Putin đến Bắc Kinh tìm cách "giải độc" vũ khí "đô la" của Mỹ ?
Minh Anh, RFI, 14/05/2024
Tổng thống Nga Vladimir Putin có chuyến thăm Trung Quốc cấp Nhà nước trong hai ngày 16 và 17/05/2024. Nhiều nhà quan sát cho rằng, nhân cuộc họp thượng đỉnh này, hai nguyên thủ Nga – Trung có thể sẽ thảo luận các phương án nhằm "hóa giải" gọng kềm các lệnh trừng phạt từ Mỹ và các đồng minh của Washington.
Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 17/10/2023. AFP – Sergei Savostyanov
Đây là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của tổng thống Nga Vladimir Putin sau khi ông tái đắc cử vào tháng 3/2024, và là cuộc gặp trực diện thứ tư với đồng nhiệm Trung Quốc Tập Cận Bình từ khi xẩy ra xung đột Nga – Ukraine tháng 2/2022. Một trong những mục tiêu chính của chuyến đi Bắc Kinh lần này của ông Putin là tìm cách giảm thiểu nguy cơ bị đứt đoạn huyết mạch kinh tế mà Trung Quốc đã mang lại cho Nga trước các đe dọa mới từ Mỹ.
Mối bận tâm này được thể hiện rõ qua cuộc cải tổ nội các hôm Chủ nhật 12/5 : Các quan chức chủ chốt phụ trách quan hệ Trung – Nga vẫn giữ nguyên vị trí và tân bộ trưởng quốc phòng là ông Andrei Belousov, một nhà kinh tế có mối quan hệ sâu sắc với giới lãnh đạo Trung Quốc.
Hiện tại, Bắc Kinh là thị trường nhập khẩu dầu khí lớn nhất của Nga, là nguồn cung cấp các linh kiện lưỡng dụng quan trọng nhất, giúp Kremlin tăng cường hỏa lực vượt qua Ukraine và phương Tây, gây khó khăn cho phòng thủ Ukraine. Đây cũng chính là điều Washington đang nỗ lực thực hiện nhằm cắt đứt dòng chảy kinh tế - thương mại này.
Tờ Financial Times (14/05/2024) nhắc lại, tháng 12/2023, Nhà Trắng đe dọa áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với bất kỳ ngân hàng nào thực hiện các giao dịch thanh toán cho cỗ máy chiến tranh của Nga. Lời đe dọa này đã được bộ trưởng Tài chính Janet Yellen và ngoại trưởng Anthony Blinken một lần nữa đề cập đến nhân chuyến thăm Bắc Kinh đầu năm nay.
Giao dịch Trung - Nga bị gián đoạn
Trước mắt, những lời dọa này dường như đã có tác dụng. Xuất khẩu của Trung Quốc sang Nga giảm 15,7% trong tháng 3 và giảm 13,5% trong tháng 4 so với cùng kỳ năm 2023. Còn theo South China Morning Post, các lệnh trừng phạt của phương Tây đã làm gián đoạn đến 80% hoạt động thanh toán giữa Nga và Trung Quốc tính đến tháng 3 này.
Trong bối cảnh đó, Moskva mong muốn Bắc Kinh làm nhiều hơn để hỗ trợ cho Nga, nhưng Trung Quốc tỏ ra do dự vì không muốn làm tổn hại đến mối quan hệ với phương Tây, theo như giải thích từ Alexander Gabuev, giám đốc Trung tâm Carnegie Russia Eurasia với AFP.
Tuy nhiên, theo các phân tích của Financial Times và các chuyên gia Tài chính Trung Quốc được South China Morning Post trích dẫn, Nga và Trung Quốc có thể khai thác các nền tảng riêng của từng nước như CIPS (Trung Quốc) và SPFS – một hệ thống nhắn tin Tài chính của Nga, cũng như là mạng lưới hệ thống ngân hàng địa phương, nhỏ hơn, để đẩy mạnh hoạt động giao thương.
