Tăng quân số Nga : Tổng thống Vladimir Putin tính lấy người từ đâu ?
Thu Hằng, RFI, 18/09/2024
Quân đội Nga sẽ có 1,5 triệu lính, tăng thêm 180.000 người và trở thành lực lượng đông đảo thứ hai thế giới, chỉ đứng sau Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (2 triệu). Sắc lệnh được tổng thống Vladimir Putin ký ngày 16/09/2024, công bố trên trang web của chính phủ, có hiệu lực từ ngày 01/12.
Lính nghĩa vụ quân sự Nga tại một trung tâm tuyển quân ở Bataysk, vùng Rostov, Nga, ngày 16/05/2024. Reuters - Sergey Pivovarov
Đây là lần huy động thứ ba kể từ khi Nga tấn công Ukraine tháng 02/2022 trong khi "chiến dịch quân sự" vẫn là chủ đề nhạy cảm, vì điện Kremlin luôn tạo cảm giác cuộc chiến không tác động đến đời sống người dân Nga.
Chính phủ được lệnh bổ sung các nguồn ngân sách cần thiết cho lực lượng vũ trang có tổng cộng gần 2,4 triệu người, trong đó có 1,5 triệu binh lính. Trả lời họp báo ngày 17/09, người phát ngôn điện Kremlin Dmitri Peskov giải thích "là do môi trường cực kỳ thù nghịch ở biên giới phía tây (với Ukraine) của chúng ta và sự bất ổn ở biên giới phía đông của chúng ta. Việc này đòi hỏi phải thực hiện các biện pháp thích hợp".
Đợt tăng quân lần thứ hai trước đó được tổng thống Putin ký vào tháng 12/2023, quy định quân số khoảng 2,2 triệu người trong đó có 1,32 triệu binh sĩ. Trong số này, gần 700.000 người, tương đương với hơn một nửa, tham chiến ở Ukraine nếu căn cứ theo phát biểu của tổng thống Putin vào tháng 06.
Có thể có hai lý do giải thích cho quyết định tăng quân số lần thứ ba. Thứ nhất, có ý kiến cho rằng chính sự thiếu hụt binh lính có lẽ là nguyên nhân dẫn đến thành công của Ukraine tấn công vào khu vực Kursk và kiểm soát được hơn 1.000 km² từ ngày 06/08. Thứ hai, Matxcơva không muốn điều quân từ chiến trường miền đông Ukraine sang bảo vệ Kursk do quân đội Nga đang chiếm ưu thế tại khu vực này và quyết tâm chiếm thành phố Pokrovsk, được cho là trung tâm trung chuyển và hậu cần quan trọng cho quân Ukraine.
Theo tình báo Mỹ, được trang Le Figaro trính dẫn ngày 17/09, khoảng 315.000 quân nhân Nga đã thiệt mạng hoặc bị thương kể từ khi gây chiến ở Ukraine. Ngoài tổn thất này, quân đội Nga còn bị phân tán lực lượng ở một số quốc gia thuộc Liên Xô cũ : Armenia, Belarus, Kazakhstan, Kyrgyzstan và Tadjikistan, cũng như ở Moldova, Gruzia và Ukraine. Lực lượng quân sự Nga cũng hỗ trợ cho chính quyền Bachar al-Assad ở Syria và đồn trú ở một số căn cứ ở châu Phi như Sudan, Mozambic và Ai Cập.
Nền kinh tế tử thần
Do đó, Nga không còn cách nào khác là phải tuyển thêm quân. Cách hấp dẫn nhất là hứa những khoản tiền thưởng và thù lao hậu hĩnh cho người tình nguyện. Theo trang Radio France ngày 17/09, số tiền hiện giờ mà một lính tình nguyện kiếm được trong một năm tương đương với tổng số lương trong vòng 10 năm nếu làm việc "bình thường". Những tấm áp phích khổng lồ cổ vũ gia nhập quân đội được dán trên các bức tường của Matxcơva in con số lớn : 5.200.000 rúp (52.000 euro). Số tiền "không tưởng" đối với nhiều người chính là tổng số tiền mà tình nguyện viên nhận được trong năm đầu tiên. Bất chấp nguy cơ bỏ mạng trên chiến trường, nhiều người vẫn "nhắm mắt đưa chân" trước khoản đãi ngộ đó.
