Ai là người cả gan truy tố cựu tổng thống Trump ?
Trọng Thành, RFI, 01/04/2023
Ngày 30/12/2023 sẽ đi vào lịch sử nước Mỹ với việc lần đầu tiên một cựu tổng thống Hoa Kỳ bị truy tố. Đáng chú ý hơn nữa là cựu tổng thống bị truy tố là người đầy uy lực trong công luận và chính giới Mỹ : tỉ phú Donald Trump. Thành phố New York phải huy động hơn 50.000 nhân viên cảnh sát và dân sự để bảo vệ an ninh trong thời gian ông Trump dự kiến trình diện tòa ngày 04/03, theo các nguồn tin của NBC News. Ai là người đã cả gan truy tố Trump?
Biện lý Alvin Bragg (người cầm cặp) đến văn phòng Công tố Manhattan, New York, ngày 29/03/2023. Reuters – Andrew Kelly
Ngày 30/03, một đại bồi thẩm đoàn của bang New York đã thông qua quyết định truy tố ông Donald Trump, theo đề nghị của biện lý Alvin Bragg, người đứng đầu cơ quan công tố Manhattan, bang New York. Hiện thời cáo trạng chưa được chính thức công bố, nhưng một trong những cáo buộc được truyền thông nhắc đến nhiều là việc ông Trump, trước khi đắc cử tổng thống, đã chi tiền bất hợp pháp để bịt miệng một nữ diễn viên phim khiêu dâm, cô Stormy Daniels, mà đương sự có quan hệ.
Áp lực Hạ Viện : Lên án "vụ lạm quyền chưa từng có"
Theo ABC News, ngay sau khi có thông tin về khả năng ông Trump bị truy tố, ngày 20/03, nhiều đảng viên Cộng hòa trong Ủy ban Tư pháp Hạ Viện Mỹ, đứng đầu là dân biểu Jim Jordan bang Ohio, chủ tịch Ủy ban Tư pháp đã gửi thư đến viên biện lý để gây áp lực. Đêm hôm 30/03, chủ tịch Hạ Viện Kevin McCarthy trên Twitter tố cáo biện lý Alvin Bragg là "kẻ lạm dụng quyền lực chưa từng có", đã "sử dụng hệ thống pháp lý thiêng liêng" của nước Mỹ để "chống lại tổng thống Donald Trump".
Biện lý Alvin Bragg, 49 tuổi, người đứng đầu cơ quan công tố Manhattan, bang New York, cũng là người da đen đầu tiên phụ trách cơ quan này. Alvin Bragg sinh trưởng tại khu Harlem, New York. Ngay từ nhỏ Alvin Bragg đã bị chấn động trước những hành xử bạo lực, phi pháp của lực lượng an ninh đối với các cộng đồng thiểu số da đen và gốc Mỹ Latinh. Năm 2021, khi hồi tưởng lại thời trẻ, biện lý Alvin Bragg cho biết, hồi đó ông đã nhận ra rằng đất nước không thể có được an ninh thực sự, nếu người dân không tin vào luật pháp.
Alvin Bragg, biện lý quận Manhattan, phát biểu trong một cuộc họp báo ở New York, ngày 19/10/2022. Benjamin Norman/New York Times/Redux
Không nhắm người phạm tội vặt, mà nhắm kẻ máu mặt
Biện lý Alvin Bragg tốt nghiệp luật ở Harvard, từng là cấp phó của chưởng lý bang New York, và từng làm việc tại một cơ sở của cơ quan công tố liên bang tại New York. Ngay từ khi kế nhiệm biện lý Cyrus Vance Jr. hồi tháng 1/2022, biện lý Alvin Bragg đã coi "giới tội phạm cổ cồn trắng" là mục tiêu ("cổ cồn trắng" là cụm từ thường dùng để chỉ nhóm xã hội thượng lưu).
Biện lý Alvin Bragg hứa hẹn một thành phố New York "công bằng và an ninh". Xúc động bởi cái chết oan ức của người da đen George Floyd dưới tay một cảnh sát da trắng, biện lý Alvin Bragg đã cam kết cố gắng không truy tố các vi phạm được đánh giá là nhỏ, như đi lậu vé tàu, kháng cự lại hành động câu lưu của cảnh sát. Đối với ông, nhà tù là biện pháp cực chẳng đã với những thành phần dân cư thấp cổ bé họng.
