Nga tấn công Ukraine bằng tên lửa hành trình, giao tranh ác liệt tại Kiev

Thanh Phương, RFI, 26/02/2022

Hôm 26/02/2022, ngày thứ ba của cuộc xâm lược Ukraine, Nga đã bắn các tên lửa hành trình từ biển và từ trên không vào các cơ sở quân sự Ukraine. Đó là thông báo của phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga Igor Konachankov trong bài phát biểu trên đài truyền hình, được hãng tin AFP trích dẫn.

Một tòa nhà chung cư bị hư hại do trúng bom ở Kiev, Ukraine, ngày 26/02/2022.  Reuters – Gleb Garanich

Phát ngôn viên này cũng khẳng định là tại miền đông Ukraine, nơi mà quân Nga đang yểm trợ các lực lượng ly khai ở hai vùng lãnh thổ Donetsk và Lugansk, các lực lượng này cũng đang tiến chiếm nhiều khu vực, nhưng hiện chưa có nguồn tin độc lập nào xác nhận thông tin đó.

Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga còn thông báo là quân đội Nga "đã kiểm soát hoàn toàn" thành phố Melitopol ở miền nam Ukraine, cách không xa bán đảo Crimea mà Moskva đã sát nhập vào năm 2014. Theo phát ngôn viên này, kể từ đầu cuộc tấn công vào Ukraine đến nay, quân đội Nga đã phá hủy 821 cơ sở quân sự, trong đó có 14 sân bay.

Hôm nay, lực lượng bảo vệ Kiev đang chiến đấu quyết liệt để thành phố này không rơi vào tay quân Nga. Các trận giao tranh đã nổ ra đêm qua trên đại lộ Chiến thắng, một trong những trục lộ chính của thủ đô Ukraine. Theo chính quyền Ukraine, các trận giao tranh dữ dội tiếp diễn sáng nay tại Kiev và trong những ngày qua họ đã phát súng cho thường dân để tham gia bảo vệ thành phố.

Lục quân Ukraine thì cho biết là trận giao tranh khốc liệt cũng đã nổ ra ở một nơi cách thủ đô Kiev 30 km về phía tây nam, nơi mà quân đội Nga đang cố đưa lính dù tới.

Theo thông báo của bộ trưởng Y tế Ukraine hôm nay, trong ba ngày nước này bị Nga tấn công, gần 200 thường dân, trong đó có 3 trẻ em, đã thiệt mạng và hơn 1.100 thường dân bị thương. Ngoài ra, hàng chục quân nhân Ukraine đã tử trận. Phía Kiev thì khẳng định quân Nga đã bị tổn thất nhân mạng nặng nề, nhưng phía Moskva chưa đưa ra tổng kết nào.

Bất chấp các trừng phạt của phương Tây, hôm qua, tổng thống Vladimir Putin đã kêu gọi quân đội Ukraine giành lấy chính quyền, chứng tỏ quyết tâm của ông tiếp tục cuộc tấn công và nhắm đến việc thay đổi chế độ ở Kiev. Ông gọi chính quyền của tổng thống Volodymyr Zelensky là chính quyền của "những kẻ nghiện ma túy và tân phát xít". Trước đó, ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cũng đã kêu gọi quân đội Ukraine đầu hàng.

Trong khi đó, hôm nay, trên mạng Twitter, tổng thống Zelensky tuyên bố là các đối tác phương Tây sẽ cung cấp các vũ khí mới cho Ukraine, đồng thời ông kêu gọi người dân Ukraine chiến đấu bảo vệ thủ đô Kiev. Trước đó, ông Zelensky cho phát một đoạn video trên mạng Facebook trong đó ông bảo mọi người đừng tin vào "những thông tin sai lạc" lan truyền trên Internet, theo đó tổng thống đã kêu gọi quân đội Ukraine buông súng đầu hàng quân Nga.

Hôm nay, đô trưởng Kiev vừa thông báo quyết định tăng cường lệnh giới nghiêm, cảnh báo là tất cả những người nào ra đường trong thời gian từ 17 giờ đến 8 giờ đều sẽ bị xem là thuộc "các nhóm phá hoại và tiền trạm của kẻ thù".

