Đặc sứ Mỹ trong liên minh chống IS từ chức để phản đối quyết định về Syria (VOA, 23/12/2018)
Brett McGurk, đặc sứ Hoa Kỳ trong liên minh quốc tế chống Nhà nước Hồi giáo, đã từ chức để phản đối quyết định của Tổng thống Trump rút quân khỏi Syria, truyền thông Mỹ loan tin.
Ông Brett McGurk được nói là có bất đồng mạnh mẽ với quyết định chóng vánh của Tổng thống Donald Trump rút 2.000 binh sĩ Mỹ khỏi Syria.
Quyết định từ chức của ông được xác nhận bởi một quan chức Bộ Ngoại giao nắm rõ sự việc, báo The Washington Post cho biết. Sự việc diễn ra ngay sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis loan báo từ chức trong tuần này vì những khác biệt về chính sách đối ngoại của Nhà Trắng, nổi bật là ở Syria.
Ông McGurk được nói là đã có kế hoạch rời vị trí này vào tháng 2 năm 2019, nhưng đài CBS News dẫn các nguồn tin của họ cho biết ông đã thông báo với Ngoại trưởng Mike Pompeo rằng ông sẽ tăng tốc rời chức vì bất đồng mạnh mẽ với quyết định chóng vánh của ông Trump rút 2.000 binh sĩ Mỹ khỏi Syria mà trên thực tế bỏ mặc các đồng minh của Mỹ trong khu vực.
Ông McGurk đệ đơn từ chức vào ngày thứ Sáu, theo CBS. Quyết định ra đi của ông sẽ có hiệu lực từ ngày 31 tháng 12, tờ Post cho biết.
Trước đó trong tháng này, ông McGurk nói rằng Nhà nước Hồi giáo chưa hề bị đánh bại hoàn toàn dù nhóm này đã mất nhiều lãnh thổ.
"Không người nào ứng phó với các vấn đề này hàng ngày tỏ ra tự mãn. Không ai tuyên bố sứ mệnh đã hoàn tất", ông McGurk phát biểu tại một cuộc họp báo ở Bộ Ngoại giao. "Đánh bại về mặt lãnh thổ là một giai đoạn trong một chiến dịch lâu dài hơn nhiều".
Ông Trump trước đó tuyên bố Mỹ đã đánh bại Nhà nước Hồi giáo ở Syria và đã đến lúc đưa binh sĩ về nước.
Ông McGurk đã dẫn đầu các nỗ lực của Mỹ chống lại ảnh hưởng của Nhà nước Hồi giáo trên các chiến trường Syria, Iraq, Afghanistan và những nơi khác kể từ năm 2015. Ông là một trong số ít những người được Tổng thống Barack Obama bổ nhiệm được đội ngũ của ông Trump yêu cầu ở lại vị trí của mình. Trước đó, ông đã phục vụ trong chính quyền Bush.
*******************
Mỹ rút khỏi Syria, Thổ Nhĩ Kỳ lên tuyến đầu chống "khủng bố" (RFI, 22/12/2018)
Một ngày sau khi tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo rút hết quân khỏi Syria, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ mới lên tiếng phản ứng. Ngày 21/12/2018, ông Erdogan hứa Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục truy đuổi "hai mối đe dọa khủng bố" : lực lượng dân quân Kurdistan, luôn bị Thổ Nhĩ Kỳ liệt vào danh sách khủng bố, và những thành viên thánh chiến cuối cùng của tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo.
Tổng thống Recep Tayyip Erdogan hôm 21/12/2018 hứa Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục truy đuổi "hai mối đe dọa khủng bố" Reuters/Umit Bektas
Từ Istanbul, thông tín viên Alexandre Billette cho biết thêm :
"Đích thân tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ phát biểu hôm thứ Sáu (21/12) : "Nếu quyết định rút hết quân Mỹ khỏi Syria được áp dụng, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ xóa sổ quân thánh chiến của tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo cũng như lực lượng bảo vệ Nhân Dân Kurdistan (YPG)".
Theo tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, mọi chuyện đã diễn ra đúng như những gì được thống nhất trong cuộc điện đàm với tổng thống Mỹ ngày 14/12. Sau khi hội đàm với đồng nhiệm Mỹ, ông Erdogan có lẽ đã chấp nhận tạm lùi chiến dịch quân sự của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, lúc đó sắp được tiến hành, nhắm vào lực lượng người Kurdistan ở phía Đông dòng sông Euphrate và để Washington có thời gian rút hết quân nhân Mỹ.
