Israel và Palestine : Giờ của sự thật
Le Figaro ngày 05/12/2023 nhận định "Israel-Palestine : Sắp đến ‘giờ của sự thật’". Nhà nước Do Thái sẽ phải chọn lựa giữa việc kiểm soát về quân sự 100 % lãnh thổ Palestine được ủy trị - và sống trong sự hỗn loạn thường xuyên, hay giao lại 22 % để thành lập Nhà nước Palestine phi quân sự và hòa bình bên cạnh.
Một quân nhân Israel hướng dẫn đoàn xe tăng băng qua, trong chiến dịch trên bộ ở Dải Gaza nhằm tiêu diệt Hamas, ngày 04/12/2023. Reuters – Amỉ Cohen
Israel siết chặt gọng kềm ở nam Gaza
Về tình hình Trung Đông, Le Figaro cho biết "Xe tăng Israel tiến vào phía nam Gaza". Le Monde mô tả "Chadjaya bị đè nát dưới những đợt oanh tạc của Israel", trong khi "Tại Sderot, thành phố kế cận Gaza, cuộc sống ngưng đọng sau vụ khủng bố ngày 07/10". Libération nhận xét "Tại nam Gaza, gọng kềm Israel siết chặt vào thường dân".
Hôm thứ Bảy 02/12 tại Chadjaya, một khu phố thuộc thành phố Gaza, quân đội Israel đã san bằng cả một khu nhà để tiêu diệt hai thủ lãnh Hamas. Theo phía Palestine, vụ oanh tạc này làm hàng trăm người thệt mạng. Chủ nhật, Israel loan báo trong số hai nhân vật Hamas trừ khử được, có Wissam Farhat, tiểu đoàn trưởng phụ trách khu vực này. Farhat là người chỉ huy nhóm khủng bố kibboutz Nahal Oz, và hồi 2014 đã tấn công làm chết sáu quân nhân Israel. Trong một tweet bằng tiếng Ả rập, phát ngôn viên quân đội Israel đăng ảnh 11 thành viên tiểu đoàn Chadjaya, kêu gọi 9 người còn sống nên đầu hàng.
Tại phía nam Gaza, sau khi hưu chiến kết thúc, Tsahal quyết định lặp lại kế hoạch đã áp dụng ở phía bắc, tập trung vào mục đích tiêu diệt Hamas và giải cứu 137 con tin còn lại. Tin rằng bộ tham mưu Hamas đang ẩn náu tại miền nam, hôm qua sau khi oanh tạc dữ dội, quân đội Israel tiến dần vào Khan Younes. Những chiếc xe tăng đầu tiên được trông thấy ở Deir al-Balah, cư dân được lệnh sơ tán. Một bản đồ chia Dải Gaza thành 2.400 khu vực được công bố, máy bay thả truyền đơn với những code QR cho biết những địa điểm liên quan.
Phát ngôn viên Jonathan Conricus tố cáo Hamas dùng dân Palestine làm bia đỡ đạn và nhìn nhận khó thể tiêu diệt Hamas mà không ảnh hưởng đến dân thường. Việc chiến cuộc lại bắt đầu khiến các bệnh viện nhận thêm những đợt người bị thương mới. Dù viện trợ nhân đạo đã được vào trong lúc hưu chiến, nhưng các tổ chức phi chính phủ cho biết bệnh viêm gan A, tiêu chảy, viêm phổi gia tăng.
Con tin : Gây sức ép lên Hamas, Israel có thể thương lượng trên thế mạnh
Trả lời câu hỏi của Le Monde, vì sao trước đây Israel đổi hơn 1.000 tù nhân Palestine lấy duy nhất một người lính Gilad Shalit, nay chỉ còn là ba đổi một, nhà nghiên cứu Etienne Dignat cho rằng đương nhiên với 240 con tin, không thể nào có bằng ấy người Palestine để giữ tỉ lệ trao đổi cũ. Thứ hai, trong số 1.027 tù nhân Palestine được thả lần trước, nhiều người đã trở thành cốt cán của Hamas có liên can đến vụ thảm sát hôm 07/10, mà Yahya Sinouar, thủ lãnh Hamas ở Gaza là ví dụ nổi bật nhất. Xã hội Israel không thể chấp nhận lặp lại việc này. Thứ ba, chiến dịch tấn công trên bộ đóng vai trò rất quan trọng. Việc oanh kích ồ ạt làm giảm thiểu khả năng cầm giữ con tin : phía bắc Gaza hoàn toàn bị tiêu hủy, và phía nam đang bị siết dần. Phe khủng bố đành phải thương lượng trong thế ngang bằng. Chiến lược của ông Netanyahou là thảm họa cho người Palestine cũng như hình ảnh của Israel, nhưng sự thành công sẽ giúp Israel bước vào đàm phán giải cứu con tin trong thế mạnh.
