Tổng thống thứ 46 nhậm chức trong bầu không khí "ngoại bất nhập"
Thu Hằng, RFI, 20/01/2021
Ông Joe Biden và bà Kamala Harris chính thức nhậm chức tổng thống và phó tổng thống vào ngày 20/01/2021. Ngoài lực lượng Vệ Binh Quốc Gia, đông hơn tổng số quân Mỹ ở Afghanistan, và cảnh sát bảo vệ thủ đô Washington bị giới nghiêm, không một người dân nào được tham dự buổi lễ vì đại dịch và vì lý do an ninh sau vụ chiếm Đồi Capitol. Thay vào đó là gần 200.000 lá cờ Mỹ được cắm trên bãi cỏ Quảng trường Quốc gia (National Mall), trước tòa nhà Quốc hội Mỹ.
Điện Capitol, Washington DC, nơi diễn ra lễ nhậm chức tổng thống thứ 46 Hoa Kỳ. Ảnh chụp ngày 19/01/2020. AP - Rebecca Blackwell
Thông tín viên RFI Anne Corpet tường trình từ Washington :
"Thông thường lễ nhậm chức của tổng thống là một ngày vui toàn dân. Ông Donald Trump từng khẳng định đã tập hợp được đông người chưa từng có vào ngày ông nhậm chức. Rõ ràng ông Joe Biden sẽ không thể cạnh tranh được với tổng thống mãn nhiệm về điểm này. Tổng thống tân cử Mỹ kêu gọi người dân ở nhà để giảm thiểu nguy cơ dịch bệnh cũng như về lý do an ninh.
Trong khi đó, trung tâm thành phố Washington bị chặn hoàn toàn. Chỉ vài người có quyền ưu tiên được vào khu vực rộng lớn quanh trụ sở Quốc hội, cũng như Nhà Trắng. Khu Quảng trường Quốc gia, nơi có thảm cỏ trải dài thường vẫn có đông người đứng xem, giờ cũng bị cấm.
Thực ra, từ vài ngày nay Washington giống như một doanh trại : 25.000 thành viên của lực lượng Vệ Binh Quốc Gia được triển khai tại đây. Đó là chưa kể đến lực lượng cảnh sát, xe bọc thép chặn mọi ngả đường mà hàng ngày vẫn đông nghẹt người, hàng rào chắn được dựng lên khắp nơi. Bầu không khí có phần nào đó không bình thường. Dù rất nhiều người dân Mỹ, đặc biệt là tại Washington, muốn được mừng ông Joe Biden nhậm chức, nhưng họ sẽ ăn mừng tại nhà, trước màn ảnh truyền hình".
Joe Biden và Kamala Harris tưởng niệm 400.000 nạn nhân Covid-19
Sau khi đến Washington vào chiều 19/01, ông Joe Biden và phu nhân cùng bà Kamala Harris và phu quân đã tới tưởng niệm hơn 400.000 người qua đời vì Covid-19, trong ánh sáng của 400 cây nến tượng trưng được thắp quanh hồ nước và phản chiếu Tượng đài Washington. Hoa Kỳ là quốc gia bị dịch nặng nhất thế giới với hơn 24,3 triệu ca nhiễm, tăng thêm hơn 185.000 ca trong vòng 24 tiếng, theo số liệu tối 19/01.
Theo AFP, tổng thống tân cử Mỹ đã gửi đi thông điệp đoàn kết, cả nước "đề tang và bắt đầu cùng nhau hàn gắn vết thương". Còn phó tổng thống tân cử Kamala Harris khẳng định dù "xa cách nhau" nhưng "chúng ta, những người dân Mỹ, vẫn đoàn kết trong tâm trí". Buổi lễ diễn ra đầy xúc động trong tiếng hát Amazing Grace của Lorie Marie Key, một nữ y tá chăm sóc cho bệnh nhân và từng hát bài này vào tháng 04/2020 tại bệnh viện nơi cô làm việc. Ca sĩ gospel, Yolanda Adams kết thúc buổi lễ với bài Hallelujah.
