Trận chiến Mosul đến hồi kết thúc (VOA, 02/07/2017)

Bên ngoài văn phòng một tướng lãnh, Raith al-Shababi, một binh sĩ thuộc Lực lượng Đặc biệt Iraq đang lướt qua Facebook.

Đền cổ al-Nuri báu vật của Mosul bị Nhà nước Hồi giáo tàn phá. Ảnh chụp ngày 30/6/2017.

"Đây là em tôi", al-Shababi nói, và cho một phóng viên xem hình một thiếu niên mặc sơ-mi trắng, vẻ mặt trầm tư, nghiêm nghị.

"Daesh", al-Shababi giải thích, đưa ngón tay lên đầu như một khẩu súng. "Bùm, bùm". Các phần tử hiếu chiến Nhà nước Hồi giáo bắn chết em của al-Shababi lúc mới 21 tuổi.

Trong khi chờ các tướng lãnh cùng đi chào mừng chiến thắng trong Cổ thành Mosul, al-Shababi nói hiện chưa hoàn toàn chiếm được Mosul, nhưng trận chiến gần chấm dứt.

Tuy nhiên những thiệt hại, mất mát trong 8 tháng giao tranh, 3 năm dưới sự cai trị của Nhà nước Hồi giáo tại Mosul, và hơn một thập niên chịu sự tấn công thường xuyên của các phần tử cực đoan, làm cho việc chiến thắng buồn nhiều hơn là vui.

"Chúng tôi đã thắng, nhưng hãy nhìn quanh đây", Đại tá Saaed Badeer Katam, thuộc Tiểu đoàn Lực lượng Đặc biệt Najaf nói "Tất cả đều bị phá hủy".

Ngay cả Đền al-Nuri, nơi phái đoàn đến tham quan, là một nơi hoang tàn đổ nát, với tòa tháp biểu tượng bị đốn ngả và nơi thờ phượng bị phá hủy. Abu-Bakar al-Baghdadi tự xưng là "Caliph" của Nhà nước Hồi giáo tại ngôi đền này vào năm 2014. Ba năm sau Nhà nước Hồi giáo phá hủy ngôi đền, dường như để hạ thấp chiến thắng của lực lượng Iraq tại Mosul.

Rời khỏi chiến trường, Đại tá Katam nói ông không để ý đến việc tuyên bố thắng lợi trước khi giao tranh chấm dứt. Trong lúc ông nói, các cuộc không kích nhắm vào các mục tiêu của Nhà nước Hồi giáo đang tiếp tục, và các phần tử hiếu chiến bắn súng cối và bắn sẻ. Binh sĩ chiến đấu để giành lại từng ngôi nhà, và các gia đình tiếp tục trốn khỏi vùng giao tranh.

Đại tá Katam cho nổ các quả bom tự chế nằm rải rác trên các đường phố của Cổ thành Mosul vừa được chiếm lại. Các loại mìn bẩy tự chế này được giấu trong các đống đổ nát và ngay cả trong đồ chơi trẻ em.

Các tòa nhà trong khu vực bị phá hủy và bỏ hoang, và xác các phần tử hiếu chiến thối rữa trên đường phố. Dưới các đống đổ nát là xác các gia đình bị giết khi nhà cửa sụp đổ trong các cuộc không kích, đôi khi những người này bị chôn sống trong nhà.

"Tôi mất 25 người bạn trong trận chiến Mosul, Kaisar, 28 tuổi, một chiến binh thuộc Lực lượng Đặc biệt Iraq nói. Khi được hỏi ông có vui mừng vì chiến thắng không, ông Kaisar trả lời "Tôi rất mệt và chỉ muốn về nhà".

Đối với các binh sĩ Iraq, về nhà chỉ là để nghỉ xả hơi, nhưng không phải là chấm dứt chiến tranh.

Các phần tử hiếu chiến tiếp tục ẩn núp trong những lãnh thổ do Iraq kiểm soát, sẵn sàng tấn công trở lại. Nhà nước Hồi giáo vẫn còn chiếm giữ nhiều nơi tại Iraq, bao gồm một phần tỉnh Anbar, Hawija và thành phố chiến lược Tal Afar, theo lời Đại tá Katam.

"Các cuộc hành quân sẽ tiếp tục cho đến khi Nhà nước Hồi giáo tan rã", ông nói.

Tal Afar đã bị các chiến binh Đơn vị Động viên Nhân dân hay Hashd Shaaby bao vây kể từ năm ngoái, dù việc tiến chiếm chưa bắt đầu.

Và địa hình chung quanh Tal Afar quá hiểm trở nên khó kiểm soát hoàn toàn, đại tá Katam nói. Các phần tử hiếu chiến trốn khỏi những khu vực khác sẽ cuối cùng rút về thành phố này nếu có thể được.

