Tấn công Syria : Nhiệm vụ còn dang dở
Vụ tấn công Syria của liên minh ba nước Anh, Pháp, Mỹ tiếp tục gây chia rẽ làng báo Pháp số ra ngày 17/04/2018. Nếu như một số chuyên gia trong nước không kiệm lời chỉ trích chiến lược của tổng thống Pháp, bài xã luận của Le Monde cho rằng cả ba nước vẫn còn "Một nhiệm vụ cần phải hoàn thành tại Syria" sau chiến dịch quân sự ngày 14/04.
Đường phố Douma, ảnh ngày 16/04/2018.Reuters
Đầu tiên hết bài xã luận cho rằng nếu như có những cụm từ mà tổng thống Mỹ Donald Trump cần gạch bỏ khỏi vốn từ vựng của ông, thì đó là "nhiệm vụ đã hoàn thành". Câu nói này gợi nhắc lại tuyên bố thiếu cẩn trọng của cựu tổng thống Mỹ George Bush đưa ra hồi tháng 05/2003 trong hồ sơ Iraq. Tuy nhiên, lưu ý Donald Trump về lịch sử Hoa Kỳ để rút kinh nghiệm, cũng như khuyên ông không nên ưỡn ngực tự hào gửi Twitt sau vụ tấn công quân sự vào Syria ngày 14/04 vừa qua, là những đòi hỏi quá mức đối với đương kim tổng thống Mỹ.
Nếu như nhiệm vụ tấn công quân sự ba mục tiêu của Syria trong ngày 14/04 vừa qua đã hoàn thành, thì vẫn còn một nhiệm vụ khác mà phương Tây cần có nhiều nỗ lực hơn nữa để hoàn thành, đó là tái tạo lòng tin vào những tuyên bố của cộng đồng quốc tế.
Các nhóm đối lập với chế độ Damascus phàn nàn là vụ tấn công quân sự chỉ diễn ra ở quy mô rất hạn chế và rất muộn. Đúng vậy, cũng như đợt tấn công cách nay hơn một năm, lần này, hơn một trăm quả tên lửa bắn vào các mục tiêu ở Syria không làm thay đổi tương quan lực lượng trên thực địa. Tuy nhiên, theo xã luận của Le Monde, đợt phối hợp tấn công quân sự giữa Mỹ, Anh, Pháp cũng mang lại ba hệ quả tích cực.
Thứ nhất, trước việc chính quyền Syria sử dụng vũ khí hóa học, nếu không có hành động gì, thì "tiếng nói của cộng đồng quốc tế" đòi chế độ Damascus phải tôn trọng các công ước quốc tế, coi như bị chôn vùi. Việc Mỹ, Anh từ chối tấn công năm 2013 đã làm thay đổi tương quan lực lượng tại Syria, sau khi Nga trực tiếp can thiệp. Do vậy, bằng bất cứ giá nào, không để cho Damascus vượt lằn ranh đỏ mà không bị trừng phạt.
Thứ hai, việc Mỹ, Anh, Pháp phối hợp tấn công Syria ngày 14/04, với sự ủng hộ của Liên Hiệp Châu Âu và NATO, có nghĩa là cả Thổ Nhĩ Kỳ, cho thấy là một phần của "cộng đồng quốc tế" vẫn còn tồn tại, bất chấp Nga liên tục dùng quyền phủ quyết trong hồ sơ Syria tại Hội Đồng Bảo An.
Cuối cùng, quân đội Syria tìm cách tái chiếm Idlib, hiện do quân nổi dậy kiểm soát và nơi đây có gần 2 triệu thường dân. Cần tấn công để răn đe chế độ không nên tái sử dụng vũ khí hóa học.
Le Monde kết luận, nhiệm vụ thực sự cần hoàn thành là tranh thủ hành động phối hợp quân sự ngày 14/04 để tạo ra một động lực ngoại giao nhằm đạt được ngừng bắn và bước khởi đầu tiến trình giải quyết chính trị hồ sơ Syria.
Ảnh hưởng bị mai một ?