Tóm lại, sau thông báo của Donald Trump, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ tự cho là chủ luật chơi. Theo ông Erdogan, từ giờ Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thảo chiến lược để loại bỏ những khu vực cuối cùng vẫn do thánh chiến Hồi Giáo kiểm soát. Thậm chí, ông Erdogan còn gây sức ép với Hoa Kỳ : Ông muốn hoãn cuộc tấn công nhắm vào vào lực lượng dân quân Kurdistan nhưng quyết định tạm hoãn này không phải là vô hạn".
Thu Hằng
*****************
Mattis ra đi, đồng minh Mỹ ở Châu Á-Thái Bình Dương mất người bạn tin cậy ở Washington (VOA, 22/12/2018)
Quyết định từ chức đột ngột của Bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ Jim Mattis đã gây quan ngại sâu xa nơi các đồng minh của Mỹ tại Châu Á-Thái Bình Dương.
Tư liệu : Bộ trưởng quốc phòng Jim Mattis tại hội nghị các Bộ trưởng quốc phòng ASEAN tại Thượng đỉnh An ninh ở Châu Á, ngày 4/6/2017. (DOD photo by Navy Petty Officer 2nd Class Dominique A. Pineiro)
Hãng tin Reuters dẫn lời các quan chức khu vực và các nhà phân tích nhận định hôm 21/12 rằng những đồng minh của Mỹ vẫn xem tướng hồi hưu Jim Mattis là người đã xây dựng được niềm tin, và có công kiềm hãm khuynh hướng bốc đồng, tự cô lập hóa của chính quyền Mỹ hiện tại.
Khu vực Á Châu-Thái Bình Dương - bao gồm các đồng minh kiên cường của Hoa Kỳ như Nhật Bản, Hàn Quốc và Úc – là những vùng có nhiều biến động và là địa điểm của một số điểm nóng nhất trên thế giới, trong bối cảnh căng thẳng tăng cao trên bán đảo Triều Tiên, và các động thái của Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông gây ra nhiều xích mích.
Ông Mattis là người vẫn hậu thuẫn các quan hệ với những đồng minh truyền thống của Mỹ. Ông từ chức vì có quan điểm bất hòa với Tổng thống Donald Trump về các chính sách đối ngoại, kể cả các quyết định bất ngờ trong tuần này đòi rút quân ra khỏi Syria, và bắt đầu lên kế hoạch rút quân ở Afghanistan.
Trao đổi với tờ báo The Australian, Thượng nghị sĩ Jim Molan của Úc nhận định : "Nói chung, Bộ trưởng Quốc Phòng Jim Mattis được coi là một trong những nhân vật có uy tín, là "người lớn" trong chính quyền Tổng thống Trump".
Thượng nghị sĩ Molan nói sự ra đi của ông Mattis rất đáng lo ngại bởi vì đây lại là "thêm một yếu tố bất định khác nữa trong việc làm quyết định của Hoa Kỳ".
Giới phân tích cho rằng ông Mattis là một người hay mạnh mẽ chỉ trích sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc trên Biển Đông, tuy nhiên ông đã nỗ lực làm việc để đảm bảo căng thẳng không sôi sục quá mức.
Reuters dẫn lời nhà phân tích Euan Graham, Giám đốc ban Á Châu của Đại học La Trobe, Úc Châu, nhận định : "Tướng Mattis bảo đảm sự liên tục trong các chính sách của chính phủ Mỹ, ông được tin tưởng là nhân vật có thể tin cậy để kiềm hãm những hành vi bốc đồng của ông Trump, trong bối cảnh Tổng thống Mỹ là người có khuynh hướng cô lập hóa, và rõ ràng hoài nghi các cam kết của Mỹ với các đồng minh truyền thống".
Vẫn theo Reuters, sự ra đi của Mattis sẽ khiến Úc mất đi một đồng minh quan trọng trong chính quyền Trump, giữa lúc nước Úc không có một đại sứ Hoa Kỳ từ năm 2016 tới bây giờ.
******************
Vụ Mattis từ chức gây lo ngại cho các đồng minh của Mỹ ở Châu Á (RFI, 21/12/2018)
Vụ bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Jim Mattis bất ngờ thông báo từ chức đang gây lo ngại cho các đồng minh của Hoa Kỳ ở Châu Á, bởi vì cho tới nay, đối với các quốc gia này, trong chính quyền Donald Trump, tướng về hưu Mattis là một nhân tố giúp duy trì tính ổn định, tạo sự tin tưởng, cũng như giúp hạn chế bớt những quyết định bốc đồng của một vị tổng thống tính khí thất thường. Đó là nhận định chung của các quan chức trong khu vực và giới phân tích.
Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis, trong cuộc họp báo tại Oslo, Na Uy, ngày 14/07/2018. Reuters
Châu Á là khu vực hiện Hoa Kỳ có những đồng minh rất thân cận như Hàn Quốc, Nhật Bản và Úc, và cũng là khu vực tập trung một số điểm nóng nhất trên thế giới, đặc biệt là bán đảo Triều Tiên và Biển Đông. Đây là một vùng rất cần có sự can dự lâu dài và ổn định của Hoa Kỳ để ngăn chặn nguy cơ bùng nổ xung đột.
Cho tới nay, bộ trưởng Quốc Phòng Mattis vẫn là người chỉ trích mạnh mẽ việc Trung Quốc tăng cường sự hiện diện ở Biển Đông, đồng thời ông cũng nỗ lực giúp làm giảm căng thẳng ở vùng biển đang có tranh chấp này.
Trên nhật báo The Australian, thượng nghị sĩ Úc Jim Molan khẳng định tướng Mattis vẫn được xem là một trong những người "trưởng thành" - (chín chắn), nếu không muốn nói là người "trưởng thành" cuối cùng trong chính quyền Trump. Theo vị thượng nghị sĩ này, việc ông Mattis ra đi rất đáng lo ngại, vì nó làm tăng thêm một yếu tố bất ổn vào các quyết định tương lai của Mỹ trong các hồ sơ địa chính trị. Đặc biệt, đối với Canberra, tướng Mattis là một đồng minh chủ chốt trong chính quyền Trump. Một nguồn tin ngoại giao tại Mỹ xác nhận với Reuters : "Ông Mattis vẫn thường lắng nghe ý kiến của Úc".
Còn theo nhận định của ông Adam Mount, một nhà phân tích quốc phòng thuộc Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ, được hãng tin Reuters trích dẫn, trước một nước Bắc Triều Tiên không từ bỏ tham vọng hạt nhân, trước một nước Trung Quốc ngày càng hung hăng, những nỗ lực của bộ trưởng Mattis đã giúp duy trì liên minh giữa Hoa Kỳ với các nước đồng minh Châu Á. Nhưng ông Adam Mount nhấn mạnh, còn nhiều vấn đề lớn cần được giải quyết để cho liên minh này thật sự vững mạnh.
Trong khi đó, hãng tin Bloomberg lưu ý, ngoài những quyết định đã được loan báo như triệt thoái toàn bộ quân khỏi Syria, rút một phần lực lượng khỏi Afghanistan, thì việc bộ trưởng Mattis từ chức có thể sẽ ảnh hưởng đến chính sách của chính quyền Trump về Bắc Triều Tiên, vào lúc mà Kim Jong Un đang tìm cách làm rạn nứt liên minh Mỹ-Hàn, thông qua việc làm hòa với Donald Trump. Bản thân tổng thống Trump cũng đã góp phần làm suy yếu liên minh Washington - Seoul, khi ông đơn phương quyết định tạm ngưng các cuộc tập trận chung hàng năm giữa hai nước.
Cho tới nay, trong khi bộ trưởng Mattis ủng hộ hết mình liên minh Mỹ-Hàn, thì tổng thống Trump thường xuyên đặt lại vấn đề về sự cần thiết phải duy trì 28 ngàn quân ở Hàn Quốc và đòi Seoul phải trả thêm tiền để Hoa Kỳ bảo vệ an ninh. Hiện giờ, hai nước vẫn chưa đạt được thỏa thuận về việc chia sẻ chi phí duy trì lực lượng Mỹ ở Hàn Quốc. Theo dự báo của giáo sư Daniel Pinkston, Đại học Troy, Seoul, được Bloomberg trích dẫn, nếu trong cuộc đàm phán với Hàn Quốc, tổng thống Trump không thấy đạt được kết quả như mong muốn và nếu trong thời gian tới, ông gặp thêm khó khăn trong nước, thì không loại trừ khả năng là chủ nhân Nhà Trắng sẽ ra lệnh rút lực lượng Mỹ khỏi miền nam Triều Tiên.
Cũng theo nhận định của hãng tin Bloomberg, việc tổng thống Trump bất ngờ quyết định rút quân khỏi Syria mà không tham khảo ý kiến các cố vấn an ninh quốc gia sẽ càng khiến cho Bình Nhưỡng chỉ muốn nói chuyện trực tiếp với Trump, chứ không thông qua ai khác trong chính quyền Mỹ, nhất là kể từ nay không còn ai dám can ngăn tổng thống Mỹ.
