Nga thay đổi chiến thuật, "gặm nhấm" lực lượng Ukraine
Chi Phương, RFI, 09/04/2024
Gần đây, Nga đã áp dụng các chiến thuật mới trong cuộc chiến ở Ukraine kéo dài từ hơn hai năm qua. Trong lúc Kiev vẫn mong đợi thêm viện trợ quân sự từ phương Tây, Nga gặm nhấm từ từ lãnh thổ Ukraine, làm tiêu hao nguồn lực của Kiev ; đồng thời, Nga thực hiện các bước tấn công "hiệu quả" hơn, như trong đợt tấn công quy mô lớn vào hạ tầng năng lượng của Ukraine.
Quân nhân Ukraine được chụp lại qua kính nhìn ban đêm (NVG), trên tiền tuyến gần Avdiivka, vùng Donetsk, Ukraine, ngày 20/03/2024. AP - Alex Babenko
Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW), kể từ tháng 10/2023, Nga đã chiếm được 505 km2 từ lãnh thổ Ukraine. Tuần báo Pháp Le Point nhận định rằng sự tiến triển của lực lượng Nga khá chậm chạp, nhưng lại duy trì cường độ. Hôm 30/03/2024, lần đầu tiên trong vòng 6 tháng, Ukraine đã đẩy lùi được một tiểu đoàn Nga ở gần Adiivka, đây là một nỗ lực đáng kể khi thành phố Adiivka rơi vào tay Nga từ giữa tháng Hai. Mặc dù đã phá hủy được nhiều xe bọc thép của Nga, nhưng quân đội Ukraine đã phải rút lui về giữ thế thủ trên nhiều mặt trận. Báo cáo của ISW cũng chỉ ra rằng khả năng tấn công của quân đội Nga đã buộc Ukraine phải tiêu hao nhiều lực lượng, cả về nhân lực và nguồn lực vốn đã hạn chế để tự vệ.
Trên thực tế, nhà tư vấn về rủi ro toàn cầu, Stéphane Audrand, trả lời Le Point, cho rằng "Nga đang tập trung gặm nhấm quân đội Ukraine hơn là lãnh thổ nước này". Từ nhiều tháng qua, các đơn vị của Kiev trên chiến tuyến không có sự luân chuyển quân, những tổn thất về nhân lực (bị giết, bị thương, hay bị quân Nga bắt giữ), lại không được thay thế. Gần đây, Ukraine đã hạ tuổi nhập ngũ từ 27 xuống còn 25 tuổi. Điều này cho thấy Ukraine đang rất cần nguồn lực.
Trên chiến trường, Kiev thiếu hụt đạn dược và lợi thế vẫn luôn nghiêng về phía Nga. Không quân Nga cũng hoạt động tích cực, thực hiện hàng trăm phi vụ mỗi ngày. Loại bom FAB-250 và FAB-500 được trang bị thêm cánh và cho phép bay xa đến 70 km đến gần mục tiêu hơn. Các máy bay ném bom của Nga vẫn nằm ngoài tầm bắn của các hệ thống phòng không Ukraine. Các máy bay này tấn công vào tiền tuyến, đặc biệt là các trung tâm chỉ huy và các kho hậu cần của Ukraine, theo như nhận định của Stéphane Audrand.
Theo Le Point, nếu nhận được các chiến đấu cơ F-16, và các tên lửa không đối không, áp lực đối với quân đội Ukraine có thể sẽ giảm đi. Cuộc săn lùng đạn dược, do CH Séc khởi xướng, sẽ cung cấp cho Ukraine 800 000 đạn pháo loại 150 152 mm. Trong lúc chờ đợi viện trợ, Kiev tăng cường sử dụng drone để chống đỡ các vụ tấn công của Nga. Nhiều video cho thấy các drone loại FPV(First Person View) đã tấn công các xe bọc thép và lính Nga trên bộ.
Nga cải tiến kho vũ khí cũ
Tuy nhiên, những thiệt hại của quân Nga trên chiến trường lại thường xuyên được bù đắp. Các kho vũ khí của Nga được cải tiến, ví dụ như các xe tăng cũ được trang bị thêm vỏ bọc và các thiết bị điện tử. Các vũ khí này không phải chất lượng cao nhưng dẫu sao cũng làm tăng thêm số xe tăng trong kho vũ khí của Nga.