Thanh Phương

***********************

Chiến tranh Ukraine : NATO bắt đầu triển khai lực lượng phản ứng n hanh

Thanh Phương, RFI, 26/02/2022

Theo thông báo của tổng thư ký Liên minh Bắc Đại Tây Dương NATO, Jens Stoltenberg hôm 25/02/2022, khối quân sự này đã bắt đầu triển khai lực lượng phản ứng nhanh để tăng cường hệ thống phòng thủ và sẵn sàng phản ứng nhanh chóng với mọi tình huống sau cuộc xâm lăng Ukraine của Nga.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg phát biểu trong cuộc họp báo sau thượng đỉnh tại trụ sở NATO ở Bruxelles, Bỉ, ngày 25/02/2022.  AP - Olivier Matthys

Phát biểu sau cuộc họp qua video giữa lãnh đạo các nước thành viên NATO, ông Stoltenberg tuyên bố : "Nước Nga đã phát động một cuộc xâm lược toàn diện Ukraine, với mục tiêu công khai là tiến về Kiev lật đổ chính phủ. Nhưng những mục tiêu của điện Kremlin không chỉ giới hạn ở Ukraine. Putin đã đòi NATO rút các lực lượng ra khỏi lãnh thổ các quốc gia đã gia nhập khối này từ năm 1997".

Lực lượng phản ứng nhanh của NATO bao gồm 40.000 quân, trong đó có một số đơn vị có thể được triển khai chỉ trong vòng 2 hoặc 3 ngày.

Riêng nước Pháp sẽ triển khai 500 binh lính ở Romania trong khuôn khổ khối NATO, theo thông báo của tướng Thierry Burkhard, tổng tham mưu trưởng quân đội Pháp, tối qua. Tướng Burkhard cũng cho biết là sự hiện diện quân sự của Nga trong khối NATO ở Estonia, quốc gia có biên giới chung với Nga, sẽ được kéo dài quá thời hạn dự trù là tháng 3.

Ngoài việc gởi quân đến Romania, Pháp còn quyết định cung cấp cho Ukraine các thiết bị phòng thủ để giúp nước này chiến đấu chống cuộc xâm lăng của Nga, theo thông báo của phát ngôn viên bộ tổng tham mưu quân đội Pháp hôm nay. Phát ngôn viên này nói thêm là Pháp cũng đang nghiên cứu việc gởi các vũ khí đến Ukraine.

Về phần Cộng hòa Czech, Bộ Quốc phòng nước này vừa thông báo sẽ tặng cho Ukraine các vũ khí trị giá tổng cộng 7,6 triệu euro. Theo hãng tin AFP, Hà Lan cũng đã thông báo ý định cung cấp các tên lửa và các thiết bị quân sự cho Ukraine.

Thanh Phương

************************

NATO phản ứng thế nào đối với cuộc tấn công của Nga vào Ukraine

Chi Phương, RFI, 25/02/2022

Trong bối cảnh Nga tấn công Ukraine, đe dọa an ninh Châu Âu, lãnh đạo các nước thành viên Liên Minh Bắc Đại Tây Dương (NATO) họp trực tuyến hôm 25/02/2022, để thể hiện sự đoàn kết trong Liên Minh nhưng quyết định không can thiệp trực tiếp nếu các thành viên không bị tấn công hoặc bị đe dọa.

Chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel (trái), tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg (giữa) và chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen họp báo về cuộc tấn công của Nga vào Ukraine, Bruxelles, Bỉ, ngày 24/02/2022.  © Reuters/Yves Herman

Trong cuộc họp, tổng thư ký NATO, ông Jens Stoltenberg, lên án Nga và cho rằng hành động của Nga đã "chấm dứt hòa bình" trên lục địa Châu Âu, là một "hành động có chủ ý, lạnh lùng và được lên kế hoạch từ trước". Lãnh đạo NATO cáo buộc Moskva sử dụng vũ lực để viết lại lịch sử. 

