Cạnh tranh Trung – Mỹ bùng lên vì khủng hoảng Covid-19
Trong rất nhiều trang báo tập trung vào các giải pháp gỡ bỏ phong tỏa hay tác động của khủng hoảng dịch tễ đối với kinh tế, xã hội, chính trị, nhật báo Le Figaro (24/04/2020) tiếp tục chú ý tới Trung Quốc ở góc độ quan hệ với Mỹ trong thời Covid-19. Tờ báo chạy tựa : "Cạnh tranh Trung – Mỹ bị khơi dậy vì khủng hoảng Covid-19".
Tổng thống Mỹ, Donald Trump chỉ vào biểu đồ con số tử vong thường nhật tại Trung Quốc trong một cuộc họp đối phó khủng hoảng tại Nhà Trắng, ngày 18/04/2020. Reuters - ALEXANDER DRAGO
Le Figaro quan sát thấy, "đại dịch Covid-19 đã dẫn đến quan hệ Trung – Mỹ bị xuống cấp nhanh chóng. Căng thẳng giữa hai đại cường thế giới trong những tuần qua đã ở mức cao nhất kể từ khi hai nước thiết lập ngoại giao năm 1979".
Theo tờ báo, năm 2020 đã được khởi đầu bằng những dấu hiệu hòa hoãn trong cuộc cạnh tranh thương mại với việc ký kết thỏa thuận sơ khởi hồi giữa tháng Giêng sau hơn hai năm ăn miếng trả miếng trong cuộc thương chiến căng thẳng. Cả tổng thống Mỹ Donald Trump cũng như chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đều tỏ hài lòng về thỏa thuận đã đạt được. "Thế nhưng, trận đại dịch virus corona đã phá tan bước khởi đầu bình thường hóa".
Le Figaro điểm lại : Hồi đầu khủng hoảng dịch, ông Trump đã từng không ngớt lời ca ngợi phản ứng chống dịch của Tập Cận Bình, nhưng rất nhanh sau đó ông đã đổi giọng kể từ khi đại dịch lan sang hoành hành ở Mỹ. Đầu tiên là việc ông Trump không ngần ngại chỉ mặt đặt tên "virus Trung Quốc", khiến Bắc Kinh tức giận. Kế đến không cần lý lẽ nhiều, ông Trump tỏ nghi ngờ về những con số chính thức của Trung Quốc, chỉ trích Bắc Kinh đã che giấu mức độ nghiêm trọng của dịch khiến cả thế giới phải trả giá đắt.
Chưa hết, tổng thống Mỹ còn quay sang tính sổ, cắt tài trợ cho Tổ chức Y tế Thế giới cũng chỉ vì cho rằng tổ chức này bị Trung Quốc thao túng. Hai nước đối đầu nhau trong lĩnh vực thông tin tìm cách gán trách nhiệm cho nhau về nguồn gốc phát sinh virus. Cao điểm của cuộc chiến truyền thông là việc Trung Quốc và Mỹ lần lượt trục xuất các nhà báo của nhau.
Thái độ dè chừng nhau đã vượt quá khuôn khổ giữa hai chính phủ. Theo một điều tra mới đây của viện Pew Research Center, 2/3 người Mỹ có cái nhìn tiêu cực về Trung Quốc và nhất là 90% số người được hỏi coi cường quốc Trung Hoa như là mối đe dọa. Theo các chuyên gia thì đây là một biến chuyển mới vì từ trước tới giờ chủ yếu giới chính trị mới có quan điểm chỉ trích Trung Quốc còn dư luận Mỹ không mấy có thái độ như vậy.
