Delta, Afghanistan, Cuba và Euro 2021 : Những sự kiện nóng hổi đầu hè
Biến thể Delta làm náo động mùa hè nước Pháp ; Mỹ rút quân khỏi Afghanistan làm nước Nga lo lắng ; Cuba đường phố sôi sục chống chính quyền và nước Ý trên đỉnh cao Châu Âu. Đây là những chủ đề chính được các báo Pháp hôm nay tập trung khai thác nhiều nhất.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trong buổi phát biểu truyền hình về tình hình dịch bệnh Covid-19 tối ngày 12/07/2021. AFP – Ludovic Marin
Pháp : Mùa hè tiêm chủng !
Bài phát biểu của tổng thống Pháp tối ngày 12/07/2021 là chủ đề thời sự chính, chiếm hầu hết trang nhất các báo Pháp. "Một mùa hè vận động cho tiêm chủng", tít lớn của Le Figaro. "Tiêm chủng : Lên giọng", tựa trên La Croix. Tương tự, nhật báo kinh tế Les Echos nhận thấy rằng "Tiêm ngừa : Cuộc đại phản công của Macron". Libération còn triệt để hơn khi chạy tít "Trị liệu sốc".
Sốc là vì ông Macron đã thông báo những biện pháp chống dịch mới kiên quyết hơn trước đà lây lan mạnh của biến thể Delta như bắt buộc tiêm ngừa đối với các nhân viên y tế, mở rộng sử dụng giấy thông hành dịch tễ, chấm dứt xét nghiệm PCR miễn phí, tăng cường kiểm soát ở biên giới…
Với thái độ cương quyết, tổng thống Pháp ra hạn định cho những đối tượng làm trong ngành chăm sóc sức khỏe – những người chưa/không tiêm ngừa – từ đây cho đến ngày 15/9 phải hoàn thành việc tiêm chủng. Kể từ ngày này, các cuộc kiểm tra sẽ được tiến hành, những ai vi phạm sẽ bị phạt nặng.
Hầu hết các báo Pháp đều có chung một nhận định, đây là cách để ông Macron gây áp lực với những người còn do dự hay không muốn tiêm ngừa, nhằm thúc đẩy hơn nữa chiến dịch tiêm chủng đang có dấu hiệu hụt hơi trước sự buông lơi của người dân.
Theo Le Figaro, rút kinh nghiệm bài học mùa hè 2020, khi Pháp lơ là với dịch bệnh, nghĩ rằng cuộc khủng hoảng dịch tễ sẽ trôi qua, ông Macron lần này ý thức được rằng việc phải phong tỏa đất nước một lần nữa vào ngày tựu trường hay mùa thu sẽ không còn được người dân chấp nhận nữa. Bởi vì giờ đây nước Pháp đã có một "lá chủ bài đáng gờm" là vac-xin. Thế nên, nguyên thủ Pháp trong bài diễn văn hôm qua một lần nữa đã "hối thúc người dân nhanh chóng tiêm ngừa ngay trong mùa hè".
Thái độ cương quyết này của ông Macron dường như đã có kết quả. Chỉ 5 phút sau bài phát biểu của tổng thống Pháp, trang mạng Doctolib ghi nhận có 17 ngàn cuộc hẹn tiêm chủng được đăng ký. Nhật báo công giáo La Croix cho rằng hiếm khi nào người ta có thể đo lường được tác động của phát biểu tổng thống. Chiến dịch tiêm ngừa những ngày gần đây bị đình trệ, xuống dưới mức thấp hơn 200 ngàn người mỗi ngày cho mũi tiêm đầu tiên, giờ hy vọng có thể tăng lên trở lại.
