Tân cố vấn an ninh của Trump gây lo ngại từ Âu sang Á (VOA, 24/03/2018)
Việc ông John Bolton được Tổng thống Mỹ Donald Trump chọn làm tân cố vấn an ninh quốc gia khơi dậy phản ứng mạnh mẽ khắp thế giới hôm 23/3. Phần lớn các nhà quan sát lo ngại rằng lập trường diều hâu của ông Bolton sẽ gây khó khăn hoặc làm trầm trọng thêm nhiều vấn đề đối ngoại mà Mỹ đang đối mặt, đặc biệt là vấn đề Iran và Triều Tiên.
Cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc John Bolton là người ủng hộ mạnh mẽ cuộc xâm lược Iraq vào năm 2003. Ông cũng kêu gọi ném bom Iran và thay đổi chính quyền ở Triều Tiên.
Ít có nơi nào mà phản ứng đó lại mạnh mẽ như ở vùng Trung Đông vốn bị chia rẽ gay gắt.
Một số nhà bình luận nhận định quyết định bổ nhiệm ông Bolton là một cái đinh nữa đóng vào cỗ quan tài thỏa thuận hạt nhân thời Obama giữa Iran và các cường quốc thế giới nhằm kiềm chế tham vọng hạt nhân của Tehran, vốn đã bị ông Trump nghi vấn.
Những người khác thì cho rằng ông Bolton sẽ càng làm suy yếu bất kỳ hy vọng mong manh nào còn sót lại về một "giải pháp hai nhà nước" cho xung đột giữa Israel và người Palestine đang nổi lên trong tương lai gần.
Ông Bolton, trong những tháng gần đây, hoan nghênh kế hoạch của ông Trump dời Đại sứ quán Mỹ tại Israel về Jerusalem. Naftali Bennett, một thành viên trong nội các an ninh của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, gọi ông Bolton là "một chuyên gia an ninh xuất sắc, một nhà ngoại giao đầy kinh nghiệm và là một người bạn trung thành của Israel".
Haaretz, website tin tức thiên tả ở Israel, tỏ ra ít nhiệt tình hơn. Họ dẫn lại phát biểu năm 2016 của ông Bolton rằng ý tưởng về hai nhà nước Israel và Palestine tồn tại song song đã "chết từ lâu".
Thay vào đó ông Bolton cho rằng lãnh thổ của Palestine nên được đặt dưới chủ quyền của Ai Cập và Jordan.
Ellie Geranmayeh, nhà nghiên cứu chính sách cao cấp tại Hội đồng Đối ngoại Châu Âu, nói với Reuters rằng việc bổ nhiệm ông Bolton, cùng với việc bổ nhiệm ông Pompeo làm Ngoại trưởng Mỹ hồi tuần trước, làm giảm đi đáng kể xác suất ông Trump sẽ theo đuổi thỏa thuận hạt nhân kể từ tháng 5 trở đi.
"Cả hai nhân vật này đều lớn tiếng chống đối thỏa thuận hạt nhân, ủng hộ thay đổi chế độ ở Iran và ông Bolton đã nhiều lần kêu gọi ném bom thay vì ngoại giao như là cách để giải quyết vấn đề hạt nhân".
Ông Trump bao quanh mình bằng "những cố vấn cùng chí hướng", bà Geranmayeh nói, và "thanh trừng những người bất đồng".
Nhưng bà lưu ý lập trường của ông Bolton về thỏa thuận Iran sẽ gặp phải sự phản kháng mạnh mẽ từ Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis và các cường quốc Châu Âu đồng ký kết.
Các quan chức Châu Âu bày tỏ lo ngại về những thay đổi nhân sự tại Washington. "Từng nhân tố điều hòa trong chính sách đối ngoại của Nhà Trắng lần lượt ra đi. Chúng tôi đã hy vọng 'những người chín chắn trong gian phòng đó' sẽ thuyết phục được Trump, nhưng bây giờ họ đang lần lượt bỏ đi", một nhà ngoại giao EU nói với Reuters.
Một số nhà quan sát Iran và khu vực nhìn thấy mây đen bão tố đang tụ hội. "Tổng thống Trump đã chọn một nội các chiến tranh", Ali Alfoneh, nhà nghiên cứu cao cấp tại Hội đồng Atlantic, nói với Reuters.
Ông Bolton là người ủng hộ hàng đầu cuộc xâm lược Iraq vào năm 2003 và kêu gọi thay đổi chính quyền ở Triều Tiên.
Lời kêu gọi tấn công phủ đầu Triều Tiên của ông từng khiến quốc gia cộng sản sở hữu vũ khí hạt nhân này phẫn nộ gọi ông là "cặn bã loài người".
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis là một trong số những người ít ỏi trong chính quyền Trump hiện thời ủng hộ sử dụng ngoại giao thay cho vũ lực.