Bà Mira Rapp-Hooper, chuyên gia về an ninh khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, thuộc nhóm tư vấn Council of Foreign Relations nhận định đây là "thời điểm tồi tệ nhất của quan hệ Trung – Mỹ", quan hệ hai nước bị đẩy lên căng thẳng chưa từng thấy. "Trận đại dịch là một cú sốc lịch sử cho quan hệ Mỹ – Trung, vốn đã căng thẳng trước một thử thách khắc nghiệt. Nhưng đợt dịch bệnh này chỉ càng làm gia tăng, củng cố thêm xu hướng đã tồn tại từ lâu nay. Cuộc cạnh tranh giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc tăng mạnh những năm qua, không phải chỉ do ông Trump. Hai đảng ở Mỹ nhất trí với nhau trên việc cạnh tranh với Trung Quốc là vấn đề lớn".
Hồi tháng 7/2019, trước Quốc hội, tham mưu trưởng quân đội Mỹ, tướng Mark Milley từng cảnh báo "Trung Quốc sẽ là thách thức cho an ninh quốc gia Hoa Kỳ trong 50 đến 100 năm tới".
Le Figaro bình luận : "Người Mỹ bị chi phối bởi tâm lý bị một kẻ cạnh tranh đuổi kịp, nhất là trong lĩnh vực thương mại và quân sự. Còn người Trung Quốc thì ngất ngây với hình ảnh cường quốc xưa tìm lại được cùng với mối thâm thù phương Tây. Đó là tâm lý đã được chế độ cộng sản rất chăm chút khơi dậy. Ông Trump chỉ đóng vai trò như một chất xúc tác. Hoa Kỳ thấy sức mạnh Trung Quốc nổi lên trên bình diện kinh tế, quân sự như là mối đe dọa của một đối thủ muốn hất cẳng mình. Trung Quốc về phần mình, nhận thấy các can thiệp từ bên ngoài của Mỹ hay sự hiện diện quân sự trong Thái Bình Dương hay sự ủng hộ Đài Loan là sự can dự không thể tha thứ".
Chính sự vắng mặt của Mỹ trên trường quốc tế để tổ chức ứng phó chung như trong cuộc khủng hoảng tài chính 2009, dịch Ebola 2014-2016, đã cho phép Bắc Kinh thực thi một chính sách ngoại giao hung hăng. Giáo sư Mira Rapp-Hooper giải thích "Bắc Kinh tìm cách lợi dụng các hoàn cảnh để mở rộng tầm ảnh hưởng của mình… Trung Quốc huênh hoang đã thanh toán được dịch trong dân mình và lợi dụng khó khăn của Mỹ để chứng tỏ là một đại cường và là tấm gương mới để noi theo trên trường quốc tế…".
Để kết luận tờ báo dẫn nhận định của chuyên gia Rapp-Hooper : "Chắc chắn chúng ta đang bước vào một thời kỳ nguy hiểm, các căng thẳng do trận đại dịch này gây ra có thể mở ra sự biến đổi sâu sắc trong quan hệ quốc tế giống như nó thường xảy ra sau một cuộc xung đột lớn".
"Dỡ phong tỏa" : Mối lo hàng đầu tại Pháp
Trở lại với trang nhất của các báo Pháp. Thời hạn gỡ bỏ phong tỏa vì Covid-19 ngày 11/05 đang là mục tiêu hướng tới của nước Pháp. Đây cũng là mối quan tâm hàng đầu của dư luận.
Từ "dỡ phong tỏa" xuất hiện khắp trang nhất các báo Pháp ra hôm nay. Nhất là khi kế hoạch triển khai dỡ bỏ phong tỏa của chính phủ đang hình thành dần dần từng bước sau cuộc họp qua truyền hình của tổng thống Emmanuel Macron với 22 thị trưởng các địa phương lớn của nước Pháp ngày 23/4. Vẫn còn quá nhiều vấn đề đặt ra để nước Pháp thoát ra khỏi vòng phong tỏa trong khi dịch virus corona chưa thể nói sẽ được thanh toán.
Các báo đều ghi nhận là việc triển khai dỡ bỏ phong tỏa bảo đảm an toàn vệ sinh dịch tễ cũng như khởi động lại các hoạt động của chính phủ vẫn còn chưa rõ ràng.
