Vatican : Giáo hoàng gây "dao động" tinh thần cho giáo dân
Tòa thánh Vatican gia hạn hiệp định tạm thời với Trung Quốc ; Ý kiến của đức giáo hoàng về hôn nhân đồng tính ; Sân sau của Putin bất ổn ; Covid-19 bất chấp giới nghiêm ; Dư âm vụ giáo viên môn sử-địa Samuel Paty bị khủng bố Hồi giáo sát hại là những chủ đề trên báo Pháp hôm nay 23/10/2020.
Giáo hoàng Francis trong chuyến tông du Philippines, ngày 18/01/2015. AP - Aaron Favila
"Samuel Paty, gương mặt của Cộng Hòa Pháp", Le Monde nhắc lại tuyên bố của tổng thống Emmanuel Macron trong buổi lễ tưởng niệm nhà giáo bị chặt đầu lên trang nhất. Tình trạng lây lan của Covid-19 đã đến đâu ? Thủ tướng Pháp nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng là tựa chính của Le Figaro. Đồng nghiệp Les Echos đăng bức ảnh đường phố vắng tanh vào giờ giới nghiêm để minh họa cho viễn cảnh bi quan "kinh tế nguy ngập".
Giáo hoàng gây sóng : Đồng tính kết hôn có trái với giáo lý Công giáo ?
"Luật kết hợp dân sự cho hai người đồng tính", đức giáo hoàng thật sự muốn nói gì ? Tựa của La Croix dẫn đầu cho một loạt bài phân tích không riêng gì của nhật báo công giáo, cùng với quyết định gia hạn hiệp định tạm thời với Bắc Kinh, đó là hai chủ đề có nguy cơ gây chia rẽ trong nội bộ Công giáo.
Vào đầu, nhật báo công giáo cho biết trong cuốn phim tài liệu truyền hình, giáo hoàng tỏ ý mong muốn các cặp đồng tính phải được bảo vệ qua một đạo luật "kết hợp dân sự" trong những nước chưa có luật này. "Từ lúc còn là giám mục và từ khi làm giáo hoàng, đức cha Francis chưa bao giờ ủng hộ hôn nhân đồng tính. Hôn nhân là giữa một người nam và một người nữ".
Vấn đề là niềm mong muốn này đã gây ra tranh luận : Phải chăng giáo lý của Giáo hội đang có chuyển biến ? Nhật báo công giáo mời hai cây bút thần học lý giải. Đức ông Pierre Debergé thẩm định khi đức giáo hoàng trình bày là ngài không có quyền phê phán khi có một người đồng tính tìm đến Chúa thì đó là phát biểu phát xuất từ đáy lòng của một linh mục. Giáo hội phải lưu tâm đến mọi hoàn cảnh của nữ giới và nam giới trong thời đại chúng ta, phải mở vòng tay đón tiếp và không xô đuổi bất kỳ ai.
Linh mục Laurent Lemoine, cây bút thần học thứ hai kêu gọi phải tìm hiểu đức giáo hoàng muốn nói gì. Còn quá sớm để kết luận là Francis chuyển hướng. Giáo hội nên quyết định ngưng chống đối tính chính đáng của những cặp đồng tính sống chung dưới mái nhà. Công đồng Vatican II kêu gọi là "phải nhìn nhận thực tế của trần thế". Giáo hội cũng nên phát khởi một công trình nghiên cứu thần học để tạo điều kiện cho các cặp và gia đình đồng tính, không chỉ được bao dung, mà còn phải được chấp nhận một cách chân thật trong cộng đồng xã hội. Để kết luận, tác giả thẩm định là tuyên bố của đức giáo hoàng không gây hệ quả gì cho quyền lực của Tòa Thánh.
Theo Le Monde, lời chia sẻ của đức giáo hoàng trong phim tài liệu bị phe bảo thủ xem là "chệch hướng" và công khai phản đối. Giám mục Thomas Tobin (Rhode Island) Hoa Kỳ phản ứng : "Tuyên bố của đức giáo hoàng đi ngược lại giáo lý bất di bất dịch của Giáo hội về kết hợp dân sự của những người cùng giới tính. Giáo hội không thể ủng hộ quan hệ, một cách khách quan, là chuyện phi luân lý".
