Pháp : Trước pháp luật ai cũng như nhau, dù là tổng thống
Chiếm trang nhất các báo ra ngày hôm nay 02/03/2021 là sự kiện làm dư luận rúng động : cựu tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy bị kết án tù giam vì tội "hối mại quyền thế". Bên cạnh đó, thời sự quốc tế thu hút sự quan tâm nhất vẫn là vũ lực đàn áp biểu tình leo thang tại Miến Điện và sự kiện cựu tổng thống Donald Trump ồn ào xuất hiện trở lại trên sân khấu chính trị Mỹ.
Cựu tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy hôm qua 01/03/2021 đã bị kết án 3 năm tù, trong đó có 1 năm tù giam, gây rúng động dư luận. © Studio graphique FMM
Ngoài tờ Le Monde ra từ chiều hôm trước, tên của cựu tổng thống Pháp (2007-2012), thuộc cánh hữu, Nicolas Sarkozy, xuất hiện trên trang nhất của hầu hết số báo in sáng nay tại Pháp. Nhật báo thiên hữu Le Figaro chạy tựa lớn : "Sarkozy bị kết án : Bàng hoàng và tranh luận". Tựa chính của Libération : "Sarkozy bị kết án : Công lý cho mọi người".
Hôm qua, một tòa án tại Paris đã tuyên án 3 năm tù, trong đó 1 năm tù giam đối với ông Nicolas Sarkozy vì tội tham nhũng và hối mại quyền thế, trong một vụ án xuất phát từ những cuộc điện thoại bị nghe lén của ông Sarkozy với hai luật sư liên quan đến một vụ án khác vẫn được gọi là vụ Bettancourt. Đó là vụ điều tra việc ông Sarkozy nhận tiền ủng hộ tranh cử bất hợp pháp từ nhà tỷ phú Lilyan Betancourt. Theo cáo trạng của tòa, trong các cuộc điện thoại với luật sư Thierry Herzog và thẩm phán Gilbert Azilbert, người thụ lý vụ án, tổng thống Pháp đã tìm cách mặc cả, hứa hẹn chức vụ với ông Azilbert, nhằm tác động đến cuộc điều tra. Vụ án Bettancourt sau đó đã khép lại với việc ông Sarkozy được miễn tố, nhưng cuộc điện thoại kín nói trên đã bị các nhà điều tra phát hiện từ năm 2014, rồi khởi tố vụ án, đưa ra xét xử. Hệ quả là bản án được tuyên ngày hôm qua.
Vụ án làm rúng động dư luận Pháp, vì ông Zarkozy là vị cựu tổng thống thứ 2 trong lịch sử chính trường Pháp bị kết án và là người đầu tiên lĩnh án tù giam. Vị cựu tổng thống trước bị kết án trước ông Sarkozy là Jacques Chirac, cũng thuộc cánh hữu. Chirac bị kết án vì tội tạo công việc khống tại tòa thị chính Paris, nhưng ông chỉ bị án treo 2 năm.
Le Figaro nhận định phiên tòa đối với ông Sarkozy là thiếu bằng chứng thuyết phục cho một bản án nặng nề đến như vậy. Le Figaro lập luận rằng cựu tổng thống Pháp bị kết án chỉ "vì một cuộc điện thoại liên quan đến một vụ án mà ông đã được trắng tội", đối tượng tham nhũng, cũng như mục đích gây ảnh hưởng ở không có và cũng không để làm gì.
Điều mà tờ báo nhận thấy trong vụ xét xử này là các thẩm phán đã đóng vai trò các tác nhân chính trị, không còn tôn trọng nguyên tắc phân quyền trong nền dân chủ. Xã luận tờ báo kết luận : "Đúng là các nhà chính trị phải gương mẫu, không gì có thể bảo vệ họ trước tính nghiêm khắc của luật pháp. Nhưng lấy tư cách gì mà quyền tư pháp lại truy cùng diệt tận một cách không thương tiếc những dân biểu ? Ai sẽ là người phán xét các thẩm phán đây ?"
Bình đẳng trước pháp luật
Không như quan điểm của Le Figaro, nhật báo vẫn được cho là thiên tả Libération thì cho rằng bản án đối với cựu tổng thống Nicolas Sarkozy khẳng định lại một điều là mọi người đều bình đẳng trước pháp luật. Tựa trang trong của tờ báo : "Phiên xử Sarkozy : một quyết định nghiêm khắc". Xã luận của Libération lấy tiêu đề "Như những người khác", nhắc lại kết luận của tòa án rằng vụ việc "đặc biệt nghiêm trọng vì người vi phạm là một cựu tổng thống, được coi là người bảo đảm cho sự độc lập của tư pháp", thế mà ông Sarkozy đã lợi dung quy chế cựu tổng thống và những mối quan hệ chính trị mà ông có được để phục vụ cho lợi ích cá nhân.
Tờ báo khẳng định, Pháp nằm trong số các nền dân chủ mà mọi thế lực đều có thể bị xét xử như những người khác. Tuy nhiên, chưa phải là điều này đã được hoàn hảo. Vẫn còn nhiều việc phải làm để đi đến mục tiêu đó, trong đó một việc cần phải làm là phá bỏ hẳn đặc quyền được miễn tố trong thời gian các lãnh đạo chính trị đương chức.