Theo ước tính của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế Anh (IISS), được công bố vào tháng 2, Nga vẫn còn đủ số xe bọc thép chất lượng thấp hơn trong kho, để bù đắp tổn thất trong khoảng ba năm nữa.
Gần đây, Nga cũng tăng cường sử dụng các thiết bị hạng nhẹ nhưng mang tính cơ động hơn, theo như nhận định của Alexander Clarkson, giảng viên tại King’s College London. Loại xe địa hình AVT ( all-terrain vehicle) do Trung Quốc sản xuất, xuất hiện trên chiến tuyến ở Ukraine vào cuối năm 2023, ngày càng được Nga sử dụng nhiều hơn trong thời gian gần đây. Mặc dù không được bọc thép, những chiếc xe AVT này thường bị các drone của Ukraine phát hiện nhanh chóng. Tuy nhiên, khả năng di chuyển nhanh chóng, không tạo ra nhiều bụi, có thể khéo léo hạ gục đối thủ một cách bất ngờ. Trang World Reviews Politics, trích dẫn nhận định của nhà phân tích quân sự Rob Lee, thuộc tổ chức tư vấn Foreign Policy Research Institute, cho rằng "việc tăng cường sử dụng loại xe AVT và các thiết bị hạng nhẹ khác hiệu quả hơn, cho thấy các đơn vị của Nga vẫn có thể thích ứng với những thách thức mới, bất chấp những rối loạn trong chế độ Putin". Sau nhiều sai sót đẫm máu khi lái AVT, lính Nga dần thích nghi và học được những cách lẫn tránh drone của Ukraine, dễ dàng di chuyển trên chiến tuyến.
Theo báo cáo của Viện Nghiên Cứu chiến tranh, vốn theo dõi thường nhật cuộc xung đột, Nga cũng đã sử dụng nhiều phương tiện hơn so với quan sát trước đây trong các cuộc tấn công chiến thuật, "quân đội Nga có thể không còn bị hạn chế hoặc lo ngại về tổn thất xe bọc thép và xe tăng".
Về phía Ukaina, các xe tăng Leopard, Abrams hay Challenger dĩ nhiên là hiện đại hơn, có khả năng phòng thủ tốt hơn, nhưng số lượng lại ít hơn. Phần lớn các vũ khí của Ukraine chủ yếu có từ thời Liên Xô. Do đó mà Ukraine phải tăng cường phòng thủ, xây dựng các chiến hào và các boongke ngầm ở miền đông đất nước.
Thay đổi chiến lược tấn công vào cơ sở năng lượng của Ukraine
Từ cuối tháng Ba, Nga cũng đã tăng cường các chiến dịch tấn công vào các cơ sở năng lượng của Ukraine, với quy mô lớn chưa từng có kể từ khi xâm lược Ukraine. Giới chuyên gia cho rằng Nga đã thay đổi chiến lược. Thay vì tấn công vào dịp cuối năm, trước mùa đông, khi Ukraine đã có sự chuẩn bị, phòng thủ, quân đội Nga nay thực hiện công tác trinh sát trước, xác định rõ mục tiêu và thiệt hại của cuộc tấn công, cũng như các vị trí phòng thủ của các cơ sở năng lượng, và thường chọn những nơi ít phòng thủ. Trước kia, Nga dùng 3 drone và hai tên lửa tấn công vào mục tiêu, thì nay, Nga phóng 6 tên lửa và 15 drone vào mục tiêu đó. Nhiều cơ sở năng lượng có thể sẽ không được sửa chữa kịp thời trước mùa đông năm sau.
Theo báo Financial Times, trong đợt tấn công phá hủy lưới điện Ukraine, Nga sử dụng các loại vũ khí hiện đại hơn, thay vì "đánh bừa" như trước kia. Ví dụ như vụ tấn công vào một nhà máy điện than, Nga sử dụng tên lửa đạn đạo dẫn đường trị giá 100 triệu đô la, và để bắn hạ thì chỉ có thể sử dụng hệ thống phòng không Patriot mà Ukraine không có nhiều.