Tuy nhiên, theo tạp chí Times, liên minh quân sự được cho là mạnh nhất hành tinh không có ý định can thiệp quân sự vào Ukraine trừ khi Nga tấn công một trong những nước thành viên của NATO. Ukraine không phải là thành viên của khối và là nguyên nhân dẫn đến cuộc đối đầu giữa Nga và phương Tây từ hơn 10 năm qua. Ông Stoltenberg cho biết Ukraine đã được giúp đỡ trên nhiều mặt, quân đội nước này cũng đã nhận được đào tạo, Liên Minh sẽ vẫn tiếp tục giúp đỡ Ukraine, nhưng "vấn đề bây giờ là bảo vệ các thành viên đồng minh của NATO". 

Liên Minh đã quyết địch kích hoạt kế hoạch phòng thủ. Lực lượng quân sự đã hiện diện ở Đông Âu sẽ được tăng cường thêm. Về phía Hoa Kỳ, tổng thống Joe Biden xác nhận sẽ không điều binh sĩ tới Ukraine. Hiện khoảng 90.000 lính Mỹ đã có mặt ở Châu Âu, đa số tập trung ở Đức. Lầu Năm Góc cũng tuyên bố gửi thêm 7.000 lính đến Đức trong tuần này. 

Trước cuộc tấn công trên diện rộng của Nga, một số quốc gia lân cận Ukraine và là thành viên NATO như Litva, Estonia, và Ba Lan cảnh giác cao độ và yêu cầu tham vấn Điều 4 của Hiệp Ước Bắc Đại Tây Dương, tức là tiến hành trao đổi, thảo luận trong trường hợp an ninh của một số quốc gia bị đe dọa. Tuy nhiên, Time cho biết, điều này không bảo đảm đưa ra bất kỳ hành động nào mà chỉ dừng lại ở mức thảo luận.  

Tối 24/02, tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã điện đàm với đồng nhiệm Nga Vladimir Putin để yêu cầu chấm dứt ngay lập tức cuộc tấn công vào Ukraine, nhưng không thu được kết quả gì. Macron cho biết thấy cần thiết phải duy trì đối thoại với Moskva nhưng cũng lên án sự gian dối của Putin. Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, tối nay, tổ chức họp, bỏ phiếu quyết định trừng phạt cuộc tấn công của Nga.

Chi Phương

***********************

Nga đã tìm cách tự bảo vệ trước các lệnh trừng phạt của phương Tây như thế nào ?

Trọng Nghĩa, RFI, 25/02/2022

Bất chấp những lời đe dọa trừng phạt "khủng khiếp" đến từ Châu Âu và Mỹ, tổng thống Nga Putin vẫn mở cuộc tấn công xâm lược Ukraine. Theo các nhà quan sát, sở dĩ Nga có vẻ dửng dưng trước các trừng phạt tất yếu, đó là vì trong gần một chục năm qua, sau khi sáp nhập Crimea vào năm 2014, Moskva đã thực hiện một số biện pháp để giảm thiểu tác hại của các lệnh trừng phạt đối với nền kinh tế Nga. 

Tổng thống Nga Vladimir Putin tại điện Kremlin, Moskva, ngày 21/02/2022.  © Alexey Nikolsky / Sputnik / AFP

Tăng cường quan hệ với Trung Quốc  

Biện pháp đầu tiên và được thấy rõ nhất là tăng cường quan hệ với Trung Quốc, một nước cũng rất nghi kỵ phương Tây như Nga. Thỏa thuận về khí đốt trị giá 400 tỷ đô la trong vòng 30 năm ký kết với Bắc Kinh ngày 21 tháng 5 năm 2014, chỉ hai tháng sau khi Nga sáp nhập Crimea, được coi là một bước ngoặt thực thụ. 

Theo đài truyền hình Pháp France24 ngày 22/02/2022, ông Jean-François Di Meglio, chuyên gia tài chính kiêm chủ tịch trung tâm nghiên cứu về Châu Á Asia Centre, cho biết dù đã được thương thuyết từ lâu trước đó, nhưng hợp đồng Nga-Trung năm 2014 đánh dấu một bước ngoặt chiến lược lớn. 