Thêm vào đó, họ sẽ không phải đóng thuế, nhận được mức lương cao gấp 8 lần so với mức lương trung bình ở Nga, hoặc hơn vậy như tại một số vùng nghèo nhất, ví dụ ở Buryatia, gần biên giới Mông Cổ. Nhà đối lập Alexandra Garmazhapova, chủ tịch tổ chức Buryatia Tự do, giải thích với đài France Radio : "Hiện nay, làn sóng quân nhân đến từ Buryatia vẫn rất lớn, bởi vì họ bị khoản tiền thưởng 1 triệu rúp lôi cuốn. Kiếm được khoản như vậy gần như là điều không tưởng ở Buryatia".
Trong trường hợp lính tình nguyện qua đời, Nhà nước sẽ trả cho gia đình số tiền lên tới 12 triệu rúp, tương đương 120.000 euro. Đó là một "nền kinh tế tử thần", theo nhận định của nhà kinh tế học người Nga Vladislav Inozemtsev sống lưu vong ở Hoa Kỳ : "Nếu chúng ta tính toán tổng thu nhập của một người đàn ông chiến đấu ngoài mặt trận trong một năm và giả sử người đó 35 tuổi, gia đình còn nhận được nhiều tiền hơn cả số tiền người đàn ông đó có thể kiếm được cho đến khi nghỉ hưu. Vì vậy ra chiến trường và bị thiệt mạng một năm sau đó còn có lợi hơn là làm việc trong nhiều thập niên".
Từ tháng 07/2023 đến tháng 06/2024, Nhà nước Nga đã trả cho những người tham chiến ở Ukraine, thương binh và gia đình liệt sĩ tổng số tiền tương đương với 30 tỉ euro. Số tiền này tương đương với 1,5% GDP của Nga, theo một nghiên cứu của dự án Re:Russia, được trang Euronews trích dẫn ngày 15/08. Dù sẽ phải chi khoản ngân sách khổng lồ cho chế độ "đãi ngộ" này nhưng theo đa số các kinh tế gia, Nga vẫn có thể tiếp tục trả những khoản tiền này trong ít nhất vài năm, và như vậy vẫn tiếp tục tài trợ được cho cuộc chiến ở Ukraine.
Quân đội và kinh tế chiến tranh cùng thiếu nhân lực
Dù có chế độ đãi ngộ hậu hĩnh như vậy, quân đội vẫn phải đối mặt với tình trạng thiếu nhân lực và phải cạnh tranh với nền kinh tế chiến tranh đang phát triển mạnh và cũng cần lao động. Nhà nghiên cứu Ivan Kłyszcz, tại Trung tâm Quốc phòng và An ninh Quốc tế ở Tallinn (Estonia), giải thích với trang Euronews : "Mức lương cạnh tranh và điều kiện làm việc tốt hơn quân đội cũng đóng một vai trò quan trọng".
Giáo sư Mart Kuldkepp, Đại học College London, tóm tắt về thế lưỡng nan của các nhà lãnh đạo Nga : "Bộ quốc phòng ngày càng phải cạnh tranh với các chủ lao động khác, kể cả trong các lĩnh vực có tầm quan trọng chiến lược. Điều này không chỉ tạo ra sự cạnh tranh về tiền lương mà còn tạo ra thế tiến thoái lưỡng nan về những lợi ích của Nhà nước cần được ưu tiên". Còn theo Edward Hunter Christie, cựu quan chức NATO và thành viên cấp cao tại FIIA, "cho dù rút bớt nhân công để đi nghĩa vụ quân sự hoặc thu hút họ bằng chế độ lương hậu hĩnh, thì trong cả hai trường hợp, họ đều có nguy cơ thiếu nhân lực trong nền kinh tế dân sự".
Ngay khi tổng thống Vladimir Putin phát động chiến tranh ở Ukraine, hàng loạt lao động trẻ, có tay nghề cao đã ồ ạt trốn ra nước ngoài. Nhà nghiên cứu cấp cao Maria Snegovaya tại chương trình Châu Âu, Nga và Á-Âu thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), thống kê : "Tổng số người di cư kể từ năm 2022 được ước tính từ khoảng 500.000 đến 1 triệu người, trong đó có rất nhiều người trẻ hơn, được giáo dục tốt hơn và làm việc trong các ngành công nghiệp then chốt như lĩnh vực công nghệ thông tin. Nếu tính thêm những người đi nghĩa vụ quân sự, tình nguyện viên và tổn thất liên quan đến chiến tranh từ 2020 đến 2023 thì nguồn dự trữ lực lượng lao động của Nga đã mất khoảng 1,9 đến 2,8 triệu người".
