Truyền thông Mỹ : Iran 'bắn nhầm máy bay Ukraine' bằng tên lửa Nga (BBC, 09/01/2020)
Iran đã bắn nhầm chiếc phi cơ Ukraine hôm thứ Tư ở gần Tehran, khiến 176 người trên khoang thiệt mạng, truyền thông Mỹ tường thuật.
Hãng hàng không Ukraine mua chiếc Boeing "thế hệ mới" 737-800 vào năm 2016
Các quan chức Hoa Kỳ nói họ tin là chiếc phi cơ của hãng hàng không quốc tế Ukraine 737-800 bị trúng tên lửa, hãng tin CBS nói.
Ukraine trước đó nói đang xem xét khả năng một tên lửa đã bắn hạ chiếc phi cơ, nhưng phía Iran bác bỏ khả năng này.
Vụ rớt máy bay xảy ra chỉ vài giờ sau khi Iran phóng tên lửa vào hai căn cứ không quân Hoa Kỳ tại Iraq.
CBS News dẫn các nguồn tin tình báo Mỹ nói rằng có một vệ tinh đã phát hiện ra những tia hồng ngoại "bíp" hai vụ phóng tên lửa, tiếp theo đó là "bíp" của một vụ nổ.
Newsweek thì dẫn một nguồn tin từ Ngũ Giác Đài và từ các quan chức tình báo cao cấp Hoa Kỳ, cũng như từ một quan chức tình báo Iraq, theo đó nói họ tin là chiếc phi cơ Ukraine bị trúng tên lửa Tor do Nga sản xuất.
Hôm thứ Năm, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng "tôi có những nghi ngờ" về vụ máy bay. "Ai đó có thể đã phạm sai lầm", ông nói.
Anh yêu cầu điều tra toàn diện
Trước đó, Anh Quốc yêu cầu cuộc điều tra toàn diện về vụ tai nạn phi cơ Ukraine.
Chiều ngày 9/01 giờ London, Phủ Thủ tướng Anh, Downing Street, ra thông báo bày tỏ "quan ngại sâu sắc" trước các tin tức đặt khả năng chiếc Boeing 737-800 "trúng hỏa tiễn".
Các báo tiếng Anh trong ngày trích lời quan chức Ukraine nói họ muốn tìm kiếm mảnh tên lửa ở bãi đất chiếc phi cơ rơi xuống hôm thứ Tư.
Cụ thể, theo trang The Guardian ở Anh thì quan chức Ukraine "tìm kiếm mảnh của hỏa tiễn Tor do Nga sản xuất".
Ngoài ra lý do là "phi cơ va đập với drone", hoặc "đánh bom khủng bố" bên cạnh khả năng sự cố kỹ thuật.
Không còn ai sống sót trong vụ máy bay Ukraine rơi, tin cho hay
Tin giờ trước :
Chiếc máy bay với 176 người trên khoang bị rớt ở Iran khi đang tìm cách quay trở lại sân bay, các nhà điều tra Iran nói.
Chiếc Boeing 737-800 gặp nạn chỉ vài phút sau khi cất cánh tại sân bay Tehran, khiến toàn bộ hành khách và phi hành đoàn thiệt mạng.
Điều tra sơ bộ nói rằng chiếc phi cơ gặp trục trặc khi rời khu vực sân bay, và "bốc cháy".
Vụ tai nạn xảy ra chỉ vài giờ sau khi Iran tiến hành phóng tên lửa vào hai căn cứ không quân của Mỹ đóng tại Iraq.
Tuy nhiên, không có bằng chứng nào cho thấy có mối liên hệ gì giữa hai sự kiện này.
Iran nói 'không trao hộp đen cho Mỹ và Boeing'
Hôm thứ Năm, Oleksiy Danylov, bí thư Hội đồng An ninh Quốc gia Ukraine, nói rằng các nhà điều tra của nước họ đang có mặt tại Iran muốn tìm kiếm xem có các mảnh vỡ từ một trái tên lửa nào tại địa điểm rơi máy bay hay không.
Iran được biết là có hệ thống phòng thủ tên lửa của Nga.
Trong lúc căng thẳng dâng cao và tình hình càng trở nên xấu đi sau vụ Hoa Kỳ giết chết tướng Qasem Soleimani của Iran hôm 3/1, Iran nói sẽ không trao hộp đen đã tìm được của chiếc máy bay gặp nạn cho Boeing hay Hoa Kỳ.
Theo luật hàng không quốc tế, Iran có quyền dẫn đầu cuộc điều tra, nhưng các nhà sản xuất máy bay cũng có quyền tham gia.
