Bắc Triều Tiên ngưng thử nguyên tử : Chưa phải là hồi kết ! (RFI, 21/04/2018)
Việc Bắc Triều Tiên loan báo chấm dứt thử nguyên tử đánh dấu một giai đoạn trong tiến trình lâu dài về phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, nhưng theo AFP hôm nay 21/04/2018, điều này không có nghĩa là tham vọng nguyên tử của chế độ Bình Nhưỡng đã kết thúc.
Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un xem xét một vũ khí nguyên tử. Ảnh của KCNA ngày 03/09/2017. KCNA via Reuters
Kim Jong-un sẽ bỏ rơi kho vũ khí của mình ?
Hoàn toàn không thể : nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên từng nói rất rõ, vũ khí nguyên tử là "bảo đảm chắc chắn cho các thế hệ con cháu sau này có thể thụ hưởng một cuộc sống xứng đáng và hạnh phúc nhất trên thế giới".
Bình Nhưỡng cũng dành cho mình quyền sử dụng trong trường hợp "bị đe dọa và khiêu khích tấn công bằng nguyên tử".
Chuyên gia Christopher Green thuộc trung tâm phân tích xung đột quốc tế International Crisis Group nhấn mạnh : "Tôi không cho rằng tuyên bố của Bắc Triều Tiên là một bước tiến đến phi hạt nhân hóa, mà chỉ là việc hoãn lại các vụ thử nguyên tử".
Loan báo trên đây diễn ra vào thời điểm như thế nào ?
Tuyên bố được đưa ra một tuần trước hội nghị thượng đỉnh liên Triều, và trước cuộc gặp lịch sử giữa Kim Jong-un và tổng thống Mỹ Donald Trump, trên nguyên tắc sẽ diễn ra vào đầu tháng Sáu. Trước đó vài tháng, Bắc Triều Tiên cũng đã tỏ dấu hiệu hòa hoãn qua việc tham gia Thế vận hội Pyeongchang ở Hàn Quốc - cơ hội xích lại gần nhau giữa hai nước Triều Tiên.
Ngay từ đầu năm nay, ông Kim Jong-un đã loan báo hoàn tất việc củng cố sức mạnh nguyên tử, và Bắc Triều Tiên dường như cho rằng các tiến bộ kỹ thuật thực hiện được trong năm 2017 đã giúp Bình Nhưỡng có được thế mạnh trong thương lượng.
Tuy vậy các nhà phân tích cho rằng nhà lãnh đạo Bình Nhưỡng đã bị rúng động bởi các tuyên bố hiếu chiến của chính quyền Donald Trump, trong lúc các biện pháp trừng phạt đã mang lại tác động ngày càng lớn đối với nền kinh tế Bắc Triều Tiên.
Được Washington đòi hỏi từ lâu, loan báo ngưng thử hạt nhân được coi là một dấu hiệu tin cậy. Theo ông Jon Wolfsthal, giám đốc Nuclear Crisis Group, Bắc Triều Tiên "mong muốn có được cuộc gặp thượng đỉnh, và trong trường hợp thất bại, chứng tỏ rằng mình biết điều".
Liệu có thể chờ đợi một thỏa thuận ?
Donald Trump đã cảnh báo là sẽ hủy bỏ cuộc họp thượng đỉnh dự kiến với Kim Jong-un nếu cảm thấy chẳng mang lại bao nhiêu lợi ích. Nhưng vẫn khó thể hình dung được một thỏa thuận chung cuộc về chương trình nguyên tử của Bình Nhưỡng, cũng các điều kiện để bảo đảm ra sao. Nhất là các sự kiện trước đó như các tuyên bố hoãn thử, những cuộc thương lượng và các thỏa thuận, trước sau đều thất bại.
Việc đóng cửa địa điểm thử nguyên tử Punggye-ri có ý nghĩa gì ?
