Hezbollah : Những câu hỏi chung quanh chiến dịch "kích nổ máy bộ đàm và máy nhắn tin"
Thanh Hà, RFI, 19/09/2024
Trong hai ngày 17-18/09/2024, hàng trăm, thậm chí hàng ngàn máy nhắn tin (pager) và máy bộ đàm (talkie-walkie) đã phát nổ tại Lebanon, khiến hơn 30 người thiệt mạng và trên 3.000 người bị thương. Phần lớn các nạn nhân là người của Hezbollah, lực lượng Hồi giáo vũ trang thân Iran. Mọi ánh mắt đều nhìn về phía Israel.
Nổ trong một cửa hàng bán thiết bị liên lạc ở Sidon, Lebanon, ngày 18/09/2024. Reuters - Hassan Hankir
Tại sao vào thời điểm này ? Làm thế nào để phối hợp kích nổ hàng ngàn công cụ liên lạc của cùng lúc ? Hai hãng thiết bị của Nhật và Đài Loan có liên quan gì đến loạt vụ nổ ở Lebanon ?
Chuyện gì đã xảy ra trên lãnh thổ Lebanon ?
Chiều 17/09, khoảng 3 giờ 30, giờ địa phương, các thành viên của tổ chức Hezbollah nhận được tin nhắn qua pager. Máy rung trong nhiều giây trước khi nổ. Trước tiên là tại khu vực ngoại ô phía nam thủ đô Beirut, rồi ở cả miền nam và miền đông Lebanon. Theo các giới chức y tế Lebanon, 12 người thiệt mạng và 2.800 người bị thương.
Hơn 2.800 vụ nổ xảy ra cùng lúc đẩy Lebanon vào cảnh hỗn loạn và hoảng sợ. Hàng chục xe cứu thương đổ về các bệnh viện của thủ đô Beirut, nhiều chiếc lều trắng được dựng lên ở ngoài bệnh viện để tiếp nhận những người đến hiến máu. Phần lớn các nạn nhân bị thương ở bụng, bị mù mắt bị hay cụt mất ngón tay do đang cầm, đọc hoặc đeo máy nhắn tin ở thắt lưng. Không khí sợ hãi bao trùm lên thành phố.
Chưa đầy 24 giờ sau, đến chiều 18/09, loạt nổ thứ nhì đã diễn ra, cũng tại các khu vực ở phía nam thủ đô Beirut, tại Saida, miền nam Lebanon, và Baalbeck, miền đông. Lần này do máy bộ đàm phát nổ. Bộ Y tế Lebanon đưa ra con số 20 người thiệt mạng và 450 người thương. Các phương tiện truyền thông lưu ý "nam Beirut cũng như các vùng Saida và Baalbeck được coi là "thành trì" của phong trào Hồi giáo vũ trang Hezbollah được Iran yểm trợ.
Pager và talkie-walkie, hàng "Low Tech"
Máy nhắn tin và bộ đàm là "những con khủng long" của các công cụ liên lạc trước khi có điện thoại di động. Nhỏ gọn, dễ mang theo trên người, máy nhắn tin có tần số riêng, không sử dụng mạng điện thoại di động, không được trang bị hệ thống định vị GPS… nên giảm thiểu nguy cơ bị nghe trộm, giảm thiểu rủi ro mạng bị quá tải hay bị chận… Trước Hezbollah, nhiều tổ chức tội phạm rất ưa chuộng công cụ thô sơ này cũng như các máy bộ đàm talkie-walkie.
Lâu nay mọi người cứ nghĩ rằng pager và talkie-walkie đã "thuộc về thời tiền sử" cho đến cách nay hai ngày. Pager là một phát minh của Mỹ năm 1949. Đến thập niên 1980 người ta bắt đầu nhận những thông tin ngắn qua pager. Nhưng để hồi âm thì cần có những công cụ và công nghệ khác. Cuối thế kỷ 20, chỉ riêng tại Pháp 2,3 triệu người có trang bị pager. Với điện thoại cầm tay, máy nhắn tin pager đã bị chìm vào quên lãng, nhưng vẫn được sử dụng trong một số ngành nghề ở Mỹ, như trong bệnh viện. Theo báo y tế Journal of Hospital Medecin năm 2017, gần 80% các bác sĩ tại Mỹ vẫn còn dùng pager.
Nhật Bản, Đài Loan và Hungary cải chính
Những hình ảnh qua video và truyền hình cho thấy máy nhắn tin pager và bộ đàm talkie-walkie bị nổ tại Lebanon mang nhãn hiệu của nhà sản xuất Đài Loan Gold Apollo và Icom của Nhật. Cả hai đều đã nhanh chóng bác bỏ những cáo buộc có liên quan đến các vụ nổ tại Lebanon.
Pager bị nổ ở Lebanon là loại AR-924 do tập đoàn Đài Loan Gold Apollo sản xuất. Lập tức công ty này này ra thông cáo cải chính "từ đầu đến cuối" không liên quan gì đến những sản phẩm nói trên. Báo chí quốc tế điều tra thêm và phát hiện những chiếc máy nhắn tin bị nổ tại Lebanon vừa qua do BAC, một trong những đối tác của công ty Đài Loan sản xuất. Hãng này có trụ sở tại Hungary. Đến lượt chính quyền Budapest vội vã thanh minh là BAC không sản xuất máy nhắn tin AR-924 trên lãnh thổ Hungary.
Còn liên quan đến vụ nổ máy bộ đàm talkie-walkie, các hình ảnh cho thấy đó là những sản phẩm mang nhãn hiệu Icom, một công ty của Nhật. Thông cáo sáng nay của tập đoàn Nhật Bản này cho biết từ 10 năm nay họ đã ngừng sản xuất máy bộ đàm IC-V82. Loại này từng được "xuất khẩu kể cả ở Trung Đông từ 2004-2014". Icom thận trọng nói rõ tất cả các thiết bị radio đều do chi nhánh của Icom sản xuất từ một nhà máy ở Wakayama". Icom "không sản xuất ở hải ngoại".
Ai chủ mưu ?
Đương nhiên câu hỏi quan trọng nhất vẫn là ai đã ra lệnh mở chiến dịch "pager và talkie-walkie" ở Lebanon, làm thế nào để kích nổ "cùng lúc" hàng trăm, thậm chí hàng ngàn công cụ liên lạc ? Trong bối cảnh căng thẳng tại Cận Đông hiện tại, mọi ánh mắt nhìn về Israel. Hezbollah, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ đồng loạt quy trách nhiệm cho Israel và như thông lệ, không bao giờ Tel Aviv "nhận là tác giả của các cuộc tấn công".
Nhật báo Israel Haaretz không tiết lộ thông tin về vai trò của Nhà nước Do Thái hay mật vụ Israel trong vụ này, nhưng chỉ cho biết "trưa Thứ Ba vừa qua, (tức trước khi xảy ra loạt nổ máy nhắn tin ở Lebanon) nhiều quan chức cao cấp về an ninh của Israel đã bị triệu tập và được yêu cầu trình bày những phương án để đối phó với căng thẳng leo thang với Hezbollah". Riêng truyền thông Anh Mỹ thì đua nhau đưa ra nhiều khả năng về sự can thiệp của Israel. Hãng tin anh Reuters nêu đích danh tổ chức Mossad : cơ quan tình báo Israel có thể là đã gài thuốc nổ vào một lô pager được dành để cung cấp cho lực lượng Hezbollah tại Lebanon. Nhiều nguồn tin từ Beirut giải thích những máy nhắn tin bị nổ cách nay hai ngày nằm trong "lô hàng 5.000 chiếc" Hezbollah đặt mua cách nay vài tháng. Có "một sự can thiệp" vào những chiếc máy này ngay từ "khâu sản xuất", thẻ ở bên trong máy có gài thuốc nổ rất khó phát hiện". Báo Mỹ New York Times đi xa hơn khi cho rằng sự can thiệp này đã diễn ra trước khi pager được đưa vào đến lãnh thổ Lebanon và có trang bị một hệ thống có thể cho kích nổ từ xa. Chưa có thêm thông tin về kỹ thuật được sử dụng để cho nổ các máy bộ đàm.