Thế nhưng "chiếc bóng virus còn bao trùm lên cuộc diễu binh 14/7", mừng ngày Quốc Khánh nước Pháp. Lần này, binh sĩ Pháp diễu binh không đeo khẩu trang như năm rồi. Nhưng niềm hy vọng một cuộc diễu binh bình thường trở lại cũng bị dập tắt. Các biện pháp an toàn dịch tễ sẽ được siết chặt. Chẳng hạn như người xem phải có giấy chứng nhận đã tiêm ngừa, một xét nghiệm PCR hay một bằng chứng là đã lành bệnh. Đương nhiên việc đeo khẩu trang là bắt buộc, số người đến xem cũng bị hạn chế. Quân đội không muốn thấy cuộc diễu binh 14/7 biến thành một ổ dịch mới. Theo dự kiến, tổng cộng có khoảng 10.000 người trên khán đài.
Câu hỏi đặt ra : Liệu chỉ bắt buộc giới nhân viên y tế tiêm ngừa không đã đủ để ngăn ngừa biến thể Delta ? Trả lời phỏng vấn báo Libération, ông Jean Charlet – bác sĩ, nguyên trưởng khoa hồi sức – cho rằng việc bắt buộc giới chăm sóc sức khỏe tiêm ngừa chỉ là một bước. Biện pháp bắt buộc này nên mở rộng cho tất cả mọi người trên 12 tuổi.
Về phần mình, báo Le Monde ra từ chiều tối hôm trước nên chưa kịp lên bài, thì quan tâm đến một vấn đề khác – hệ quả của nhiều năm thiếu chính sách hỗ trợ của Nhà nước và dịch bệnh gây ra : "Nước Pháp đối mặt với tình trạng khan hiếm bác sĩ", như hàng tít lớn trên trang nhất. Cụ thể, thiếu bác sĩ cấp cứu, thiếu giường bệnh và nữ hộ sinh ở khoa sản, và thiếu bác sĩ tổng quát. Tình trạng "khan hiếm" còn trở nên nghiêm trọng trong mùa hè này buộc nhiều khoa cấp cứu hoặc phải đóng cửa, hoặc hạn chế giờ tiếp bệnh nhân…
Cuba : Đường phố sôi sục chống chính quyền
Cuộc biểu tình rầm rộ chống chính quyền tại Cuba hôm Chủ Nhật cũng được các nhật báo lớn Paris tập trung khai thác. Le Monde, La Croix và Libération lần lượt có các bài viết đề tựa "Tại Cuba, những cuộc biểu tình chưa từng thấy kêu gọi tự do", "Hàng ngàn người dân Cuba trút phẫn nộ nhân danh tự do" hay "Người dân Cuba la ó biểu tình".
Hàng ngàn người dân từ La Havana đến Santiago đã rầm rộ xuống đường phản đối chính phủ. Đây được xem là một trong những cuộc biểu tình lớn nhất kể từ cuộc Cách Mạng đến nay. Le Figaro trong bài nhận định đề tựa "Tại Cuba, người biểu tình thách thức chế độ Castro", dẫn lời tâm sự một nhân chứng : "Chúng tôi không còn chịu đựng được nữa. Tình hình mỗi lúc một tồi tệ đến mức không thể nào hình dung được nữa. Vật giá leo thang đến chóng mặt. Thịt gà được phân phối theo khẩu phần ban đầu từ một tuần hồi đầu năm một lần giờ chuyển sang một lần sau 15 ngày, và bây giờ là một tháng một lần".
Với chính quyền Cuba, đất nước rơi vào thảm cảnh như hiện nay đó là do lệnh cấm vận từ Mỹ. Vậy từ khi ông Joe Biden lên cầm quyền, Washington có chính sách ra sao đối với Cuba ? Về điểm này, Libération có bài nhận định cho rằng "Biden duy trì nguyên trạng".
Sự nguyên trạng đó được thể hiện rõ qua hai quyết định : Thứ nhất, cuối tháng 5/2021, chính quyền Biden vẫn giữ nguyên Cuba trong danh sách các nước "không hợp tác toàn diện với nỗ lực chống khủng bố của Mỹ", do người tiền nhiệm Donald Trump lập ra. Thứ hai, Hoa Kỳ cùng với Israel tại Liên Hiệp Quốc hôm 23/6/2021, đã phản đối nghị quyết kêu gọi dỡ bỏ lệnh cấm vận của Mỹ áp đặt cho đảo quốc từ 60 năm qua.