Ngoài làn sóng chảy máu nhân lực và chất xám, Nga còn phải đối mặt với tình trạng dân số già. Theo những dữ liệu mới nhất của cơ quan thống kê Rosstat cho năm 2024, số người hoàn toàn không còn làm việc ở Nga là 41 triệu người, chiếm khoảng 30% tổng dân số nếu tính cả số người đã ra nước ngoài và thương vong do chiến tranh. Do đó, không có gì đáng ngạc nhiên khi gần một nửa số công ty công nghiệp của Nga báo cáo tình trạng thiếu nhân lực vào năm 2023.
Nga cũng không thể trông cậy nhiều vào nguồn lao động nhập cư. Một số nước, đặc biệt là ở Nam Á, đã khuyến cáo công dân đề phòng với những thông báo tuyển dụng sang Nga làm việc do có nguy cơ bị lừa đưa ra chiến trường Ukraine. Ngoài ra, phải kể đến chiến dịch mạnh tay trấn áp của cảnh sát sau các vụ tấn công khủng bố do các nhóm Hồi giáo cực đoan gây ra ở Nga. Ví dụ, theo số liệu của Bộ lao động Tadjikistan, được trang Euronews trích dẫn, trong 6 tháng đầu năm 2024, số người lao động nhập cư từ Tadjikistan đến Nga đã giảm 16%.
Khi ký sắc lệnh bổ sung thêm 180.000 quân nhân nghĩa vụ, tổng thống Putin tạm thời ưu tiên đạt được mục tiêu trên chiến trường Ukraine.
Thu Hằng
************************
Drone Ukraine tấn công một kho vũ khí lớn tại tỉnh Tver, giáp thủ đô Nga
Trọng Thành, RFI, 18/09/2024
Theo giới blogger quân sự và truyền thông Nga, đêm qua rạng sáng hôm nay, 18/09/2024, một kho vũ khí lớn tại tỉnh Tver, tây bắc thủ đô Moskva bị drone Ukraine tấn công.
Thống đốc tỉnh Tver, Igor Rudenya (giữa) đi thị sát tình hình ở Toropets, tỉnh Tver, Nga, sau vụ tấn công bằng drone do Ukraine tiến hành ngày 18/09/2024. AP
Reuters cho hay, các trạm đo động đất ghi nhận những rung chuyển tương đương với một trận động đất nhỏ tại khu vực. Nhiều hình ảnh và video chưa được kiểm chứng, lan truyền trên các mạng xã hội, cho thấy một đám lửa khổng lồ bốc lên cao trong đêm, cùng lúc với nhiều tiếng nổ. Thống đốc tỉnh Tver, Igor Rudenya, thông báo trên Telegram, lực lượng cứu hỏa đang chữa cháy, nhưng không cho biết nguyên nhân. Bộ quốc phòng Nga hiện chưa đưa ra bình luận nào.
Theo thông báo của chính quyền ở Zapadnodvinski, nằm sát thị xã Toropets, cách Moskva khoảng 400 km, các trường học chuyển sang chế độ giảng dạy từ xa. Theo một thông tin của hãng thông tấn Nga RIA hồi 2018, vào thời điểm đó, Nga đã bắt đầu thiết lập một kho quân sự gần thị xã Toropets, để chứa tên lửa, đạn dược, thuốc nổ.
Hải quân Ukraine hôm qua cũng cho biết đã phá hủy nhiều kho đạn của Nga gần thành phố đông nam Mariupol, hiện Nga do kiểm soát, nhưng không thông báo rõ cuộc tấn công diễn ra vào lúc nào.
Theo Bộ năng lượng Ukraine sáng hôm nay, trong ngày qua, hàng loạt cơ sở hạ tầng năng lượng tại 8 tỉnh của Ukraine bị Nga tấn công, bao gồm Dnipropetrovsk, Donetsk, Zaporizhia, Mykolaïv, Poltava, Sumy, Kharkiv và Kherson. Riêng tại tỉnh miền trung Poltava, hoạt động hàng không bị đình chỉ do có báo động phòng không.
Kế hoạch chấm dứt chiến tranh : Kiev lần đầu tiên cho Mỹ biết một số nội dung cụ thể
Reuters dẫn lời người phát ngôn Bộ ngoại giao Mỹ, Matthew Miller, hôm qua, theo đó ngoại trưởng Antony Blinken trong chuyến đi tới Kiev tuần trước, đã được thông báo một số nội dung trong kế hoạch của Ukraine nhằm thúc đẩy Nga chấm dứt chiến tranh, được tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố hồi tháng trước. Tổng thống Ukraine dự kiến trình bày kế hoạch này với nguyên thủ Mỹ Joe Biden nhân kỳ họp của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc tuần tới.