Báo tài chính Anh Financial Times nhắc lại từ lâu nay, điện thoại đã là công cụ Israel dùng để truy nã và tấn công kẻ thù. Năm 1972, một trong những thủ phạm loạt khủng bố nhắm vào các vận động viên Israel tại Thế Vận Hội Munich đã chết do điện thoại bị kích nổ từ xa. Năm 1996, một trong những gương mặt hàng đầu của tổ chức Hồi giáo Palestine, Yahya Ayyasch, đã thiệt mạng vào một ngày Thứ Sáu khi đang nói chuyện qua điện thoại với thân phụ anh như mỗi Thứ Sáu hàng tuần. Cơ quan tình báo đối nội của Israel Shin Beth bị cho là tác giả. Cũng Financial Times đánh giá : "Israel là quốc gia duy nhất trong khu vực có một mạng lưới gián điệp tinh vi để tiến hành một chiến dịch táo bạo, phức tạp và phối hợp chặt chẽ đến như vậy".
Mossad phục hận
Cuối cùng, về thời điểm loạt tấn công quy mô chưa từng thấy diễn ra trong hai ngày liên tiếp vừa qua, giới phân tích cho rằng đây là cơ hội để tình báo Israel "rửa nhục" sau thất bại ê chề, để xảy ra loạt tấn công trên lãnh thổ Israel hôm 07/10/2023.
Lực lượng Hồi giáo Hezbollah được Iran yểm trợ và là "đồng minh" của phong trào Hồi giáo Palestine gần như hàng ngày đều bắn phá vào lãnh thổ Israel kể từ loạt khủng bố tháng 10 năm ngoái. Hành động này nhằm "tỏ tình liên đới với dân Palestine ở Gaza" và phản đối Tel Aviv mở chiến dịch quân sự ở Gaza.
Hai vụ tấn công liên tiếp 17-18/09/2024 chứng tỏ "Mossad có khả năng đánh sâu vào bên trong các mạng lưới nhạy cảm nhất của kẻ thù", "phối hợp chặt chẽ để thực hiện một chiến dịch quy mô và chính xác". Tình báo Israel vừa chứng tỏ "họ có thể ra tay bất cứ lúc nào" và rất lợi hại.
Từ mùa hè đến nay, thủ lĩnh quân sự của Hezbollah Fouad Chokr bị sát hại gần thủ đô Lebanon, liền sau đó thủ lĩnh chính trị của phong trào Palestine Ismail Hanyeh bị ám sát ngay tại thủ đô Iran và giờ đây là chiến dịch mang tên "pager" và "talkie-walkie". Cả ba đòi hỏi một mức độ thu thập thông tin tình báo rất cao từ phía mạng lưới gián điệp của Nhà nước Do Thái.
Thông điệp thứ nhì của Tel Aviv, như chính bộ trưởng quốc phòng Israel Yoav Galland đã xác nhận hôm 18/09/2024 : Mặt trận nóng giờ đây đang chuyển hướng từ Gaza đến "phương bắc" nơi giao tranh diễn ra thường ngày với lực lượng Hồi giáo Lebanon, Hezbollah.
Nhật báo Mỹ The Washington Post đặt câu hỏi : Tại sao chọn thời điểm này, trong lúc chính quyền Biden đang cố gắng tránh để xung đột ở Gaza lan rộng ra khu vực ? Báo Le Temps của Thụy Sĩ trích dẫn nhiều chuyên gia đồng loạt cho rằng "một chiến dịch quy mô như vừa thấy đòi hỏi rất nhiều phương tiện và chỉ có ý nghĩa nếu như chúng mang tính quyết định" : Có thể, đối với Israel, đấy là "vũ khí cuối cùng", gây rối loạn guồng máy của Hezbollah để giành lấy thắng lợi và khép lại xung đột quân sự.
Thanh Hà
**************************
Bộ đàm Hezbollah phát nổ : Điều gì đã xảy ra và sắp tới sẽ như thế nào ?
BBC, 19/09/2024
Hàng loạt máy bộ đàm cầm tay của Hezbollah đã phát nổ vào ngày 18/9 trên khắp miền nam Lebanon, đánh dấu ngày đẫm máu nhất tại đây kể từ khi cuộc giao tranh xuyên biên giới nổ ra giữa Hezbollah và Israel gần một năm trước.
Người dân và lực lượng ứng cứu tập trung tại hiện trường một vụ nổ bộ đàm tại thành phố Saida, miền nam Lebanon, ảnh chụp ngày 18/9
Việc này càng làm leo thang căng thẳng theo sau loạt vụ nổ máy nhắn tin vào hôm 17/9.
Hezbollah là tổ chức Hồi giáo dòng Shia được Iran hậu thuẫn, có sức ảnh hưởng về mặt chính trị và đang kiểm soát lực lượng vũ trang quyền lực nhất ở Lebanon.
Theo thông tin từ Bộ Y tế Lebanon, các vụ nổ máy bộ đàm vào hôm 18/9 đã khiến 20 chết và hơn 450 bị thương tại các khu ngoại ô Beirut và thung lũng Bekaa, trong khi số người chết từ các vụ nổ máy nhắn tin hôm 17/9 đã tăng lên 12, trong đó có hai trẻ em, và đã có gần 3.000 người bị thương.
Các quan chức Israel chưa đưa ra bình luận về các vụ nổ, nhưng các nguồn tin an ninh cho rằng cơ quan tình báo Mossad của Israel đứng sau vụ việc này.
Một quan chức Hezbollah nói rằng đây là sự xâm phạm an ninh lớn nhất trong lịch sử của tổ chức này.
Chiến dịch nói trên, dường như đã khiến Hezbollah rơi vào hỗn loạn, diễn ra đồng thời với cuộc chiến kéo dài 11 tháng của Israel tại Gaza và làm dấy lên lo ngại về nguy cơ leo thang căng thẳng tại biên giới Israel-Lebanon và nguy cơ bùng nổ một cuộc chiến toàn diện tại khu vực.
"Chúng ta đang bước vào một giai đoạn mới của cuộc chiến. Điều này đòi hỏi ở chúng ta lòng can đảm, quyết tâm và sự kiên trì", Bộ trưởng quốc phòng Israel Yoav Gallant nói tại một căn cứ không quân.
Ông Ayman Safadi, Ngoại trưởng Jordan, cáo buộc Israel đang đẩy Trung Đông đến bờ vực của một cuộc chiến khu vực bằng cách tạo ra sự leo thang nguy hiểm trên nhiều mặt trận.
Mỹ đã phủ nhận liên quan tới các vụ nổ và nói rằng đang tích cực theo đuổi những biện pháp ngoại giao nhằm ngăn chặn xung đột leo thang.
Một quan chức Mỹ giấu tên nói rằng Washington đã được thông báo vào ngày 17/9 rằng Tel Aviv sẽ thực hiện một hành động gì đó ở Lebanon.