Nếu Hamas trước hết thả phụ nữ, trẻ em là vì đối với phe này các quân nhân không phải là con tin mà là tù nhân. Tuy nhiên với tù binh chiến tranh cần phải đáp ứng bốn tiêu chí : phải giam trong một địa điểm có thể xác định được, không nguy hiểm đến tính mạng tù binh, có quyền được thăm viếng – ít nhất là Hồng thập tự, và bị bắt trên chiến trường chứ không phải bắt cóc để trao đổi. Trong logic này, tù binh phải được thả khi chiến tranh kết thúc, còn với con tin thì không có gì bảo đảm.
Sống giữa vòng vây thù địch, người Do Thái không thể thua
Le Figaro nhận định "Israel-Palestine : Sắp đến ‘giờ của sự thật’". Nhà nước Do Thái sẽ phải chọn lựa giữa việc kiểm soát về quân sự 100 % lãnh thổ Palestine được ủy trị hay nhường lại một ít cho việc thành lập Nhà nước Palestine phi quân sự.
Tác giả bài viết có mặt tại Israel từ mười ngày qua, và nhận thấy có sự đồng thuận về ý tưởng tận diệt Hamas. Xã hội Israel bị chấn thương -không chỉ vì 1.250 người Do Thái đã bị sát hại hôm 07/10, gấp 8 lần so với cả cuộc chiến tranh Lebanon lần thứ hai mùa hè 2006 - mà còn vì những tội ác man rợ của những kẻ khủng bố Hamas đối với thường dân ôn hòa. Hồi năm 2006, Hezbollah tấn công vào lãnh thổ được quốc tế nhìn nhận của Israel, nhưng mục tiêu là một toán quân nhân tuần tiễu ; còn hôm 07/10 là một vụ diệt chủng.
Người Israel giờ đây nghĩ rằng nếu chỉ thua một trong số sáu cuộc chiến tranh do các láng giềng Ả rập và Hồi giáo khởi động trong ba phần tư thế kỷ qua, sẽ không còn một người Do Thái nào sống sót trên vùng Đất Thánh. Trong lịch sử, thế giới Ả rập-Hồi giáo để yên cho người Do Thái nhưng chỉ khi họ là công dân hạng hai. Ngay khi tìm cách được tự chủ chính trị, họ liền bị đàn áp. Kể từ năm 1948, Nhà nước Do Thái phải sống trong một môi trường Ả rập-Hồi giáo thù địch với chính sự hiện hữu của mình.
Trong một cuộc chiến du kích như Hamas, chỉ cần phong trào Hồi giáo này không bị tiêu diệt hoàn toàn thì có thể rêu rao chiến thắng, như Hezbollah đã làm sau cuộc chiến 2006. Chính phủ Israel nay không hề muốn tặng món quà nhỏ nào cho tuyên truyền của Hamas.
"Giờ của sự thật" cho cả Israel và Palestine
Nhưng liệu đây có thể là lý do để Israel tạo ra hàng loạt địch thủ mới ? Việc tiếp tục oanh tạc vào một khu đông dân như phía nam Dải Gaza, sẽ biến một chiến thắng về chiến thuật thành thất bại chiến lược. Tuy ngăn chận Gaza trở thành căn cứ tấn công vào Israel, nhưng hàng ngàn người có thân nhân thiệt mạng hôm nay sẽ trở thành những kẻ thù quyết liệt nhất của người Do Thái ngày mai.
