Tháng tới, Thủ Tướng Nhật Bản Shinzo Abe sẽ đến Washington, Hoa Kỳ thảo luận với Tân Tổng Thống Mỹ Donald Trump về vấn đề thương mại, bao gồm việc trình bày cho nhà lãnh đạo Hoa Kỳ thấy tầm quan trọng của Bản Hiệp Định Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương TPP mà ông Trump mới ký sắc lệnh không tham gia.
Tổng thống Mỹ Donald Trump với sắc lệnh hành pháp Hoa Kỳ rút khỏi TPP được ký hôm 20/1/2017 tại Washington, DC. Ảnh chụp hôm 23 tháng 1 năm 2017. AFP photo
Hôm nay, khi loan báo tin này với báo chí, ông Yoshihide Suga, chánh văn phòng Thủ Tướng Nhật Bản cũng nói rằng có khả năng Nhật và Hoa Kỳ sẽ tiến tới bản hiệp định thương mại song phương, thay thế cho bản hiệp định đa quốc TPP.
Tại Washington, một viên chức của chính phủ Trump cũng đưa ra phát biểu tương tự, cho biết Tổng Thống Trump ủng hộ hiệp định thương mại song phương Mỹ-Nhật, và muốn thấy bản hiệp định này thành hình trong thời hạn sớm nhất.
Từ khi còn vận động tranh cử, Tổng Thống trump nhiều lần lên tiếng cho hay ông không hài lòng với TPP và những bản hiệp định thương mại đa quốc gia khác, gọi những bản hiệp định này là thảm họa vì không có lợi cho kinh tế của nước Mỹ, lại còn khiến công nhân Hoa Kỳ mất việc làm.
Riêng với Tokyo, Tân Tổng Thống Trump cũng chỉ trích Nhật không công bằng khi tìm cách ngăn cản không cho xe hơi sản xuất từ Mỹ vào thị trường Nhật Bản.
Ông Masahiko Shibayama, cố vấn của Thủ Tướng Abe, nói với hang thông tấn Reuters rằng điều ông Trump trách cứ hoàn toàn sai sự thật, đưa ra dẫn chứng xe hơi do Mỹ sản xuất không hề bị Nhật đánh thuế nhập khẩu.
Ông Shibayama cũng nhắc lại các công ty sản xuất xe hơi Nhật Bản đều bỏ tiền đầu tư, xây dựng cơ xưởng sản xuất ngay trên đất Mỹ, tạo nhiều việc làm cho người dân Hoa Kỳ.
Ngoài chuyện thương mại, Thủ Tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump cũng sẽ thảo luận với nhau về tình hình an ninh toàn cầu, và tầm quan trọng của quan hệ chiến lược, đồng minh giữa 2 quốc gia.
Khi vận động tranh cử và ngay trong bài diễn văn nhậm chức đọc hôm thứ Sáu tuần trước, Tổng Thống Trump có nói với đại ý rằng Hoa Kỳ sẽ không chi trả chi phí để giúp bảo vệ an ninh quốc phòng cho nước khác, đòi hỏi những quốc gia muốn được Hoa Kỳ yểm trợ cũng phải đóng góp.
Riêng với trường hợp Nhật Bản, ứng cử viên Trump từng đưa ý kiến Nhật nên có võ khí hạt nhân để tự bảo vệ, thay vì phải trông chờ vào Mỹ. Ông Trump còn tỏ ý cho hay sẽ rút binh sĩ Mỹ đang trú đóng ở Nhật về nước, nêu Tokyo không góp thêm tiền giúp Hoa Kỳ trang trải chi phí.
Những lời tuyên bố đó khiến Tokyo e ngại vì không rõ chính sách của tân chính phủ Mỹ sẽ như thế nào. Do đó hồi tháng Mười Hai năm ngoái, Thủ Tướng Abe đã đến New York gặp Tổng Thống Đắc Cử Trump để trình bày cho người sẽ lãnh đạo nước Mỹ biết rằng quan hệ đồng minh Mỹ-Nhật là điều phải duy trì, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc đang banh trướng thế lực quân sự ở Châu Á-Thái Bình Dương.