Tuy nhiên, Israel không cung cấp thông tin chi tiết và chiến dịch tấn công nói trên là một bất ngờ với Mỹ, quan chức này nói thêm.
Một bộ đàm bị nổ, ảnh chụp ngày 18/9
Trong các vụ nổ vào ngày 18/9, ít nhất có một vụ xảy ra ở gần một lễ tang do Hezbollah tổ chức cho những người thiệt mạng ngày 17/9 khi hàng ngàn máy nhắn tin của nhóm phát nổ trên khắp Lebanon và làm nhiều chiến binh của nhóm bị thương.
Một phóng viên Reuters ở khu ngoại ô phía nam Beirut cho biết ông đã thấy các thành viên Hezbollah vội vã tháo pin ra khỏi các thiết bị bộ đàm chưa phát nổ và ném chúng vào các thùng kim loại.
Hezbollah chuyển qua dùng máy nhắn tin cầm tay và các thiết bị liên lạc công nghệ cũ khác nhằm tránh bị Israel theo dõi điện thoại di động.
Hội Chữ thập đỏ Lebanon cho biết trên mạng xã hội X rằng họ đã điều động 30 đội cứu thương đến một loạt vụ nổ ở các khu vực khác nhau, bao gồm ở miền nam Lebanon và thung lũng Bekaa.
Hình ảnh các thiết bị bộ đàm bị nổ, được cho là dòng IC-V82, cho thấy nhãn có chữ "ICOM" và "sản xuất tại Nhật Bản".
Theo trang web của ICOM, công ty này có trụ sở tại Nhật Bản và chuyên về thiết bị liên lạc vô tuyến và điện thoại.
ICOM chưa trả lời đề nghị bình luận của Reuters.
Công ty từng nói rằng mẫu IC-V82 đã bị ngừng sản xuất vào năm 2014.
Theo một nguồn tin an ninh, Hezbollah đã mua các thiết bị bộ đàm cầm tay và máy nhắn tin cách đây khoảng năm tháng.
Về các vụ nổ hôm 17/9, các nguồn tin nói với Reuters rằng các đặc vụ của Israel đã kích nổ từ xa chất nổ mà họ đã cài sẵn trong máy nhắn tin của đơn đặt hàng 5.000 máy trước khi các thiết bị này được vận chuyển vào Lebanon.
Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc sẽ họp vào thứ Sáu để thảo luận loạt vụ nổ các máy nhắn tin sau khi có yêu cầu từ các quốc gia Ả rập.
Theo thông tin hôm 17/9 từ hãng thông tấn tấn bán chính thức Fars của Iran, Đại sứ Iran tại Lebanon, ông Mojtaba Amani, đã bị thương bên ngoài trong các vụ nổ máy nhắn tin.
Tuy nhiên, tờ New York Times hôm thứ Tư trích dẫn hai thành viên của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran nói rằng ông Amani đã bị mất một mắt và mắt còn lại bị thương nặng sau khi chiếc máy nhắn tin mà ông mang theo phát nổ.
Đặc phái viên của Iran tại Liên Hiệp Quốc nói trong bức thư hôm 18/9 rằng Iran "bảo lưu quyền của mình theo luật pháp quốc tế để thực hiện các biện pháp đáp trả cần thiết" đối với cuộc tấn công nói trên.
Hezbollah đáp trả bằng pháo phản lực
Hezbollah từng thề sẽ trả đũa Israel và tuyên bố vào hôm 18/9 rằng họ đã tấn công các vị trí pháo binh của Israel bằng pháo phản lực - cuộc tấn công đầu tiên vào kẻ thù không đội trời chung kể từ sau các vụ nổ.
Quân đội Israel nói không có báo cáo về thương vong hay thiệt hại nào.
"Hezbollah muốn tránh một cuộc chiến toàn diện", ông Mohanad Hage Ali, phó giám đốc nghiên cứu tại Trung tâm Carnegie Trung Đông ở Beirut, nhận xét.
"Nhưng xét tới quy mô của vụ việc lần này… sẽ có áp lực [buộc Hezbollah] đưa ra phản ứng mạnh hơn".
Israel và Hezbollah đã có những cuộc giao tranh xuyên biên giới kể từ khi xung đột ở Gaza bùng nổ vào ngày 7/10/2023, làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến quy mô lớn hơn ở Trung Đông mà có thể lôi cả Mỹ và Iran vào cuộc.
Trước đó, theo thống kê chính thức, số lượng người dân Lebanon thiệt mạng trong một ngày cao nhất là 11 người khi Israel pháo kích đất nước này vào tháng Tám.
Theo Bộ trưởng quốc phòng Israel Yoav Gallant, Israel đã cam kết sẽ đưa người dân di tản về nhà ở miền bắc và đang điều động quân đội và khí tài tới khu vực biên giới Israel-Lebanon.
Các nguồn tin Israel nói với Reuters rằng Sư đoàn 98, có đơn vị biệt kích và nhảy dù, cũng đang di chuyển từ Gaza lên phía bắc.
"’Trọng tâm’ đang nghiêng về phía bắc, nghĩa là chúng tôi đang phân bổ lực lượng, khí tài và nguồn lực cho mặt trận phía bắc", ông Gallant cho biết trong một thông cáo.
Hezbollah, lực lượng ủy nhiệm mạnh nhất của Iran tại Trung Đông , cho biết trong một thông cáo rằng họ sẽ tiếp tục hỗ trợ Hamas ở Gaza và Israel nên chuẩn bị hứng chịu đòn phản ứng đối với vụ "thảm sát" máy nhắn tin.
Vào ngày 18/9, một phái đoàn của Hamas đã tới thăm những người bị thương trong các vụ nổ tại các bệnh viện ở Lebanon, theo hãng thông tấn nhà nước Lebanon NNA.
Các vụ nổ xảy ra sau khi có một loạt vụ ám sát nhằm vào các chỉ huy và lãnh đạo của Hezbollah và Hamas kể từ khi chiến tranh Gaza bắt đầu, được cho là do Israel thực hiện.
Đơn vị chiến tranh mạng Unit 8200
Tổng tham mưu trưởng IDF Herzi Halevi đã tổ chức một cuộc họp đánh giá tình hình vào ngày 17/9 sau khi các máy nhắn tin cầm tay của Hezbollah phát nổ.
Cuộc tấn công quy mô lớn vào hệ thống máy nhắn tin của Hezbollah ở Lebanon đã khiến Unit 8200, đơn vị tình báo bí mật của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), trở thành tâm điểm chú ý.
Theo một nguồn tin an ninh phương Tây, đơn vị này có liên quan đến việc lên kế hoạch cho chiến dịch làm phát nổ máy nhắn tin cầm tay của Hezbollah.
Các quan chức Israel vẫn giữ im lặng về chiến dịch tình báo táo bạo ngày 17/9 vốn đã khiến 12 người thiệt mạng và hàng ngàn thành viên Hezbollah bị thương.
Một nguồn tin an ninh cấp cao của Lebanon và một nguồn tin khác nói với Reuters rằng cơ quan tình báo Mossad của Israel chịu trách nhiệm về chiến dịch cài bom vào đơn hàng 5.000 máy nhắn tin cầm tay của Hezbollah .
Một nguồn tin an ninh phương Tây nói với Reuters rằng Unit 8200, một đơn vị quân sự không thuộc cơ quan tình báo của Israel, đã tham gia vào giai đoạn lên kế hoạch chiến dịch nhằm vào Hezbollah đã được chuẩn bị trong hơn một năm.