Quan điểm này của Le Monde không được bà Caroline Galactéros, chủ tịch hội đồng cố vấn Geopragma chia sẻ trong bài viết đề tựa "Ảo ảnh cường quốc, thất bại ảnh hưởng", đăng trên mục ý kiến của Le Figaro. Bà lấy làm tiếc rằng hành động can thiệp thiếu chiến lược hiệu quả đã làm tổn hại đến uy tín ngoại giao của Pháp trên trường quốc tế.
Hoa Kỳ : Một thách thức khác dành cho Macron
Về phần mình, nhà báo Renaud Girard, cũng trên Le Figaro quan tâm đến việc "Tổng thống Macron đối mặt với thách thức Mỹ".
Nhà báo nhắc lại hôm Chủ Nhật 15/04/2018, trên đài truyền hình BFMTV, tổng thống Pháp vui mừng thông báo là đã thuyết phục được Hoa Kỳ không từ bỏ hồ sơ Syria, rút quân về nước. Hiện nay, khoảng 2000 lính đặc nhiệm Mỹ đang hoạt động ở phía bắc Syria. Nếu Mỹ rút, thì lực lượng nhỏ yếu của Pháp không thể ở lại một mình, trước nguy cơ nổi dậy của quân thánh chiến và đà tiến quân của Thổ Nhĩ Kỳ tấn công lực lượng người Kurdistan.
Chỉ vài giờ sau phát biểu của tổng thống Pháp, Nhà Trắng đã ra thông báo nói ngược lại hoàn toàn. Theo phát ngôn viên Sarah Sanders, nhiệm vụ của lính Mỹ không thay đổi. Tổng thống Trump đã nói rõ là ông muốn đưa lính Mỹ về nước càng sớm càng tốt.
Nhà báo Renaud Girard nhận định, tính cách của Trump đối ngược hoàn toàn với George Bush. Ông không phải là một chính trị gia tân bảo thủ. Ông không nghĩ rằng Hoa Kỳ có trách nhiệm hay quyền lợi gì chống lại những tên bạo chúa, thiết lập nền dân chủ khắp nơi trên thế giới.
Nguyên thủ Mỹ cho rằng Trung Đông là một vùng phức tạp và bất ổn từ trong nội tại, ở đó, Mỹ phải hứng chịu thua thiệt. Donald Trump đã nói là người dân Trung Đông từ nay phải tự lo vận mệnh của mình. Chiến lược của Mỹ tại vùng này mang tính trừng phạt, trả thù : Đánh tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo vì đã dám bắt cóc, giết hại công dân Mỹ, trừng phạt chế độ Damascus vì đã sử dụng vũ khí hóa học, vi phạm các công ước quốc tế… Các việc đó đã làm, giờ đây là lúc đưa lính Mỹ về nước.
Do vậy, trong chuyến công du Hoa Kỳ ngày 23/04 sắp tới, tổng thống Emmanuel Macron ít có khả năng thuyết phục được Donald Trump trong hai hồ sơ : Syria và thỏa thuận khí hậu Paris.
Theo Renaud Girard, tổng thống Macron cần tập trung sức lực vào việc thuyết phục Hoa Kỳ thay đổi lập trường trong hồ sơ quan trọng chiến lược : Đó là thỏa thuận hạt nhân Iran. Không một nước nào có lợi ích gì khi để cho vùng Trung Đông lao vào cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân.
Bắc Triều Tiên : Không sợ trừng phạt bằng thiếu cứu trợ nhân đạo
Về thời sự Đông Á, thông tín viên của Les Echos tại Tokyo cho biết Liên Hiệp Quốc lo sợ thiếu hụt nguồn tài chính để tài trợ cho các chương trình lương thực và y tế cho Bắc Triều Tiên.
Năm 2017, Liên Hiệp Quốc chỉ thu nhặt được chưa tới 30% số tiền ước tính là 111 triệu đô la cho các chương trình hỗ trợ nhân đạo tại Bắc Triều Tiên. Nguyên nhân là các nhà hảo tâm, các ngân hàng hay các nhà cung cấp trang thiết bị đều giảm nguồn hỗ trợ vì e sợ bị cáo buộc vi phạm lệnh cấm vận của quốc tế nhằm chống lại chương trình hạt nhân và tên lửa của Bình Nhưỡng.