"Đây là tin tức đáng lo ngại", Kim Hack-yong, nhà lập pháp bảo thủ và là người đứng đầu ủy ban quốc phòng của quốc hội Hàn Quốc, phản ứng về việc bổ nhiệm ông Bolton làm cố vấn an ninh quốc gia. "Triều Tiên và Mỹ cần có đối thoại nhưng điều này chỉ thổi bùng lên lo ngại liệu các cuộc hội đàm có diễn ra được hay không".
Ông Bolton đã mô tả kế hoạch của ông Trump hội kiến lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un là "cú sốc ngoại giao" và nói rằng đó sẽ là một cơ hội dẫn tới một mối đe dọa hành động quân sự.
"Tôi nghĩ rằng cuộc gặp này giữa hai nhà lãnh đạo có thể là một cuộc gặp khá ngắn ngủi, nơi mà ông Trump nói, 'Nói cho tôi nghe là quý vị đã bắt đầu giải trừ hạt nhân hoàn toàn, vì chúng tôi sẽ không đàm phán kéo dài. Quý vị có thể cho tôi biết ngay bây giờ hoặc chúng tôi sẽ bắt đầu nghĩ về điều gì đó khác", ông nói với đài phát thanh WMAL của Washington.
Cựu quan chức tình báo Hàn Quốc Nam Sung-wook nhận định ông Trump thậm chí có thể còn không có cơ hội đưa ra thông điệp đó.
"Việc ông Bolton được bổ nhiệm vào vị trí này khiến cho tình hình rất khó khăn mà hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều thậm chí có thể không diễn ra", ông nói với Reuters. "Đường đi sẽ rất chông gai ngay cả trước hội nghị thượng đỉnh".
**********************
Tân cố vấn an ninh Mỹ rắn đến đâu ? (BBC, 24/03/2018)
John Bolton, một người thuộc phe bảo thủ với những chính sách đối ngoại hiếu chiến, nổi lên từ thời chính quyền cựu Tổng thống George W Bush, sẽ trở thành Cố vấn An ninh Quốc gia mới của Tổng thống Donald Trump.
Việc bổ nhiệm John Bolton với tư cách đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc gây tranh cãi thời chính quyền Tổng thống Bush
Một nhà bảo vệ cứng rắn cho quyền lực của Hoa Kỳ và ủng hộ củng cố sức mạnh Mỹ ở nước ngoài, ông Bolton chưa từng ngại bày tỏ quan điểm cá nhân - dù là với tư cách nhân viên chính phủ, trên các trang báo hay bàn phỏng vấn của Fox News.
Dưới đây là năm điều ông tin tưởng.
1. Tấn công phủ đầu Bắc Hàn là hoàn toàn thỏa đáng
Quan điểm của ông Bolton về vấn đề Bắc Hàn sẽ được quan tâm nhiều sau khi ông vào Tòa Bạch Ốc, trước cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Trump và Kim Jong-un được trông đợi sẽ diễn ra vào tháng Năm.
Ông Bolton khẳng định Bắc Hàn và chương trình hạt nhân của nước này mang đến một "mối đe dọa trông thấy" cho Mỹ, đồng thời bác bỏ ý kiến cho rằng Washington vẫn còn thời gian cho đàm phán ngoại giao.
"Với những lỗ hổng của tình báo Hoa Kỳ về Bắc Hàn, chúng ta không nên chờ đợi đến những giây phút cuối cùng", ông viết trên tờ Wall Street Journal hồi tháng Hai về khả năng tấn công phủ đầu có thể xảy ra.
"Sẽ hoàn toàn hợp pháp nếu Mỹ sử dụng tấn công phủ đầu để đáp trả lại mối đe dọa từ chương trình vũ khí hạt nhân của Bắc Hàn".
John Bolton và Tổng thống George W Bush năm 2006
2. Đánh bom Iran có lẽ cũng ổn
Tổng thống Donald Trump đã sa thải ngoại trưởng Rex Tillerson do những quan điểm trái ngược về thỏa thuận hạt nhân tại Iran, điều mà ông Trump đặc biệt quan tâm.
Với John Bolton, ông Trump sẽ tìm được một người có quan điểm tương đồng hơn với ông.
Ông Bolton đã chỉ trích cựu Tổng thống Barack Obama khi đồng ý thỏa thuận chương trình vũ khí hạt nhân Iran hồi năm 2015.
Năm ngoái, ông Bolton viết rằng ngôn từ của thỏa thuận "tạo ra những lỗ hổng lớn, và Iran giờ đây lái các chương trình tên lửa và hạt nhân bay thẳng qua những lỗ hổng này".
Tháng 3/2015, một vài tháng trước khi thỏa thuận hạt nhân Iran được ký kết, ông Bolton lập luận trên tờ Thời báo New York rằng chỉ có hành động quân sự mới đủ.
"Thời gian rất ngắn, nhưng đánh bom vẫn có thể thành công", ông viết để bày tỏ hậu thuẫn cho hành động của Israel.
"Một cuộc tấn công như vậy phải đi cùng với sự ủng hộ mạnh mẽ của Mỹ cho phe đối lập của Iran, nhằm mục đích thay đổi chế độ ở Tehran".