Nguồn tin này cho biết Unit 8200 đã tham gia vào mảng kỹ thuật của việc thử nghiệm cách cài chất nổ vào quá trình sản xuất.
Quân đội Israel từ chối bình luận. Văn phòng thủ tướng chịu trách nhiệm giám sát Mossad không lập tức phản hồi đề nghị bình luận của Reuters.
Ông Yossi Kuperwasser, cựu quan chức tình báo quân đội và hiện là giám đốc nghiên cứu tại Diễn đàn quốc phòng và An ninh Israel (IDSF), nói rằng không có lời xác nhận nào cho việc Unit 8200 có tham gia vào cuộc tấn công.
Nhưng ông nói rằng thành viên của Unit 8200 là một trong những nhóm nhân sự giỏi nhất của quân đội Israel, phục vụ trong một đơn vị trung tâm của các lực lượng phòng thủ Israel.
"Những thách thức mà họ đang đối mặt là rất lớn, với những đòi hỏi khắt khe và chúng tôi cần những người xuất sắc nhất tham gia vào đó", ông nói.
Đơn vị này - với đội ngũ binh sĩ trẻ được tuyển chọn kỹ lưỡng - phát triển và vận hành các công cụ thu thập tình báo và thường được so sánh với Cơ quan An ninh Quốc gia Hoa Kỳ (NSA).
Trong một thông cáo hiếm hoi về các hoạt động của Unit 8200, IDF cho biết vào năm 2018 rằng Unit 8200 đã giúp ngăn chặn một cuộc không kích của Nhà nước Hồi giáo (IS) vào một quốc gia phương Tây.
Khi đó, IDF cho biết các hoạt động của đơn vị này trải dài từ công tác thu thập tình báo, phòng thủ mạng cho đến "tấn công và đánh phá công nghệ".
Mặc dù Israel chưa bao giờ xác nhận có liên quan, Unit 8200 được cho là đã tham gia vào cuộc tấn công Stuxnet làm tê liệt các máy ly tâm hạt nhân của Iran, cũng như một loạt các chiến dịch nổi bật khác bên ngoài Israel.
Nguồn : BBC, 19/09/2024
**************************
Ai thực sự sản xuất máy nhắn tin phát nổ ở Lebanon ?
Tom Edgington, Joshua Cheetham, William Dahlgreen và Daniele Palumbo, BBC, 19/09/2024
Hàng loạt máy nhắn tin và máy bộ đàm đã phát nổ trên khắp đất nước Lebanon, khiến hàng chục người thiệt mạng, hàng ngàn người bị thương.
Xe cấp cứu ở Beirut sau vụ nổ máy nhắn tin hàng loạt hôm 17/9
Chính phủ Lebanon cho hay 12 người, trong đó có hai trẻ em, đã thiệt mạng sau khi hàng ngàn máy nhắn tin được nhóm vũ trang Hezbollah sử dụng phát nổ.
BBC Verify đã tìm hiểu một công ty có tên BAC Consulting được cho là liên quan tới việc sản xuất các máy nhắn tin nói trên - bất chấp việc thiết bị này mang tên các nhà sản xuất khác nhau.
Không lâu sau khi vụ nổ xảy ra hôm thứ Ba (18/9) , các hình ảnh chưa được xác thực của hai máy nhắn tin bị biến dạng đã xuất hiện trên mạng xã hội.
Trong những bức ảnh này, có thể thấy từ "Gold" và một dãy số bắt đầu bằng "AP" hoặc "AR".
Điều này chỉ ra rằng một công ty của Đài Loan - Gold Apollo - có thể liên quan tới việc sản xuất các máy nhắn tin này.
Tuy nhiên, công ty của Đài Loan đã ra thông cáo quyết liệt phủ nhận có bất kỳ liên quan nào .
Công ty này nói rằng : "Mẫu máy nhắn tin này do BAC sản xuất và bán".
Các bức ảnh một máy nhắn tin bị biến dạng xuất hiện trên mạng xã hội chỉ ra rằng nhà sản xuất là Gold Apollo. Tuy nhiên, công ty này phủ nhận mọi liên quan.
BAC Consulting là một công ty có trụ sở ở Hungary mà Gold Apollo nói rằng được cấp phép để sử dụng thương hiệu của mình thông qua một thỏa thuận cấp phép.
BBC Verify đã truy cập vào hồ sơ công ty của BAC và thấy rằng công ty được cấp phép hoạt động lần đầu vào năm 2022 và chỉ có một cổ đông.
Công ty này đăng ký địa chỉ kinh doanh tại một tòa nhà ở quận 14, thành phố Budapest.
Ngoài BAC, còn có 13 công ty và một cá nhân khác đăng ký địa chỉ kinh doanh tại cùng tòa nhà.
Tuy nhiên, kết quả tìm kiếm cơ sở dữ liệu thông tin tài chính không cho thấy BAC có bất cứ liên quan nào với các công ty hoặc cá nhân khác.
Cơ sở dữ liệu tương tự không hiển thị thông tin giao dịch nào về BAC. Ví dụ, không có hồ sơ của bất cứ lô hàng nào giữa công ty này và các công ty khác.
Tuy nhiên, website của BAC, hiện không thể truy cập, trước đó cho hay công ty đã mở rộng quy mô kinh doanh ở Châu Á và có mục tiêu "phát triển hợp tác công nghệ quốc tế giữa các nước để bán các sản phẩm viễn thông".
Theo các hồ sơ, BAC có doanh thu ròng 256.996.000 forint (gần 18 tỷ đồng) năm 2022 và 210.307.000 forint (gần 15 tỷ đồng) vào năm 2023.
Một tờ rơi của công ty này, đăng trên mạng xã hội LinkedIn, liệt kê tám tổ chức mà BAC tuyên bố đã hợp tác - bao gồm Ủy ban Châu Âu và Cơ quan Phát triển Quốc tế Vương quốc Anh (DfID).
BBC Verify đã tiếp cận với tất cả các tổ chức có tên trong danh sách này để đề nghị bình luận về sự việc.
Bộ Ngoại giao Vương quốc Anh - đảm nhiệm các nhiệm vụ trước đây thuộc về DfID - cho chúng tôi hay họ đang trong quá trình điều tra.
Nhưng dựa trên các cuộc trò chuyện ban đầu, cơ quan này nói rằng họ không có bất cứ liên quan nào với BAC, dù công ty này đã khẳng định như vậy.
Website của BAC liệt kê một cá nhân là giám đốc điều hành và người sáng lập - Cristiana Bársony-Arcidiacono - và dường như không đề cập đến các nhân viên khác.
Nhà sáng lập Gold Apollo Hứa Thanh Quang phủ nhận công ty của ông sản xuất các máy nhắn tin
BBC Verify đã tìm hiểu được rằng bà này tốt nghiệp ngành vật lý tại Đại học Catania (Ý) vào năm 2001.
Theo hồ sơ trên LinkedIn, bà có bằng tiến sĩ từ hai trường đại học của Anh.
Chúng tôi đã cố gắng liên hệ với bà vài lần nhưng không được phản hồi.
NBC đưa tin rằng họ đã trò chuyện với bà Bársony-Arcidiacono, người khẳng định rằng công ty của bà hợp tác với Gold Apollo.
Tuy nhiên, khi được hỏi về các máy nhắn tin và các vụ nổ, bà nói : "Tôi không sản xuất các máy nhắn tin này. Tôi chỉ là trung gian. Tôi nghĩ rằng quý vị đã hiểu nhầm".
BBC đã gọi cho BAC nhiều lần, nhưng không nhận được câu trả lời.