Đại tá Katam nói "Nơi cuối cùng chúng tôi chiến đấu sẽ là Tal Afar. Và ở đây các phần tử hiếu chiến sẽ chiến đấu cho đến chết".

"Những tổ nằm vùng" tại Mosul do Iraq kiểm soát đã mở những cuộc tấn công. Tuần trước ba tay đánh bom tự sát nhằm vào những mục tiêu phía đông Mosul, giết và làm bị thương nhiều người trong một khu chợ.

Trước đây trong tuần, khoảng từ 40 đến 50 phần tử hiếu chiến, được biết ẩn núp trong một khu công nghiệp bỏ hoang, tràn ngập hai khu vực tại tây Mosul trong một nỗ lực đánh lạc hướng các lực lượng Iraq trong trận chiến chiếm lại Cổ thành Mosul.

Trung sĩ Mahmoud Mohammad thuộc Sư đoàn 9 bộ binh Iraq nói "Các phần tử hiếu chiến nghĩ là lực lượng Iraq sẽ rời Cổ thành Mosul để một số phần tử hiếu chiến khác có thể trốn thoát".

Các binh sĩ Lực lượng Đặc biệt và Quân đội Iraq giết tất cả những phần tử hiếu chiến, ông nói, và chỉ cho chúng tôi thấy vết máu trên sàn một ngôi nhà. Máu vẫn chưa khô, và hai vỏ đạn nằm trên sàn nhà. Ông Mohammad nghĩ đây là một vụ xử tử hai người của Nhà nước Hồi giáo.

Những người láng giềng trở lại nói là tình trạng hổn loạn xảy ra khi Nhà nước Hồi giáo xuất hiện tại khu vực do Iraq kiểm soát kể từ giữa tháng 4. Các gia đình bị tan lạc khi mọi người hoảng sợ chạy tán loại khi họ thấy những bộ râu rậm và những bộ quần áo truyền thống. Họ không biết có ai bị giết hay không.

Tuy nhiên, các binh sĩ và thường dân đồng ý là có nhiều tổ nằm vùng đang ẩn núp đâu đây tại Mosul và những cuộc tấn công còn lâu mới chấm dứt.

Ông Mohammad, 31 tuổi, cha của 7 đứa con sống tại Tenek, một trong những khu vực bị Nhà nước Hồi giáo chiếm trong một thời gian ngắn trước đây trong tuần nói "Dĩ nhiên chúng tôi luôn luôn sợ hãi, nhưng chúng tôi đi đâu bây giờ ?"

Heather Murdock

*******************

Mosul sụp đổ, IS sẽ dùng 'sói đơn độc' để gieo rắc nỗi sợ hãi (Tin Tức, 02/07/2017)

Ngày 29/6, sau nhiều tháng giao tranh dữ dội và Mỹ tiến hành các cuộc không kích nhằm vào IS, các lực lượng Iraq cho biết họ đang trên đà quét sạch các tay súng IS khỏi thành trì cuối cùng của chúng ở Mosul. Các quan chức Iraq tuyên bố vương quốc Hồi giáo (IS) đã bị xóa sổ.

Phát biểu trên đài truyền hình quốc gia sau khi các binh lính Iraq chiếm giữ được một ngôi đền có ý nghĩa quan trọng và mang tính biểu tượng tại thành phố cổ Mosul, một viên tướng của Iraq nói : "Nhà nước mà chúng tưởng tượng ra đã bị xóa sổ". Tại Syria, các tay súng đối lập Syria được Mỹ hậu thuẫn đã nhanh chóng tràn vào thành phố Raqqa ở phía đông. Đây là một thủ phủ khác của cái mà IS tự nhận là "vương quốc" của chúng. 

Cảnh đổ nát do chiến sự tại Thành cổ phía tây Mosul ngày 30/6. Ảnh : AFP/TTXVN

Như vậy, với việc thất thủ tại hai thành phố trọng điểm ở Syria và Iraq, IS hiện mất phần lớn lãnh thổ mà chúng chiếm giữ. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc IS hoặc các hành động bạo lực của chúng sẽ chấm dứt. Việc mất phần lớn lãnh thổ ở Syria và Iraq khiến cho tuyến đường để các tay súng thánh chiến nước ngoài tới vương quốc tự xưng của IS bị thu hẹp lại, song nhóm này vẫn có khả năng chiêu mộ nhân lực, tích lũy vũ khí, gây quỹ thông qua các hoạt động ăn cắp và tống tiền, đồng thời kích động những người đồng cảm với chúng tiến hành các cuộc tấn công ở nước ngoài. 

