Nga mở chiến dịch tấn công Kharkiv từ hôm 10/5 và đã chiếm được khoảng 180 km vuông lãnh thổ Ukraine. Một trong những nguyên nhân buộc Ukraine phải chịu tổn thất này, đó là tình trạng tham nhũng trong quá trình xây dựng tuyến phòng thủ.
Ukraine dựng hệ thống phòng thủ "Răng Rồng" gần biên giới với Nga và tỉnh Kharkiv. Ảnh ngày 17/04/2024. AP - Evgeniy Maloletka
La Croix cho biết, ngày 22/05/2024, Nghị Viện Ukraine thông báo thành lập một ủy ban điều tra để làm sáng tỏ về việc sử dụng các nguồn quỹ để xây dựng công sự, nguồn cội mọi sự công kích từ phe đối lập và binh sĩ trên chiến trường từ nhiều tháng qua. Các cuộc tấn công do Nga phát động từ hôm 10/5 nhằm vào Kharkiv, đã làm lộ rõ những yếu kém của hàng công sự.
Ông Konstantin Nemichev, chỉ huy đơn vị Kraken, một đơn vị mang nặng chủ nghĩa dân tộc, đã tố cáo là hàng công sự được xây dựng "không đủ chắc chắn" và quá trễ, "hai hay ba tháng trước khi Nga bắt đầu tấn công", trong khi vùng Kharkiv đã "được giải phóng cách nay một năm rưỡi".
Trên thực tế, việc xây dựng chiến hào, hầm trú ẩn hay chứa đạn dược, bãi mìn và chướng ngại vật chống xe tăng đã được khởi động từ đầu năm 2024. Công trình đòi hỏi đào đất ba tuyến phòng thủ riêng biệt dài hơn 3.000 km trên mặt trận và giáp biên giới với Nga. Công trường khổng lồ này huy động cả phía quân đội, bên đào các chiến hào gần với mặt trận nhất, và các công ty xây dựng Ukraine, chịu trách nhiệm lập các công sự bằng bê-tông cho tuyến phòng thủ thứ ba.
Sự can dự của doanh nghiệp tư nhân đồng nghĩa với một loạt các hợp đồng được ký kết. Nhưng theo Nashi Groshi, tổ chức phi chính phủ chống tham nhũng Ukraine, các cuộc đấu thầu trị giá hơn 21 tỷ hryvnias (tương đương 485 triệu euro) dường như đã được đúc kết chỉ riêng trong tháng 2 và 3/2024 để xây công sự, cao gấp 30 lần cho toàn năm 2023.
Dòng vốn tài trợ này làm gia tăng nguy cơ tham nhũng. Ba ngày sau khi Nga mở màn chiến dịch đánh Kharkiv, tổ chức chống tham nhũng "Meja" đã chỉ trích cách thức chọn doanh nghiệp mà tổ chức này cho là đáng ngờ trong việc cung cấp gỗ xây dựng các chiến hào ở vùng Kharkiv.
Theo tiết lộ của "Meja" được báo Pháp Ouest France ngày 14/5 trích dẫn, 163 triệu euro cho việc xây dựng các tuyến phòng thủ được chính quyền vùng Kharkiv ký hợp đồng, nhưng các công sự vẫn chưa được hoàn toàn thực hiện, trong khi tiền đã được trả, đặc biệt là cho năm công ty ảo. Tổ chức chống tham nhũng này còn nêu lên nghi vấn, làm thế nào những doanh nghiệp đó có thể cung cấp một khối lượng khổng lồ lên đến 40 ngàn mét khối gỗ cho công trình.
Trả lời chất vấn truyền thông Ukraine, thống đốc vùng, ông Oleh Syniehoubov, đã biện minh là do hạn chế về thời gian nên "khó thể tuân thủ các tiêu chuẩn do văn phòng tổng thống, văn phòng các bộ trưởng và nhất là quân đội, yêu cầu", để xác minh các doanh nghiệp, vừa được thành lập chỉ cách đó vài tháng.
Theo ông Anatoli Yarema, luật sư bên cạnh tổ chức "Meja", câu trả lời này là không thỏa đáng. "Nếu những doanh nghiệp này không thực hiện nghĩa vụ và không cung cấp gỗ, các chiến hào sẽ chẳng thể nào được hoàn thành"…
Trong trước mắt, vụ việc bị tiết lộ đã gây ra một nạn nhân. Viên chỉ huy quân sự vùng Kharkiv đã được thay bằng tướng Mykhailo Drapatyi, người đã giải phóng vùng Kherson hồi tháng 11/2022.
Tham nhũng trong lĩnh vực khai thác gỗ nếu từ lâu đã được công chúng biết đến như là vấn nạn, thì cuộc xâm lược Nga đã biến tệ nạn này thành vấn đề an ninh quốc gia. Cũng xin nói thêm rằng, theo xếp hạng TI – chỉ số Nhận thức Tham nhũng – do Tổ chức Minh bạch Thế giới thực hiện, dù có chút tiến bộ, Ukraine bị xếp hạng thứ 104 trong số 180 quốc gia, trên gần 40 bậc so với Nga, xếp thứ 141.
Minh Anh
Nguồn : RFI, 27/05/2024