Một người phát ngôn của Thủ tướng Hungary Viktor Orbán nói rằng các máy nhắn tin bị nổ "chưa bao giờ" xuất hiện ở Hungary.
"Giới chức khẳng định rằng công ty này đang bị nghi ngờ là một trung gian thương mại, mà không có cơ sở sản xuất và vận hành nào ở Hungarry", người phát ngôn của chính phủ Zoltán Kovács cho hay trong một bài đăng trên mạng xã hội X.
BBC Verify sẽ tiếp tục cập nhật về vụ việc.
Tom Edgington, Joshua Cheetham, William Dahlgreen và Daniele Palumbo tường thuật.
Nguồn : BBC, 19/09/2024
**************************
Gold Apollo : đột nhập công ty sản xuất máy nhắn tin của Đài Loan sau vụ nổ tại Lebanon
Rupert Wingfield-Hayes, BBC, 19/09/2024
Cuộc chạy đua tìm kiếm nhà sản xuất các máy nhắn tin đã phát nổ ở Lebanon đã rẽ sang một bước ngoặt không ngờ khi một công ty Đài Loan, cho đến sáng ngày thứ Tư 18/9 vẫn ít được biết đến, lại trở thành tâm điểm.
Cuộc truy tìm công ty đứng đằng sau máy nhắn tin bị phát nổ đã dẫn đến công ty Gold Apollo có trụ sở tại Đài Loan
Ít nhất 12 người đã bị thiệt mạng và gần 3.000 người khác bị thương trong các vụ nổ xảy ra vào hôm thứ Ba 17/9 , với mục tiêu là các thành viên của tổ chức vũ trang Hezbollah, kích hoạt một cơn bão địa chính trị ở Trung Đông.
Gặp khủng hoảng, nhà sáng lập công ty Đài Loan Gold Apollo Hứa Thanh Quang đã bác bỏ kịch liệt việc công ty của mình có liên quan đến các vụ tấn công ở Lebanon.
Thay vào đó, ông Hứa nói ông đã chuyển quyền thương hiệu cho một công ty ở Hungary có tên là BAC Consulting để sử dụng tên Gold Apollo trên các máy nhắn tin. BBC đã cố gắng liên hệ với công ty BAC nhưng đến nay không thành công.
"Hãy nhìn vào các bức ảnh từ Lebanon", ông Hứa nói với các phóng viên bên ngoài văn phòng công ty của mình vào hôm thứ Tư 18/9. "Chúng không có bất kỳ nhãn mác nào ghi 'Được sản xuất tại Đài Loan', chúng tôi không sản xuất những máy nhắn tin đó !"
Văn phòng của công ty Gold Apollo tọa lạc tại một khu dành cho doanh nghiệp mới và có quy mô lớn ở một vùng ngoại ô không mấy đặc sắc thuộc thủ đô Đài Bắc của Đài Loan.
Các công ty này trông giống bất kỳ công ty thương mại và sản xuất nhỏ nào trong số hàng ngàn doanh nghiệp đóng góp một tỷ trọng khổng lồ vào nền kinh tế của hòn đảo này - ngoại trừ hai cảnh sát đứng gác tại cổng ra vào, sẵn sàng chặn đông đảo các phóng viên báo đài đứng đợi bên ngoài.
Trên các bức tường của văn phòng công ty Gold Apollo có các tấm áp phích sản phẩm - một loạt các thiết bị bằng nhựa nhỏ, hình hộp với các màn hình LCD màu xám. Tất cả chúng đều là máy nhắn tin.
Cho đến sáng ngày thứ Tư 18/9, trang web của công ty này có một trang riêng cho mỗi loại máy nhắn tin, nêu bật tính năng vượt trội và thông số thực tế. Nhưng ngay sau khi có thông tin Gold Apollo là công ty bị cáo buộc sản xuất các máy nhắn tin trong vụ tấn công ở Lebanon, trang web của công ty đã không thể truy cập được.
Ông Hứa nói các máy nhắn tin do công ty BAC Consulting chế tạo được sử dụng trong các vụ tấn công ở Lebanon. Ông trả lời các phóng viên rằng công ty này đã ký một thỏa thuận với công ty BAC Consulting cách đây ba năm.
Việc chuyển tiền từ công ty BAC "rất lạ", ông nói thêm. Đã nảy sinh các vấn đề trong quá trình thanh toán, thông qua Trung Đông, ông Hứa nói với phóng viên, nhưng không nêu chi tiết.
Thoạt tiên, ông nói, BAC muốn mua máy nhắn tin từ công ty Gold Apollo để bán tại Châu Âu. Nhưng sau một năm, họ đã nghĩ ra kế hoạch chế tạo máy nhắn tin của chính mình và sử dụng thương hiệu Gold Apollo được nhượng quyền.
"Chúng tôi chỉ cấp quyền thương hiệu và không liên quan gì đến việc thiết kế hoặc sản xuất sản phẩm này", thông cáo của Gold Apollo nêu.
Thế nhưng thực tế là một đội ngũ từ cục điều tra của Đài Bắc xuất hiện bên trong văn phòng của ông Hứa - với các thùng giấy - cho thấy giới chức Đài Loan vẫn cần những lời giải đáp.
Cảnh sát đang tiến hành điều tra những mối liên quan của công ty này với các máy nhắn tin đã phát nổ tại Lebanon - Joy Chiang/ BBC
Tuy nhiên, tuyên bố của ông Hứa về việc công ty của ông không chế tạo những thiết bị nhắn tin kia cũng có lý lẽ.
Hệ thống sản xuất của Đài Loan là một ma trận với những công ty nhỏ, nhiều trong số các công ty đó không thật sự chế tạo những sản phẩm mà họ bán ra. Họ có thể sở hữu tên thương hiệu, bản quyền và có văn phòng nghiên cứu và thiết kế. Nhưng hầu hết việc sản xuất trên thực tế đều được chuyển cho các nhà máy ở Trung Quốc và Đông Nam Á.
Các máy nhắn tin không phải là công nghệ cao - có nhiều công ty trên khắp thế giới có thể chế tạo chúng.
Đây là những máy kích cỡ nhỏ thu nhận sóng có thể nhận và hiển thị tin nhắn. Vào những năm 1980 và những năm 1990, các máy nhắn tin điện tử được xem là công nghệ mới nhất, được hàng chục triệu người sử dụng.
Trước khi có điện thoại di động, các công ty sử dụng các máy nhắn tin để gửi tin nhắn ngắn cho nhân viên lúc họ
BBC đã đến văn phòng của công ty Gold Apollo ở thủ đô Đài Bắc của Đài Loan. Ảnh cảnh sát bên trong văn phòng của Gold Apollo. Joy Chiang/ BBC
Nhưng trong hai thập kỷ qua, sự trỗi dậy của điện thoại thông minh đã đẩy những máy nhắn tin đến bến bờ tuyệt chủng. Máy nhắn tin loại này hiện còn được sử dụng ở một số nơi như bệnh viện - vì vẫn là phương tiện nhắn tin giá rẻ và đáng tin cậy cho các bác sĩ và y tá, ngay cả khi đường dây liên lạc bị cắt đứt.
Từ cuối những năm 2000, công ty Gold Apollo cũng bắt đầu rời xa những máy nhắn tin điện tử và chuyển sang sản xuất các thiết bị thiết bị vô tuyến sóng ngắn - đặc biệt cho các nhà hàng. Sản phẩm thành công nhất của công ty hiện nay là một chiếc đĩa tròn được giao cho khách hàng ở các khu vực ăn uống và nhà hàng khi họ đặt món - khi chiếc đĩa này sáng đèn và rung lên thì đơn hàng đã sẵn sàng.