Theo nhận định của nhà báo Sylvie Kauffmann, Le Monde, trong dịp Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, tổng thống Ukraine hy vọng sẽ thuyết phục được tổng thống Mỹ Joe Biden, trước khi kết thúc nhiệm kỳ, "mời Ukraine gia nhập NATO" để có Kiev có thêm thế mạnh trong các đàm phán với Nga.
Trọng Thành
***************************
Tổng thống Nga ký sắc lệnh tăng quân số cho quân đội
Minh Anh, RFI, 17/09/2024
Tổng thống Nga Vladimir Putin, hôm 16/09/2024, ký sắc lệnh yêu cầu tăng thêm binh sĩ quân đội. Đây là lần thứ ba, tính từ đầu cuộc chiến tranh tại Ukraine, nguyên thủ Nga ra lệnh tăng mạnh quân số.
Một thanh niên ký vào một tài liệu tại trung tâm tuyển dụng di động trong một cuộc triển lãm vũ khí và trang thiết bị của Ukraine mà quân đội Nga tịch thu được ở phía nam đất nước. Reuters - Sergey Pivovarov
Kể từ ngày 01/12/2024, tổng quân số quân đội Nga phải đạt mức 2.389.000 người, tức tăng thêm 180 ngàn người. Như vậy, với ba sắc lệnh được ký tại các thời điểm tháng 08/2022, 12/2023 và 09/2024, quân số Nga tổng cộng tăng thêm 500 ngàn người.
Thông tín viên đài RFI, Anissa El Jabri tại Moskva cho biết thêm :
Bộ quốc phòng sẽ tìm số quân này ở đâu ? Chính quyền Nga đã hứa không gọi nhập ngũ lính nghĩa vụ hoặc ra lệnh huy động thêm. Họ không muốn mạo hiểm chính thức thúc bách người dân.
Do vậy, quân đội cam kết tiếp tục tuyển những người tình nguyện theo hợp đồng. Mùa hè này, tiền thưởng và tiền lương đã tăng vọt. Nhưng không sao, trong sắc lệnh, ông Vladimir Putin, xin trích, "yêu cầu chính phủ Nga cấp cho bộ quốc phòng các khoản kinh phí cần thiết để thực hiện".
Điều quan trọng, luôn được lặp đi lặp lại, chiến tranh tại Ukraine là một cuộc chiến của mọi thời đại. Bộ quốc phòng không nói gì khác hơn khi tuyên bố rằng, quyết định này là "do các mối đe dọa ngày càng lớn cho Nga có liên quan đến "chiến dịch đặc biệt"", và một lần nữa xin trích, cụm từ được chính quyền và truyền thông Nga không ngừng nhắc đi nhắc lại là "sự mở rộng liên tục của NATO".
Hồi tháng 6 vừa qua, khi được hỏi về việc không có báo cáo về tổn thất chính thức của quân đội Nga, tổng thống Vladimir Putin chỉ đơn giản khẳng định rằng xin trích, chúng "thấp hơn nhiều lần" so với tổn thất của Ukraine.
Nga tấn công cơ sở năng lượng Ukraine
Chính quyền vùng Sumy, đông bắc Ukraine hôm nay, 17/09/2024, cho biết quân Nga đã tấn công các cơ sở năng lượng khiến một số nơi trong vùng bị cắt điện và phải dùng đến hệ thống điện dự phòng.
Trong khi đó tại vùng Kursk miền nam nước Nga, chính quyền ra lệnh sơ tán người dân tại những làng cách 15 km biên giới Ukraine vì lý do "an toàn".
Minh Anh
**************************
Putin ra lệnh tăng quân chính quy, đứng thứ hai thế giới sau Trung Quốc
BBC, 17/09/2024
Tổng thống Vladimir Putin mới đây đã ra lệnh tăng số lượng binh sĩ Nga thêm 180.000 lên thành 1,5 triệu, trở thành lực lượng quân đội lớn thứ hai sau Trung Quốc.
Chiến tranh Ukraine đã khiến quân Nga hao tổn sinh lực nặng nề, buộc ông Putin phải tăng quân số
Trong một sắc lệnh được công bố trên website của Điện Kremlin, ông Putin ra lệnh tăng tổng quân số lực lượng vũ trang lên 2,38 triệu người, trong đó 1,5 triệu là quân sẵn sàng chiến đấu.