3. Không là người ủng hộ Liên Hợp Quốc
"Không có Liên Hợp Quốc", ông Bolton tuyên bố trong bài phát biểu năm 1994. "Có một cộng đồng quốc tế mà đôi khi có thể được lãnh đạo bởi quốc gia quyền lực thực sự duy nhất còn lại trên thế giới, và đó là nước Mỹ, khi điều đó phù hợp với lợi ích của chúng ta và chúng ta có thể thuyết phục các nước khác nghe theo".
Phát ngôn này đã được đưa ra cách đây hơn một thập kỷ, trước khi ông được chính quyền Tổng thống George W Bush bổ nhiệm là đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc. Nhưng ông Bolton vẫn hoài nghi về một cơ quan toàn cầu không chịu trách nhiệm về bất cứ chủ quyền của quốc gia nào.
Tờ The Economist gọi ông là "đại sứ gây tranh cãi nhất mà Hoa Kỳ gửi đến Liên Hợp Quốc", nhưng ông cũng giành được một số lời khen ngợi, khi mạnh mẽ thúc đẩy việc cải tổ tổ chức quốc tế này.
John Bolton, Cố vấn An ninh Quốc gia mới của Tổng thống Trump
4. Chiến tranh Iraq không phải là một sai lầm
Chỉ vài tuần trước, ông Trump gọi cuộc tấn công Iraq năm 2003 là "quyết định tồi tệ nhất được đưa ra". Cùng thời điểm 2003, ông John Bolton, người từng ủng hộ mạnh mẽ cuộc chiến Iraq, từ chối lên án nó.
"Khi anh cho rằng lật đổ Saddam Hussein là một sai lầm, nói thế đơn giản quá", ông nói trong một lần xuất hiện trên kênh tin tức Fox News.
Năm 2016, khi đang cân nhắc liệu có ra tranh cử chức ứng viên tổng thống của Đảng Cộng hòa, ông Bolton dè dặt hơn.
"Nếu bạn biết mọi thứ bạn làm hôm nay, chắc hẳn bạn sẽ đưa ra những lựa chọn khác, nhưng tôi vẫn sẽ lật đổ Saddam Hussein vì ông ta là một mối đe dọa với hòa bình và sự ổn định trong khu vực", tờ Washington Post dẫn lời ông nói.
5. Nga cần phải được xử lý mạnh tay
Ông Bolton miêu tả sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2016 là một "hành động chiến tranh thực sự, và Washington sẽ không bao giờ dung thứ'.
Tháng 7 năm 2017, khi ông Trump gặp ông Putin và nhà lãnh đạo Nga bác bỏ sự can thiệp của Nga, ông Bolton viết rằng ông Putin "nói dối sau khi đã qua các khóa huấn luyện tốt nhất của KGB".
Gần đây, sau vụ đầu độc cựu điệp viên Sergei Skripial tại Anh- một cuộc tấn công được cho là do Nga gây ra - ông Bolton cho rằng phương Tây nên đáp trả lại với "một câu trả lời cứng rắn".
***********************
'Diều hâu' John Bolton làm tân Cố vấn An ninh Mỹ (BBC, 23/03/2018)
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vừa nhắn trên Twitter rằng ông sẽ thay Cố vấn an ninh quốc gia, Tướng HR McMaster bằng cựu Đại sứ John Bolton.
John Bolton trở thành Cố vấn an ninh quốc gia của ông Trump
Năm nay 69 tuổi, có tiếng là nhân vật 'diều hâu', ông John Bolton từng làm việc dưới quyền các Tổng thống Ronald Reagan, George HW Bush và George W Bush.
Ông cũng từng làm đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc.
Dù đã rời chức vụ đó, ông Bolton vẫn giữ quan điểm cứng rắn như ủng hộ chiến tranh Iraq, và muốn có biện pháp quân sự với Iran và Bắc Hàn.
Cho đến tuần trước, đã có nhiều quan chức Hoa Kỳ rời vị trí khỏi chính quyền Trump
Ông sẽ nhận bàn giao từ Tướng ba sao HR McMaster ngày 9 tháng 4 năm nay, theo những gì ông Trump công bố cho cả thế giới biết trên Twitter.
Cũng qua mạng xã hội này, ông Trump "cảm ơn ông McMaster" sau 14 tháng làm cố vấn an ninh quốc gia.
Trang South China Morning Post ở Hong Kong bình luận rằng việc bổ nhiệm ông Bolton cho thấy đường lối của Hoa Kỳ thời Trump sẽ cứng rắn hơn nữa :
"Ông Bolton đã từng cổ vũ cho cách dùng vũ lực chống lại Bắc Hàn, và ủng hộ một đường lối cứng rắn hơn với Trung Quốc và quan hệ Mỹ gần gũi hơn với Đài Loan".
Vì chức vụ mới không cần Thượng viện chuẩn thuận, ông Bolton sẽ nhận công việc đúng ngày 9/04.