Có thể thương hiệu Gold Apollo - một công ty sản xuất máy nhắn tin uy tín - hữu dụng trong việc bán máy nhắn tin, những chiếc máy rốt cuộc đã đến tay Hezbollah.
Nhưng vẫn có thêm nhiều câu hỏi về công ty BAC Consulting - công ty này là công ty nào và ai đứng đằng sau ?
Nếu Gold Apollo không chế tạo các máy nhắn tin được dùng trong vụ tấn công ở Lebanon, thế thì ai đã thực hiện và tại nơi đâu ?
Rupert Wingfield-Hayes
Nguồn : BBC, 19/09/2024
**************************
Hàng loạt máy bộ đàm phát nổ tại Lebanon, 20 người chết, hơn 450 người bị thương
Thùy Dương, RFI, 19/09/2024
Chỉ một hôm sau vụ nổ hàng ngàn máy nhắn tin của lực lượng Hezbollah trên khắp cả nước khiến 12 người chết và khoảng 2.800 người bị thương (số liệu hôm nay của AFP), công luận Lebanon hôm qua 18/09/2024 lại rúng động vì loạt vụ nổ máy bộ đàm, cũng là 1 phương tiện liên lạc của Hezbollah, lấy đi mạng sống của 20 người và làm ít nhất 450 người khác bị thương. Một lần nữa Lebanon quy trách nhiệm cho Israel, nhưng Tel Aviv cho đến nay không có bình luận gì về vụ nổ.
Một máy bộ đàm đã phát nổ trong một ngôi nhà ở Baalbek, miền đông Lebanon. Ảnh hcujp ngày 18/09/2024. AP
Từ Beirut, thông tín viên Paul Khalifeh cho biết chi tiết :
"Vụ nổ (hàng loạt bộ đàm) ngày thứ Tư mạnh hơn (vụ nổ hàng loạt máy nhắn tin) hôm thứ Ba. Các hình ảnh cho thấy những căn hộ bị phá hủy, ô tô cháy đen và xe máy nổ tung. Điều này có thể được giải thích là do những bộ đàm đã phát nổ có kích cỡ to hơn máy nhắn tin, tức là bộ đàm có pin lớn hơn nên có thể chứa nhiều thuốc nổ hơn.
Đợt phát nổ thứ 2 này đã gây ra sự hoảng loạn trong dân chúng. Mọi người càng thêm hoang mang do những tin đồn vô căn cứ về vụ nổ các tấm pin năng lượng Mặt trời, pin lithium và thậm chí cả pin máy tính xách tay. Chúng tôi đã trông thấy nhiều thường dân vứt ra bãi rác các máy bộ đàm và nhiều phương tiện liên lạc khác.
Đây là một đòn nặng đánh vào lực lượng Hezbollah, với tổn thất lớn về nhân mạng. Nhiều người bị thương, mất thị lực hoặc hỏng một mắt, một số người khác cụt mất vài ngón tay. Hàng trăm thành viên của lực lượng Hezbollah như vậy sẽ không bao giờ tham chiến được nữa.
Hệ thống thông tin liên lạc giúp kiểm soát toàn bộ kênh chỉ huy và kiểm tra giám sát bị ảnh hưởng nặng nề. Hai vụ nổ hàng loạt này chắc chắn đã gây ra tình trạng vô tổ chức nghiêm trọng và làm suy yếu tinh thần các đội quân của Hezbollah.
Hiện giờ vẫn còn phải chờ xem liệu ý chí chiến đấu của họ có suy suyển không ? Chúng ta sẽ biết điều này vào tối nay qua bài phát biểu của Hassan Nasrallah, lãnh đạo của lực lượng Hezbollah".
Theo AFP, hôm nay 19/09 nhà sản xuất Icom của Nhật tuyên bố rằng từ khoảng chục năm đã ngừng sản xuất loại máy bộ đàm IC-V82, được cho là loại máy đã phát nổ hàng loạt ở Lebanon hôm qua. Thông cáo của công ty Nhật Icom được đưa ra sau khi báo Mỹ New York Times và một số kênh truyền thông của Israel, khi loan tin về loạt vụ nổ hôm qua tại Lebanon, đã nhắc đến loại bộ đàm IC-V82 do hãng này sản xuất.
Thùy Dương
******************************
Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc cảnh báo vật dụng dân sự không được phép biến thành vũ khí
Thùy Dương, RFI, 19/09/2024
Không chỉ làm rúng động công luận Lebanon, 2 loạt vụ nổ máy nhắn tin và máy bộ đàm mà lực lượng Hezbollah sử dụng rộng rãi đã gây nhiều phản ứng trên trường quốc tế.
Gia đình một nạn nhân tại Lebanon trong vụ nổ máy nhắn tin. Ảnh chụp ngày 18/09/2024. AP - Hussein Malla
Hãng tin Pháp AFP hôm nay 19/09 cho biết Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc sẽ có cuộc họp khẩn vào ngày mai 20/09 để thảo luận về hai loạt vụ nổ ở Lebanon trong bối cảnh chiến tranh Gaza vẫn chưa hạ nhiệt. Dù không có thông tin chính thức về thủ phạm, chính phủ Israel cũng không bình luận gì, nhưng nhiều mối nghi ngờ đang hướng về Israel.
Thổ Nhĩ Kỳ tố cáo Tel Aviv mở rộng chiến tranh sang Lebanon, trong khi chính quyền Đức, Mỹ và Liên Hiệp Quốc cũng cảnh báo về nguy cơ căng thẳng leo thang trong khu vực.
Ngay chiều hôm qua, trước khi có tin về vụ nổ hàng loạt bộ đàm của Hezbollah, tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guteress đã nhấn mạnh các "vật dụng dân sự" phải được kiểm soát một cách có hiệu quả, để không bị biến thành vũ khí. Phát biểu trước báo giới, tổng thư ký Liên Hiệp Quốc khẳng định đó phải là một quy tắc áp dụng đối với mọi người trên toàn thế giới, và chính phủ của mọi nước sẽ phải có khả năng triển khai.
Trong khi đó, tổng thống Iran Massoud Pezeshkian cho rằng phương Tây, nhất là Mỹ, đồng minh của Israel phải cảm thấy "hổ thẹn" về vụ nổ, bởi vụ này cho thấy thêm một lần nữa phương Tây và Mỹ tuyên bố tìm kiếm một lệnh ngừng bắn, nhưng trên thưc tế họ lại hoàn toàn ủng hộ các "tội ác" của Nhà nước Do Thái.
Về phía Nga, Moskva lấy làm tiếc về một sự "leo thang căng thẳng" và kêu gọi các bên "kiềm chế", đồng thời Nga kêu gọi mở một cuộc điều tra sâu rộng về nguyên nhân, bối cảnh vụ việc và "những người đứng sau các vụ nổ này".
Thùy Dương
****************************
Iran tố cáo Israel là thủ phạm vụ kích nổ đồng loạt máy nhắn tin của Hezbollah
Anh Vũ, RFI, 18/09/2024
Vào khoảng 15 giờ 30 hôm qua 17/09/2024, tại Lebanon, các máy nhắn tin được Hezbollah sử dụng trên khắp cả nước, đã đồng loạt phát nổ làm ít nhất 9 người chết và gần 2.800 người bị thương. Phong trào Hồi giáo Shia ở Lebanon, cùng đồng minh Iran đã tố cáo Israel là thủ phạm.