Thu Hằng
***********************
Lễ tuyên thệ nhậm chức tổng thống Mỹ, nghi thức đậm tính lịch sử và truyền thống
Anh Vũ, RFI, 20/01/2021
Hôm 20/01/2021, ông Joe Biden chính thức bước vào Nhà Trắng sau lễ tuyên thệ nhậm chức tổng thống. Từ khi có ngày nhậm chức đầu tiên được tổ chức năm 1789 với lễ tuyên thệ của George Washington cho tới buổi lễ tuyên thệ của Donald Trump năm 2017, nghi thức tuyên thệ nhậm chức tổng thống đã có nhiều thay đổi nhưng vẫn là một truyền thống đã ăn sâu vào nền chính trị của nước Mỹ.
Khán đài trước Điện Capitol, Washington được chuẩn bị cho lễ tuyên thệ nhậm chức của tổng thống Mỹ Joe Biden và phó tổng thống Kamala Harris diễn ra ngày 20/01/2021. AP - Alex Brandon
Lễ nhậm chức tổng thống Hoa Kỳ thứ 46 của ông Joe Biden thuộc đảng Dân Chủ diễn ra hôm nay 20 tháng Giêng tại Washington. Chính tại thủ đô của Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ, vắng tanh vắng ngắt, quân đội rải khắp nơi mà ông Joe Biden cùng với phó tổng thống Kamala Harris tuyên thệ nhậm chức. Những chi tiết của ngày trọng đại trong lịch sử nước Mỹ này diễn ra theo những quy ước và truyền thống đã ăn sâu trong lịch sử nước Mỹ.
Ngày 20 tháng Giêng
Buổi lễ nhậm chức đầu tiên trong lịch sử Mỹ đó là của George Washington, diễn ra vào ngày 30 tháng Tư năm 1789 vì lý do thời tiết, phải đợi băng giá mùa đông tan dần để mọi người có thể đến dự. Thời điểm cho lễ nhậm chức tổng thống sau đó đã được ấn định vào ngày 04 tháng 3, tức là gần 4 tháng sau ngày đại cử tri bỏ phiếu bầu tổng thống và phó tổng thống, Election Day.
Nhưng đến năm 1933, Franklin Roosevelt đắc cử, trong khi tổng thống đương nhiệm Herbert Hoover đang rất mất uy tín trong dân chúng. Giai đoạn chuyển tiếp quyền lực này dường như quá dài. Một tháng trước khi ông Roosevelt nắm quyền, tu chính án thứ 25 được phê chuẩn, thay đổi thời điểm khởi đầu các nhiệm kỳ của tổng thống và phó tổng thống lên ngày 20 tháng Giêng. Tuy nhiên đã có 3 ngoại lệ. Đó của Dwight D. Eisenhower năm 1957, Ronald Reagan năm 1985 và của Barack Obama năm 2013. Các buổi lễn nhậm chức này đã được dịch lên ngày thứ Hai 21 tháng Giêng vì các ngày 20 tháng Giêng đó rơi vào Chủ nhật mà đã nhậm chức tức phải bắt tay vào công việc nên không thể là ngày nghỉ.
Địa điểm
Buổi lễ khai mạc nhiệm kỳ tổng thống diễn ra trước Capitol, trụ sở của Quốc hội, tại Washington DC. Địa điểm này được chọn tư năm 1801 khi Thomas Jefferson, tổng thống thứ 3 của Hoa Kỳ, tuyên thệ nhậm chức. Lễ nhậm chức đầu tiên của George Washington đã diễn ra tại Federal Hall ở New York, trong khu Wall Street. Hai lễ tuyên thệ khác của William Howard Taft năm 1909 và của Ronald Reagan năm 1985 lại diễn ra bên trong điện Capitol, vì điều kiện thời tiết. Khi đó nhiệt độ bên ngoài là -13° C, Ronald Reagan đã để đám đông dân chúng và gồm 140 nghìn khách mời chờ đợi ở bên ngoài trời lạnh.
Khách mời tham dự
Donald Trump sẽ không tham dự lễ nhậm chức người kế nhiệm Joe Biden. Theo truyền thống, tổng thống mãn nhiệm và đệ nhất phu nhân đón vợ chồng tân tổng thống buổi sáng trong ngày lễ nhậm chức và cùng nhau đến điện Capitol. Nghi thức này cũng đã nhiều lần bị bỏ qua.
