Tòa án tội phạm chiến tranh LHQ y án 6 bị can Bosnia và Croatia (VOA, 30/11/2017)
Một tòa án về tội phạm chiến tranh LHQ hôm thứ Tư 29/11 đã giữ nguyên các cáo buộc đối với sáu cựu lãnh đạo chính trị và quân sự Bosnia và Croatia, những người vào năm 2013 bị kết án vi phạm tội ác chiến tranh trong những năm 1990.
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Croatia Jadranko Prlic ra tòa hôm 29/11/2017.
Đây là quyết định cuối cùng của Toà án Hình sự Quốc tế đối với Nam Tư cũ, một tòa án do LHQ thành lập vào năm 1993. Tòa án dự kiến sẽ đóng cửa khi hết hạn nhiệm vụ vào cuối năm nay.
Cách đây bốn năm, những quan chức này đã bị kết tội khi tham gia vào chiến dịch "thanh trừng sắc tộc" chống lại người Hồi giáo Bosnia trong cuộc chiến Bosnia.
Trong số các quan chức này có cựu Bộ trưởng Quốc phòng Jadranko Prlic, người đã bị chính phủ Croatia dưới thời Tổng thống Franjo Tudjmano kết án vì đã tham gia vào một tập đoàn tội phạm để lập ra một nhà nước thuần túy sắc tộc.
Một số hình phạt đối với ông Prlic và các bị cáo khác đã bị đảo ngược trong một phiên phúc thẩm, nhưng thẩm phán chính nói rằng "tất cả sáu bị can vẫn bị kết án về nhiều tội danh và là tội rất nghiêm trọng".
Buổi xét xử đã bị đình chỉ sau khi một trong những bị can, cựu chỉ huy quân đội Slobodan Praljak, được cho là đã uống phải một chai nước có chất độc tại tòa. Khi uống chất này, ông Praljak hét lên : "Tôi không phải là một tội phạm chiến tranh", ngay sau khi tòa tuyên bản án 20 năm tù giam đối với ông.
Bản án ban đầu cho biết ông Tudjman giữ vai trò chủ chốt trong kế hoạch thành lập một tiểu nhà nước Croatia ở Bosnia.
*********************
Tội phạm chiến tranh uống thuộc độc tự vẫn trước tòa quốc tế (VOA, 30/11/2017)
Một cựu chỉ huy quân sự Croatia gốc Bosnia hôm 29/11 uống thuốc độc ngay trong phòng tuyên án của tòa án hình sự quốc tế, và qua đời không lâu sau đó, sau khi tòa bác đơn kháng án của ông chống bản án tù 20 năm.
Trong bức ảnh của Tòa án Hình sự Quốc tế hôm 29/11/2017, ông Praljak đưa một chai nhỏ lên miệng, trước phiên tòa xét tội ác chiến tranh ở La Haye, Hà Lan. Ông hét : "Tôi không phải là tội phạm chiến tranh" (ICTY via AP)
Hành động tự sát của ông Slobodan Praljak ngay trước tòa được truyền đi qua kết nối video, diễn ra trong những phút chót của phiên xét xử cuối cùng của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICTY) xét xử những tội ác chiến tranh xảy ra tại Liên bang Nam Tư cũ.
Theo hãng tin Reuters, ông Praljak, 72 tuổi, được đưa vào bệnh viện sau khi uống một chất gì từ một chai hoặc ly nhỏ giữa lúc quan tòa đọc phán quyết, bác đơn kháng án của ông và của 5 tội phạm chiến tranh Croatia gốc Bosnia khác.
Trước sự kinh ngạc của quan tòa và những người hiện diện, ông Praljak nói : "Tôi vừa uống thuốc độc". Ông tuyên bố : "Tôi không phải là một tội phạm chiến tranh. Tôi chống đối phán quyết này".
Sau khi uống cạn, ông Praljak ngồi xuống và xụm ngay trên ghế , theo lời kể của một luật sư có mặt tại phiên tòa.
"Praljak uống một chất lỏng tại phiên tòa và xụm xuống ngay sau đó. Ông được nhân viên y tế của tòa chữa trị, nhưng "qua đời hôm nay tại bệnh viện HMC ở La Haye", người phát ngôn của tòa án Nenad Golcevski cho biết.
Quan tòa Carmel Agius, chủ tọa phiên xét xử, lập tức đình chỉ mọi diễn tiến. Trong khi cuộc giảo nghiệm tử thi để tìm nguyên nhân gây tử vong được xúc tiến, công chúng được yêu cầu rời phòng xử.