Xe cứu thương chở chiến binh Hezbollah bị thương đến trung tâm y tế Đại học Mỹ Beirut, Lebanon, ngày 17/09/2024. AFP - ANWAR AMRO
Hôm nay, 18/09, bộ Ngoại Giao Iran ra thông cáo lên án Israel đứng sau vụ kích nổ hàng loạt các máy nhắn tin của Hezbollah, được nhập từ Đài Loan và coi đó là hành động khủng bố "giết người hàng loạt của chế độ phục quốc Do Thái nhắm vào các công dân Lebanon". Hezbollah hứa tiếp tục chiến dịch hậu thuẫn phong trào Hamas của người Palestine.
Mặc dù người sử dụng chủ yếu là các thành viên của Hezbollah, vụ việc các máy nhắn tin phát nổ đồng loạt trên khắp cả nước hôm qua là sự kiện chưa từng có gây hoảng loạn trong dân chúng tại Lebanon.
Thông tín viên RFI tại Beirut Paul Khalifeh tường trình :
"Bàng hoàng, tức giận và nhiều lo lắng tiếp theo các sự kiện vừa xảy ra, nhất là khi Hezbollah đã tố cáo Israel đứng sau vụ tấn công chưa từng có này và hứa sẽ đáp trả "thích đáng". Quy mô của sự kiện đã khiến chính phủ Lebanon cho các trường phổ thông và đại học nghỉ học và đóng cửa các cơ quan chính quyền ngày hôm nay.
Ngành y đã hỗ trợ tốt, các bác sĩ, y tá đã theo lời kêu gọi huy động để xử lý tình trạng bỗng nhiên cùng một lúc gần 3.000 người bị thương nhập viện cấp cứu. Phần lớn bị thương ở phần bụng, tay và mặt. Hai trăm người trong tình trạng nguy kịch và hàng chục người bị mất thị lực.
Theo chính phủ Lebanon, đây là một cuộc "tấn công tội ác" coi như là tội ác chiến tranh và Beirut dự tính kiện Israel ra Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc. Vụ tấn công này làm dấy lên những thắc mắc về yếu kém trong các giao thức bảo mật của Hezbollah và về khả năng có những lỗ hổng hay sự xâm nhập trong tổ chức.
Mặc dù thống kê thiệt hại cao, khả năng quân sự của phong trào do Hassan Nasrallah lãnh đạo, có trong tay hàng chục nghìn chiến binh, vẫn rất lớn và ý chí quyết chiến với Israel của Hezbollah dường như không bị ảnh hưởng, ít nhất là vào lúc này".
Hôm qua, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ Matthew Miller xác nhận Hoa Kỳ đang tập hợp thông tin về vụ việc đồng thời nhấn mạnh Mỹ không can dự gì vào vụ việc này.
Theo New York Times hôm qua, nhiều quan chức Mỹ và các nước khác khẳng định rằng Israel đã cài một lượng thuốc nổ nhỏ vào các máy nhắn tin của Hezbollah và sau đó kích nổ từ xa. Các nguồn tin ẩn danh trên cho biết, hơn 3.000 máy nhắn tin, phần lớn là mẫu AP 924, đã được Hezbollah đặt hàng với công ty Gold Apollo của Đài Loan.
Theo AFP, hôm nay, công ty Gold Apollo đã lên tiếng cải chính các máy nhắn tin bị phát nổ, được đối tác Hungary của hãng là công ty BAC sản xuất và bán cho Hezbollah.
Anh Vũ
********************************
Vụ nổ máy nhắn tin : Hezbollah lên án Israel và tuyên bố 'đáp trả thích đáng'
David Gritten, BBC, 18/09/2024
Chín người, bao gồm một trẻ em, đã bị thiệt mạng sau khi khi các máy nhắn tin cầm tay do các thành viên của tổ chức vũ trang Hezbollah sử dụng để liên lạc phát nổ trên khắp Lebanon, Bộ trưởng Y tế nước này cho hay.
Xe cứu thương tại bệnh viện Đại học Hoa Kỳ ở Beirut, Lebanon vào ngày 17/9
Đại sứ Iran tại Lebanon nằm trong số 2.800 người bị thương trong các vụ nổ đồng thời tại thủ đô Beirut và một số vùng khác.
Hezbollah, tổ chức được Iran hậu thuẫn, cho biết các máy nhắn tin này thuộc sở hữu của "các nhân viên thuộc các đơn vị và cơ quan khác nhau của Hezbollah" và xác nhận có tám chiến binh của nhóm này chết.
Tổ chức Hezbollah đã lên án Israel, gọi đây là "tội ác" và tuyên bố sẽ "đáp trả thích đáng". Quân đội Israel đã từ chối đưa ra bình luận.
Vài giờ trước khi xảy ra loạt vụ nổ, nội các an ninh của Israel tuyên bố đã ngăn chặn các cuộc tấn công của Hezbollah nhằm vào miền bắc nước này và việc các cư dân bị mất nhà cửa được trở về an toàn là mục tiêu chính thức cho cuộc chiến tranh.
Gần như mỗi ngày đều có giao tranh xảy ra trên miền biên giới giữa Israel và Lebanon kể từ khi Hamas tấn công vào Israel tại Dải Gaza vào ngày 7/10/2023.
Hezbollah nói đang tiến hành hỗ trợ Hamas, một nhóm khác do Iran hậu thuẫn. Cả Hezbollah và Hamas đều bị Israel, Anh và các nước khác xếp vào danh sách các tổ chức khủng bố.
Người phát ngôn Liên Hiệp Quốc nói các diễn biến mới nhất tại Lebanon là "cực kỳ đáng quan ngại, đặc biệt khi xét trong bối cảnh cực kỳ bất ổn".
Nhiều người Lebanon bị sốc và không thể tin nổi chuyện gì đã xảy ra vào tối thứ Ba ngày 17/9, họ hầu như không thể hiểu được quy mô và bản chất của sự kiện chưa từng có này.
Hezbollah nói một số lượng máy nhắn tin (chưa rõ bao nhiêu) - mà tổ chức này sử dụng rất nhiều để liên lạc do lo ngại nguy cơ điện thoại di động bị xâm nhập hoặc truy vết - đã phát nổ vào lúc 15 giờ 30 theo giờ địa phương (tức 19 giờ 30 theo giờ Việt Nam ngày 17/9) ở thủ đô Beirut và nhiều khu vực khác.
Một hình ảnh do camera an ninh ghi lại cho thấy một vụ nổ xuất phát từ túi xách hoặc túi quần của một người đàn ông ở trong siêu thị. Người này sau đó ngã xuống đất và la lên trong đau đớn trong khi những người khác trong siêu thị tìm chỗ trú ẩn.
Vài giờ sau, xe cấp cứu vẫn tiếp tục chạy đến các bệnh viện trong lúc số lượng người bị thương ngày càng đông, theo Bộ trưởng Y tế Lebanon, có 200 người trong tình trạng nguy kịch. Bên ngoài, người thân của họ lo lắng, chờ thông tin.
Trung tâm Y khoa LAU ở quận Ashrafieh của thủ đô Beirut đã đóng cửa chính và giới hạn số người vào. "Tình hình rất nhạy cảm và có những khung cảnh thật kinh khủng", một nhân viên nói với BBC.
Ông cho biết thêm hầu hết các vết thương nằm ở phần eo, mặt, mắt và tay. "Nhiều người bị thương mất cả ngón tay, trong một số trường hợp, bị mất toàn bộ các ngón tay", nhân viên này nói thêm.
