Thượng đỉnh G20 khai mạc trong bối cảnh xung khắc thương mại (RFI, 28/06/2019)
Thượng đỉnh 20 nước có sức mạnh kinh tế hàng đầu thế giới đã khai mạc ngày 28/06/2019 tại Osaka, Nhật Bản. Đây là một hội nghị với nhiều bất trắc, vì các lập trường đối chọi từ thương mại đến môi trường khó có thể được dung hoà. Thủ tướng Nhật bản Shinzo Abe long trọng kêu gọi lãnh đạo các nước thành viên giúp cho hội nghị thành công trong tinh thần "hài hòa", như niên hiệu "Lệnh Hòa" của tân vương Naruhito.
Thượng đỉnh G20 Osaka, Nhật Bản ngày 28/06/2019 - Brendan Smialowski / AFP
Giới quan sát đặc biệt theo dõi phản ứng của những nhân vật được xem có thể làm rạn nứt nhóm G20, do lập trường cứng rắn trên các hồ sơ quốc tế : Donald Trump, Tập Cận Bình, Vladimir Putin và Emmanuel Macron.
Từ Osaka, đặc phái viên Mounia Daoudi tường thuật :
"Một trong những hình ảnh đầu tiên gây ấn tượng tại thượng đỉnh Osaka là thủ tướng Shinzo Abe chủ tọa cuộc họp G20 đầu tiên có mặt Donald Trump và Tập Cận Bình. Thủ tướng nước chủ nhà gần như là đóng vai trọng tài trước trận võ đài thương mại khó tránh khỏi giữa hai đại cường kinh tế hàng đầu thế giới.
Dấu hiệu căng thẳng hiện rõ với tuyên bố đầu tiên của chủ tịch Trung Quốc tố cáo chính sách bảo hộ mậu dịch và dọa nạt gây tác hại cho trật tự thế giới.
Thế nhưng, thương mại không phải là hồ sơ duy nhất gây bất đồng tại Osaka. Một trận chiến khác đang diễn ra bên trong hậu trường về biến đổi khí hậu. Trước giờ khai mạc, Liên Hiệp Châu Âu, được Canada ủng hộ, phối hợp hành động chung. Đối với các nước này, không có lý do gì xét lại đường hướng của Hiệp định Paris COP21.
Hiện giờ chỉ có Hoa Kỳ là thành viên duy nhất của G20 thông báo từ bỏ COP21. Phái đoàn Mỹ đang tìm cách lôi kéo Brazil, Úc, Saudi Arabia và Thổ Nhĩ Kỳ nghiêng theo xu hướng hoài nghi biến đổi khí hậu.
Tổng thống Pháp thấy rõ điều này. Emmanuel Macron cảnh báo là nếu G20 không đủ khả năng thống nhất một tiếng nói dứt khoát về khí hậu, Pháp sẽ không ký vào bản thông cáo chung".
Theo AFP, dường như tổng thống Mỹ Donald Trump đã lắng nghe lời kêu gọi "hài hòa" của thủ tướng Nhật Bản. Trước khi chụp bức ảnh lưu niệm với các đồng nhiệm G20, tổng thống Mỹ tiếp xúc vui vẻ với Vladimir Putin và thái tử Mohammed Ben Salmane. Tổng thống Nga tìm cách biện giải cho lập trường của Teheran, trong khi thái tử Saudi Arabia ủng hộ chiến lược của Mỹ gây sức ép với Iran.
Chưa rõ G20 sẽ kết thúc như thế nào, nhưng theo giới quan sát, có bốn hồ sơ được xem là "những ngòi thuốc nổ".
Abe đề cập đến Hồng Kông
Trong cuộc trao đổi với ông Tập Cận Bình bên lề thượng đỉnh G20, thủ tướng Nhật Bản kêu gọi chủ tịch Trung Quốc bảo đảm các quyền tự do, nhân quyền, nhà nước thượng tôn pháp luật và các giá trị phổ quát khác tại Hoa lục nói chung. Riêng về tình hình Hồng Kông, trong bối cảnh dân chúng biểu tình chống luật dẫn độ, thủ tướng Nhật khuyến cáo lãnh đạo Trung Quốc tôn trọng lời cam kết "một quốc gia hai chế độ" và bảo đảm cho Hồng Kông được sống trong tự do, điều kiện để lãnh địa này tiếp tục được phồn vinh.
