NATO trong cơn bấn loạn (RFI, 10/07/2018)
Quan hệ khó khăn Âu – Mỹ ngày nay vẫn được các báo Pháp (10/07/2018) tiếp tục bàn đến. Kể từ khi Chiến Tranh Lạnh kết thúc, chưa bao giờ khối NATO mà cuộc họp thượng đỉnh diễn ra trong hai ngày 11-12/07 tại Bruxelles lại phải chịu một áp lực lớn như thế từ một tổng thống Mỹ. Về chủ đề này, nhật báo kinh tế Les Echos có bài phân tích đề tựa "NATO vào thời điểm rạn nứt xuyên Đại Tây Dương".
Ảnh châm biếm minh họa bài viết Les EchosẢnh chụp màn hình.
Đầu tiên hết, ông Jacques Hubert-Rodier, một cây bút xã luận của Les Echos khẳng định : Ông Donald Trump có ba đối thủ, đó là Tổ Chức Thương Mại Thế giới WTO, Liên Hiệp Châu Âu (EU) và Tổ Chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Đặc biệt với khối liên minh quân sự này, tổng thống Mỹ đã không kiệm lời chỉ trích "NATO cũng tồi tệ như là ALENA" (một thỏa thuận trao đổi tự do mậu dịch Bắc Mỹ). Phát biểu này của nhà lãnh đạo cường quốc quân sự hàng đầu thế giới rõ ràng đang đe dọa tính thống nhất của khối.
Bất đồng giữa Mỹ và Châu Âu đúng ra cũng không có gì là mới, và Donald Trump cũng chưa phải là vị tổng thống Mỹ đầu tiên có lời chỉ trích các đồng minh. Quả thật, lời trách mắng này của Mỹ không phải là không có cơ sở. Hoa Kỳ phải gánh vác đến 70% chi tiêu quân sự của NATO trong khi các nước thành viên lại có xu hướng giảm chi cho quốc phòng.
Tuy nhiên, theo phân tích của Jacques Hubert-Rodier, căng thẳng trong khối NATO lần này xảy ra trong một bối cảnh khác. Kể từ khi bước vào Nhà Trắng, ông Donald Trump tỏ rõ quan điểm bài các định chế đa phương và các thỏa thuận quốc tế, như thỏa thuận hạt nhân Iran, thỏa thuận khí hậu và tự do mậu dịch…
Tổng thống Mỹ thực hiện một chính sách ngoại giao "có qua có lại" như ông đã cho thấy trong cuộc gặp với lãnh đạo độc tài Bắc Triều Tiên Kim Jong-un hay như sắp tới đây là với tổng thống Nga Vladimir Putin vào ngày 16/07, bốn ngày sau cuộc họp thượng đỉnh NATO.
Tuy nhiên, tác giả cũng lưu ý là Hoa Kỳ luôn xem các tổ chức đa phương (NATO, Liên Hiệp Quốc) như là những hộp công cụ dự phòng để khi cần đến. Do vậy, trong thượng đỉnh 11-12/07 này tại Bruxelles, khó có thể tránh câu hỏi về sự tồn tại của NATO.
Liệu tổ chức quân sự này có thể tồn tại được hay không ? Hiệp ước Warsawa liên kết Liên Xô với các nước xã hội chủ nghĩa Đông – Trung Âu cũ nay đã không còn. NATO ngày nay phải bảo tồn sự sống còn trước thái độ hung hăng của Nga. Có điều là được bao lâu ? Đây chính là thắc mắc của tác giả.
Nhọc nhằn quan hệ Âu-Mỹ
Cũng liên quan đến chủ đề này, Le Monde có bài viết đề tựa : "Trump ngày càng chống đối Liên Âu dữ dội".
Tổng thống Mỹ ngày càng có những lời lẽ gay gắt nhắm vào Châu Âu, chỉ trích đối tác này là đối xử "tệ bạc" và "bất công" với Mỹ, rằng "Châu Âu rất thô bạo với Hoa Kỳ", hay như "Liên Hiệp Châu Âu được thành lập là để lợi dụng Hoa Kỳ"…
Tuy nhiên, theo quan sát của nhiều nhà ngoại giao Châu Âu được Le Monde trích dẫn, còn có một lý do khác để giải thích cho sự chống đối này của tổng thống Mỹ. Trong tâm trí của Donald Trump hiện nay, Liên Hiệp Châu Âu là hiện thân của hiện tượng Hồi giáo hóa, bị chìm ngập dưới làn sóng di dân, nguồn cội của mọi sự bất an gia tăng đột biến.
