Giá trị chiến lược của chiến xa hạng nặng phương Tây trên chiến trường Ukraine
Trọng Nghĩa, RFI, 25/01/2023
Sau Challenger 2 của Anh, Ukraine sẽ được cung cấp xe tăng hạng nặng Leopard 2 của Đức, theo thông báo của Berlin ngày 25/01/2023, và rất có thể sẽ được giao loại Abrams của Mỹ, thậm chí Leclerc của Pháp. Đây là loại vũ khí hiện đại mà Kiev đã khẩn thiết yêu cầu từ nhiều tháng nay, nhưng đã vấp phải thái độ dè dặt của các đồng minh Âu Mỹ. Quyết định chi viện chiến xa hạng nặng cho Ukraine, dù miễn cưỡng, nhưng mang ý nghĩa chiến lược rất lớn cho cả Kiev lẫn Phương Tây.
Hai chiến xa Leopard 2A6 của Quân đội Đức tham gia tập trận ở Munster (Đức) ngày 06/12/2018. © AP - Philipp Schulze
Trong bài phân tích "Tại sao chiến xa mới của phương Tây lại có giá trị chiến lược đối với Kiev", kênh truyền hình Pháp France Télévisions ngày 24/01/2023 đã nêu bật nhận định của nhiều chuyên gia, theo đó việc chuyển giao xe tăng hạng nặng cho Ukraine có thể đánh dấu một bước ngoặt trên chiến trường, cũng như cuộc khủng hoảng giữa Nga và Phương Tây.
Kiev muốn có đến 300 chiến xa hiện đại
Phải nói là trong thời gian gần đây, Ukraine gần như là ngày nào cũng kêu gọi các đồng minh phương Tây khẩn cấp chi viện xe tăng hạng nặng cho mình, với một khối lượng lớn. Theo nhật báo Mỹ New York Times ngày 21/01, tướng Valeri Zaluzhny, tổng tư lệnh lực lượng võ trang Ukraine đã nói đến ít nhất 300 chiếc.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky là một trong những người luôn luôn nêu bật nhu cầu cấp thiết của nước ông. Nhân cuộc họp tại Ramstein (Đức) ngày 20/01 vừa qua của các nước chi viện cho Ukraine, trước thái độ dè dặt của nhiều đồng minh, ông Zelensky đã không ngần ngại phê phán : "Trăm lời cám ơn không bằng trăm chiếc xe tăng".
Thay thế đội xe tăng cũ kỹ và thiếu hiệu quả
Đối với giới quan sát, lý do đầu tiên thúc đẩy Ukraine khẩn cấp kêu gọi phương Tây chi viện chiến xa hạng nặng cho mình, đó là vì Kiev cần thay thế những chiếc xe tăng cũ (hoặc đã bị phá hủy).
Lực lượng xe tăng hiện nay của Ukraine chủ yếu là loại đã có từ thời Liên Xô, chẳng hạn như loại T-72, có từ những năm 1970 và được cho là bán chạy nhất trên toàn thế giới. Cho đến nay, các đồng minh châu Âu của Kiev chỉ cung cấp cho nước này các loại thiết bị quân sự thời Liên Xô, vì một lý do đơn giản : Quân đội Ukraine đã được huấn luyện để sử dụng các loại vũ khí này. Ba Lan và Cộng Hòa Séc chẳng hạn, đã thanh lý toàn bộ kho dự trữ cũ kỹ của họ và cung cấp khoảng 200 xe tăng T-72S (mới hơn một chút) cho nước láng giềng.
Kể từ khi Nga bắt đầu cuộc tấn công, Ukraine đã bị mất hàng trăm chiến xa. Theo tạp chí Forbes của Mỹ, đã có hơn 330 chiếc xe tăng Ukraine bị phá hủy tính đến cuối tháng 10 - một con số rất khó xác minh độc lập. Theo các chuyên gia phân tích, Kiev hiện vẫn còn vài nghìn chiếc xe tăng (đặc biệt là loại đã được sửa chữa lại sau trận chiến), nhưng đều thuộc diện cũ kỹ với hiệu năng tầm thường.
Chính vì lý do đó mà Ukraine đã khẩn thiết kêu gọi đồng minh Phương Tây cung cấp cho mình loại chiến xa tối tân hơn, có hỏa lực mạnh và chính xác hơn và ít tiêu tốn nhiên liệu hơn..
Trả lời phóng viên đài truyền hình Pháp France 2, một quân nhân Ukraine xác định : "Xe tăng Abrams của Mỹ hay Leopard của Đức có thiết bị tiên tiến nhưng quan trọng hơn cả là chúng có lớp giáp chắn tốt và hiệu quả hơn… Điều quan trọng đối với tôi là sống sót".
Vấn đề đặt ra theo Stéphane Audrand, một nhà tư vấn chuyên về vũ khí, là không giống như loại T-72 của Liên Xô, xe tăng phương Tây yêu cầu người sử dụng phải được "đào tạo từ 4 đến 6 tháng". Ngoài ra, xe tăng Anh, Pháp, Đức và Mỹ, mỗi loại sử dụng một loại công nghệ khác nhau, sự pha trộn giữa thể loại này đặt ra vấn đề kỹ thuật và hậu cần to lớn để bảo trì những phương tiện này.