Nhật báo thiên tả Libération cũng đặt câu hỏi theo lối chơi chữ : Giáo hội có sẵn sàng "kết hợp" với đức giáo hoàng hay chưa ? Điều chắc chắn là Tòa Thánh lo ngại nội bộ rạn nứt.
Tòa Thánh triển hạn với Bắc Kinh một thỏa thuận gây tranh cãi
Vì ước mơ muốn đi sang Trung Quốc mà đức giáo hoàng công nhận 8 giám mục do Bắc Kinh tấn phong. Nhật báo thiên hữu cho độc giả biết ai là người chủ xướng : Hồng y Pietro Parolin, ngoại trưởng của Tòa Thánh.
Đây là vấn đề không những gây tranh cãi mà còn làm giáo dân thất vọng. Theo Le Figaro, bất chấp mọi phản đối, Giáo hoàng Francis bám chặt vào ước mơ Trung Quốc, bật đèn xanh tái triển hạn thảo thuận với chính quyền cộng sản Bắc Kinh về vấn đề bổ nhiệm giám mục.
Trong bối cảnh gặp đối kháng trong lãnh vực địa chính trị, bị Mỹ và nhiều nước chỉ trích về vụ dịch Covid, quyết định này, do Hồng y Pietro Parolin, kiến trúc sư của chính sách thân thiện với Bắc Kinh thông báo, là một tin mừng cho chính quyền Trung Quốc trong nỗ lực "ve vãn" nhà nước Châu Âu cuối cùng còn thủy chung với Đài Loan.
Muốn theo dấu chân của linh mục Dòng Tên Matteo Ricci, truyền bá đạo Thiên Chúa vào triều đình Trung Hoa ở thế kỷ 16, Giáo hoàng Francis chấp nhận 8 giám mục do Bắc Kinh bổ nhiệm, đổi lại có ít nhất hai vị do Tòa Thánh bổ nhiệm phải được Bắc Kinh nhìn nhận.
Thế nhưng, từ hai năm nay, tình hình vẫn căng thẳng. Những giáo dân thuộc Giáo hội thầm lặng tiếp tục bị chính quyền ngược đãi như tín đồ hạng hai. Điển hình là giám mục Vinh Sơn Quách Hy Cẩm, giáo phận Mân Đông, Phúc Kiến bị buộc phải nhượng quyền cai quản cho giám mục nhà nước Chiêm Tự Lộc, ngày 04/10 hai tuần trước khi Trung Quốc được "tin mừng".
Trong nội bộ Giáo hội, nhiều người đã công khai cáo buộc Tòa Thánh đầu hàng. Hồng y Trần Nhật Quân ở Hồng Kông tố cáo ngoại trưởng Pietro Parolin "nói dối và tự che mắt" trước thảm nạn của giáo dân Hoa lục như biện pháp cấm thiếu niên theo đạo từ năm 2018.
Chủ tịch Tập Cận Bình, trong tham vọng kiểm soát toàn bộ dân chúng ở mọi giai tầng, đã ghi "tư tưởng" của mình vào Hiến Pháp. Hồng y Trần Nhật Quân cảnh báo Tòa Thánh : "Trung Hoa hóa tôn giáo không mang ý nghĩa hội nhập văn hóa mà thật sự là biến đảng thành đạo. Đảng cộng sản là thần linh và đảng trưởng là thượng đế". Chính bầu không khí "siết chặt ý thức hệ này" cản trở ước mơ của lãnh đạo Giáo hội hoàn vũ theo dấu chân thừa sai Dòng Tên Matteo Ricci. Chuyến công du Trung Quốc của giáo hoàng khó có thể được thực hiện trước nhiều năm cho dù Tòa Thánh đã im lặng trước chính sách đàn áp ở Hồng Kông và Tân Cương.
Thái Lan : Lý Tiểu Long can thiệp chiến thuật
Về thời sự Châu Á, Le Monde phân tích diễn biến mới tại Thái Lan : thủ tướng Thái lúng túng trước phong trào đấu tranh biến đổi không ngừng như Triệt quyền đạo của Lý Tiểu Long, chiến thuật của giới trẻ Hồng Kông.
Quyết định nhượng bộ của thủ tướng Chan O-Cha hủy bỏ tình trạng khẩn cấp và giả vờ như nhận lỗi không xoa dịu được phong trào tranh đấu. Sinh viên Thái không chấp nhận hành động đàn áp thô bạo của cảnh sát hôm thứ Sáu tuần trước trong khi phe biểu tình chỉ tụ tập một cách ôn hòa.