Theo số liệu từ Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), động thái này sẽ khiến Nga vượt Mỹ và Ấn Độ về mặt số lượng quân sẵn sàng chiến đấu và chỉ đứng thứ hai sau Trung Quốc về quy mô. IISS nói rằng Bắc Kinh chỉ có hơn hai triệu quân sẵn sàng chiến đấu.
Động thái này, là lần thứ ba ông Putin mở rộng quy mô quân đội kể từ khi ông đưa quân vào Ukraine tháng 2/2022, diễn ra khi quân đội Nga đang nỗ lực tiến công ở miền đông Ukraine, trên một khu chiến tuyến kéo dài chừng 1.000km, và đang cố gắng đẩy lùi quân Ukraine ở vùng Kursk của Nga .
Dù Nga có dân số gấp ba lần Ukraine và đã chiêu mộ thành công tình nguyện viên theo các hợp đồng béo bở để chiến đấu ở Ukraine, nước này - tương tự quân đội Ukraine - đã hứng chịu những tổn thất nặng nề về sinh lực trên chiến trường và không có dấu hiệu nào cho thấy chiến tranh sẽ sớm kết thúc.
Cả hai phía đều nói rằng mức độ thiệt hại của họ là một bí mật quân sự.
Andrei Kartapolov, Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng Hạ viện Nga, nói rằng việc tăng số quân sẵn sàng chiến đấu là một phần trong kế hoạch cải tổ lực lượng vũ trang và tăng dần quy mô quân đội để phù hợp với tình hình quốc tế hiện nay và hành vi của "một số cựu đối tác nước ngoài của chúng ta".
"Ví dụ, chúng tôi hiện nay cần hình thành những đơn vị quân đội và cơ cấu mới để đảm bảo an ninh ở khu vực tây bắc của Nga kể từ khi Phần Lan, nước có chung biên giới với chúng tôi, gia nhập NATO", ông Kartapolov nói với Parlamentskaya Gazeta, tờ báo nội bộ của Quốc hội Nga.
"Và để thực hiện quá trình này, chúng tôi cần tăng số lượng quân".
Lần tăng quy mô quân đội thứ ba kể từ 2022
Trước lần tăng quân mới nhất này thì kể từ năm 2022, Tổng thống Putin đã hai lần chính thức ra lệnh tăng số quân thường trực - với số lượng tăng thêm lần lượt là 137.000 và 170.000.
Thêm vào đó, Nga đã tổng động viên hơn 300.000 lính vào tháng 9 và 10/2022, một bước đi khiến hàng chục ngàn nam giới trong độ tuổi nhập ngũ phải chạy trốn khỏi đất nước.
Tuy nhiên, Điện Kremlin nói rằng không có kế hoạch tổng động viên nào vào lúc này, và rằng chính phủ sẽ tiếp tục dựa vào những tình nguyện viên đăng ký chiến đấu ở Ukraine.
Dara Massicot, một chuyên gia về quân sự Nga tại tổ chức nghiên cứu Carnegie Endowment Vì Hòa bình Quốc tế, đã đặt câu hỏi liệu Moscow có sẵn sàng chi trả cho việc tăng quân số chính quy hay không.
"Có nhiều cách để bố trí 1,5 triệu quân sẵn sàng chiến đấu nhưng Điện Kremlin sẽ không thích cách này nếu họ thực sự phải vật lộn với những yêu cầu đó", bà Massicot viết trên mạng xã hội X.
"Họ có thể thực sự có khả năng tăng ngân sách quốc phòng để mua sắm và để chi trả cho yêu cầu này (tăng quân số) hay không ?"
Chuyên gia Massicot, người công bố báo cáo về nỗ lực tái thiết quân đội của Nga, nói rằng Moscow có thể đưa ra một quyết định tăng số quân chính quy hoặc sửa đổi luật nhằm cho phép nữ giới làm việc trong quân đội, để có thể đạt mục tiêu tăng tổng số quân - một quyết định khó khăn và không được lòng dân.
"Hãy tìm kiếm các dấu hiệu cho thấy đây là một sáng kiến thực sự nhằm tuyển mộ và mở rộng lực lượng, chứ không phải là cách để đe dọa người khác. Phương thức tình nguyện hiện nay có hiệu quả nhưng đã có những căng thẳng. Việc mở rộng này đồng nghĩa với chi tiêu nhiều hơn và căng thẳng hơn", bà nói.
Nguồn : BBC, 17/09/2024