'Không có cuộc gọi khẩn cấp nào'
Giám đốc Cơ quan Quản lý Hàng không Dân dụng Iran (CAOI) Ali Abedzadeh nói : "Chiếc phi cơ, ban đầu bay về hướng tây để rời khu vực sân bay, đã rẽ phải sau khi gặp vấn đề và đã quay trở lại sân bay vào thòi điểm bị rớt".
Ông Abedzadeh nói thêm rằng các nhân chứng thấy chiếc máy bay "bốc cháy" trước khi rớt, và các phi công đã không thực hiện bất kỳ cuộc gọi khẩn cấp nào trước khi tìm cách quay trở về sân bay Imam Khomeini.
Ông nói các kết quả tìm kiếm ban đầu đã được gửi cho Ukraine và Hoa Kỳ, nơi Boeing đóng trụ sở.
Thụy Điển và Canada cũng đã được gửi các thông tin này, bởi các công dân này có mặt trên chuyến bay, ông nói thêm.
Ông Danylov nói Hội đồng An ninh Ukraine đang xem xét về các nguyên nhân khác nhau, trong đó có các khả năng như bị một hỏa tiễn phòng không bắn trúng, bị va chạm trên không, có một động cơ phát nổ, hoặc có một vụ nổ bên trong máy bay do khủng bố gây ra.
Cuộc điều tra bao gồm các chuyên gia từng tham gia điều tra vụ chuyến bay MH17 của hãng hàng không Malaysia ở miền đông Ukraine hồi 2014, ông Danylov nói thêm.
Ukraine tuyên bố ngày 9/1 là ngày quốc tang.
Ai điều tra ?
Thường thì Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ sẽ có vai trò trong các cuộc điều tra quốc tế liên quan tới máy bay Boeing của Mỹ.
Nhưng ủy ban này chỉ được tham gia với sự cho phép, và phải hoạt động phù hợp với luật của quốc gia nước ngoài có liên quan.
Sơ đồ đường bay và khu vực máy bay dân sự Ukraine bị bắn rơi
Trong các bình luận mà hãng thông tấn Mehr của Iran đăng tải, ông Abedzadeh được dẫn lời nói : "Chúng tôi sẽ không trao hộp đen cho nhà sản xuất và người Mỹ".
"Vụ tai nạn này sẽ được điều tra bởi cơ quan hàng không Iran, nhưng Ukraine cũng có thể hiện diện", ông nói thêm.
Ông Abedzadeh nói hiện chưa rõ nước nào sẽ phân tích dữ liệu trong các hộp đen - gồm thiết bị thu âm trong buồng lái và thiết bị ghi dữ liệu hành trình chuyến bay.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói trong một tuyên bố phát trên truyền hình rằng "một cuộc điều tra kỹ lưỡng và độc lập sẽ được thực hiện phù hợp với luật pháp quốc tế", và rằng ông sẽ trao đổi với giới lãnh đạo Iran để thúc đẩy hợp tác trong việc điều tra vụ tai nạn.
Boeing nói hãng "sẵn sàng trợ giúp với bất kỳ cách nào cần làm", trong lúc Thủ tướng Canada Justin Trudeau nói nước ông muốn đóng một vai trò trong cuộc điều tra, và đã đưa ra đề nghị hỗ trợ kỹ thuật.
Tóm tắt vụ việc
Chuyến bay PS752 của hãng hàng không quốc tế Ukraine bay tới Kyiv có 176 người trên khoang khi bị rớt tại Iran hôm thứ Tư.
Đa số hành khách là công dân Iran và Canada.
Thời tiết vào thời điểm máy bay rớt, có tầm nhìn trong trẻo, theo trang chuyên theo dõi các chuyến bay Flightradar24.
Các quan chức của hãng hàng không nói phi hành đoàn gồm các thành viên dày dạn kinh nghiệm.
Các dữ liệu có công khai trên mạng cho thấy chiếc phi cơ đã lên độ cao bình thường sau khi cất cánh ở Tehran.
Khi đạt độ cao gần 8.000 bộ (2.400m) thì dữ liệu về chiếc phi cơ đột ngột biến mất.
Đây là điều bất thường, và cho thấy có thể có sự cố rất nghiêm trọng trên máy bay. Chúng ta hiện chưa có chứng cứ gì về việc chuyện gì đã xảy ra, phân tích gia BBC Tom Burridge nói.
"Theo một cựu điều tra viên tai nạn hàng không, việc nói rằng động cơ hỏng vào lúc này là quá sớm. Tuy không thể hoàn toàn loại bỏ tình huống này, nhưng một chiếc máy bay như Boeing 737-800 thì được thiết kế để có thể tiếp tục bay khi có một động cơ hỏng", phân tích gia của BBC nói.
"Hơn nữa, nếu như hỏng động cơ thì chúng ta lẽ ra sẽ phải thấy dữ liệu chuyến bay cho thấy chiếc phi cơ nâng độ cao không nhanh như thế".