Chưa biết trong nhữg ngày tới tình hình sẽ diễn biến ra sao về phía chính quyền bởi vì theo nhận định của Le Monde, chính phủ Chan O-Cha ngày càng lúng túng không biết đối phó ra sao, không có một chiến lược đồng bộ đối đầu với một phong trào đa hình, đa dạng, bắt chước phong trào phản kháng tại Hồng Kông chống Trung Quốc : Biểu tình được tổ chức theo nguyên lý dòng nước của cố tài tử điện ảnh phim võ hiệp Lý Tiểu Long. Cụ thể, mỗi ngày, trên Tweet và các mạng xã hội khác nhau, thanh niên Thái cho điểm hẹn ở nhiều nơi tại thủ đô, thường là gần các trạm xe điện. Từ đó, họ nương theo các ngả đường, tuần hành luồn lách cảnh sát.
Một nhượng bộ khác của chính quyền được phóng viên Le Monde cho là quan trọng, đó là tiếp theo tuyên bố của thủ tướng Thái cam kết tôn trọng tự do ngôn luận, tòa án hình sự đã bác một quyết định của bộ Kinh tế Kỹ thuật Số "cấm đài Voice TV hoạt động" và trong phán quyết, tòa cho phép mọi "cơ quan truyền thông chuyên nghiệp có quyền trình bày quan điểm hay thông tin đúng theo đạo lý nghề nghiệp".
Chiến thuật lách né của Joe Biden
Cuộc chạy đua vào Nhà Trắng bước vào giai đoạn cuối với cuộc tranh luận sau cùng giữa hai ứng cử viên. Báo chí Pháp chưa kịp lên khuôn. Le Monde phân tích chiến thuật "tránh đòn" của Joe Biden.
Theo dõi hoạt động của cựu phó tổng thống Mỹ, thông tín viên Gilles Paris nhấn mạnh đặc điểm : Tin cậy vào điểm tín nhiệm trong công luận, ứng cử viên đảng Dân chủ, tỏ ra rất kín đáo, để cho Donald Trump loay hoay trong khủng hoảng y tế.
Kín đáo theo nghĩa tránh những đề tài gây tranh cãi như không cho ý kiến về câu hỏi có nên thêm thẩm phán trong Tối Cao Pháp Viện hay không ? Hay là cố tình tránh né các câu hỏi liên quan đến con trai Hunter Biden, sau một bài báo của New York Post.
Cũng liên quan đến bầu cử tổng thống Mỹ, Le Figaro bình luận rộng rãi về tin tình báo Mỹ tố cáo Nga và Iran can thiệp, tung tin giả làm hại Donald Trump. Iran và Nga rõ ràng là muốn Joe Biden đắc cử.
Vành đai an toàn của liên bang Nga căng thẳng
Moskva bị ép đẩy vì những biến động ngoài tầm kiểm soát. Tuy nhiên, không nên xem thường khả năng ứng phó "nguội" của Putin. Theo Les Echos, càng ngày tình hình ở các quốc gia sát nách Nga càng bất ổn từ Belarus, Kyrgyzstan cho đến Armenia và Azerbaijan.
Ba mươi năm sau khi đế quốc cộng sản tan rã, khủng hoảng chính trị ở Belarus, Kyrgyzstan và xung đột ở Thượng Karabakh làm người ta nghi ngờ ảnh hưởng thật sự của đàn anh Moskva. Một nguồn tin thân cận với Điện Kremlin nhìn nhận mối lo : Putin không thích các cuộc biểu tình phản kháng vì nó phủ nhận tính chính đáng của các chế độ đương quyền. Tình trạng bất ổn là một phản đề (biện chứng) đi ngược lại những gì tổng thống Nga chờ đợi.
Tuy nhiên, một nhà ngoại giao Châu Âu cảnh báo : không nên xem thường khả năng đối phó của Putin. Ông ta không thích phản ứng dưới sức ép.
Cuối cùng, Le Figaro dành một trang thể thao để mừng sinh nhật 80 tuổi của cầu vương Pélé, một huyền thoại bóng đá vượt thời gian.
Tú Anh