Phát ngôn viên Nhà Trắng hồi tháng Ba từng thừa nhận "một sự thay đổi chính sách về Cuba hiện chưa là những ưu tiên của tổng thống Biden". Tập trung nhiều tiêm ngừa chống Covid-19, phục hưng kinh tế, sửa chữa mối quan hệ đồng minh và cuộc chiến chiến lược chống Trung Quốc, Joe Biden không có chút ý định nào nắm bắt lấy hồ sơ Cuba.
Tuy nhiên, theo Libération, ngoài những lý giải trên, còn có một nguyên nhân khác : Lá phiếu cử tri tại Florida, vốn dĩ nơi có đông cộng đồng người Cuba tị nạn. Chính sách hòa giải của ông Obama năm 2014 đã khiến đảng Dân Chủ phải trả giá đắt : Donald Trump đánh bại Hillary Clinton năm 2016, và đã thu được nhiều số phiếu hơn ông Joe Biden năm 2020.
Afghanistan : Mỹ rút quân, Nga lo lắng
Nhìn sang Trung Đông, báo Le Monde nói đến "Đà tiến mạnh mẽ của Taliban tại Afghanistan". Đất nước giờ có nguy cơ rơi vào nội chiến, "cuộc chiến giữa các lãnh chúa" như quan ngại của giới quan sát, vào lúc Hoa Kỳ và các đồng minh sắp hoàn tất việc rút quân.
Phe Taliban cho biết đã chiếm giữ được 85% diện tích lãnh thổ. Hình ảnh hơn 1.000 binh sĩ chính phủ Afghanistan chạy trốn sang Tadjikistan là một biểu tượng thảm họa cho chính quyền Kabul. Sự việc còn cho thấy rõ phán đoán sai lầm về mặt chiến lược của nhiều chuyên gia quân sự. Theo Le Monde, không ai ngờ rằng Taliban đã đổi chiến thuật tấn đánh phía bắc thay vì tìm cách kiểm soát các vùng phía nam trước tiên.
Hệ quả của thất bại này có nguy cơ làm suy yếu mối "Liên minh phương Bắc" giữa các lãnh chúa, nguồn hậu thuẫn trên bộ cho Mỹ trong cuộc tấn công hồi cuối năm 2001, làm sụp đổ chế độ Taliban.
Vẫn theo Le Monde, nguy cơ phe Taliban trở lại cầm quyền cũng khiến chính quyền Nga lo lắng. Điện Kremlin quan ngại đà tiến của Taliban gây bất ổn cho vùng Trung Á, với sự hồi sinh của ổ khủng bố. Cụ thể là tại ba nước Tadjikistan, Uzbekistan và Turkmenistan – những quốc gia có đường biên giới chung với Afghanistan.
Moskva đặc biệt lo lắng cho Tadjikistan bởi vì chính tại nước này Nga có một trong số các căn cứ quân sự nước ngoài lớn nhất, với sự hiện diện của 5.000 binh sĩ, một phi đội trực thăng chiến đấu và nhất là một trạm quan sát các lực lượng không gian.
Euro 2021 : Ý đăng quang, Anh thua trận và mất cả mặt !
Mùa Euro 2021 đã khép lại với chiến thắng của đội tuyển Ý trước đội Anh trên sân Wembley ở Anh Quốc hôm 11/07/2021. Dư âm của trận đấu thư hùng đó còn đọng lại đến ngày hôm nay. Libération rạo rực chạy tựa "Sau trận chung kết, nước Ý trên đỉnh cao của Châu Âu".
Tờ báo dẫn nhận định của tờ Il Corriere della Serra, viết rằng "đây là một sự hồi sinh mà chúng tôi đã trông chờ sau giai đoạn tồi tệ nhất trong cuộc sống của chúng ta, điều đã từng xảy ra ở Cúp Bóng Đá Thế Giới năm 1982 sau những năm tháng nặng như chì". Tối Chủ Nhật, đường phố Roma ngợp bóng người, vui mừng thắng lợi của đội tuyển, vinh danh 11 tuyển thủ hợp nhất và đoàn kết, xứng đáng đại diện cho một nước Ý muốn lật sang trang đại dịch làm thiệt mạng 130 ngàn người tính từ tháng 2/2020.