Việc thành lập các cơ chế Tài chính mới cũng có thể giúp "phá vỡ các lệnh trừng phạt của phương Tây", theo như một báo cáo của Viện Nghiên cứu Tài chính Chongyang, thuộc đại học Nhân Dân, công bố ngày 11/5, được South China Morning Post trích dẫn. Tuy hệ thống CIPS của Trung Quốc chưa thể cạnh tranh với hệ thống Swift của phương Tây về số lượng, nhưng báo cáo của Viện Tài chính Trung Quốc cho thấy tỷ lệ giao dịch trong mạng lưới CIPS của Trung Quốc đã tăng 50% vào năm 2022, và tăng thêm 25% trong ba quý đầu năm 2023, do chiến tranh Ukraine.
Tiền gởi bằng nhân dân tệ ở Nga
Cần nói rõ thêm là tính đến cuối năm 2023, đồng nhân dân tệ chiếm đến hơn 1/3 giao dịch thương mại của Nga với các đối tác nước ngoài. Tiền gởi bằng nhân dân tệ ở Nga tăng vọt từ gần như bằng 0 (trước khi có chiến tranh) đã lên đến mức tương đương với 68,7 tỷ đô la trong năm 2023, và hoạt động cho vay bằng nhân dân tệ đã tăng gấp bốn lần, tương đương với hơn 46 tỷ đô la, phần lớn là nhờ vào việc chuyển đổi nợ từ đô la và euro sang nhân dân tệ.
Đương nhiên, giới ngân hàng Trung Quốc lo lắng trước nguy cơ hứng chịu những đòn trừng phạt nặng nề từ Mỹ nếu bị phát hiện, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế đất nước gặp khó khăn. Nhưng với việc sử dụng nền kinh tế Nga như là một nơi thử nghiệm, các nhà lãnh đạo Trung Quốc có thể tinh chỉnh cơ sở hạ tầng Tài chính để các nước khác có thể sử dụng, tìm cách hóa giải vũ khí đồng bạc xanh của Washington.
Đây cũng chính một sự hậu thuẫn mà Nga tìm kiếm và có thể hoàn toàn trông cậy vào Trung Quốc trong lần gặp này, khi cả hai nước đều có chung một tầm nhìn : Phản đối thế bá quyền của Mỹ trên thế giới !
Minh Anh
**************************
Ông Putin thăm Trung Quốc ngày 16-17/5 để tăng cường quan hệ đối tác
Reuters, VOA, 14/05/2024
Điện Kremlin hôm thứ Ba cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ thăm Trung Quốc vào ngày 16-17/5, sử dụng chuyến đi nước ngoài đầu tiên trong nhiệm kỳ sáu năm mới của ông để nhấn mạnh mối quan hệ đối tác sâu sắc hơn với Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc.
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Diễn đàn Vành đai và Con đường ở Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 17/10/2023.
Trung Quốc và Nga tuyên bố quan hệ đối tác "không giới hạn" vào tháng 2/2022 khi ông Putin đến thăm Bắc Kinh chỉ vài ngày trước khi ông xua hàng chục nghìn quân vào xâm chiếm Ukraine, gây ra cuộc chiến tranh trên bộ đẫm máu nhất ở Châu Âu kể từ Thế chiến thứ hai.
Điện Kremlin nói : "Theo lời mời của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, ông Vladimir Putin sẽ có chuyến thăm cấp nhà nước tới Trung Quốc vào ngày 16-17/5, đây là chuyến công du nước ngoài đầu tiên sau khi nhậm chức".
Ông Putin, 71 tuổi và ông Tập, 70 tuổi, sẽ tham dự dạ yến kỷ niệm 75 năm ngày Liên Xô công nhận nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa do Mao Trạch Đông tuyên bố vào năm 1949.
Hoa Kỳ coi Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh lớn nhất và Nga là mối đe dọa quốc gia lớn nhất trong khi Tổng thống Mỹ Joe Biden lập luận rằng thế kỷ này sẽ được xác định bởi một cuộc cạnh tranh hiện hữu giữa các nền dân chủ và chuyên chế.
Ông Putin và ông Tập chia sẻ chung một thế giới quan lớn, coi phương Tây là suy đồi và suy thoái khi Trung Quốc thách thức quyền lực tối cao của Mỹ trong mọi lĩnh vực, từ điện toán lượng tử và sinh học tổng hợp cho đến gián điệp và sức mạnh quân sự.
Trong chuyến thăm, ông Putin sẽ gặp Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường để thảo luận về hợp tác kinh tế và thương mại. Ông Putin cũng sẽ thăm Cáp Nhĩ Tân, thành phố có quan hệ chặt chẽ với Nga.