Miến Điện : Trấn áp vũ lực gia tăng, máu đã đổ
Chuyển qua trang quốc tế với thời sự ngày thêm nóng ở quốc gia Châu Á, Miến Điện. Libération có bài : "Miến Điện : Aung San Suu Kyi, nạn nhân của luật rừng". Tờ báo cho hay, ngay sau ngày ra tay trấn áp đẫm máu làm ít nhất 18 người biểu tình chống đảo chính thiệt mạng, chính quyền quân sự Miến Điện tiếp tục vẽ thêm tội danh đối với cựu lãnh đạo chính phủ Miến Điện, bà Aung San Suu Kyi. Tờ báo ghi nhận suốt cả tháng qua, từ sau cuộc đảo chính quân sư, đất nước Miến Điện vẫn chìm trong hỗn loạn, bạo lực gia tăng từng ngày, đã có đổ máu trong các cuộc biểu tình chống đảo chính. Chính quyền quân sự tiếp tục các trò hề pháp lý, gán thêm tội danh rất vớ vẩn để triệt hạ bà Aung San Suu Kyi, người vẫn luôn là thần tượng của phong trào chống chính quyền quân sự và những người ủng hộ dân chủ ở Miến Điện.
Bạo lực đã đến mức báo động, các nước ASEAN sẽ phải lên tiếng trong cuộc họp các ngoại trưởng ngày hôm nay. Nhưng theo tờ báo, ASEAN là một tổ chức bị chia rẽ, một vài nước như Indonesia hay Singapore những ngày qua đã lên tiếng đòi chính quyền quân sự không dùng vũ lực trấn áp biểu tình, trả tự do cho bà Aung San Suu Kyi, nhưng đều không có hồi âm.
Nhật báo Le Figaro co bài phóng sự : "Tại Miến Điện, tập đoàn quân sư đàn áp phản kháng trong máu", ghi lại cuộc đọ sức tại nhiều thành phố lớn của Miến Điện trong những ngày qua, giữa một bên là người biểu tình chủ trương đấu tranh bất bạo động và bên kia là lực lượng cảnh sát được trang bị đầy đủ các công cụ trấn áp. Những ngày qua ngày, càng có thêm dấu hiệu leo thang bạo lực đổ máu, giống như những gì đã đã diễn ra trong cuộc trấn áp của chính quyền quân sự với phong trào phản kháng hồi 1988.
Vào lúc đó, tập đoàn quân sự đã cho bắn đạn thật vào người biểu tình, khiến cả ngàn người thiệt mạng. Lần này bất chấp máu đã đổ, theo Le Figaro, giới trẻ Miến Điện không chấp nhận việc chân trời dân chủ, cánh cửa kinh tế đang mở ra cho đất nước từ một thập kỷ nay bổng dưng bị đóng lại. Họ sẵn sàng đương đầu với chính quyền quân sự. Một người biểu tình nói với Le Figaro : "Chúng tôi đã chờ đợi phản ứng quốc tế. Giờ chúng tôi không còn kềm chế được nữa. Các cuộc biểu tình sẽ không còn ôn hòa nữa. Vì chúng tôi đã mất quá nhiều sinh mạng vô tội rồi".
Trong bài xã luận mang tiêu đề "Niềm hy vọng bị quân đội nghiền nát", Le Figaro cũng ghi nhận tình trạng leo thang bạo lực tại đất nước này ngày càng nghiêm trọng. Các nước dân chủ vẫn đứng trước những câu hỏi quen thuộc : làm sao gây áp lực được với các lãnh đạo quân sự đầy quyền lực hiện nay ở Miến Điện ? Lựa chọn cách trừng phạt nào để làm suy yếu chính quyền quân sự mà không để người dân phải trả giá, đồng thời vẫn tránh để Trung Quốc lợi dụng mở rộng trường ảnh hưởng ? Chính quyền Biden ở Mỹ cũng như Liên Hiệp Châu Âu đang đứng trước thách thức. Tờ báo nhận thấy trách nhiệm "cũng thuộc về hiệp hội ASEAN, mà Miến Điện là thành viên. Hiệp hội này phải can đảm đối mặt với tình hình mất ổn định trong môi trường của chính họ".
Trong khi đó, báo La Croix cũng nhận định, một tháng sau cuộc đảo chính, không một giải pháp hòa bình nào xuất hiện.
Donald Trump trở lại phủ bóng lên đảng Cộng Hòa
Le Monde dành nhiều chú ý tới chính trường Hoa Kỳ với hàng tựa trang nhất : "Trump ra khỏi nơi ẩn cư gợi nhắc sự trở lại". Hôm Chủ Nhật (28/02), cựu tổng thống Mỹ Donald Trump lần đầu xuất hiện trở lại trên sân khấu chính trị nhân hội nghị thường niên những người bảo thủ (CPAC) tại Orlando, bang Florida. Lần đầu trở lại, cựu tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm những người ủng hộ ông phấn khích. Nhiều người của đảng Cộng Hòa nhận thấy ông Trump là người duy nhất có thể cầm cương đảng Cộng Hòa trong kỳ bầu cử tổng thống sắp tới. Le Monde nhận định : "Bốn tháng sau thất bại, những người Cộng Hòa tù nhân của Trump". Vẫn với giọng điệu, phong cách như cũ, Donald Trump một lần nữa cho thấy ông không thể chấp nhận thất bại và nhất là "sự chi phối ảnh hưởng của cựu tổng thống vẫn còn đè nặng nên số phận của đảng Cộng Hòa", Le Monde nhận xét.
Cùng chủ đề này, Le Figaro với bài viết "Tại Orlando, Donald Trump nắm thời điểm 2024" ghi nhận : trong bài diễn văn dữ dội, cựu tổng thống đã mở cánh cửa ra tranh cử tổng thống nhiệm kỳ mới, giữa lúc phe Cộng hòa vẫn còn chưa kịp tiêu hóa thất bại mới đây.
Anh Vũ