Giữa muôn ngàn lá cờ xanh lá cây – trắng – đỏ, nhiều người Ý còn mang cả mầu cờ của Liên Hiệp Châu Âu như thách thức một nước Anh đã chọn sự ra đi. Trên mạng xã hội, người ta có thể đọc dòng bình luận : "Brexit là có thật và điều đó cũng tốt thôi…" .
Điều gì đã làm nên thành công cho đội tuyển ? Le Figaro cho rằng công trạng đầu tiên thuộc về Roberto Mancini. Ông đã biết cách xây dựng, thiết lập một đội bóng đoàn kết, đáng tin cậy và có một tinh thần thi đấu không gì chê được. Thành tích thứ hai thuộc về đội tuyển, một đội bóng "bất bại". Trong vòng ba năm, đội tuyển Ý đã có 27 trận thắng trong số 34 trận thi đấu, 80 lần ghi bàn, 7 hòa và chỉ có 11 lần thủng lưới. Một thành tích đáng nể ? Sau cùng, đó là những tuyển thủ trẻ, chẳng phải là những ngôi sao, nhưng chơi hết mình vì một tập thể.
Với Le Figaro đây thật sự là một thông điệp hay nhất trong mùa giải Euro này. Người ta có thể ngự trị trên Châu Lục Già mà không cần phải trong hàng ngũ những ngôi sao lớn nhất trên hành tinh bóng đá !
Bóng đá Anh và nạn kỳ thị chủng tộc
Còn đội tuyển Anh thì sao ? Sau trận đấu điều gì còn đọng lại cho hâm mộ ? Libération tỏ ra gay gắt "Nước Anh thua trận và mất cả sĩ diện". Nếu như nạn Hooligan không còn nữa, thì ngược lại tình trạng chửi mắng kỳ thị sắc tộc đã làm hoen ố hình ảnh nước Anh.
Nhật báo liệt kê : Hình ảnh một cổ động viên gốc Châu Á bị đá vào đầu, nằm bẹp dưới nền đất ngay trước cửa sân vận động Wembley, ngôi đền bóng đá Anh. Những người bồi bàn bất lực trước cảnh đám đông ném chai bia thủy tinh nhắm vào các cổ động viên, bất kể đó là trẻ con, đang tìm cách tiến vào sân vận động. Những kẻ điên cuồng ướt đẫm đi vào sân mà không có vé, bằng cách phá dỡ rào chắn…
Hoàng tử William nói cảm thấy "ghê tởm". Thủ tướng Anh tuyên bố "phẫn nộ". Với Libération đó là những lời sáo rỗng. Bởi vì nạn kỳ thị chủng tộc trong bóng đá tại Anh đã có từ lâu, nhưng với Brexit, hiện tượng này còn gia tăng rõ nét, mà trách nhiệm một phần cũng thuộc về ông Boris Johnson, đã cố tình hình thành một bầu không khí đáng "lợm giọng" đến như thế !
Les Echos thì có cái nhìn thực dụng hơn dự đoán "thắng lợi này của đội tuyển áo xanh biếc rất có thể sẽ kích thích tăng trưởng cho kinh tế nước Ý". Chức vô địch Châu Âu có thể sẽ mang lại một nguồn thu kinh tế khoảng 12 tỷ euro, tức tăng 0,7% cho GDP.
Về phần nước Pháp, tuy đã bại trận ngay từ vòng 1/8, nhưng các cuộc tranh tài của Euro 2021 vẫn là một thành công lớn cho các kênh phát sóng M6 và TF1. Cụ thể, khoảng 25% dân Pháp vẫn theo dõi trận cầu Anh – Ý hôm Chủ Nhật vừa qua !
Minh Anh