Thay đổi chiến lược : Sẵn sàng tấn công thay vì chỉ phòng thủ
Một lý do thứ hai thúc đẩy Kiev yêu cầu được nhanh chóng cung cấp xe tăng phương Tây là thay đổi chiến lược từ phía Ukraine, muốn đánh phủ đầu để chặn trước một cuộc tấn công của Nga vào mùa xuân tới đây.
Theo thẩm định của tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg, chiến tranh Ukraine rất có thể là sẽ bước qua một giai đoạn mới với mùa xuân sắp đến, thậm chí là "giai đoạn quyết định của cuộc chiến". Trên đài phát thanh Pháp Franceinfo, Ulrich Bounat, nhà phân tích về quan hệ quốc tế lưu ý : "Cho đến lúc này hai bên tham chiến vẫn ở trong thế giằng co, không bên nào chiếm được ưu thế, vì thế Ukraine phải giành lại thế chủ động".
Theo chuyên gia Bounat, rong tình hình Nga đang chuẩn bị tấn công, và để giúp Ukraine kháng lại và phản công, Phương Tây cần phải cung cấp vũ khí cho Ukraine.
Đối với đài truyền hình Mỹ CNN, Kiev phải hành động nhanh chóng, bởi vì vào mùa xuân sắp tới, "150.000 người Nga nhập ngũ vào mùa thu năm ngoái sẽ xong huấn luyện và có thể được tung vào các đơn vị tác chiến".
Mục tiêu của quân đội Ukraine không chỉ đơn thuần là đáp trả các cuộc tấn công của Nga. Với chiến xa hạng nặng của phương Tây, Kiev có thể khởi động một chiến lược có tính chất tấn công hơn, chọc thủng chiến tuyến mà Quân đội Nga đang cố gắng củng cố tại Ukraine.
Theo ông Colin Kahl, nhân vật số ba của Lầu Năm Góc Hoa Kỳ, mục tiêu của Mỹ rất rõ ràng : Cung cấp cho Kiev hỏa lực và khả năng cơ động thông qua việc sử dụng các lực lượng cơ giới".
Tín hiệu mạnh gửi đến cả Kiev lẫn Moskva
Quyết định cung cấp chiến xa Phương Tây còn mang một ý nghĩa chiến lược to lớn khác : Cho thấy quyết tâm tiếp tục hỗ trợ mạnh mẽ Ukraine trong cuộc chiến chống Nga vào lúc Moskva đang đặt cược trên tâm lý mệt mỏi và chia rẽ tại Phương Tây trên vấn đề giúp Kiev.
Đèn xanh cho việc gửi xe tăng hạng nặng tới Ukraine là một quyết định mang tính biểu tượng, cho thấy các nước phương Tây vẫn đoàn kết trong việc giúp đỡ Kiev.
Mặt khác, việc gởi chiến xa hạng nặng theo tiêu chuẩn NATO, đã phá bỏ một cấm kỵ đối với một số quốc gia phương Tây khi cuộc xung đột bắt đầu. Theo Ulrich Bounat, đường hướng này đang thay đổi : "Phương Tây như đang đặt 'niềm tin' vào khả năng cung cấp vũ khí cho Ukraine. Ngay cả khi Điện Kremlin chọn leo thang, Phương Tây vẫn sẽ ở đó để hỗ trợ Kiev".
Đây cũng là một tín hiệu mạnh gởi đến Matxcova, cảnh cáo rằng Phương Tây sẵn sàng có những động thái quyết đinh để giúp Ukraine, bất chấp những đe dọa đến từ Nga về nguy cơ chiến tranh lan rộng.
Trọng Nghĩa
*************************
Đức chấp thuận chuyển giao xe tăng Leopard cho Ukraine
Thanh Phương, RFI, 25/01/2023
Hôm 25/01/2023, thủ tướng Olaf Scholz đã chấp thuận chuyển giao xe tăng hạng nặng Leopard cho Ukraine, loại vũ khí mà Kiev đang hối thúc các đồng minh cung cấp để chống trả quân Nga.
Xe tăng Leopard 2 của quân đội Đức ở Bergen, Đức, ngày 17/10/2022. Reuters – Fabian Bimmer
Trong một thông cáo, phát ngôn viên của thủ tướng Scholz cho biết trong cuộc họp hội đồng bộ trưởng, chính phủ Berlin đã quyết định cấp cho Ukraine 14 xe tăng Leopard 2 lấy từ kho vũ khí của quân đội Đức, đồng thời chấp thuận cho những nước như Ba Lan và Phần Lan giao cho Kiev các xe tăng Leopard 2 do Đức sản xuất.
Theo phát ngôn viên này, mục tiêu là quy tụ nhanh nhất có thể được hai đại đội Leopard 2. Việc huấn luyện cho lính Ukraine sử dụng loại xe tăng hạng nặng này sẽ sớm bắt đầu tại Đức.