Theresa May trong cơn lốc xoáy chính trị
Một đề tài khác chiếm nhiều trang báo Pháp là cuộc khủng hoảng chính trị tại Anh Quốc. Sau bộ trưởng đặc trách Brexit, ông David Davis ra đi, giờ đến lượt ngoại trưởng Boris Johnson từ chức.
Les Echos và La Croix lần lượt có các bài viết "Theresa May dưới áp lực sau khi hai bộ trưởng từ chức" và "Brexit, Theresa May bị suy yếu sau hai cú từ chức". Hai ông David Davis và Boris Johnson, chủ trương rời Liên Hiệp Châu Âu, đã chỉ trích thủ tướng May là đã chọn phương án "Brexit mềm".
Bởi vì dự thảo thỏa thuận mà thủ tướng May trình bày với chính phủ dự kiến thành lập một vùng trao đổi tự do mậu dịch và một mô hình thuế quan mới, với 27 nước thành viên còn lại. Theo quan điểm của hai vị cựu bộ trưởng, thỏa thuận này có thể đặt nước Anh vào "một thế yếu trong đàm phán" với Liên Hiệp.
Báo Libération có một cách nhìn khác về cuộc khủng hoảng này. Nhật báo thiên tả trong bài viết đề tựa "Boris Johnson : Hỗn loạn dù có hay là không có tôi" nghi ngờ cựu ngoại trưởng Anh từ chức vì một tính toán chính trị. Phải chăng quyết định ra khỏi chính phủ của ông là nhằm làm suy yếu hơn nữa bà May và để thay thế bà ?
Công nhận Bắc Triều Tiên : Paris đắn đo
Về thời sự Châu Á, Les Echos có hai thông báo : "Năm 2017, Ấn Độ đẩy Pháp xuống hàng thứ 7 thế giới" và "Bắc Kinh và Berlin ký kết gần 30 tỷ euro hợp đồng".
Tình hình thiên tại tại Nhật Bản cũng được Le Monde và La Croix lần lượt chú ý đến qua các bài viết "Những cơn mưa lớn chưa từng thấy tàn phá phía tây Nhật Bản" và "Thời tiết thất thường làm hơn 100 người chết ở Nhật Bản".
Báo Le Monde, trên trang nhất, còn đặt một câu hỏi nhỏ : "Liệu nước Pháp có nên công nhận Bắc Triều Tiên ?". Những động thái hòa dịu gần đây của Bình Nhưỡng khiến Paris đắn đo có nên mở đại sứ quán tại Bắc Triều Tiên hay không.
Bởi vì, Pháp là một trong số ít quốc gia Châu Âu chưa thiết lập bang giao chính thức với Bắc Triều Tiên. Chính phủ Pháp cũng chưa muốn vội vã chạy theo trào lưu xích lại gần mà tổng thống Mỹ đang tiến hành. Một tiến trình mà Paris đánh giá là chưa có bằng chứng cụ thể, cho thấy Bình Nhưỡng đang giải trừ vũ khí hạt nhân.
Minh Anh
****************
Trump : Các thành viên NATO ‘đóng góp chưa đủ’ (VOA, 10/07/2018)
Tổng thống Mỹ Donald Trump một lần nữa đả kích các thành viên trong khối NATO vì theo ông đã không đóng góp đủ cho liên minh trong khi vẫn duy trì thặng dư thương mại với Mỹ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tại một thượng đỉnh của NATO.
Trước lúc lên đường để dự cuộc gặp thượng đỉnh kéo dài hai ngày của NATO vào ngày 11 và 12/7 ở Brussels, ông Trump đã liên kết hai chuyện mà lâu nay ông vẫn than phiền : đóng góp ngân quỹ cho Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương và phương cách giao thương của các nước.
"Hoa Kỳ đóng góp vào ngân sách NATO nhiều hơn rất nhiều so sới bất kỳ nước nào. Điều này không công bằng, cũng không thể chấp nhận được. Mặc dù những nước này đã tăng cường đóng góp của họ kể từ khi tôi lên nắm quyền, nhưng họ vẫn còn phải làm nhiều hơn nữa", ông Trump viết trên Twitter.
Trong một trạng thái khác trên Twitter, Tổng thống Mỹ cũng than phiền về thặng dư thương mại của Châu Âu với Mỹ. Ông đã áp đặt thuế lên hàng tỷ đô la hàng hóa nhôm và thép nhập khẩu từ Trung Quốc, Liên minh Châu Âu, Canada và các quốc gia khác, khiến cho các nước này trả đũa lên hàng hóa Mỹ. Ngoài ra, ông Trump cũng đang nghiên cứu mở rộng các biện pháp thuế này sang lĩnh vực ô tô.