Theo chuyên gia Di Meglio, Vladimir Putin đã hiểu rằng việc phát triển quan hệ đối tác kinh tế với Trung Quốc có thể cho phép ông duy trì thế mạnh trong việc bảo vệ và tăng cường vùng ảnh hưởng của mình ở phía Tây. Trong khi đó, đối với Bắc Kinh, quan hệ chặt chẽ hơn với Nga cho phép nước này có thêm đồng minh chống lại đối thủ Mỹ. 

Kiểm soát giới tài phiệt 

Một điểm yếu của Nga dễ bị phương Tây khai thác : Châu Âu vẫn là khách hàng đầu tiên của Moskva. Để tránh gây hại cho nền kinh tế của mình khi phải trừng phạt Nga, phương Tây thường nhắm vào giới tài phiệt thân cận với Điện Kremlin, những người sở hữu tài chính và bất động sản ở Châu Âu. 

Tuy nhiên, trong một báo cáo do Viện Quan hệ Quốc tế Pháp IFRI công bố, tiến sĩ kinh tế người Nga Vladislav Inozemtsev đã nêu bật là trong những năm gần đây điện Kremlin đã nỗ lực tìm cách hóa giải mối đe dọa này : "Ngay cả trước khi xâm lược Ukraine, Vladimir Putin đã khởi động một chương trình "quốc hữu hóa giới tinh hoa" nhằm giúp các quan chức và doanh nhân thân cận với chính quyền Nga giảm bớt lệ thuộc vào phương Tây và hợp pháp hóa tài sản của họ ở nước ngoài". 

Đối với chuyên gia viện IFRI : "Chính sách này đã thành công : Một phần thu nhập đến từ tham nhũng ngày càng được đầu tư vào đất nước và các cựu quan chức không còn mua lâu đài ở Pháp hay du thuyền nữa, mà là các chuỗi cửa hàng, khu văn phòng, nhà máy và nhà hàng ở Nga". Nhà nghiên cứu này cho rằng các lệnh trừng phạt của Châu Âu hiện có nguy cơ trừng phạt các tài phiệt Nga thuộc diện phê phán chế độ Putin, không muốn hồi hương tài sản của họ về Nga. 

Một hệ thống tài chính của Nga để vượt qua Swift 

Một vấn đề lớn đối với Vladimir Putin vẫn là sự phụ thuộc vào hệ thống tài chính Swift, một mạng lưới thanh toán quốc tế bằng đô la được hầu hết các tổ chức tài chính trên thế giới sử dụng để chuyển tiền. 

Ngay cả về vấn đề này, vào năm 2018, Nga đã tung ra công cụ của riêng mình : hệ thống chuyển thông điệp tài chính (SPFS), hiện được kết nối với mạng liên ngân hàng Trung Quốc CIPS (Hệ thống thanh toán quốc tế Trung Quốc). Theo ông François Heisbourg, cố vấn đặc biệt của Quỹ Nghiên cứu Chiến lược Pháp FRS, dù không thể cạnh tranh với Swift, nhưng đây là một công cụ có thể cung cấp một giải pháp thay thế nếu Nga bị đẩy ra ngoài hệ thống của phương Tây. 

Nhìn chung, như nhận định của môt quan sát viên trên tờ Les Echos số ra ngày 25/02/2022, Putin đã biết biến nước Nga thành một "pháo đài tự chủ", ít nợ nần quốc tế, đồng thời có trữ lượng ngoại tệ cao, có thể hoạt động một cách tự lập trong nhiều tháng trời vì đã bớt lệ thuộc nước ngoài.

Theo hãng tin Anh Reuters, hiện Nga có đến 643 tỷ đô la dự trữ ngoại hối, trong lúc doanh thu từ dầu khí đang bùng nổ nhờ giá tăng cao. Thặng dư tài khoản vãng lai của Nga lên đến 5% GDP hàng năm và tỷ lệ nợ trên GDP chỉ là 20%, một trong những mức thấp nhất trên thế giới. Ngoài ra chỉ một nửa các khoản nợ của Nga là bằng đô la, giảm hẳn so với mức 80% của hai thập kỷ trước đây. 

Trọng Nghĩa