đức chẳng hạn, trong tuần qua đã tập trung chú ý đến vấn đề công ty Kuka Robotics, đã trở thành ví dụ điển hình của hiểm họa bán công nghệ cao cho Trung Quốc. Chuyên sản xuất robot công nghiệp, Kuka từng là một trong những công ty sáng tạo hàng đầu trong nền kinh tế thế kỷ 21 này của Đức, cho đến khi nó bị công ty Midea của Trung Quốc thâu tóm vào năm 2016.

Mới vào tháng trước, Midea đã nuốt hẳn lời bảo đảm trước đây là không thay đổi vị chủ tịch lâu đời rất được tôn trọng của Kuka, đánh dấu việc Trung Quốc hoàn toàn thâu tóm ngành công nghệ robot cực kỳ tiên tiến đó.

Bắc Kinh vẫn kiên trì thúc đẩy chiến lược ‘chia để trị’ tại Châu Âu

Châu Âu ngày càng đề cao cảnh giác, Trung Quốc vẫn kiên trì thực hiện chiến lược, lợi dụng sự chia rẽ trong nội Liên Hiệp Châu Âu, căng thẳng thương mại Mỹ - Châu Âu, và nhu cầu đầu tư khẩn cấp của các quốc gia miền nam và đông Châu Âu.

Bằng chứng rõ rệt nhất là chuyến viếng thăm đầu tiên cấp Nhà nước của ông Tập Cận Bình tại Tây Ban Nha và nhất là Bồ Đào Nha, sau thượng đỉnh G20.

Trung Quốc đã từng đầu tư 12 tỷ đô la vào một loạt đề án ở Bồ Đào Nha, từ năng lượng, giao thông, bảo hiểm, đến dịch vụ tài chính, truyền thông. Trong chuyến thăm của ông Tập, hai bên đã đào sâu thêm quan hệ đối tác kinh tế, với việc Lisboa đồng ý tham gia Con Đường Tơ Lụa Mới với hy vọng thu hút đầu tư Trung Quốc vào hạ tầng cơ sở và năng lượng Bồ Đào Nha. Trung Quốc chuẩn bị nắm đa số vốn của tập đoàn điện lực Bồ Đào Nha EDP, doanh nghiệp lớn nhất nước này, đồng thời là một nhà cung cấp năng lượng chủ chốt của Châu Âu

Trong phần kết luận, ông Kempe nhận thấy, tóm lại, trong những ngày qua, thị trường thế giới và truyền thông chỉ tập trung trên đàm phán thương mại Trump-Tập, mà bỏ lỡ câu chuyện đáng chú ý : Khả năng Trung Quốc thay thế vào chỗ, hay ít ra là thu hẹp ảnh hưởng của Mỹ ở Châu Âu.

Mai Vân

*******************

Bà Mạnh Vãn Chu tái hầu tòa ở Canada (VOA, 11/12/2018)

Bà Mạnh Vãn Chu, Phó Chủ tịch Huawei, sẽ tái hầu tòa ở thành phố Vancouver vào 11/12, và thẩm phán sẽ đưa ra quyết định cuối cùng xem liệu bà có được tại ngoại hay không trong khi chờ thủ tục dẫn độ, theo hãng tin Reuters.

Tranh vẽ bà Mạnh Vãn Chu xuất hiện ở tòa Vancouver hôm 10/12/2018.

Bà Mạnh Vãn Chu, Giám đốc tài chính của công ty công nghệ Huawei Trung Quốc, đã bị chính quyền Canada bắt giữ vào ngày 1/12 theo yêu cầu của Hoa Kỳ. Kể từ khi bà bị bắt đến nay, Trung Quốc liên tục chỉ trích việc bà bị giam giữ và yêu cầu trả tự do cho bà ngay lập tức.

Bà Mạnh, 46 tuổi, đối mặt với cáo buộc của Hoa Kỳ rằng bà đã "đánh lạc hướng" các ngân hàng đa quốc gia về việc Huawei kiểm soát một công ty hoạt động ở Iran, khiến các ngân hàng này có nguy cơ bị phạt nặng vì vi phạm các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran – theo hồ sơ của tòa án.

Ông David Martin, Luật sư của Mạnh đã đề nghị ông Lưu Hiểu Tông, chồng bà, làm người bão lãnh cho bà, nhưng thẩm phán và công tố viên nghi ngờ liệu ông Lưu có tuân thủ các nghĩa vụ và điều kiện để cho bà Mạnh được tại ngoại hầu tra hay không, vì ông ấy không phải là cư dân của tỉnh British Columbia và sẽ không hề hấn gì nếu bà Mạnh vi phạm các điều kiện tại ngoại.

Trong nỗ lực đưa bà Mạnh ra khỏi nơi tạm giam và để cho bà ở tại hai ngôi nhà sang trọng của bà ở Vancouver, luật sư bào chữa của bà đề xuất tòa sử dụng các thiết bị giám sát công nghệ cao và có an ninh theo dõi bà 24/24 để nhà chức trách an tâm rằng thân chủ của ông ta không bỏ trốn, theo Reuters.

Luật sư của bà cũng đã đề xuất một khoản tiền bảo lãnh tại ngoại 15 triệu đôla Canada (khoảng 11,3 triệu đôla Mỹ) và cam kết rằng bà Mạnh sẽ giao nộp tất cả hộ chiếu và giấy thông hành cho cảnh sát Canada.

Kể từ khi bà bị bắt, Bắc Kinh luôn yêu cầu phải trả tự do cho bà Mạnh ngay lập tức và đe dọa rằng Canada sẽ nhận "hậu quả". Các quan chức Hoa Kỳ và Trung Quốc dường như không muốn gắn kết việc bà Mạnh bị bắt với vụ tranh chấp thương mại giữa hai nước.

Hôm 11/12, phát biểu tại một diễn đàn ở Bắc Kinh, Uỷ viên Quốc vụ viện Vương Nghị, Ngoại trưởng Trung Quốc, cho biết Trung Quốc luôn theo dõi liên tục về sự an toàn của công dân Trung Quốc ở nước ngoài, mặc dù không đề cập trực tiếp đến trường hợp bà Mạnh.

Truyền hình Trung Quốc trích lời ông Vương nói : "Đối với bất kỳ hành vi bắt nạt nào mà vi phạm các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân Trung Quốc, Trung Quốc sẽ không bao giờ để yên".