Vợ của đại sứ Iran tại Lebanon nói Đại sứ Mojtaba Amani chỉ bị "thương nhẹ" trong một vụ nổ và tình hình "đang tiến triển tốt" trong bệnh viện.
Văn phòng truyền thông của Hezbollah thông báo về cái chết của sáu chiến binh của tổ chức này. Hezbollah không cung cấp chi tiết về địa điểm và tình huống gì đã xảy ra và cho biết những người này "đã tử vì đạo trên con đường đến Jerusalem".
Một nguồn tin thân cận với Hezbollah trả lời hãng tin AFP rằng người con trai của Ali Ammar, một nghị sĩ quốc hội Lebanon thuộc Hezbollah, cùng người con gái 10 tuổi của một thành viên Hezbollah ở thung lũng Bekaa đã bị thiệt mạng. Sau đó một nguồn tin khác cho biết con trai của Hassan Fadlallah, một nghị sĩ khác, đã bị thương, dù trước đó có thông tin ban đầu rằng người này đã chết.
Có 14 người bị thương trong vụ nổ máy nhắn tin ở quốc gia láng giềng Syria, nơi Hezbollah đang chiến đấu sát cánh cùng lực lượng của chính phủ trong cuộc nội chiến, theo Tổ chức theo dõi tình hình nhân quyền ở Syria (The Syrian Observatory for Human Rights).
"Kẻ thù Israel phải chịu hoàn toàn trách nhiệm cho tội ác tấn công này", Hezbollah đề cập trong tuyên bố vào tối ngày thứ Ba 17/9.
"Kẻ thù xảo trá và gian ác này chắc chắn sẽ bị đáp trả thích đáng cho cuộc tấn công đầy tội lỗi", tuyên bố cho biết thêm.
Thủ tướng Lebanon Najib Mikati lên án Israel về vụ nổ và cho biết vụ việc cho thấy "sự vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Lebanon và là một tội ác xét theo mọi chuẩn mực".
Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi đã nói với người đồng cấp Lebanon là ông "kịch liệt lên án chủ nghĩa khủng bố của Israel".
Mỹ, một đồng minh thân cận nhất của Israel, đã bác bỏ mọi liên quan và kêu gọi Iran không làm căng thẳng leo thang.
Hezbollah không nói về nguyên nhân mà tổ chức này cho rằng đã khiến các máy nhắn tin phát nổ.
Báo The Wall Street Journal trích dẫn một nguồn tin cho biết các thiết bị bị nổ trong lần này là từ một lô hàng mà Hezbollah nhận trong những ngày gần đây.
Một quan chức của Hezbollah trả lời một tờ báo cho biết một số người đã cảm thấy máy nhắn tin bị nóng lên trước khi các vụ nổ xảy ra.
Pin lithium-ion khi bị nóng quá mức sẽ bị phát nổ, nhưng các chuyên gia cho biết, việc xâm nhập vào những máy nhắn tin này khiến chúng nóng lên quá mức sẽ không thường gây ra các vụ nổ như vậy.
Nhưng một cựu chuyên gia về đạn dược của quân đội Anh, người trả lời BBC trong điều kiện ẩn danh, nói rằng những máy nhắn tin này có thể bị cài chất nổ cấp quân sự với trọng lượng từ 10 gram và 20 gram, được giấu trong những linh kiện điện tử giả mạo.
Khi sử dụng một tín hiệu, gọi là tin nhắn kết hợp chữ cái và chữ số, người tiếp theo sử dụng thiết bị này đã kích hoạt được chất nổ, chuyên gia này cho biết.
Bà Lina Khatib, một nhà phân tích về Trung Đông từ viện nghiên cứu Chatham House ở Anh, nói với BBC : "Israel đã tiến hành các chiến dịch mạng nhằm vào Hezbollah trong vài tháng qua, nhưng việc xâm nhập an ninh này là có quy mô lớn nhất".
Nicholas Blanford, một nhà nghiên cứu cấp cao ở Beirut, thuộc viện nghiên cứu Hội đồng Atlantic (Atlantic Council), nói : "Israel đã đồng loạt vô hiệu hóa hàng trăm nếu không nói là hàng ngàn, chiến binh của Hezbollah, vĩnh viễn, trong một số trường hợp".
Ông cảnh báo các lãnh đạo của Hezbollah hiện đang "đối mặt với áp lực vô cùng lớn từ các cấp và từ những người ủng hộ việc phải trả thù mạnh tay", gọi đây là "một thời khắc nguy hiểm nhất" trong cuộc xung đột giữa Hezbollah và Israel từ tháng 10/2023 cho đến nay.
Một tuyên bố từ quân đội Israel vào tối ngày thứ Ba 17/9 đã không đề cập đến các vụ nổ máy nhắn tin, nhưng cho biết Tổng Tham mưu trưởng Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), Trung tướng Gen Herzi Halevi, đã tổ chức đánh giá tình hình với các chỉ huy, "tập trung vào tính sẵn sàng về cả tấn công và phòng vệ trong mọi lĩnh vực".
Quân đội Israel cũng cho biết không có thay đổi nào liên quan đến các hướng dẫn phòng vệ đối với công dân Israel nhưng yêu cầu họ phải luôn cảnh giác và đề phòng.
Trước đó vào ngày 17/9, quân đội Israel nói một vụ không kích đã giết chết ba "tên khủng bố Hezbollah hoạt động trong một cơ sở khủng bố" tại khu vực Blida, gần biên giới giữa Lebanon với Israel.
Bộ Y tế Lebanon xác nhận ba người này đã chết trong cuộc không kích của Israel, trong khi văn phòng truyền thông của Hezbollah nói đã tiến hành các cuộc không kích bằng drone và tên lửa nhằm vào quân đội Israel và các địa điểm quân sự.
Cơ quan an ninh nội bộ Shin Bet của Israel cũng cho biết đã đập tan một âm mưu tấn công bằng bom của Hezbollah nhằm vào một cựu quan chức an ninh của Israel (không được nêu tên). Hezbollah không lên tiếng bình luận về cáo buộc này.
Các vụ việc xảy ra vào thời điểm chính phủ Israel đe dọa gia tăng hành động quân sự nhằm vào Hezbollah.
Vào sáng thứ Ba 17/9, nội các an ninh của Israel đã đề ra mục tiêu chiến tranh trong cuộc xung đột tại Gaza là phải đưa được 60.000 người dân bị mất nhà cửa ở miền bắc sau các cuộc tấn công của Hezbollah trở về an toàn.
Bộ trưởng quốc phòng Israel Yoav Gallant phát biểu trong cuộc gặp với Đặc phái viên của Mỹ Amos Hochstein vào hôm thứ Hai 16/9 rằng cách duy nhất để những cư dân ở miền bắc này trở về an toàn là thông qua "hành động quân sự".
"Khả năng về một thỏa thuận ngày càng trở nên xa vời sau khi Hezbollah tiếp tục 'tự gắn kết' với Hamas và từ chối chấm dứt cuộc xung đột", tuyên bố từ văn phòng Bộ quốc phòng Israel cho hay.
Kể từ sau khi cuộc chiến tranh tại Gaza leo thang từ tháng 10/2023, ít nhất 589 người đã thiệt mạng tại Lebanon, đa số là các tay súng Hezbollah, theo Bộ Y tế Lebanon.
Về phía Irael, 25 dân thường và 21 thành viên của lực lượng an ninh đã thiệt mạng, chính phủ Israel cho biết.
David Gritten
Frances Mao tường thuật bổ sung.
Nguồn : BBC, 18/09/2024