Trong những tháng gần đây, IS luôn nhanh chóng thừa nhận rằng chúng chính là thủ phạm gây ra một loạt vụ tấn công nhằm vào người dân Châu Âu, đặc biệt là tại Anh và Pháp. Ngày 22/3, một kẻ đã lái xe đâm vào những người đang đi bộ trên Cầu Westminster ở London, làm 5 người bị thiệt mạng. Lực lượng an ninh của Anh đã nổ súng tiêu diệt tên này khi hắn đang tìm cách đột nhập vào tòa nhà Quốc hội Anh. 

Hai tháng sau, một kẻ đánh bom liều chết đã giết hại 22 người trong một cuộc tấn công nhằm vào một buổi hòa nhạc ở Manchester. Ngày 3/6, ba kẻ sát nhân đã lái một chiếc xe tải trắng chạy ngang qua Cầu London đâm vào những người đi bộ. Sau đó chúng ta khỏi xe, cầm dao đâm vào những người ở Chợ Borough gần đó. Những kẻ tấn công này đã giết chết 8 người và làm bị thương hàng chục người khác trước khi chúng bị cảnh sát bắn gục. 

IS đã tìm cách điều chỉnh trước những tổn thất của chúng tại Iraq và Syria, cũng như trước khả năng chúng sẽ bị mất những thủ lĩnh hàng đầu. Giữa tháng 6/2017, các quan chức Nga cho biết họ tin rằng lực lượng quân sự Nga đã giết chết tên Abu Bakr al-Baghdadi, thủ lĩnh của IS, trong một cuộc không kích nhằm vào buổi tụ họp của các thủ lĩnh thánh chiến bên ngoài Raqqa. Sự việc này chưa được kiểm chứng, và tên Baghdadi trước đây cũng từng bị nhầm là đã bị giết chết. Tuy nhiên, giao tranh liên tiếp và các vụ tấn công mới đã nêu bật một thực tế là IS hẳn đã có các kế hoạch để đối phó với việc chúng bị mất các thủ lĩnh cấp cao. 

Trên thực tế, rõ ràng là IS đã áp dụng các biện pháp của một tổ chức thánh chiến không có người lãnh đạo - một chiến lược mà mạng lưới khủng bố al-Qaeda đã thử áp dụng nhưng không đạt nhiều thành công. Trong hơn một năm qua, IS đã kích động những kẻ tấn công theo kiểu "con sói đơn độc" nhân danh IS, đặc biệt là ở phương Tây. Những nhân vật bị cực đoan hóa này thực hiện đúng theo lời kêu gọi của các thủ lĩnh IS, đó là sử dụng bất kỳ công cụ nào mà chúng có - từ xe tải, ô tô, dao và rìu - để thực hiện các vụ tấn công nhằm gây thanh thế cho chúng. 

Mặc dù IS đã tổ chức các cuộc tấn công mà đòi hỏi phải cần nhiều tháng huấn luyện và lên kế hoạch, chẳng hạn như vụ tấn công có phối hợp hồi tháng 11/2015 ở trung tâm Paris làm chết 130 người, song hiện giờ tổ chức này đã từng bước hướng tới việc thực hiện các vụ tấn công hợp tác lỏng lẻo và đôi khi bột phát do những kẻ tự cấp tiến hóa gây ra. 

Những cuộc tấn công này giúp các thủ lĩnh của IS tạo được ảo tương về sức mạnh để bù lại những tổn thất của chúng trên chiến trường. Cũng có dấu hiệu rằng IS sẽ đảo ngược mục đích ban đầu của chúng là cuộc nổi dậy thánh chiến, hướng tới các cuộc tấn công quy mô lớn và nhỏ, gây hoang mang lo sợ nhưng không giúp gì chúng trong việc nắm giữ quyền kiểm soát các vùng lãnh thổ ở Iraq và Syria. 

Khó có thể kết luận rằng việc bị mất lãnh thổ sẽ khiến IS suy yếu và làm cho các hoạt động của chúng bị thất bại. Một loạt tay súng từng được đào tạo và chiến đấu sát cánh với IS ở Iraq và Syria đã trở lại Châu Âu, và hiện có khả năng đào tại lại cũng như cực đoan hóa những người khác. Các thủ lĩnh IS nhận ra rằng chúng đã bị mất Mosul và Raqqa. Nhưng bằng cách dựa vào các cuộc tấn công của những "con sói đơn độc", IS có thể vươn tầm với rộng hơn. Và từ đó, chúng tiếp tục gieo rắc nỗi sợ hãi, cho dù vương quốc mà chúng tự tạo ra có vỡ vụn. 

TTXVN