Đa số người thiệt mạng là công dân Iran hoặc gốc Iran
Trong số các nạn nhân có 82 công dân Iran, 63 người Canada, 11 người Ukraine (trong đó gồm toàn bộ phi hành đoàn 9 người), 10 người Thụy Điển, 4 người Afghanistan, 3 người Anh và 3 người Đức, Ngoại trưởng Ukraine Vadym Prystaiko nói.
Ba công dân Anh có mặt trong danh sách hành khách tử nạn là Mohammed Reza Kadkhoda Zadeh, Sam Zokaei và Saeed Tahmasebi.
Ông Saeed Tahmasebi, người gốc Iran, nghiên cứu sinh tiến sĩ, sống làm việc tại Dartford, phía Đông Nam London, về Iran thăm nhà cùng vợ mới cưới là Niloufar Ebrahim.
Bà Ebrahim, công dân Iran, người chỉ mới đến Anh năm 2018, có tên trong số hành khách bị thiệt mạng.
Tuy nhiên, chính phủ Đức sau đó nói "chúng tôi hiện không có thông tin về việc ba công dân Đức nằm trong số các nạn nhân vụ máy bay rớt tại Iran".
Người đứng đầu cơ quan tình trạng khẩn cấp của Iran nói 147 nạn nhân là người Iran.
Điều này cho thấy có thể 65 người là công dân nước ngoài mang song tịch.
Thụy Điển có 10 công dân thiệt mạng trong tai nạn này, và chính phủ nước đó cho hay nhiều người mang cả quốc tịch Iran.
********************
Điều tra Iran : Máy bay Ukraine bốc cháy trước khi rơi (VOA, 09/01/2020)
Ukraine hôm 9/1 phác thảo bốn kịch bản để giải thích nguyên nhân khiến chiếc máy bay chở khách của nước này lâm nạn ở Iran hôm 8/1 khiến 176 người chết, trong đó có giả thiết bị trúng tên lửa và khủng bố, trong khi các nhà điều tra Iran nói rằng chiếc máy bay đã bốc cháy trước khi rơi xuống đất.
Ukraine, Canada đòi điều tra thấu đáo vụ rơi máy bay chở khách của Ukraine ỏ Iran hôm 8/1.
Canada hôm 9/1 cũng đề nghị Iran cho phép họ điều tra tai nạn vì có nhiều người quốc tịch Canada trong số các nạn nhân.
Kiev cho biết các nhà điều tra của họ muốn rà soát địa điểm xảy ra tai nạn hôm thứ Tư ở phía tây nam Tehran để tìm xem có các mảnh vỡ của tên lửa do Nga sản xuất được quân đội Iran sử dụng. Một báo cáo sơ bộ của tổ chức hàng không dân dụng Iran nói rằng chiếc máy bay đã gặp một sự cố kỹ thuật chưa xác định được.
Chiếc Boeing 737-800 của Hãng hàng không Quốc tế Ukraine, chở hành khách hầu hết là người Iran và người Canada gốc Iran, đã bị rơi ngay sau khi cất cánh từ sân bay Tehran Imam Khomeini, khiến tất cả 176 người trên máy bay thiệt mạng.
Báo cáo của Iran đã trích dẫn các nhân chứng trên mặt đất và trên một chiếc máy bay khác đang bay trong khu vực đó ở độ cao hơn cho biết chiếc máy bay của Ukraine đã bốc cháy khi còn ở trên không.
Hãng hàng không Ukraine cho biết chiếc máy bay 3 tuổi, được bảo dưỡng theo lịch trình lần cuối vào hôm thứ Hai 6/1, đã gặp sự cố kỹ thuật ngay sau khi cất cánh và bắt đầu hướng về một sân bay gần đó trước khi nó bị rơi. Báo cáo cho biết không có liên lạc vô tuyến từ phi công và máy bay biến mất khỏi radar ở độ cao 8.000 feet (2.440 m).
Báo cáo của Iran xem vụ rơi máy bay là một tai nạn.
Các cuộc điều tra về các vụ tai nạn máy bay rất phức tạp, đòi hỏi các cơ quan quản lý, chuyên gia và công ty trên nhiều khu vực pháp lý quốc tế phải làm việc cùng nhau. Có thể phải mất rất nhiều tháng để xác định đầy đủ nguyên nhân. Việc đưa ra báo cáo ban đầu trong vòng 24 giờ là hiếm.
Tai nạn xảy ra vài giờ sau khi Iran bắn tên lửa nhắm vào các lực lượng liên quân do Mỹ dẫn đầu ở Iraq, khiến một số người suy đoán rằng máy bay có thể đã bị bắn trúng.