Năm 1801, vị tổng thống thứ 2 của Hoa Kỳ John Adams đã từ chối dự lễ nhậm chức của người kế nhiệm Thomas Jefferson. Bị vị cựu phó của mình đánh bại, tổng thống thất cử Adams đã rời Nhà Trắng từ sáng sớm ngày 4 tháng 3, ngày nhậm chức. Con trai ông, John Quincy Adams sau đó đã đắc cử tổng thống năm 1824 trong những điều kiện gây nhiều tranh cãi. Người thua cuộc năm đó Andrews Jackson cũng hô hào là bị đánh cắp bầu cử.
Bốn năm sau đó, sau một chiến dịch tranh cử dữ dội, ông Jackson đã phục thù được thất bại. Hai đối thủ đã không gặp nhau và Adams không xuất hiện từ hôm trước lễ nhậm chức. Năm 1841, vì những lý do không rõ ràng, tổng thống Dân Chủ Martin Van Bruen, cũng vắng mặt trong lễ nhậm chức của William Henry Harris. Ngày 4 tháng 3 năm 1869, Andrews Johnson cũng ở lại trong Nhà Trắng không dự lễ nhậm chức của người kế nhiệm Ulysses Grant chỉ vì tổng thống đắc cử từ chối ngồi chung xe ngựa với người mãn nhiệm để tới đồi Capitol.
Một thế kỷ sau, năm 1974, Richard Nixon cũng vắng mặt tại buổi lễ của Gerald Ford. Lý do đơn giản là vì Nixon đã từ chức và rời Nhà Trắng trước khi người kế nhiệm tuyên thệ nhậm chức. Năm nay, các cựu tổng thống Barack Obama, George W.Bush và Bill Clinton cũng như phó tổng thống Mike Pence đã nhận lời mời tới dự lễ nhậm chức của Joe Biden.
Tuyên thệ
Sự kiện duy nhất được ghi trong Hiến Pháp là nghi thức tuyên thệ của tân tổng thống vào lúc 12 giờ trưa, theo truyền thống là trước chủ tịch Tối Cao Pháp Viện. Khoảng 15 phút trước, tân phó tổng thống đọc tuyên thệ. Trong trường hợp tân tổng thống đột ngột qua đời trong khoảng thời gian này, phó tổng thống là người kế nhiệm.
Lời văn chính xác mà tổng thống tân cử đọc :" Tôi trịnh trọng tuyên thệ rằng, tôi sẽ đảm đương chức vụ tổng thống Hoa Kỳ một cách trung thành và sẽ cố gắng làm hết khả năng của mình để giữ gìn, che chở và bảo vệ Hiến Pháp Hoa Kỳ ". Năm 2009, Barack Obama đã đọc nhầm lời tuyên thệ này. Trách nhiệm thuôc về chủ tịch Tối Cao Pháp Viện khi đó đã đọc lộn xộn trật tự ngôn từ tuyên thệ theo Hiến Pháp. Để cho cẩn thận, tổng thống thứ 44 của Hoa Hoa Kỳ đã tuyên thệ lại vào ngày hôm sau tại Nhà Trắng. Sự cố tương tự cũng đã xảy ra với Herbert Hoover năm 1929: Chủ tịch Tối Cao Pháp Viện khi đó đã gần như sáng tác lại câu chữ của văn bản hiến định này.
Kinh thánh
Vào lúc 12 giờ trưa, giờ Washington, Joe Biden đọc lời tuyên thệ với bàn tay phải giơ lên trời và tay trái đặt trên kinh thánh. Ông đã chọn dùng cuốn kinh của gia đình có từ 1893, theo như ông thông báo trong một cuộc phỏng vấn gần đây. Ông đã sử dụng cuốn kinh này cho các lễ tuyên thệ thượng nghị sĩ và phó tổng thống Mỹ. Nhiều vị tổng thống Mỹ sử dụng các cuốn kinh thánh thuộc sở hữu của các nhân vật lịch sử nổi tiếng. Warren G. Harding năm 1921, Eisenhower 1953, Jimmy Carter năm 1977 và George H. W.Bush đã tuyên thệ trên cuốn kinh thánh mà George Washington đã dùng. Cũng có thể sử dụng 2 cuốn kinh để tuyên thệ. Đó là trường hợp Barack Obama đã tuyên thệ trên hai cuốn kinh của Abraham Lincoln và của Martin Luther King. Trong khi đó Donald trump dùng cuốn kinh của Abraham Lincoln như người tiền nhiệm và cuốn do mẹ ông tặng khi ông còn nhỏ.