Ngược lại, "giới tội phạm cổ cồn trắng" là đích chính của ông. Một trong những "thành tích" của ông trong thời gian hơn một năm lãnh đạo cơ quan công tố Manhattan vừa qua là đã buộc Trump Organization, doanh nghiệp gia đình của tỉ phú Trump, phải nộp phạt 1,6 triệu đô la tiền biển thủ tài chính, trốn thuế. Allen Weisselberg, cựu giám đốc tài chính của Trump Organization, một người thân tín của Trump, đã chấp nhận hợp tác với tư pháp, nộp phạt 2 triệu đô la, và chịu án 5 tháng tù.
Một người ủng hộ đeo mặt nạ cựu tổng thống Donald Trump, một tay giơ ngón cái, một tay chỉ vào chiếc xe cảnh sát thành phố New York (NYPD), Hoa Kỳ, ngày 24/03/2023. Reuters/Amanda Perobelli Reuters – Amanda Perobelli
Gershman : "cuộc điều tra táo bạo"
Giới trong ngành có những đánh giá trái ngược về biện lý Alvin Bragg. Báo Mỹ New York Times từng thuật lại việc viên biện lý hồi 2022 bị hai trợ lý chưởng lý cáo buộc đã do dự trước quyết định có cần truy tố cựu tổng thống hay không. Hai nhân vật nói trên đã từ chức vào tháng 2/2022 để tố cáo thái độ "hoài nghi" của Alvin Bragg về cuộc điều tra nhắm vào Donald Trump. Ngược lại, trả lời AFP, cựu biện lý Bennett Gershman, nguyên trợ lý đặc biệt của chưởng lý bang New York, thừa nhận "Bragg là một người khôn khéo và thực tế", đồng thời hoan nghênh "cuộc điều tra táo bạo" nhắm vào tổng thống thứ 45 của nước Mỹ. Cựu biện lý Bennett Gershman cũng là một nhân vật kỳ cựu, và nổi tiếng trong giới luật học. Ông là chuyên gia hàng đầu nước Mỹ về ngành công tố, đồng sáng lập trường Luật - Đại học Pace năm 1976.
Cuộc đối đầu giữa biện lý Alvin Bragg và cựu tổng thống Donald Trump hứa hẹn nhiều bất ngờ. Theo The Washington Post hôm qua, ông Trump sẽ từ Florida bay đến New York vào thứ Hai 03/04, trước ngày ra trình diện tòa. Luật sư Joe Tacopina của cựu tổng thống, ngày hôm qua, cũng cho biết, thân chủ của ông không có ý định cố thủ ở Mar-a-Lago.
Hiện tại, tình hình ở New York trước ngày cựu tổng thống ra trình diện tư pháp có vẻ yên ắng. Theo AFP, ngày hôm qua, mới chỉ có khoảng vài chục người ủng hộ hay phản đối Trump có mặt ở Manhattan. Một số người ủng hộ cuồng nhiệt cựu tổng thống, trong đó có dân biểu Cộng hòa Marjorie Taylor Greene, báo trước sẽ biểu tình trước tòa án trong thời gian ông Trump ra trình diện.
Những người biểu tình chống Trump giương biểu ngữ 'Trump lies all the Time'' (tạm dịch là Trump nói dối như cuội) tại một một công viên gần Tòa án Manhattan, ngày 23/03/2023. © Reuters – Mike Segar © Reuters
"Không khí kỳ lạ" ở New York
Trước trụ sở tòa án New York, nơi an ninh siết chặt từ mươi ngày nay, một phụ nữ qua đường cho AFP biết hệ thống chính trị nước Mỹ, cơ chế cân bằng quyền lực ở nước Mỹ đang bị chao đảo với những nỗ lực "gây chia rẽ đất nước" của Donald Trump. Pilar Banos, một nữ du khách Tây Ban Nha 72 tuổi, ghé thăm New York, ghi nhận vụ truy tố cựu tổng thống đang tạo ra một "bầu không khí kỳ lạ" ở thành phố này.
