Dân Kurdistan Iraq trưng cầu dân ý : Hơn 90% ủng hộ độc lập (RFI, 27/09/2017)
Hôm 26/09/2017, lãnh đạo vùng tự trị Kurdistan, Iraq, chính thức thông báo đa số cử tri đã bỏ phiếu ủng hộ chủ trương độc lập. Cuộc bỏ phiếu diễn ra hôm thứ Hai bị chính quyền Bagdad tuyên bố là "bất hợp pháp", và tất cả các nước láng giềng lên án. Thổ Nhĩ Kỳ đe dọa can thiệp vũ trang.
Tại một điểm bỏ phiếu trưng cầu dân ý về độc lập của người Kurdistan tại Kirkuk, Iraq ngày 25/09/2017. Reuters/Thaier Al-Sudani
AFP dẫn nguồn tin của ủy ban bầu cử địa phương, theo đó hơn 3,3 triệu cử tri đã bỏ phiếu, chiếm 72% tổng số cử tri. Theo đài truyền hình Kurdistan Roudaou, hơn 90% cử tri đã bỏ phiếu cho độc lập. Người đứng đầu vùng tự trị Kurdistan, ông Massoud Barzani, kêu gọi chính quyền trung ương Iraq "đàm phán nghiêm túc (…) hơn là đưa ra các đe dọa", đồng thời bảo đảm trước cộng đồng quốc tế là cuộc trưng cầu dân ý nói trên không nhằm hoạch định đường biên giới "giữa Kurdistan và Iraq", cũng như không áp đặt phạm vi lãnh thổ theo nguyên trạng.
Lãnh đạo vùng Kurdistan Iraq cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế tôn trọng "nguyện vọng của hàng triệu người" ủng hộ độc lập, và khẳng định người dân Kurdistan chắc chắn sẽ vượt qua mọi khó khăn.
Trong khi đó, chính quyền Iraq bác bỏ mọi thương lượng. Bagdad hạn cho chính quyền khu tự trị ba ngày để giao trả các sân bay quốc tế, và đe dọa sẽ cấm vận hàng không đối với khu vực của người Kurdistan. Tối hậu thư kết thúc vào 12 giờ, giờ quốc tế, ngày 28/09. Hôm nay, chính quyền khu tự trị Kurdistan bác bỏ tối hậu thư của Bagdad.
Hôm qua, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan cảnh báo nguy cơ "chiến tranh sắc tộc và tôn giáo", nếu người Kurdistan Iraq đòi độc lập đến cùng.
Về phần mình, bộ Ngoại Giao Mỹ ra tuyên bố bày tỏ "thất vọng sâu sắc" về quyết định của chính quyền tự trị Kurdistan, nhưng khẳng định Washington vẫn duy trì các quan hệ lịch sử với vùng tự trị nói trên.
Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc yêu cầu các bên "thỏa hiệp". Bộ Ngoại giao Nga cũng kêu gọi các bên đàm phán để tìm giải pháp thỏa đáng, nhằm cùng tồn tại trong một Nhà nước Iraq chung. Tuy nhiên, Moskva cũng lưu ý đến việc cần xem trọng các khát vọng dân tộc của người Kurdistan. Nga và khu tự trị có nhiều quan hệ kinh tế. Liên Hiệp Châu Âu kêu gọi bảo vệ sự thống nhất của Iraq, để chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS).
Khoảng 30 triệu người Kurdistan sống rải rác tại bốn quốc gia Trung Đông (Iraq, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ và Syria), sau khi đế chế Ottoman bị giải thể, vào cuối Thế chiến thứ nhất. Ngoài Iraq, chính quyền ba quốc gia còn lại đều lo sợ trưng cầu dân ý độc lập Kurdistan đe dọa ổn định. Người Kurdistan tại Iraq và Syria đã hy sinh nhiều xương máu trong cuộc chiến chống Daesh những năm vừa qua.
******************
Iraq : Kurdistan căng thẳng chờ kết quả trưng cầu dân ý về độc lập (RFI, 26/09/2017)
Cuộc trưng cầu dân ý lịch sử về độc lập cho Kurdistan bị cộng đồng quốc tế phản đối vì lo sợ bất ổn trong khu vực, nhất là chính quyền Bagdad. Quốc Hội Iraq đã thông qua nghị quyết yêu cầu gởi quân đến các khu vực tranh chấp, như Kirkouk, một tỉnh có nhiều dầu lửa. Tình hình vẫn căng thẳng trong khi chờ đợi kết quả sẽ được công bố tối nay 26/09/2017.