Covid-19 : Kinh tế Pháp trong trạng thái "hôn mê sâu"
Về kinh tế, tất cả các báo Pháp ra hôm nay đều có chung nhận định là kinh tế Pháp đang trong "hôn mê toàn phần" hay kinh tế Pháp đang trong tình trạng "hồi sức tích cực". Gỡ bỏ phong tỏa, nhưng kinh tế Pháp vẫn còn xa mới khởi động lại được. Trong tháng Tư này các chỉ số trong mọi lĩnh vực đều rơi tự do theo chiều thẳng đứng trên các biểu đồ vì phong tỏa.
Ngay cả khi ra khỏi phong tỏa, các điều kiện không chắc chắn về vệ sinh y tế cũng khiến cho các hoạt động khó có thể khởi động trở lại bình thường ngay. Trên cơ sở các số liệu của Viện Thống kê Quốc gia Insee về kinh tế Pháp, Le Figaro nhận định : Thoát khỏi hôn mê, các doanh nghiệp Pháp dự báo sẽ còn đau đớn hơn nhiều so với nước khác và sẽ còn cần đến rất rất nhiều tiền để phục hồi chức năng.
"Miễn dịch" : Thực tế còn xa
Từ khi xuất hiện cách nay bốn tháng, virus SARS-CoV-2 đã làm hơn 180 nghìn người chết trên thế giới mà người ta vẫn chưa biết được gì nhiều về kẻ thù vô hình kinh sợ này. Le Monde chạy tựa lớn : "Miễn dịch, những câu trả lời đầu tiên từ các nhà nghiên cứu".
Hôm 23/4, lần đầu tiên các nhà khoa học Viện Pasteur Pháp cho công bố hai nghiên cứu về miễn dịch, nhưng cũng chỉ nói thêm chút ít về bệnh dịch Covid-19. Nghiên cứu cho biết, kháng thể chống SARS-CoV-2 xuất hiện ngay ngày thứ 5 hoặc thứ 6 nhiễm virus, trước khi có biểu hiện bệnh. Những người đã nhiễm virus có kháng thể cũng chỉ được bảo vệ trong một thời gian ngắn từ 2 đến 3 năm. Khái niệm miễn dịch cộng đồng chỉ là trên lý thuyết khi mà tối thiểu có từ 60% đến 70% dân cư nhiễm virus. Con số này không thể có được ở Pháp.
Theo các nhà khoa học được Le Monde trích dẫn thì có thể mùa hè này mức độ lây lan của dịch giảm xuống ở Pháp nhưng mọi người vẫn phải đeo khẩu trang cho tới tận mùa thu. Điều quan trọng nữa là theo các nhà khoa học, trong 7 chủng virus corona đã được biết đến, chưa có vác-xin nào hữu hiệu với chủng mới gây bệnh Covid-19 lần này và người ta cũng không hy vọng sớm có được thuốc phòng ngừa trong nay mai.
Vẫn là một nghiên cứu về virus corona, nhật báo Les Echos đưa ra con số ấn tượng : Hơn 60 nghìn nhân mạng được cứu nhờ phong tỏa ở Pháp.
Theo một nghiên cứu dịch tễ học của Pháp do nhóm 3 nhà nghiên cứu của hệ thống các trường y tế cộng đồng bệnh viện được công bố hôm 23/4, những biện pháp hạn chế lưu thông đã giúp giảm được 83,5% số lượng tử vong ở bệnh viện trong khoảng từ 19/03 đến 19/04. Nhu cầu giường bệnh hồi sức tăng cường nếu không có lệnh phong tỏa có thể lên tới 100 nghìn giường, tức là gấp 20 lần so với khả năng ban đầu của cả nước Pháp và số người nhập viện sẽ phải là con số 590 nghìn. Như vậy có thể nói, những cố gắng của người Pháp tôn trọng phong tỏa hẳn là không vô ích chút nào.
Anh Vũ