Điều quan trọng là chuẩn bị cho thời hậu chiến. Liệu có nên sống trong lo âu thường xuyên, hay giao lại 22 % lãnh thổ ủy trị để được yên ổn ? Với Israel, "giờ của sự thật" đang đến gần. Israel đã bất cẩn khi đơn phương rút quân khỏi Dải Gaza năm 2005, nhờ đó Hamas đã thống trị bằng vũ lực. Lẽ ra nên chuyển giao dần cho cơ quan quyền lực Palestine, và giúp đỡ xây dựng một mô hình phát triển đặc thù.
Theo Le Figaro, cần tái lập thương lượng Olmert-Abbas hồi mùa hè 2008. Lãnh tụ Palestine Mahmoud Abbas đã sai lầm khi không chấp nhận đề nghị hào phóng của thủ tướng Israel Ehud Olmert lúc ấy. Đó là một Nhà nước Palestine chiếm 94 % lãnh thổ Cisjordanie, số 6 % còn lại lấy từ vùng Néguev của Israel, hành lang nối Gaza với Cisjordanie – thủ phủ Palestine trong các khu phố Ả rập của Jerusalem.
Các cường quốc khu vực nên thuyết phục người Palestine là không thể có việc người tị nạn Ả rập hồi năm 1948 quay lại Israel, vì quốc gia này muốn là một Nhà nước Do Thái. Mỹ có thể hỗ trợ giải pháp này về chính trị, và các vương quốc dầu lửa tài trợ. Nhưng "giờ của sự thật" còn từ phía Palestine. Nếu họ không nắm lấy bàn tay đang chìa ra và cơ hội để xây dựng Nhà nước của mình, nếu cứ khăng khăng đòi quẳng người Do Thái xuống biển, thì sẽ chẳng còn gì để nói - họ xứng đáng với một số phận đen tối.
Sơ tán thương binh Ukraine : Nhiều rủi ro
Trên chiến trường Ukraine, phóng sự của Le Monde tả lại "Việc sơ tán thương binh đầy rủi ro". Trong cuộc chiến khốc liệt này, các bác sĩ, y tá, nhân viên cấp cứu phải đối mặt với số lượng quân nhân bị thương tệ hại nhất kể từ Đệ nhị Thế chiến.
Những chiến sĩ bị thương từ mặt trận Bakhmut được đưa về điểm trung chuyển ở Tchasiv Yar, đặt ở tầng hầm một tòa nhà đã bị bom tàn phá, rồi đưa về trạm x á lữ đoàn, còn những ca phải phẫu thuật thì chuyển sang những bệnh viện trong vùng. Trung úy Dmytro Migulev, y sĩ trưởng của lữ đoàn đặc biệt Ivan Bohun than phiền : "Vấn đề chính là làm sao đưa được thương binh ra khỏi tuyến đầu, phải mất từ 6 cho tới 24 tiếng đồng hồ". Trong khoảng thời gian quá dài này, chiến sĩ bị thương có thể mất nhiều máu hay bị nhiễm trùng.
Tại điểm trung chuyển dưới lòng đất, bác sĩ Sergiy Dramaretskiy cho biết số thương binh khoảng 60 người một ngày nhưng đôi khi lên đến 30 người chỉ trong một giờ. Mỗi người được chăm sóc trong khoảng 20 phút, những trường hợp nặng hơn khoảng một tiếng đồng hồ. Dù các bác sĩ quân y Ukraine nổi tiếng tài giỏi, nhưng thời gian chuyển từ mặt trận về quá chậm do bom đạn dữ dội và thiếu thông tin, nên nhiều chiến binh đã chết trong chiến hào.
Các sĩ quan và binh sĩ cũng than phiền một số vật tư y tế như túi thuốc cấp cứu có chất lượng tệ hại, nhiều băng cầm máu do Trung Quốc sản xuất không sử dụng được. Nhiều chiến sĩ phải tự bỏ tiền túi ra mua, hay được các tổ chức tình nguyện hỗ trợ. Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 19/11 đã thay thế người đứng đầu cơ quan y tế của quân đội, tướng Ostaschenko bằng tướng Kazmirchuk vốn là giám đốc bệnh viện quân đội Kiev ; và tân bộ trưởng quốc phòng Rustem Umerov hứa sẽ có thay đổi.