Đội ngũ "tân binh" Nga
Thêm vào đó, còn một mối nguy khác đang rình rập Kiev. Sắc lệnh tuyển lính nghĩa vụ quân sự của Vladimir Putin, hồi cuối tháng Ba vừa qua, cho phép huy động khoảng 150 000 lính từ 18 đến 30 tuổi. Khả năng tác chiến của lực lượng "tân binh" này chắc chắn sẽ chưa tốt, nhưng đủ để tiến vào một mặt trận mà Ukraine ít phòng thủ hơn. Như vậy, Nga có thể nhanh chóng thành lập một đội ngũ mới sẵn sàng chiến đấu ngay mùa hè này và đe dọa Kharkiv, thành phố lớn thứ hai Ukraine.
Kharkiv có khoảng 1,5 triệu dân sinh sống trước chiến tranh, với vị trí chiến lược, là trạm trung chuyển về đường bộ và đường sắt ở miền đông Ukraine. Nơi đây cũng tập trung nhiều hoạt động công nghiệp, nhất là các nhà máy sản xuất vũ khí.
Theo nguồn tin từ tình báo Ukraine, được The Economist trích dẫn, Nga đang thực hiện đợt huấn luyện quy mô lớn ở Siberia, với sự tham gia của khoảng 120 000 binh lính. Đầu tháng Tư, 03/04, tổng thống Ukraine dự báo khả năng Nga có thể huy động thêm 300 000 lính. Kharkiv được coi là một trong những mục tiêu tấn công của Nga. Dù đây chỉ là một khả năng, nhưng truyền thông Nga đã nhiều lần đưa tin và mục đích có thể là gieo rắc nỗi sợ hãi cho cư dân Kharkiv, những người vẫn ở lại, hoặc là để xoa dịu phe ủng hộ chiến tranh, sau các cuộc tấn công của Ukraine ở Belogrod.
The Economist nhận định rằng có thể Nga sẽ khó chiếm được Kharkiv, nhưng không loại trừ khả năng quân đội của điện Kremlin sẽ "làm liều", "phá huỷ thành phố, như là trường hợp ở Aleppo".
Chi Phương
Đọc thêm
Ukraine tìm cách "lôi kéo" các nước Tây Balkan cùng sản xuất đạn dược
*******************************
Hội đồng IAEA sẽ họp về vụ tấn công Zaporizhzhia vào ngày 11/4
Reuters, VOA, 09/04/2024
Một cuộc họp bất thường của Hội đồng Điều hành gồm 35 quốc gia của cơ quan giám sát hạt nhân Liên Hiệp Quốc, vốn được Nga triệu tập, để thảo luận về các cuộc tấn công vào Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia do Nga nắm giữ ở Ukraine sẽ được tổ chức vào thứ Năm (11/4), Reuters dẫn nguồn tin từ bốn nhà ngoại giao cho biết.
Thiết bị bị hư hỏng trên nóc lò phản ứng tại Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia tại Ukraine, do Nga kiểm soát, sau khi bị một máy bay không người lái tấn công vào ngày 7/4/2024.
Các máy bay không người lái đã tấn công nhà máy lớn nhất Châu Âu vào Chủ nhật, trúng vào một tòa nhà chứa lò phản ứng, Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế (IAEA) cho biết, đồng thời nói thêm rằng an toàn hạt nhân không bị ảnh hưởng.
Nga và Ukraine đã nhiều lần cáo buộc nhau nhắm vào Zaporizhzhia. Cả hai bên đều phủ nhận đã làm như vậy.
Đại sứ Nga tại IAEA, Mikhail Ulyanov, nói vào tối thứ Hai rằng nước ông đã triệu tập một cuộc họp Hội đồng khẩn cấp "liên quan đến các cuộc tấn công và hành động khiêu khích gần đây của lực lượng vũ trang Ukraine chống lại #ZNPP".
Quy định của Hội đồng quy định rằng bất kỳ quốc gia nào trong đó, kể cả Nga, đều có thể triệu tập một cuộc họp. Thứ Tư là ngày nghỉ lễ tại Liên Hiệp Quốc ở Vienna, lễ Eid al-Fitr của người Hồi giáo đánh dấu kết thúc tháng Ramadan.
