Người đưa công nghệ ARNm vào vac-xin Covid và tai tiếng "đặc vụ cộng sản"
Người đưa công nghệ ARNm vào phát triển vac-xin ngừa Covid "vướng" tai tiếng đặc vụ ở Hungary thời cộng sản ; Hàn Quốc ký hợp đồng sản xuất 4 loại vac-xin phục vụ tiêm chủng trong nước ; Trung Quốc phản đối điều tra lại nguồn gốc virus corona, nếu mang động cơ chính trị ; Ấn Độ lo "bệnh nấm đen" ở bệnh nhân Covid-19 điều trị sai cách. Trên đây là một số chủ đề của tạp chí Thế giới Đó đây tuần này.
Khoa học gia người Hungary, bà Katalin Karikó, chuyên gia về công nghệ ARNm, ứng cử viên sáng giá giải Nobel Y học 2021. © Wikipedia
Công nghệ ARN thông tin được sử dụng cho vac-xin Pfizer/BioNTech và Moderna là "kết quả của sự kiên nhẫn" trong 40 năm nghiên cứu, bắt đầu từ một nhà nữ khoa học gốc Hungary. Tiến sĩ Karikó Katalin, phó chủ tịch cấp cao của BioNTech hiện nay, là một trong những chuyên gia hàng đầu về công nghệ này, nhưng mới đây, bà bị cáo buộc là có hợp tác với Cơ quan An ninh Quốc gia thời cộng sản tại Hungary.
Bóng ma của chủ nghĩa cộng sản vẫn không tha cho quốc gia Đông Âu này, theo tường trình của thông tín viên Hoàng Nguyễn tại Budapest :
"Cụ thể, thông tin này xuất phát từ một cuốn sách ra đời cách đây 4 năm, và khi đó chưa được ai quan tâm, nói rằng bà Karikó Katalin, vào năm 1978, khi vừa tốt nghiệp đại học tại thành phố Szeged, đã được tuyển dụng, với biệt danh "Lengyel Zsolt", tại bộ phận phản gián của an ninh quốc gia cộng sản trên cương vị "đặc vụ bí mật".
Người tuyển dụng bà cũng là một nhân vật có tiếng tăm : Salgó László, lúc đó là sĩ quan an ninh quốc gia tại Trụ sở Cảnh sát tỉnh Csongrád. Sau khi thay đổi thể chế năm 1990, ông này đã leo tới cương vị cao nhất của sự nghiệp cảnh sát : cảnh sát trưởng của tỉnh, và cảnh sát trưởng quốc gia Hungary thời kỳ 2002-2004.
Là một trong số 800 nhân viên được tuyển dụng ở tỉnh Csongrád, theo hồ sơ lưu trữ, bà Karikó Katalin nhận nhiệm vụ hợp tác với cơ quan mật vụ trong vấn đề phản gián, vì nơi bà nghiên cứu khi đó - cũng là nơi bà lấy bằng tiến sĩ sau này, Trung tâm Sinh học thành phố Szeged - là một cơ sở quan trọng xét về mặt an ninh quốc gia.
Điều đáng chú ý là trong hồ sơ lưu trữ, không tìm được bất cứ báo cáo nào của bà Karikó Katalin và từ giữa thập niên 1980, bà được coi là tạm ngừng công việc này. Đó cũng chính là khoảng thời gian bà cùng gia đình di cư qua Mỹ, sau khi bị sa thải vì lý do "giảm biên chế" vào năm 1985 vào đúng sinh nhật lần thứ 30 của mình.
Tin trên bùng nổ đúng vào lúc tiến sĩ Karikó Katalin có chuyến thăm nhà kéo dài 1 tháng, và bà đã nhận được sự tiếp đón trọng thị, cùng sự tưởng thưởng xứng đáng từ quê hương. Nhiều "cư dân mạng" Hungary căm phẫn, cho rằng đây là sự tàn ác "đặc thù" của Hungary, đối với người con xuất chúng nhất hiện tại của dân tộc này.
Trả lời các cáo buộc, tiến sĩ Karikó Katalin cho hay khi bà bắt đầu công tác nghiên cứu, bà đã bị cơ quan mật vụ tìm gặp và cưỡng bức làm công việc này. Cha bà tham gia cuộc cách mạng dân chủ 1956, ông bị mất việc, bị tù treo và cơ quan mật vụ cũng đặt cho bà một lựa chọn : hoặc hợp tác, hoặc phải chịu số phận như thân phụ.
Do lo sợ bị mất việc và không theo được con đường nghiên cứu, bà chấp nhận ký hồ sơ tuyển dụng, nhưng không cung cấp bất cứ văn bản báo cáo và không làm hại bất cứ ai. Về sau, để tiếp tục sự nghiệp khoa học, bà đã phải rời quê hương và sau đó, trong 36 năm ròng, đã cống hiến hết mình cho nhân loại, theo lời tiến sĩ Karikó Katalin.