Hiến Pháp không yêu cầu nhất thiết phải tuyên thệ trên kinh thánh. Một số tổng thống Mỹ đã sử dụng các cuốn sách khác như John Quincy Adams đã tuyên thệ trên một cuốn sách trong đó có một phần nội dung Hiến Pháp Mỹ, Theodore Roosevelt không sử dụng kinh sách, Lyndon Johnson thì lại dùng một cuốn kinh lễ.
Lễ diễu hành
Sau lễ tuyên thệ, theo truyền thống là có diễu hành trên đại lộ Pensylvania dài 3 km. Nhưng năm nay do đại dịch Covid-19, nghi thức này không diễn ra và sẽ được thay thế bằng cuộc diễu hành ảo phát trên truyền hình được gọi là "Parade Across America". Ông Joe Biden dự kiến sẽ đi qua sông Potomac để tới đặt vòng hoa viếng các tử sĩ vô danh tại nghĩa trang Arlington. Đi cùng ông có ba cựu tổng thống Bill Clinton, George W.Bush và Barack Obama. Buổi dạ tiệc với các nghị sĩ Quốc hội trong điện Capitol cũng như lễ hội khiêu vũ theo truyền thống tổ chức tại Washington cũng bị hủy vì lý do dịch bệnh. Thay vào đó là một chương trình truyền hình đặc biệt do tài tử điện ảnh Tom Hanks dẫn chương trình.
(Tổng hợp từ France 24.com)
Anh Vũ
*********************
Donald Trump đọc diễn văn từ biệt và chúc chính quyền mới "may mắn"
Thu Hằng, RFI, 20/01/2021
Vào lúc máy bay chở tổng thống tân cử Mỹ Joe Biden hạ cánh xuống căn cứ Andrews chiều 19/01/2021, tổng thống thứ 45 của Mỹ Donald Trump đã cho đăng bài diễn văn từ biệt được thu trước, dài 20 phút. Không một lời nhắc đến người kế nhiệm, ông Donald Trump cầu nguyện cho chính quyền mới bảo đảm được an ninh và thịnh vượng cho Hoa Kỳ.
Tổng thống Donald Trump trong chuyến công cán cuối cùng tới công trường xây tường biên giới với Mêhicô, tại bang Texas, Hoa Kỳ, ngày 12/01/2021. Reuters - CARLOS BARRIA
Ngoài ca ngợi kết quả đạt được trong nhiệm kỳ của mình, đặc biệt là chính sách cứng rắn đối với Trung Quốc trong quan hệ đối ngoại, ông Donald Trump cũng lên án bạo lực chính trị và báo trước rằng phong trào của ông mới chỉ bắt đầu :
"Vào lúc tôi kết thúc nhiệm kỳ với tư cách là tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ, tôi hoàn toàn tự hào trước quý vị về những gì chúng ta đã cùng nhau đạt được. Chúng ta đã thực hiện những gì chúng ta muốn làm, thậm chí còn nhiều hơn thế. Tôi đã không tìm con đường dễ dàng nhất, nhưng cũng không hẳn là còn đường khó khăn nhất. Tôi cũng không tìm hướng đi khiến tôi ít bị chỉ trích nhất.
Tôi đã tiến hành những trận chiến cam go, những trận đấu nặng nề nhất, những lựa chọn khó khăn nhất, bởi vì quý vị đã bầu cho tôi vì những điểm này. Nhu cầu của quý vị là ưu tiên đầu tiên và cũng là cuối cùng của tôi. Tôi hy vọng đó là di sản lớn nhất của tôi.
Hiện giờ tôi chuẩn bị nhường chỗ cho chính quyền mới vào trưa thứ Tư 20/01, tôi muốn quý vị biết rằng phong trào mà chúng ta khởi xướng mới chỉ bắt đầu mà thôi. Chưa bao giờ có một sự kiện như vậy. Tôi rời nơi uy nghiêm này với lòng trung thành và vui vẻ, với tinh thần lạc quan và tuyệt đối tin rằng điều tốt đẹp nhất sẽ đến cho đất nước chúng ta và cho con cháu của chúng ta".
Thu Hằng