Vẫn theo hãng tin Reuters, ông Praljak bị kết tội về vai trò của ông trong vụ cầm giữ bất hợp pháp 1000 tín đồ Hồi giáo Bosnia. Ông bị kết tội giết người và đàn áp, cưỡng bức các tín đồ Hồi giáo rời các vùng lãnh thổ Bosnia mà Croatia tuyên bố thuộc quyền kiểm soát của họ.
Ông Praljak còn bị cáo buộc là người đã ra lệnh phá hủy một di tích lịch sử đã có từ thế kỷ 16, là cây cầu Mostar. Nhưng trong mắt một số người Croatia, ông được xem như một vị anh hùng trong cuộc chiến chống lại Serbia.
Thủ Tướng Croatia Andrej Plenkovic nói ông lấy làm tiếc về cái chết của ông Praljak, và đã ngỏ lời chia buồn với gia đình ông.
******************
Dư luận Croatia chia rẽ về vụ bị cáo Slobodan Praljak tự tử tại Tòa La Haye (RFI, 30/11/2017)
Trong phiên tòa cuối cùng trước khi đóng cửa hẳn vào tháng 12 tới, hôm qua một sự kiện vô tiền khoáng hậu đã xảy ra tại Tòa án Hình sự Quốc tế về Nam Tư cũ ở La Haye. Khi tòa vừa tuyên án, một trong sáu bị cáo là cựu tướng Slobodan Praljak đã uống thuốc độc khiến phiên tòa phải ngưng lại. Ông Praljak tử vong vài giờ sau tại bệnh viện. Chính quyền Hà Lan hôm nay 30/11/2017 cho mở điều tra.
Bị cáo, cựu tướng quân Croatia - Bosnia, Slobodan Praljak uống thuốc độc ngay khi tòa tuyên án ông 20 năm tù vì phạm tội ác chiếc tranh. Ảnh chụp qua TV trực tiếp tại tòa án La Haye ngày 29/11/2017 ?ICTY via Reuters TV
Tại Croatia, Quốc Hội hôm nay dành một phút mặc niệm cho "tất cả thường dân bị thiệt mạng trong chiến tranh ở Croatia và Bosnia", và nữ tổng thống Kolinda Grabar-Kitarovic ngưng chuyến công du Iceland.
Từ Belgrade, thông tín viên RFI Laurent Rouy cho biết, dư luận Croatia vẫn chia rẽ về cáo buộc tội phạm chiến tranh có tổ chức của Tòa án La Haye.
Thủ tướng Croatia, ông Andrej Plenkovic, không ngần ngại nói rằng đây là một bất công sâu sắc về đạo đức, khi nói về bản án 25 năm tù giam do Tòa án Hình sự Quốc tế La Haye tuyên, và vụ tự tử ngay tại tòa của cựu tướng lãnh Slobodan Praljak, bị coi là tội phạm chiến tranh. Tòa án La Hay tuyên án sáu bị cáo người Croatia, vì các tội ác chiến tranh đối với thường dân Bosnia.
Đối với thủ tướng Plenkovic, đây cũng là bất công đối với nhân dân Croatia. Tại Quốc Hội nước này, nhiều dân biểu cho rằng quyết định của Tòa án Hình sự Quốc tế là ác độc.
Ở Mostar thuộc Bosnia, nơi nhiều người Croatia sinh sống, hơn một ngàn người đã thắp nến tại trung tâm thành phố để vinh danh những người bị kết án.
Nhưng không phải ai cũng chia sẻ sự cảm thông đối với các bị cáo. Goran Beus, dân biểu đối lập cho biết rất bất bình trước quan điểm của Quốc Hội.
Đối với ông, tướng Praljak trước hết là một tội phạm chiến tranh. Về phía Bosnia, Reis, cơ quan lãnh đạo tôn giáo cao nhất kêu gọi người Croatia lên án chính sách đã lỗi thời để hướng về hòa giải thực sự".
Phiên xử vừa rồi là phiên phúc thẩm, liên quan đến sáu cựu lãnh đạo và thủ lãnh quân sự Croatia tại Bosnia, về tội ác chiến tranh. Trong cuộc chiến Bosnia (1992-1995), Croatia và Bosnia cùng chiến đấu chống lại lực lượng Serbia, nhưng trong khoảng thời gian gần một năm (1993-1994) Croatia và Bosnia lại tấn công lẫn nhau.
Đây là lần thứ ba một bị cáo của Tòa án Hình sự Quốc tế về Nam Tư cũ tự sát kể từ 1988, nhưng là lần đầu tiên diễn ra ngay tại phòng xử án. Trước đó hai bị cáo Serbia ở Croatia là Milan Babic và Slavko Dokmanovic treo cổ trong phòng giam.
Thụy My