Thanh Phương
*********************
Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ bất ngờ thông báo từ chức (RFI, 21/12/2018)
Hôm 20/12/2018, bộ trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ Jim Mattis đã bất ngờ thông báo từ chức, do bất đồng với tổng thống Donald Trump về chiến lược mới của Nhà Trắng, cụ thể là quyết định rút toàn bộ quân Mỹ khỏi Syria và chuẩn bị rút một phần lực lượng khỏi Afghanistan.
Hôm 20/12/2018, bộ trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ Jim Mattis đã bất ngờ thông báo từ chức. Reuters/Joshua Roberts
Trên mạng Twitter, tổng thống Trump không dùng chữ "từ chức" mà chỉ thông báo là bộ trưởng Quốc Phòng Mattis sẽ rời khỏi chức vụ này vào cuối tháng 02/2019 và ông sẽ sớm bổ nhiệm một người thay thế.
Theo nhận định của hãng tin AFP, vụ từ chức của tướng Mattis, một nhân vật rất được nể trọng trên trường quốc tế, là một vố rất đau đối với tổng thống Hoa Kỳ, đang ngày càng bị cô lập.
Từ Wahsington, thông tín viên Anne Corpet tường trình :
"Mặc dù tổng thống Trump khẳng định là tướng Mattis nghỉ hưu, nhưng rõ ràng đây là một vụ từ chức do có những bất đồng sâu sắc. Lá thư của bộ trưởng Quốc Phòng gởi chủ nhân Nhà Trắng đã nói rất rõ điều đó.
Ông Jim Mattis viết : Quan điểm trước sau như một của tôi là phải đối xử các đồng minh với sự tôn trọng và phải rất tỉnh táo với thế lực xấu xa và các đối thủ chiến lược. Ông viết thêm : Bởi vì ngài có quyền chọn một bộ trưởng Quốc Phòng theo lập trường của ngài, nên tôi nghĩ rằng tốt hơn hết là tôi từ chức. Nói chung, ông không thể nào chấp nhận việc rút quân khỏi Syria.
Một trong những người đầu tiên có phản ứng về vụ từ chức của bộ trưởng Mattis là thượng nghị sĩ Cộng Hòa thân cận với tổng thống Trum, Lindsey Graham, một nhân vật cũng chống lại việc triệt thoái khỏi Syria.
Ông Graham viết : Tướng Mattis là một người vừa thông minh, vừa trong sạch, từ hàng mấy thập niên qua vẫn nỗ lực hết mình trong cuộc chiến chống Hồi giáo và đã đóng góp những ý kiến rất sáng suốt và hợp đạo lý cho tổng thống.
Nhưng rõ ràng là Donald Trump không thèm nghe vị bộ trưởng Quốc Phòng của ông nữa. Ông Jim Mattis hôm qua đã đến Nhà Trắng để cố gắng thuyết phục tổng thống duy trì lực lượng ở Syria, nhưng đã không thành công".
Thanh Phương
**********************
Mỹ sẽ rút một số lượng lớn quân khỏi Afghanistan (RFI, 21/12/2018)
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 20/12/2018 đã quyết định giảm một phần lớn quân nhân Mỹ tại Afghanistan, vào cùng ngày ra thông báo rút hết quân khỏi Syria.
Ngày 20/12/2018, tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định rút một phần lớn quân nhân Mỹ hiện có mặt tại Afghanistan. Reuters
Ngay lập tức, ngày 21/12, phủ tổng thống Afghanistan đã trấn an rằng quyết định trên "sẽ không tác động đến an ninh" của đất nước vì quân đội đã nắm quyền kiểm soát hoàn toàn từ bốn năm nay.
Phát biểu với AFP ngày 20/12, một quan chức ngoại giao Mỹ ẩn danh khẳng định "quyết định đã được đưa ra" và "sẽ có một đợt rút quân quan trọng", cụ thể là khoảng vài nghìn quân nhân Mỹ, theo phát ngôn viên phủ tổng thống Afghanistan, Haroon Chakhansuri.
Quyết định bất ngờ của tổng thống Trump được đưa ra trong bối cảnh các quan chức Mỹ và phe Taliban Afghanistan vừa tiến hành các cuộc đàm phán hòa giải, tại Abou Dhabi trong tuần này và Washington cố đạt được một thỏa thuận hòa bình với phe Taliban trước kỳ bầu cử tổng thống Afghanistan vào tháng 04/2019.
Theo hai nhật báo Wall Street Journal và New York Times, khoảng 7.000 trên tổng số 14.000 quân nhân Mỹ nằm trong kế hoạch rút quân. Tại Afghanistan, lực lượng Mỹ có hai nhiệm vụ tách biệt : hỗ trợ quân đội Afghanistan trong khuôn khổ NATO và tiến hành các chiến dịch riêng lẻ chống khủng bố thánh chiến.