Trong khi đó, hệ thống kinh tế quốc doanh của Bình Nhưỡng đã lỗi thời, an ninh lương thực bất ổn vì mùa màng thất bát do hạn hán nghiêm trọng, ngành xuất khẩu thủy hải sản và khoáng sản cũng bị lao đao do các lệnh trừng phạt. Theo ước tính các chuyên gia, trong hoàn cảnh này cùng với việc nguồn trợ cấp bị suy giảm, hơn 10 triệu dân Bắc Triều Tiên, tức chiếm khoảng 40% dân số đang cần đến "sự hỗ trợ nhân đạo" của cộng đồng quốc tế.
Nói tóm lại, như tựa đề bài viết, "Tại Bắc Triều Tiên : Người dân đang hứng chịu sụt giảm cứu trợ nhân đạo nhiều hơn là các biện pháp trừng phạt".
Bắc Kinh - Bình Nhưỡng hòa dịu : Sau ngoại giao là kinh tế
Cũng theo quan sát của thông tín viên Les Echos tại Tokyo, ngay sau khi quan hệ Bắc Kinh - Bình Nhưỡng đã được sưởi ấm, giao thương giữa hai nước cũng bắt đầu tái khởi động.
"Sau hòa dịu, công việc làm ăn lại khởi sắc cho Bình Nhưỡng", Les Echos đề tựa. Kể từ sau chuyến thăm Bắc Kinh đặc biệt của Kim Jong Un hồi cuối tháng Ba năm 2018, chính quyền Trung Quốc dường như đã chấp thuận giảm bớt một phần lệnh cấm vận quốc tế.
Nhật báo kinh tế trích dẫn nhiều nguồn tin khác nhau, nhất là từ nhật báo Hàn Quốc Daily NK, hay được giới chuyên gia tham khảo, cho biết dường như hơn một nghìn lao động Bắc Triều Tiên đã rục rịch quay trở lại làm việc tại các nhà xưởng của Trung Quốc, mà họ buộc phải rời khỏi vào cuối năm 2017.
Vào thời điểm đó, Liên Hiệp Quốc đã yêu cầu các nước phải cho hồi hương toàn bộ số lao động Bắc Triều Tiên, mà một phần lớn lương của họ đã bị chế độ trưng thu một cách có hệ thống.
Nhật Bản : Shinzo Abe bị tai tiếng bủa vây
Tại Nhật Bản, "Shinzo Abe tứ bề thọ nạn" là nhận định của Le Figaro. Thủ tướng Nhật Bản hôm nay đến Wahsington trong trạng thái bị suy yếu vì các vụ tai tiếng.
Thủ tướng Nhật Bản đến Washington trong một tâm thế bất an trước một loạt các tiết lộ tai tiếng : giao dịch bất động sản, gây sức ép lên các quyết định của nhà nước có lợi cho người bạn cũ, tư vị, bị kiện vì chôn vùi cáo buộc quấy nhiễu tình dục, nói dối… Một cuộc biểu tình quy tụ hơn một chục nghìn người đã diễn ra trước toàn nhà Quốc hội tại Tokyo hôm thứ Bảy 14/04.
Theo Le Figaro, chưa có lúc nào uy tín của thủ tướng Nhật Bản, người đã đưa ra các chính sách cải cách kinh tế mang tên Abenomics đã được giới quan sát đánh giá cao, nay sụt giảm thê thảm, không chỉ trong dân chúng (31%) mà ngay cả trong chính nội bộ đảng chính trị của ông.
Giới chuyên gia đặt câu hỏi : Phải chăng thời của ông Shinzo Abe bắt đầu chấm dứt ? Về phần mình, Le Figaro hóm hỉnh nhận xét : "Ít ra giữa Donald Trump và Shinzo Abe còn có một chủ đề chung để nói chuyện : Làm thế nào điều hành đất nước trong cơn bão tai tiếng".
Minh Anh