Được coi là người đã cứu vãn nhân loại khỏi hiểm họa Covid-19, bà Karikó Katalin hiện là ứng viên sáng giá của Giải Nobel Sinh lý học và Y khoa năm nay. Tuy nhiên, với "phát hiện" gây sốc nói trên, bà thuộc hàng rất nhiều nhân vật nổi tiếng của Hungary được xem là có quan hệ với mật vụ cộng sản, và đây là nỗi đau xót lớn của đất nước này".
Hàn Quốc : Sản xuất 4 loại vac-xin cho tiêm chủng trong nước
Kết thúc thượng đỉnh Mỹ-Hàn tại Washington, tổng thống Joe Biden đã "tặng" cho đồng nhiệm Moon Jea In hai "món quà lớn", trong đó có hợp đồng sản xuất vac-xin Moderna tại Hàn Quốc, đúng theo lời hứa của nguyên thủ Mỹ là hỗ trợ vac-xin cho Seoul.
Hợp đồng mới này có ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh dịch bệnh và quyết định tăng tốc tiêm chủng ở Hàn Quốc ? Thông tín viên Trần Công tường trình từ Seoul :
"Theo như cập nhật cho tới ngày 27/05/2021, đã có khoảng 4 triệu người được tiêm một mũi vac-xin và khoảng 2 triệu người được tiêm đủ 2 mũi. Hiện tại số người nhiễm mới tại Hàn Quốc luôn dao động trong khoảng 500 - 700 ca mới một ngày. Nơi tập trung số ca nhiễm mới là khu vực Seoul và Gyeonggi-do. Toàn Hàn Quốc vẫn áp dụng giãn cách xã hội cấp độ 2 cho các tỉnh thành phố, và 2,5 cho khu vực Seoul - Gyeonggi-do. Quy định của giãn cách cấp độ 2 là không tụ tập 5 người trong một phòng, các nhà hàng không được nhận 5 khách cho một bàn ăn. Và để kết thúc tình trạng này thì cách duy nhất và an toàn nhất là tạo miễn dịch cộng đồng bằng vac-xin.
Hàn Quốc chia ra 3 giai đoạn lớn để tiêm vac-xin : Giai đoạn 1 là tiêm cho người khỏe mạnh trên 30 tuổi ; Giai đoạn 2 bắt đầu tiêm cho những người già từ 65-74 tuổi và sau đó là tiêm cho toàn cộng đồng. Các bước đi của chính phủ Hàn với quá trình tiêm vac-xin được đánh giá là thận trọng và chắc chắn. Mặc dù có một số trường hợp tử vong, nhưng những ca đó đã được giải thích là do bệnh lý nền. Và hiện tại nếu tử vong do vac-xin, (gia đình) sẽ được chính phủ trợ cấp 50 triệu won, nếu phát sinh bệnh sau khi tiêm vac-xin sẽ được hỗ trợ 10 triệu won.
Như chúng ta cũng đã biết, chuyến đi Mỹ vừa qua của tổng thống Moon được xem là rất thành công, vì đã ký được hợp đồng sản xuất vac-xin với Moderna và Novanax, cho lần lượt Samsung Biologic và SK Bioscience. Như vậy Hàn Quốc sẽ có được sự chủ động trong việc sản xuất 4 loại vac-xin mạnh nhất của thế giới là AstraZeneca (Anh), Sputnik V (Nga), Moderna và Novanax (Mỹ). Chính phủ Hàn đã tuyên bố sẽ đạt mức 1 triệu mũi vac-xin/ngày cho nhân dân và áp dụng đặt lịch tiêm chủng trên điện thoại cho người dân Hàn. Với những người tiêm mũi đầu sẽ được phép bỏ khẩu trang khi đi ra ngoài, với người tiêm mũi 2 sẽ được cấp hộ chiếu vac-xin và được tham dự tiệc cưới, và vào nhà hàng không giới hạn số người tham dự.
Phản ứng của dân Hàn trong thời điểm này là khá mệt mỏi, vì người dân Hàn ưa di chuyển, hội họp. Hiện tại một số nhà hàng lách luật bằng cách chia đôi nhóm người vào nhà hàng, xếp hai bàn ăn gần nhau để giúp tăng thu nhập chống dịch. Tuy rằng việc tạo miễn dịch cộng đồng có thể không được nhanh như các nước Châu Âu, nhưng chính phủ Hàn Quốc đang nỗ lực hết mình để đem về những hợp đồng đắt giá trong mùa dịch này cho người dân Hàn Quốc".