Lực lượng quân đội Iraq tại Kirkouk, ngày 25/09/2017 trong lúc người Kurdistan bỏ phiếu về quy chế độc lập. Reuters/Thaier Al-Sudani
Từ thành phố Kirkouk, các đặc phái viên Murielle Paradon và Richard Riffonneau của RFI gởi về bài phóng sự :
"Những chiếc xe mui trần phóng nhanh trên các đường phố Kirkouk. Lực lượng an ninh Kurdistan và cả an ninh của Iraq tuần tra tại thành phố tranh chấp giữa người Kurdistan và chính quyền trung ương Bagdad. Chúng tôi đang ở trong khu phố mà người Kurdistan chung sống với người Ả Rập và Turkmen.
Asso, một chỉ huy dân quân Kurdistan đang mang vũ khí, cho biết sẵn sàng đáp trả nếu bị Bagdad tấn công. Anh nói : Từ khi hiện hữu, chúng tôi đã hy sinh, và sẵn sàng hy sinh thêm nữa. Chúng tôi không coi cộng đồng người Iraq là kẻ thù, nhưng nếu bị đe dọa thì chúng tôi sẽ tự vệ.
Những mối đe dọa có thể mang các dạng thức khác. Shahlla Abdullah là hiệu trưởng ở Kirkouk, được chính phủ Bagdad tuyển dụng. Bà cho biết : Là công chức của Bagdad, chúng tôi đã nhận được những lời hăm dọa từ chính phủ. Nếu đi bầu, chúng tôi sẽ bị sa thải và mất đi lương bổng. Họ muốn làm gì cứ làm, đi bỏ phiếu là việc quan trọng nhất".
Cuộc trưng cầu dân ý về độc lập cho Kurdistan diễn ra một cách yên ổn, nhưng trong bầu không khí căng thẳng tại Kirkouk, vì lo sợ bạo động. Lệnh giới nghiêm đã được ban bố vào tối hôm qua".
Thụy My
******************
Kurdistan trưng cầu dân ý bất chấp áp lực (RFI, 25/09/2017)
Hôm 25/09/2017, khoảng 5,5 triệu người dân Kurdistan được kêu gọi tham gia trưng cầu dân ý về độc lập cho vùng Kurdistan thuộc Iraq. Chủ tịch vùng tự trị Massoud Barzani hôm qua khẳng định trưng cầu dân ý vẫn diễn ra bất chấp áp lực quốc tế và đe dọa từ Bagdad.
Một thanh niên bán cờ Kurdistan tại thành phố Erbil, Iraq, ngày 21/09/2017 ©Reuters/Alaa Al-Marjani
Từ Erbil, đặc phái viên Murielle Paradon tường thuật :
"Bất kể giá phải trả và rủi ro", Massoud Barzani, chủ tịch vùng tự trị Kurdistan kêu gọi người dân tham gia bỏ phiếu đông đảo cho độc lập. Đối với ông, cuộc trưng cầu dân ý đánh dấu một sự ly dị với Bagdad dù rằng ông vẫn mong muốn tiếp tục đối thoại với chính phủ Iraq nhằm xác định đường biên giới của một nhà nước Kurdistan tương lai.
Về phần mình, thủ tướng Iraq Haider Al Abadi, lên án một cuộc bỏ phiếu mà ông đánh giá là "trái với Hiến Pháp và hòa bình dân sự". Chính trong bối cảnh căng thẳng này mà người dân Kurdistan phải đến bỏ phiếu.
Đa số người dân ủng hộ độc lập, nhưng họ lại chia rẽ về thời điểm tổ chức trưng cầu dân ý. Kinh tế vùng hiện rất tồi tệ. Những lời đe dọa trừng phạt đến từ một số nước như Thổ Nhĩ Kỳ làm họ lo sợ. Số khác thì lo ngại bạo lực, nhất là tại những vùng đang có tranh chấp giữa Kurdistan và Bagdad. Giống như ở Kirkourk, bóng ma nội chiến đang lởn vởn".
RFI tiếng Việt