Ông Putin đã chuyển hướng mạnh mẽ sang Trung Quốc sau khi Mỹ và các đồng minh cố gắng cô lập Nga như một hình phạt cho cuộc chiến ở Ukraine.
Dữ liệu hải quan Trung Quốc cho thấy thương mại Trung Quốc-Nga đạt kỷ lục 240,1 tỷ USD vào năm 2023, tăng 26,3% so với một năm trước đó.
Trung Quốc đã tăng cường quan hệ thương mại và quân sự với Nga khi Mỹ và các đồng minh áp đặt lệnh trừng phạt đối với cả hai nước. Nga đã trở thành nhà cung cấp dầu thô hàng đầu của Trung Quốc, với lượng dầu xuất khẩu sang Trung Quốc tăng hơn 24% vào năm 2023 bất chấp lệnh trừng phạt của phương Tây.
Điện Kremlin cho biết ông Putin và ông Tập "sẽ thảo luận chi tiết toàn bộ các vấn đề của quan hệ đối tác toàn diện và hợp tác chiến lược".
Họ sẽ "xác định các lĩnh vực chính để phát triển hơn nữa hợp tác trên thực tế Nga-Trung và trao đổi quan điểm chi tiết về các vấn đề khu vực và quốc tế cấp bách nhất".
Điện Kremlin cho biết hai nhà lãnh đạo sẽ ký tuyên bố chung sau cuộc gặp.
Reuters
**************************
Trung Quốc phát hành 138 tỷ đô la trái phiếu chính phủ để thúc đẩy kinh tế
Minh Phương, RFI, 14/05/2024
Hôm 13/05/2024, bộ Tài chính Trung Quốc thông báo trong tuần này bắt đầu phát hành trái phiếu chính phủ kỳ hạn 30 năm nhằm hỗ trợ kinh tế. Theo giới chuyên gia, đợt phát hành này giúp bổ sung vốn cho các ngân hàng công và đầu tư cho các dự án dài hạn của chính phủ trong bối cảnh khủng hoảng địa ốc và những thất bại trong việc giải quyết nợ dài hạn ở cấp địa phương.
Ảnh minh họa đồng nhân dân tệ Trung Quốc. AP
Từ Bắc Kinh, thông tín viên RFI Stéphane Lagarde cho biết cụ thể về biện pháp mới này :
"Đây là lần thứ năm Trung Quốc thực hiện chu kỳ phát hành trái phiếu chính phủ đặc biệt. Lần đầu tiên là vào năm 1998, Bắc Kinh phát hành công trái nhằm tái cấp vốn cho các ngân hàng Nhà nước ; vào năm 2007 nhằm thành lập quỹ quốc gia ; năm 2020 Nhà nước đã huy động một tỷ nhân dân tệ cho cuộc chiến chống đại dịch Covid ; vào năm 2023 cũng là một tỷ nhân dân tệ, mà theo thông báo chính thức của Nhà nước là để ứng phó với các thảm họa thiên nhiên, nhưng trên thực tế là để vực dậy nền kinh tế đang suy thoái.
Lần này, chính phủ muốn hỗ trợ kinh tế trong một thời gian rất dài vì trái phiếu được phát hành sẽ có kỳ hạn 20, 30 và 50 năm. Theo bộ Tài chính, công trái sẽ giúp tài trợ cho các dự án rất dài hạn "cần thiết cho quá trình hiện đại hóa nền kinh tế". Từ tháng 5 đến tháng 11 năm sau, chính phủ trung ương sẽ phát hành 300 tỷ nhân dân tệ trái phiếu kỳ hạn 20 năm, 600 tỷ nhân dân tệ trái phiếu kỳ hạn 30 năm và 100 tỷ nhân dân tệ trái phiếu kỳ hạn 50 năm.
Việc Nhà nước phát hành công trái sẽ giúp "đẩy nhanh các khoản chi ngân sách", theo một chuyên gia kinh tế được Bloomberg trích dẫn. Đây là một cách để góp phần "duy trì tăng trưởng dương trong quý I" và tăng cơ may đạt được mục tiêu tăng trưởng 5%/năm mà chính quyền đã đề ra".
Minh Phương