Kể từ chiến dịch tranh cử Tổng thống hồi năm 2016, ông Trump đã chỉ trích gay gắt NATO. Sau khi nhậm chức, ông tiếp tục khẳng định cam kết của Mỹ trong việc phòng vệ chung với các đồng minh NATO nhưng vẫn duy trì những than phiền về việc Washington phải gánh vác gánh nặng tài chính.
Theo những chuẩn mực hiện nay, Washington đóng góp khoảng 70% chi phí của NATO. Các thành viên NATO đã đồng ý đến năm 2024 sẽ dành 2% GDP của họ cho ngân sách quốc phòng mỗi năm, nhưng Đức và Tây Ban Nha nằm trong số những nước sẽ không đáp ứng mục tiêu này.
Tại cuộc gặp thượng đỉnh NATO đầu tiên mà ông tham dự hồi năm ngoái, ông Trump đã lên án ngân sách quốc phòng thấp của Châu Âu và kêu gọi NATO bước lên tuyến đầu trong cuộc chiến chống lại các tay súng Hồi giáo cực đoan. Ông cũng khiến nhiều lãnh đạo các nước NATO kinh ngạc với việc kêu gọi họ tập trung vào tình trạng di dân bất hợp pháp.
Năm nay, thương mại là một vấn đề quan tâm của ông Trump.
"Tôi sẽ nói với NATO : Quý vị sẽ phải trả hóa đơn của mình. Hoa Kỳ sẽ không đứng ra ôm hết mọi thứ", ông phát biểu trong một cuộc tập hợp cử tri hồi tuần trước. "Họ giết chết chúng ta về thương mại".
Được thành lập trong thời Chiến tranh Lạnh để đối chọi với mối đe dọa từ Liên Xô, NATO có thêm mục đích mới kể từ khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine vào năm 2014. Khối này đã triển khai nhiều binh sĩ đến các quốc gia vùng Baltic và Ba Lan để răn đe Nga có những hành động xâm nhập tương tự.
Theo Reuters
*******************
Trump chỉ trích thành viên NATO trước ngày tham dự thượng đỉnh (CaliToday, 09/10/2018)
Tổng thống Donald Trump vào hôm thứ Hai tiếp tục chỉ trích NATO về việc các quốc gia thành viên không chi tiêu quân sự đầy đủ.
Donald Trump nói : "Trong khi những quốc gia này gia tăng đóng góp kể từ khi tôi nhậm chức thì họ phải làm nhiều hơn. Đức chỉ chi tiêu 1% còn Mỹ 4%, và NATO có lợi cho Châu Âu hơn Mỹ". Ảnh AP
"Hoa Kỳ đang chi ngân sách cho NATO nhiều hơn bất cứ quốc gia nào. Việc này không chỉ bất công mà còn không chấp nhận được", ông Trump viết trên Twitter khi chỉ còn vài ngày nữa sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Bắc Đại Tây Dương được tổ chức tại Brussels ở Bỉ. "Trong khi những quốc gia này gia tăng đóng góp kể từ khi tôi nhậm chức thì họ phải làm nhiều hơn. Đức chỉ chi tiêu 1% còn Mỹ 4%, và NATO có lợi cho Châu Âu hơn Mỹ".
Bắt đầu chỉ trích NATO từ khi vận động tranh cử 2016, ông Trump cho rằng, Mỹ không thể đáp ứng được cam kết bảo vệ lẫn nhau vì các thành viên khác không chi tiêu đủ 2% tổng sản lượng cho quốc phòng như đã hứa. Ông Trump tuyên bố, Mỹ sẽ bảo vệ các đồng minh trong NATO nhưng vẫn tiếp ráo riết đòi các quốc gia tăng chi tiêu quốc phòng.
Bên cạnh phàn nàn về NATO, Tổng thống Mỹ cũng bày tỏ mối quan ngại rộng lớn hơn về thương mại với Âu châu. "Trên hết, liên minh Âu Châu thâm hụt cán cân thương mại 151 triệu Mỹ kim với Mỹ, cùng với những rào cản thương mại lớn đối với hàng hóa Mỹ. Không thể !" ông Trump tweet.
Cho đến nay, những căn thẳng thương mại không ảnh hưởng đến mối quan hệ quân sự ở NATO, theo bà Kay Bailey Hutchison – Đại sứ Mỹ tại tổ chức Bắc Đại Tây Dương. Tuy nhiên, sau Hội nghị Thượng đỉnh G-7 diễn ra tại Canada vào tháng trước, nơi ông Trump đã có đụng độ với các lãnh đạo thế giới về thương mại, thì hội nghị thượng đỉnh lần này được đánh giá cũng sẽ có những đối đầu.
Hương Giang (theo Politico)