Hội đồng là cơ quan ra quyết định hàng đầu của IAEA, họp nhiều lần mỗi năm. Nga có thể sẽ lại đổ lỗi cho Ukraine về các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái gần đây tại Zaporizhzhia nhưng khó có thể nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ Hội đồng, vốn đã thông qua nghị quyết vào tháng trước kêu gọi Nga rút khỏi nhà máy.
IAEA không đổ lỗi cho bên nào về các cuộc tấn công nhưng yêu cầu họ dừng lại.
Giám đốc IAEA Rafael Grossi nói hôm Chủ nhật : "Những cuộc tấn công liều lĩnh như vậy làm tăng đáng kể nguy cơ xảy ra tai nạn hạt nhân lớn và phải chấm dứt ngay lập tức".
Reuters
*************************
Tổng thống Zelensky cảnh báo : "Mất viện trợ của Mỹ, Ukraine bại trận"
Thanh Hà, RFI, 08/04/2024
"Nếu Hạ Viện Mỹ không giúp Ukraine, Ukraine sẽ bại trận" và thất bại của Kiev sẽ mở đường cho Vladimir Putin tấn công thêm "nhiều quốc gia khác nữa". Tổng thống Volodymyr Zelensky mạnh mẽ tuyên bố như trên hôm Chủ Nhật 07/04/2024 và một lần nữa thúc hối phương Tây tăng cường viện trợ quân sự giúp Ukraine chống quân Nga xâm lược.
Tổng thống Ukraine Zelensky thị sát phòng tuyến mới gần biên giới Nga ở vùng đông bắc Sumy, ngày 27/03/2024 via Reuters - Ukrainian Presidential Press Ser
Vì những lý do chính trị nội bộ của Hoa Kỳ, từ cuối năm ngoái, khoản viện trợ 60 tỷ đô la mà chính quyền Biden cam kết vẫn bị dân biểu đối lập đảng Cộng Hòa chặn lại.
Phát biểu qua cầu truyền hình trước các đại sứ của nhóm United24, quy tụ những quốc gia đang huy động vốn hỗ trợ Ukraine, ông Zelensky đánh động chính giới Hoa Kỳ vào lúc quân đội Ukraine "khó lòng giữ được các thành trì như ở Chasiv Yar", một thị trấn gần Bakhmut, miền đông Ukraine. Ông Zelenksy đặc biệt quan ngại trước các đợt tấn công đang "gia tăng cường độ ở Kharkiv" - đông bắc Ukraine, nơi mà "hàng ngày, quân đội Nga sử dụng bom có trang bị hệ thống dẫn đường để tấn công vào thường dân", nhắm vào các cơ sở hạ tầng thiết yếu và nhà máy điện. Hơn 400.000 hộ gia đình bị mất điện.
Nga báo động "drone Ukraine" oanh kích nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia
Cũng ngày hôm qua, Nga tố cáo Ukraine sử dụng drone tấn công nhà máy điện hạt nhân lớn nhất Châu Âu tại Zaporijjia. Nga đã chiếm được quyền kiểm soát nhà máy này từ đầu chiến tranh. Cơ Quan Năng Lượng Nguyên Tử Quốc Tế AIEA ghi nhận "nhiều vết tích cho thấy nhà máy Zaporijjia bị tấn công bằng drone, kể cả một vụ tấn công nhắm vào một trong 6 lò phản ứng" của quần thể này.
Trong thông cáo hôm qua giám đốc AIEA Rafael Grossi "kêu gọi các giới chức quân sự tránh mọi hành động vi phạm những nguyên tắc cơ bản bảo vệ các cơ sở hạt nhân". Tập đoàn Rosatom của Nga cũng nói đến một "sự cố nghiêm trọng" đe dọa an toàn của các lò phản ứng ở Zaporijjia. Từ đầu cuộc chiến, hơn hai năm nay, Nga và Ukraine đã nhiều lần quy trách nhiệm cho đối phương đe dọa an toàn của khu vực nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia.
Về chiến sự trên toàn nước Ukraine, Kiev loan báo đã bắn chặn được 17 trong số 24 drone của Nga đêm qua và trong 24 giờ qua, 76 cuộc giao tranh đã diễn khắp nơi, drone và tên lửa Nga nhắm vào hơn 100 địa điểm trên toàn lãnh thổ. Những điểm nóng vẫn là Donetsk, Kherson hay Mykolaiv, Soumy, Kharkiv…
Thanh Hà