Kiểm soát Hồi giáo cực đoan, bài toán khó cho Pháp
Việc kiểm soát các phần tử trong danh sách "S" và tình trạng học sinh kém môn toán là hai vấn đề chính trên trang nhất các báo Pháp hôm nay. Les Echos nhấn mạnh đến : "Môn toán : Sự thụt lùi đáng ngại của Pháp", La Croix kêu gọi "Đem lại niềm vui học toán". Le Monde chạy tựa "Khủng bố ở Paris : Những câu hỏi về việc thủ phạm Hồi giáo tái phạm", Le Figaro lý giải "Những hạn chế về việc giám sát Hồi giáo tại Pháp", hồ sơ của Libération dành cho "Điều tra về sự trở lại của mối đe dọa thánh chiến ở Pháp".
Các báo đều phân tích về những khó khăn trong việc theo dõi những kẻ cực đoan Hồi giáo, hạn chế của ngành tâm lý và những kẽ hở trong luật pháp. Vụ khủng bố hôm thứ Bảy là báo động cho an ninh của Thế vận hội Paris tháng 7/2024, và việc hung thủ chọn địa điểm gần tháp Eiffel để tấn công vào một du khách không thể là chuyện tình cờ.
Xã luận Le Figaro cho rằng đây là lúc phải mở mắt và tỏ ra kiên quyết đối với những ai muốn giết chết mô hình xã hội nước Pháp, gieo rắc kinh hoàng trên đường phố. Từ 2012 đến nay đã có khoảng 50 vụ khủng bố, làm 272 người thiệt mạng, 1.200 người bị thương, làm tan vỡ cuộc sống biết bao gia đình. Và mỗi lần đều nhận ra luật pháp hoặc việc áp dụng luật pháp có thiếu sót, lẽ ra cần siết chặt từ mười năm trước. Không thể có tự do cho những kẻ thù của tự do.
Phiên tòa "47" : Các nhà đấu tranh dân chủ Hồng Kông chờ đợi bản án
Tại Châu Á, Le Monde nói về "Hồng Kông : Phiên tòa của ‘47’ nhà đối lập đã kết thúc". Các nhà đấu tranh dân chủ đã tham gia cuộc bầu cử sơ bộ của phe đối lập năm 2020 bị kết tội "âm mưu lật đổ". Bản án chính thức sẽ được tuyên trong ba, bốn tháng nữa.
Trước vành móng ngựa, những ngày gần đây chỉ còn lại 16 bị cáo không chịu nhận tội danh có khung hình phạt đến chung thân. Có thể nhận ra dân biểu Lâm Trác Đình (Lam Cheuk Ting) của đảng Dân chủ, dân biểu Lương Quốc Hùng (Leung Kwok Hung) của Liên đoàn Dân chủ Xã hội, nhà báo Hà Quế Lam (Gwyneth Ho) … Ba phần tư số bị cáo đã bị tạm giam kể từ tháng 2/2021. Bên cạnh những khuôn mặt nổi tiếng là những công dân bình thường ra ứng cử.
Một luật sư nói : "Những người không nhận tội đều biết rằng khó có cơ hội được trắng án. Còn những người nhận tội không phải vì họ thực sự ‘âm mưu lật đổ’, mà đơn giản vì không hề tin tưởng vào tư pháp Hồng Kông", chỉ muốn được giảm án mà thôi. Những nhà đấu tranh có nguy cơ lãnh bản án nặng nhất là Hoàng Chi Phong (Joshua Wong), dân biểu Mao Mạnh Tĩnh (Claudia Mo), giáo sư Đới Diệu Đình (Benny Tai).
Cuộc bầu cử sơ bộ ngày 11 và 12/07/2020 diễn ra công khai, minh bạch với 600.000 cử tri bỏ phiếu trong trật tự. Nhưng Bắc Kinh hết sức lo sợ là những ứng cử viên của mình sẽ thua trong cuộc đua vào Nghị Viện Hồng Kông nên đã ra tay đàn áp. Le Monde cho biết phía trước tòa án chỉ còn có "Mamie Wong", người phụ nữ nhỏ bé can đảm phất lá cờ Anh và hô to "Trả tự do cho tất cả 47 người !". Sau khi bắt giữ bà trong ngày đầu tiên, rốt cuộc cảnh sát cô lập bà Wong bằng dải băng màu cam, như hiện trường tội phạm.
Thụy My