Các nhà điều tra Ukraine về tai nạn bao gồm các chuyên gia đã tham gia vào cuộc điều tra vụ chuyến bay MH17 của Malaysia Airlines bị tên lửa bắn rơi ở Ukraine năm 2014.
Trong một tuyên bố trên truyền hình, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy trước đó đã yêu cầu mọi người kiềm chế không tung tin đồn đại thất thiệt, thuyết âm mưu và đánh giá vội vàng về vụ tai nạn. Ông tuyên bố thứ Năm 9/1 là ngày quốc tang.
Ukraine đang xem xét các giả thiết khác nhau, bao gồm tấn công tên lửa, va chạm [với máy bay không người], nổ động cơ hoặc khủng bố.
Chính quyền Ukraine cho biết những người trên máy bay bao gồm 82 người Iran, 63 người Canada và 11 người Ukraine.
Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Canada François-Philippe Champagne hôm 9/1 đã có một cuộc gọi điện thoại hiếm hoi với người đồng cấp Iran để nhấn mạnh rằng Ottawa rất mong muốn tham gia điều tra tai nạn máy bay tại Iran, vì trong số 176 nạn nhân thiệt mạng, có 63 người mang quốc tịch Canada.
Một thông báo của bộ này nói rằng Bộ trưởng Champagne nhấn mạnh sự cần thiết phải nhanh chóng cho phép các giới chức Canada đến Iran để điều tra về tai nạn, và giúp xác định danh tính của nạn nhân.
Canada đã cắt đứt quan hệ ngoại giao với Iran từ năm 2012.
Theo Reuters
******************
Reuters : Nguồn tin an ninh nói máy bay rơi ở Iran do trục trặc kĩ thuật (VOA, 09/01/2020)
Chiếc máy bay dân dụng của Ukraine bị rơi sau khi cất cánh từ thủ đô Tehran của Iran hôm 8/1, làm thiệt mạng 176 người trên khoang, có thể đã gặp phải trục trặc kĩ thuật, Reuters dẫn năm nguồn tin an ninh cho biết cùng ngày.
Nhân viên cứu hộ Iran làm việc tại hiện trường sau khi máy bay của hãng Ukraine International Airlines rơi làm thiệt mạng cả 176 người trên khoang gần sân bay Imam Khomeini ở Tehran, Iran, ngày 8/1/2020.
Máy bay Boeing 737-800 của hãng Ukraine International Airlines, bay tới Kiev và chở theo phần lớn người Iran và người Canada gốc Iran, bị rơi vài giờ sau khi Iran bắn phi đạn vào các căn cứ nơi các lực lượng Mỹ đồn trú ở Iraq, khiến một số người suy đoán rằng máy bay có thể đã bị bắn trúng.
Nhưng Reuters cho biết năm nguồn tin an ninh - ba người Mỹ, một người Châu Âu và một người Canada - tất cả đều yêu cầu không tiết lộ danh tính, nói với hãng tin này rằng thẩm định sơ bộ của các cơ quan tình báo phương Tây là máy bay đã gặp trục trặc kĩ thuật và không bị phi đạn bắn hạ. Có bằng chứng cho thấy một trong những động cơ máy bay quá nóng, nguồn tin Canada cho biết.
Cuộc điều tra được tiến hành sau khi hãng Boeing không cho các máy bay 737 MAX của họ cất cánh sau hai vụ tai nạn vào năm 2018 và 2019. Máy bay 737-800 là một trong những mẫu máy bay được ưa chuộng nhất thế giới với thành tích an toàn tốt và không có phần mềm vốn hiện hữu trong các vụ tai nạn của 737 MAX.
"Chúng tôi đang liên lạc với khách hàng của chúng tôi và sát cánh cùng họ trong thời điểm khó khăn này. Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ bằng mọi cách cần thiết", Boeing nói trong một phát biểu trước đó trong ngày 8/1. Công ty từ chối bình luận thêm. Cổ phiếu của họ giảm 1,1% trong ngày.
Tại Paris sáng 8/1, nhà sản xuất động cơ máy bay, công ty CFM - đồng sở hữu bởi General Electric của Mỹ và Safran của Pháp - cho biết những suy đoán về nguyên nhân vụ tai nạn được đưa ra quá sớm.
Trong số các nạn nhân có 82 người Iran, 63 người Canada và 11 người Ukraine, nhà chức trách Ukraine cho biết. Thủ tướng Canada Justin Trudeau nói trong một cuộc họp báo vào chiều cùng ngày rằng 138 hành khách khi đó sắp chuyển sang một chuyến bay đến Canada.
Tuyến Tehran-Toronto qua ngả Kiev là một tuyến phổ biến cho người Canada gốc Iran đến thăm Iran, trong trường hợp không có chuyến bay trực tiếp, và chở nhiều học sinh sinh viên và học giả về nhà từ các kì nghỉ.
Theo Reuters