Cựu tổng thống Trump thường xuyên lên án biện lý Alvin Bragg là "kỳ thị chủng tộc" và "thiên tả". Ngược lại, viên biện lý New York cam kết các "nỗ lực nhằm hù dọa các nhân viên công lực, đe dọa chống nhà nước pháp quyền ở New York sẽ không được khoan thứ".
Trọng Thành
**********************
Hoa Kỳ : Cựu tổng thống Donald Trump bị truy tố hình sự
Anh Vũ, RFI, 31/03/2023
Lần đầu tiên trong lịch sử Mỹ, một cựu tổng thống bị truy tố hình sự. Ngày 30/03/2023, bồi thẩm đoàn của New York đã thông qua quyết định truy tố ông Donald Trump do công tố viên Alvin Bragg đệ trình, với cáo buộc chi tiền để bịt miệng một nữ diễn viên phim khiêu dâm.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tại Orlando, Florida, Hoa Kỳ ngày 26/02/2022. AFP – Chandan Khanna
Ông Donald Trump bị truy tố hình sự trong một vụ án liên quan đến các cáo buộc đương sự chi 130.000 đô la để "mua sự im lặng" của diễn viên phim sex Stormy Daniels thông qua luật sư riêng của ông là Michael Cohen trong những ngày cuối cùng của chiến dịch tranh cử năm 2016. Ngoài ra, ông Trump cũng bị điều tra về cáo buộc làm sai lệch hồ sơ kinh doanh, trốn thuế và vi phạm luật liên quan đến tài trợ chiến dịch tranh cử.
Ông Trump được yêu cầu phải trình diện trước tòa án Manhattan vào thứ Ba tới để nghe nội dung cáo trạng và biện hộ nhận tội hay không.
Đây là vụ việc chưa từng có trong lịch sử đối với một cựu tổng thống Mỹ. Ngay sau đó, cựu tổng thống Trump đã có phản ứng gay gắt với quyết định của bồi thẩm đoàn Manhattan.
Ông Trump gọi đây là "cuộc truy bức chính trị và can thiệp bầu cử ở mức độ cao nhất trong lịch sử", theo CNN. Cựu tổng thống Mỹ (2017-2021) đã liên tục phủ nhận các cáo buộc nói trên, đồng thời cảnh báo vào tuần trước về những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra nếu ông bị bắt và bị buộc tội.
Thông tin truy tố cựu tổng thống, ứng viên của đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống 2024, đã được chính ông Trump tung ra cách đây hơn một tuần, ngay lập tực đã gây những phản ứng rộng rãi trong chính trường Mỹ.
Thông tín viên Guillaume Naudin tại Washington cho biết chi tiết :
Không bất ngờ, phe Cộng hòa đoàn kết đứng sau cựu tổng thống. Cần phải nói rằng ông đang khát khao trở lại với sự ủng hộ của nhiều cử tri bảo thủ. Chủ tịch Hạ Viện, Kevin McCarthy, đã nhờ vào những lá phiếu của những người thân Trump mới có được vị trị hiện nay, hứa sẽ khiến công tố viên Alvin Bragg phải chịu trách nhiệm về quyết định này. Cựu phó tổng thống Mike Pence, từng bị những người ủng hộ Trump đe dọa hôm 06/01/2021, cũng lên án đây là vụ bê bối. Ngay cả ứng viên tranh cử trong đảng Cộng hòa chuẩn bị cho cuộc bầu cử tổng thống 2024, Ron DeSantis, trên cương vị thống đốc bang Florida, bang mà ông Donald Trump đang cư trú, đã hứa sẽ không tạo điều kiện trong trường hợp ông Trump bị dẫn giải về New York.
Trái lại, về phía đảng Dân chủ, đó là sự thỏa mãn. Chủ tịch ủy ban đặc biệt điều tra vụ 6 tháng Giêng, đã giải thể, ông Bennie Thompson lý giải rằng như vậy là không một ai có thể đứng trên pháp luật.
Nhà Trắng vẫn giữ im lặng. Tổng thống Joe Biden chưa bao giờ bỏ lỡ cơ hội bảo vệ tính độc lập của Tư pháp. Nhưng ông giữ thận trọng khi mà đang chuẩn bị ra ứng cử thêm nhiệm kỳ nữa. Có điều là những hệ quả chính trị của quyết định này sẽ còn khó có thể lường hết được.
Anh Vũ