Các vụ thử hạt nhân của Bắc Triều Tiên hầu như đều tiến hành tại địa điểm Punggye-ri ở miền đông bắc nước này, dưới núi Mantap. Chỉ có duy nhất một vụ được thực hiện ở nơi khác.
Tuy Punggye-ri được loan báo sẽ là sẽ đóng, nhưng không loại trừ khả năng sử dụng các địa điểm khác, cũng như việc thử nguyên tử trên không trung - theo Vipin Narang, một chuyên gia của MIT.
Nhưng chuyên gia David Albright của Institut for Science and International Security ghi nhận, ý định "bảo đảm một các minh bạch" việc kết thúc thử nghiệm là đặc biệt có ý nghĩa. "Sự minh bạch, nếu điều này là chân thực, là một nhượng bộ mang tính quyết định".
Sức mạnh của kho vũ khí Bắc Triều Tiên ?
Các chuyên gia ước tính năng lượng tỏa ra trong vụ thử hạt nhân gần nhất của Bắc Triều Tiên vào tháng 9/2017 là 250 kilotonne (250.000 tấn), tức gấp 16 lần so với quả bom nguyên tử đã san bằng thành phố Hiroshima năm 1945.
Năm 2016, Seoul nhận định người anh em láng giềng phương Bắc có đủ số lượng plutonium để chế tạo ra 10 quả bom nguyên tử.
Các câu hỏi còn lại là năng lực của chế độ Bình Nhưỡng đến đâu trong việc nhắm trúng được mục tiêu, thu nhỏ được các đầu đạn hạt nhân hoặc bảo đảm được giai đoạn các hỏa tiễn chạm vào khí quyển. Đó là ba lãnh vực mà Bắc Triều Tiên khoe là đã nắm vững.
Thụy My
*********************
Hạt nhân Bắc Triều Tiên : Mỹ, Hàn, Trung hài lòng, Nhật hoài nghi (RFI, 21/04/2018)
Loan báo của Bình Nhưỡng về việc chấm dứt các vụ thử nguyên tử và hỏa tiễn liên lục địa đã gây ra những phản ứng khác nhau tại các nước có liên quan.
Cơ sở nguyên tử Yongbyon của Bắc Triều Tiên. Ảnh tư liệu chụp ngày 27/06/2008. Reuters/Kyodo
Hoa Kỳ, Hàn Quốc hoan nghênh quyết định của Bình Nhưỡng
Tại Hoa Kỳ tổng thống Donald Trump phản ứng ngay lập tức về quyết định của Bình Nhưỡng ngưng các chương trình tên lửa đạn đạo và hạt nhân. Qua Twitter, tổng thống Mỹ coi đây là "một tin rất vui đối với Bắc Triều Tiên và thế giới". Chủ nhân Nhà Trắng nói đến "một tiến bộ to lớn" và cho biết ông đang nóng lòng tham gia thượng đỉnh Mỹ- Bắc Triều Tiên.
Trước đây ba ngày, hôm 18/04/2018 cũng ông Trump từng dọa "hủy đàm phán" với lãnh đạo Bắc Triều Tiên nếu xét thấy"đối thoại không đem lại kết quả". Ngược lại, nếu như Bình Nhưỡng tiến hành công cuộc giải trừ vũ khí hạt nhân một cách "toàn diện, thực sự và không thể đảo ngược" thì "một con đường mới đầy hứa hẹn đang mở ra cho Bắc Triều Tiên".
Nhìn từ Seoul, phủ tổng thống Hàn Quốc hoan nghênh Bình Nhưỡng tạo "môi trường rất thuận lợi cho thượng đỉnh liên Triều" sắp mở ra vào ngày 27/04/2018.