Nguồn gốc Covid-19 : Trung Quốc sẽ bác điều tra, nếu "có dụng ý chính trị"
Giả thuyết virus corona lọt ra từ Viện Virus học Vũ Hán (Trung Quốc), một lần nữa lại nổi lên từ khi Wall Street Journal tiết lộ hôm 23/05 thông tin từ tình báo Mỹ, theo đó có ba nhà nghiên cứu ở Viện Virus học Vũ Hán đã mắc những "triệu chứng vừa giống bệnh Covid-19, vừa giống cúm mùa" ngay từ tháng 11/2019 và phải nhập viện. Tổng thống Mỹ Joe Biden đẩy tầm quan trọng của giả thuyết này thêm một nấc, khi yêu cầu cơ quan tình báo Mỹ "tăng gấp đôi nỗ lực" để báo cáo lại về nguồn gốc Covid-19 và lấy làm tiếc vì Bắc Kinh thiếu hợp tác và minh bạch.
Liệu Bắc Kinh có chấp nhận một cuộc điều tra khoa học mới, nhưng có dụng ý chính trị không ? Trả lời đài RFI ngày 27/05, nhà nghiên cứu Thierry Kellner, Đại học Tự do Bruxelles (Université Libre de Bruxelles), nhận định :
"Đúng là có một lời kêu gọi từ một số nhà khoa học trên tạp chí Sciences, tôi nghĩ là khoảng 15 người, để chúng ta có thể làm sáng tỏ đại dịch một cách đầy đủ hơn. Dĩ nhiên đây là tính chính đáng khoa học mà theo tôi là phục vụ cho lợi ích chung, kể cả về phía Trung Quốc.
Ngoài ra, cũng có nhu cầu rất lớn về việc có những thông tin về nguồn gốc đại dịch, để tìm hiểu có phải là xuất phát từ động vật, từ những con vật nào và trong những điều kiện nào... Về những câu hỏi kiểu như vậy, tôi nghĩ rằng Trung Quốc sẽ tương đối mở. Nhưng ngay khi cảm thấy có chút gì đó chính trị hóa, hoặc sử dụng vì mục đích chính trị của kiểu điều tra như vậy, thì Bắc Kinh có lẽ sẽ sập cửa rất nhanh, sẽ không đón nhận phái đoàn điều tra quốc tế và sẽ lập luận rằng đã làm rồi".
Vẫn theo nhà nghiên cứu người Bỉ, cuộc điều tra mới nên được tiến hành kín đáo hơn, tránh truyền thông rộng rãi, vì có nguy cơ phản tác dụng. Ngày 27/05, Hoa Kỳ kêu gọi Tổ Chức Y tế Thế Giới mở cuộc điều tra thứ hai, chỉ gồm những chuyên gia độc lập và những người này phải được truy cập toàn bộ dữ liệu và mẫu được thu thập ở Trung Quốc.
Ấn Độ lo "bệnh nấm đen" ở bệnh nhân Covid-19 điều trị sai cách
Ngày 28/05, chính quyền Ấn Độ thông báo nới lỏng một số biện pháp phong tỏa, áp dụng từ 6 tuần nay ở thủ đô New Delhi do số ca nhiễm Covid-19 hàng ngày giảm đáng kể trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân đã khỏi Covid-19 đang mắc một loại bệnh lạ, được gọi là "bệnh nấm đen", tấn công khuôn mặt của người bệnh, thậm chí gây chết người.
Thông tín viên Sébastien Farcis tại New Delhi giải thích :
"Triệu chứng đầu tiên là đau đầu hoặc đỏ mắt. Rồi một đốm đen xuất hiện và lan xung quanh mắt : đó là một loại nấm, hiện được gọi là mucormycosis và chỉ trong vài ngày, loại nấm này có thể tấn công khắp mặt, đến mức các bác sĩ phải loại bỏ một bên mắt, thậm chí là một phần quai hàm.
Tại Ấn Độ, vài trăm trường hợp "nấm đen" được thống kê trong những ngày gần đây ở những người mới được chữa trị không phù hợp chống bệnh Covid-19. Bác sĩ phẫu thuật Arvind Singh Soin, làm việc tại bệnh viện Medanta, ở Gurgaon, giải thích :
"Lý do chính là việc lạm dụng chất steroid và tiêm kháng sinh, vì khi giết các loại vi khuẩn kiểu như này thì người ta cũng lại tạo điều kiện cho nấm phát triển. Một lý do khác là tình trạng vệ sinh kém trong quá trình truyền ô-xy, ví dụ qua việc sử dụng mặt nạ và ống dẫn bẩn. Cuối cùng, loại nấm này chủ yếu phổ biến ở những người mắc bệnh tiểu đường không được theo dõi".
Những ca này còn hiếm, hiện Ấn Độ có vài trăm trường hợp trên 10 triệu ca nhiễm Covid-19 được thống kê từ một tháng nay. Nhưng số bệnh nhân mắc loại nấm này đang tăng nhanh khiến giới bác sĩ lo ngại, nhất là khi thuốc chống nấm được sử dụng để chữa bệnh này không còn sẵn ở nhiều thành phố lớn của Ấn Độ".
Thu Hằng