Tú Anh
*******************
Bốn vấn đề nóng tại thượng đỉnh G20 (RFI, 28/06/2019)
Là cơ chế tập hợp 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới, thượng đỉnh G20 tại Osaka mở ra trong hai ngày 28 và 29/06/2019, đau đầu với 4 hồ sơ chính, từ cuộc chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, căng thẳng Iran-Hoa Kỳ, cho đến tăng trưởng toàn cầu và biến đổi khí hậu.
Thượng đỉnh Osaka 28-29/06/2019. Reuters/Kevin Lamarque
Thương chiến Mỹ-Trung
Nổi bật nhất trong các hồ sơ này chính là quan hệ thương mại giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, được cho là sẽ chi phối một phần quan trọng của các cuộc thảo luận tại Osaka. Mọi người đang chờ xem diễn tiến và kết quả, nếu có, của cuộc họp song phương bên lề thượng đỉnh, giữa tổng thống Mỹ Donald Trump và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào trưa mai 29/06.
Cho dù nhật báo Hồng Kông South China Morning Post hôm 27/06/2019 đã tiết lộ Washington và Bắc Kinh đã đồng ý sẽ lại hoãn chiến, nhưng trước khi rời Mỹ qua Nhật Bản, ông Trump lại đe dọa áp thuế hải quan mới trên hầu như tất cả các sản phẩm nhập từ Trung Quốc chưa bị đánh thuế, trong trường hợp đàm phán Osaka thất bại. Trong lúc đó, Bắc Kinh cũng tỏ vẻ cứng rắn, ra yêu sách đòi Washington hủy bỏ ngay lập tức các lệnh trừng phạt nhắm vào tập đoàn thiết bị viễn thông Trung Quốc Hoa Vi.
Dầu và Iran
Một hồ sơ nóng thứ hai là vấn đề Iran, với cuộc đấu khẩu càng lúc càng ác liệt giữa Washington và Teheran, kèm theo là những sự cố làm tình hình vùng Vịnh căng thẳng hẳn lên, đặc biệt là sau vụ Iran bắn hạ một phi cơ không người lái của Mỹ vào tuần trước.
Cuộc khủng hoảng vùng Vịnh đã khiến giá dầu thô tăng, một tình trạng mà khối 20 quốc gia công nghiệp hàng đầu thế giới phải quan tâm, trong bối cảnh đầu tháng 7 tới đây, các nước xuất khẩu dầu trong khối OPEC+ (bao gồm cả các quốc gia ở bên ngoài khối OPEC, trong đó có Nga) sẽ họp lại xem xét khả năng giảm sản lượng để ổn định giá dầu.
Hai quốc gia dầu hỏa quan trọng nhất là Nga và Saudi Arabia, nắm 40% sản lượng của OPEC+, được cho là sẽ có tiếng nói quyết định. Do việc hai nước này đều là thành viên G.20, do đó có khả năng là tổng thống Nga Vladimir Putin và hoàng thái tử Saudi Arabia Mohamed ben Salmane sẽ hội ý trước nhân một cuộc gặp song phương bên lề hội nghị Osaka.
Khí hậu và môi trường
Một hồ sơ gai góc khác là biến đổi khí hậu. Các nhà đàm phán Mỹ phản đối việc Châu Âu lôi kéo G20 tham gia mạnh mẽ vào cuộc chiến chống lại sự nóng lên toàn cầu, mà ông Donald Trump không ngần ngại coi là một "trò lừa bịp". Trong khi đó, tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm 26/06 đã kêu gọi tất cả các thành viên ủng hộ Thỏa Thuận Khí Hậu Paris 2015 và đẩy nhanh việc giảm khí thải nhà kính. Paris thậm chí còn dọa sẽ không ký tên vào một bản thông cáo chung quá rụt rè về khí hậu.
Tăng trưởng và lãi suất ngân hàng
Một hồ sơ quan trọng thứ tư cũng sẽ được đàm phán gay gắt là vấn đề tăng trưởng và lãi suất ngân hàng. Tại cuộc họp về chính sách tiền tệ trung tuần tháng Sáu vừa qua, Cục Dự Trữ Liên Bang ( Ngân hàng Trung ương ) Mỹ đã mở đường cho khả năng cắt giảm lãi suất vào cuối năm nay. Việc cắt giảm đó sẽ hạ thấp giá của đồng đô la, và có thể buộc Ngân Hàng Trung Ương Châu Âu và Ngân Hàng Nhật Bản tìm mọi cách để cho đồng euro và đồng yên khỏi tăng giá mạnh, qua đó bảo vệ nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu của họ.
Trọng Nghĩa