Bắc Kinh muốn tranh công
Chỉ vài giờ sau khi Bắc Triều Tiên thông báo ngưng các chương trình nguyên tử và đạn đạo, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Lục Khảng cho rằng quyết định nói trên là một dấu hiệu mới làm giảm căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên. Thông tín viên đài RFI Angélique Forget từ Thượng Hải cho biết :
"Bắc Kinh, đồng minh truyền thống và trên phương diện ngoại giao của Bình Nhưỡng, hoan nghênh quyết định nói trên. Trung Quốc khẳng định là sẽ hỗ trợ Bắc Triều Tiên trong nỗ lực nối lại đối thoại với Hàn Quốc. Bộ ngoại giao Trung Quốc hy vọng quyết định ngưng các chương trình thử nghiệm tên lửa và hạt nhân sẽ cho phép Bắc Triều Tiên tập trung vào việc 'phát triển kinh tế'.
Trong thời gian gần đây, chính quyền Trung Quốc đã mạnh mẽ lên án chương trình hạt nhân của Bình Nhưỡng và thường xuyên kêu gọi Bắc Triều Tiên tránh để 'tình hình thêm nghiêm trọng'.
Trung Quốc cũng đã thường biểu quyết ủng hộ các biện pháp trừng phạt chế độ Bình Nhưỡng do Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc ban hành.
Nhưng kể từ chuyến công du bất ngờ của ông Kim Jong-un tại Bắc Kinh hồi tháng 3/2018, quan hệ giữa Trung Quốc và Bắc Triều Tiên đã được sưởi ấm.
Trung Quốc muốn chứng minh là làm chủ hồ sơ Bắc Triều Tiên và ông Tập Cận Bình là đối tác đặc biệt của Kim Jong-un, trước cả Donald Trump. Để minh họa cho đều này, chủ tịch Trung Quốc vào giữa tuần qua đã thông báo là sẽ sớm viếng thăm Bình Nhưỡng. Đây sẽ là chuyến công du đầu tiên của nguyên thủ Trung Quốc tại quốc gia còn khép kín này".
Tokyo hoài nghi
Riêng Nhật Bản vẫn rất thận trọng. Thủ tướng Shinzo Abe nhìn nhận thiện chí của Bình Nhưỡng, nhưng đòi Bắc Triều Tiên phải "hủy bỏ toàn bộ các chương trình phát triển hạt nhân và đạn đạo" Bộ trưởng Quốc Phòng Nhật Itsunori Onodera kêu gọi cộng đồng quốc tế tiếp tục duy trì áp lực tối đa đối với Bình Nhưỡng. Thông tín viên đài RFI Frédéric Charles từ Tokyo tường thuật :
"Tên lửa Bắc Triều Tiên tối thiểu là đã hai lần bay ngang qua lãnh thổ Nhật Bản. Tokyo không tin tưởng vào quyết tâm của Bình Nhưỡng từ bỏ loại vũ khí này hay từ bỏ bom nguyên tử. Bộ trưởng Quốc Phòng Nhật Itsunori Onodera lưu ý rằng ông Kim Jong-un không đả động đến việc từ bỏ tên lửa tầm ngắn và tầm trung.
Khoảng 100 trong số này đang chĩa về phía Tokyo và Osaka. Nói một cách khác, (vẫn theo bộ trưởng Quốc Phòng Nhật) trong trường hợp đạt được một thỏa thuận với Donald Trump, Kim Jong-un sẵn sàng từ bỏ kế hoạch dùng tên lửa tầm xa để tấn công các thành phố trên lãnh thổ Hoa Kỳ, nhưng vẫn giữ quyền uy hiếp các thành phố của Nhật Bản với các loại tên lửa tầm ngắn.
Tokyo lo ngại tổng thống Trump trước hết tìm cách bảo đảm là Bắc Triều Tiên không tấn công vào lãnh thổ Mỹ, cho dù là để đạt được điều đó, Washington có thể hy sinh an ninh của Nhật Bản.