Tối qua, tổng thống Volodymyr Zelensky đã hối thúc Đức nhanh chóng ra quyết định trên vấn đề này, vì theo ông, các nước đồng minh có đủ số xe tăng cần thiết cho quân đội Ukraine lúc này. Kiev cho biết họ đang rất cần hàng trăm xe tăng hiện đại và các vũ khí tối tân khác để chống trả một cuộc tấn công quy mô mà có thể quân Nga sẽ tiến hành vào mùa xuân tới.
Trên nguyên tắc, những nước đã mua xe tăng Leopard để trang bị cho quân đội đều phải có sự chấp thuận của Đức để xuất trở lại xe tăng này sang một nước khác. Với chủ trương thành lập một "liên minh các quốc gia yểm trợ Ukraine bằng xe tăng Leopard 2", hôm qua, Ba Lan đã chính thức gởi đề nghị này cho Berlin. Một phát ngôn viên chính phủ Đức đã hứa sẽ trả lời về đề nghị này "với mức độ khẩn cấp cần thiết".
Cũng hôm qua, trong cuộc họp báo chung với tổng thư ký khối NATO Jens Stoltenberg, tân bộ trưởng Quốc Phòng Đức Boris Pistorius cho biết ông đã khuyến khích các nước đối tác có xe tăng Leopard nên gấp rút huấn luyện lực lượng Ukraine sử dụng loại xe tăng hạng nặng này.
Ngay lập tức, Nga đã có phản ứng. Theo AFP, phát ngôn viên của điện Kremlin Dmitri Peskov tuyên bố việc giao xe tăng Leopard cho Ukraine "sẽ không mang lại điều gì tốt đẹp" cho quan hệ Nga-Đức.
Theo các nhà phân tích, cho tới nay thủ tướng Scholz vẫn do dự trong vấn đề giao xe tăng hạng nặng cho Ukraine vì ông sợ leo thang quân sự với Nga và không muốn nước Đức đóng vai trò hàng đầu trong phe của phương Tây đối đầu với Nga.
Thanh Phương
************************
Mỹ chuẩn bị cung cấp xe tăng Abrams cho Ukraine
Phan Minh, RFI, 25/01/2023
Trong bối cảnh Ukraine tiếp tục kêu gọi đồng minh cung cấp vũ khí hiện đại để chống lại quân đội Nga, hôm 24/01/2023, hai quan chức Hoa Kỳ cho hãng tin Anh Reuters biết là Washington chuẩn bị cung cấp xe tăng hạng nặng Abrams cho Kiev.
Xe tăng Mỹ M1A2 Abrams trong cuộc tập trận Noble Partner 2016, tại Vaziani, ngoại ô Tbilisi, Gruzia, ngày 18/05/2016. Vano Shlamov / AFP
Từ Washington, thông tín viên Guillaume Naudin cho biết cụ thể :
"Tờ Wall Street Journal cho biết như vậy, trích dẫn các quan chức Hoa Kỳ. Theo đó, Nhà Trắng chuẩn bị cung cấp những chiếc xe tăng tốt nhất của Mỹ cho Ukraine và thông báo có thể được đưa ra trong tuần này.
Ukraine đã yêu cầu loại xe tăng này trong nhiều tháng qua, nói rằng vũ khí này có thể tạo ra sự khác biệt trong việc giành lại lãnh thổ đã mất kể từ khi Nga tiến hành xâm lược cách đây gần một năm. Mặc dù đã viện trợ rất nhiều cho Ukraine, nhưng cho đến nay, Nhà Trắng vẫn chưa chịu cung cấp xe tăng hạng nặng, nhưng vẫn tuyên bố cung cấp hàng chục xe bọc thép hạng nhẹ có trang bị vũ khí cho Kiev. Lầu Năm Góc giải thích rằng xe tăng Abrams phải được bảo dưỡng nhiều hơn và đòi hỏi các binh sĩ được huấn luyện nhiều hơn so với xe tăng Leopard 2 của Đức, loại xe tăng phù hợp hơn với nhu cầu của Ukraine, theo quân đội Mỹ.
Thế nhưng Đức đặt điều kiện chỉ đồng ý (cung cấp xe tăng cho Ukraine) nếu Mỹ cam kết làm tương tự và tất cả dường như sắp thành hiện thực sau nhiều ngày đàm phán căng thẳng. Đây sẽ là một thỏa thuận ngoại giao trên phạm vi rộng lớn, cho phép Berlin thông báo cung cấp xe tăng Leopard 2 và cho phép các nước châu Âu khác, chẳng hạn như Ba Lan, cung cấp loại xe tăng này cho Ukraine. Nhà Trắng vẫn chưa xác nhận thông tin của Wall Street Journal. Phát ngôn viên Nhà Trắng tỏ ra hài lòng, nhưng bà nói thêm rằng quyết định của các nước là thuộc chủ quyền của họ".
Moskva đã có phản ứng. Rạng sáng nay 25/01, đại sứ Nga tại Hoa Kỳ, Anatoly Antonov nói rằng việc Hoa Kỳ cung cấp xe tăng chiến đấu cho Ukraine là "một sự khiêu khích rõ ràng".
Phan Minh