Theo AFP, hai quyết định rút quân khỏi Syria và Afghanistan của tổng thống Donald Trump có thể dẫn đến nhiều hệ quả địa-chính trị quan trọng tại các khu vực liên quan.
Về hồ sơ Afghanistan, nhiều chuyên gia cho rằng quyết định của Mỹ mang lại cho phe Taliban một thắng lợi chiến thuật mà không cần phải có một nhượng bộ nào.
Thu Hằng
********************
Donald Trump tự ý quyết định rút quân Mỹ khỏi Syria (RFI, 20/12/2018)
Tuyên bố chiến thắng Daesh tại Syria, tổng thống Mỹ Donald Trump ra lệnh triệt thoái toàn bộ 2000 quân đang bố trí ở miền bắc Syria. Đây không phải là lần đầu tiên lãnh đạo hành pháp Mỹ thông báo ý định rút quân. Nhưng quyết định loan trên "tweet" hôm thứ Tư 19/12/2018 gây sửng sốt và chống đối ngay trong phe của tổng thống.
Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh tại Nhà Trắng ngày 18/12/2018. Reuters/Jim Young
Từ Washington, thông tín viên Grégoire Pourtier tường thuật :
"Chắc chắn Donald Trump đã làm cho giới thân cận chưng hửng. Bởi vì trong những ngày gần đây, nhiều quan chức Mỹ còn nói là lực lượng Mỹ sẽ tiếp tục hiện diện ở miền bắc Syria trong một thời gian nữa. Thứ nhất, tổ chức Nhà nước Hồi giáo Daesh có thể trỗi dậy bất cứ lúc nào và quan trọng hơn nữa là vấn đề chính trị tại Syria chưa giải quyết xong. Thế mà, toàn khu vực có ổn định hay không, điều đó tùy thuộc vào tình hình Syria.
Sự thực là dường như Donald Trump lấy quyết định một mình và gần như không thông báo một ai trong giới thân cận. Ngày thứ Tư, vẫn chưa có một thông tin nào liên quan đến phương thức tổ chức và lịch trình triệt thoái. Cũng không tìm ra một viên chức nào lên tiếng biện minh cho quyết định của Donald Trump. Trái lại, ngay trong đảng Cộng Hòa, nhiều nghị sĩ không giấu thái độ bất bình. Một người còn lên án gay gắt : "Đây là một quyết định chiến lược ngu ngốc nhất lịch sử".
Giới phân tích không quên nhắc lại sai lầm của tổng thống Obama khi quyết định rút quân khỏi Irak, mở đường cho Daesh tấn công. Quyết định của tổng thống Donald Trump sẽ tạo thuận lợi cho Iran, kẻ thù của Mỹ, cũng như giúp cho Nga phát huy ảnh hưởng tại Trung Đông.
Ngược lại, người Kurdistan, đồng minh của Mỹ trong cuộc chiến chống Daesh, có nguy cơ phải phó mặc số phận cho Thổ Nhĩ Kỳ. Bởi một sự ngẫu nhiên, hôm qua cũng là ngày Washington thông báo đạt được một hợp đồng khổng lồ bán vũ khí cho Ankara".
Phản ứng quốc tế : Đồng minh lo ngại, Moskva hài lòng
Theo bản tin Reuters ngày 20/12/2018, một viên chức Mỹ giấu tên cho rằng toàn bộ 2000 quân sẽ rút đi, sau khi chiến dịch chống Daesh kết thúc, có thể kéo dài từ 60 đến 100 ngày.
Quyết định của tổng thống Mỹ được Moskva khen ngợi ngay lập tức là sẽ tạo điều kiện cho một giải pháp chính trị tại Syria.
Trái lại, Israel, đồng minh của Mỹ trong khu vực rất lo âu. Thủ tướng Netanyahu tuyên bố ngắn gọn : Israel sẽ tự lo bảo vệ an ninh cho chính mình.
Anh Quốc, qua tuyên bố của bộ trưởng Quốc Phòng Tobias Ellwood, cho là Donald Trump đã sai lầm khi nói Daesh chiến bại : Daesh đã biến thành những dạng cực đoan khác.
Pháp sẽ tiếp tục can thiệp quân sự vào Syria. Theo bộ trưởng bộ Quân Lực Florence Parly, Daesh chưa bị tiêu diệt, mầm mống vẫn còn. Phát ngôn viên quân đội Pháp Patrick Steiger cho biết thêm : chiến dịch chống Daesh vẫn tiếp diễn, quyết định của tổng thống Mỹ không làm thay đổi gì.
Tú Anh