Trong khi đó, chiếu theo Hiệp Ước An Ninh Mỹ-Nhật, Washington phải cùng lúc bảo đảm được cả hai mục tiêu là an ninh cho Hoa Kỳ và Nhật Bản. Các căn cứ quân sự ngoài lãnh thổ Mỹ lớn nhất được đặt tại Nhật Bản".
Thanh Hà
******************
Bắc Triều Tiên tuyên bố chấm dứt thử hạt nhân và tên lửa (RFI, 21/04/2018)
Hôm 21/04/2018, Bắc Triều Tiên loan báo chấm dứt các vụ thử hạt nhân và tên lửa liên lục địa, cũng như đóng cửa cơ sở thử nghiệm hạt nhân. Hoa Kỳ, Trung Quốc và Hàn Quốc đã hoan nghênh quyết định ngoạn mục này, trong khi Nhật Bản đón nhận một cách thận trọng.
Kim Jong-un tập trung cho chương trình hỏa tiễn đạn đạo, năm 2012 tại Bình Nhưỡng. KCNA/via Reuters/File Picture
Hãng tin chính thức KCNA trích lời lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un thông báo : "Kể từ ngày 21/04, Bắc Triều Tiên sẽ ngưng các vụ thử hạt nhân và bắn tên lửa đạn đạo liên lục địa". Theo lời ông Kim Jong-un, cơ sở được dùng để tiến hành các vụ thử hạt nhân đã "hoàn thành nhiệm vụ", cho nên Bắc Triều Tiên sẽ đóng cửa cơ sở này để thể hiện cam kết ngưng thử nghiệm hạt nhân.
Tuy nhiên, lãnh đạo chế độ Bình Nhưỡng không nói đến chuyện giải trừ kho vũ khí nguyên tử của nước này. Ông Kim Jong-un bảo đảm là việc gắn các đầu đạn hạt nhân lên các tên lửa đạn đạo "đã được hoàn tất".
Phủ tổng thống Hàn Quốc đã ngay lập tức hoan nghênh quyết định nói trên của Bình Nhưỡng, trong khi phe đối lập ở nước này thì tỏ vẻ hoài nghi. Từ Seoul, thông tín viên Louis Palligiano tường trình :
"Quyết định của Bắc Triều Tiên là một tiến bộ đáng kể đến việc phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, điều mà cả thế giới đều mong muốn. Đó là tuyên bố của văn phòng tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in hôm nay.
Vào lúc chưa tới một tuần nữa sẽ diễn ra cuộc họp thượng đỉnh hiếm hoi giữa lãnh đạo của hai miền Triều Tiên, Seoul xem sáng kiến của Bình Nhưỡng là nền tảng cho một môi trường rất thuận lợi cho thành công của thượng đỉnh liên Triều, cũng như cho thượng đỉnh Hoa Kỳ - Bắc Triều Tiên. Mặt khác, trong phiên họp của Đảng Lao động Triều Tiên hôm qua, Bình Nhưỡng đã hé lộ một đường lối mới.
Chế độ của Kim Jong-un kể từ nay muốn tập trung vào việc khôi phục một nền kinh tế đang bị kiệt quệ do hậu quả của các biện pháp trừng phạt quốc tế. Khi chuyển theo hướng ngoại giao, qua việc loan báo ngừng chương trình phát triển vũ khí, Kim Jong-un đang tìm đủ mọi cách để chứng tỏ ông là lãnh đạo của một quốc gia "bình thường".
Nhưng ở phía bên kia biên giới, công luận vẫn còn hoài nghi. Đảng đối lập chính của Hàn Quốc cho rằng lời hứa nói trên của Bình Nhưỡng vẫn còn xa so với mục tiêu phi hạt nhân hóa "hoàn toàn, có thể kiểm chứng được và không thể đảo ngược được". Nhiều nhà quan sát cho rằng thông báo ngưng thử hạt nhân chẳng có ý nghĩa gì, bởi lẻ Bắc Triều Tiên đã có trong tay các vũ khí nguyên tử".
Thanh Phương