Paris : Hậu trường phim "Điệp vụ bất khả thi : Sụp đổ"
Ba mươi bảy ngày quay tại Paris trong bối cảnh căng thẳng của tình trạng khẩn cấp, chiến dịch tranh cử tổng thống và vụ khủng bố ngay trên đại lộ Champs-Elysées. Trên 5.000 kỹ thuật viên và diễn viên quần chúng, những màn rượt đuổi xuyên qua 11 quận của Paris …
Siêu sao Tom Cruise cùng với đoàn làm phim "Điệp vụ bất khả thi : Sụp đổ" tại tháp Eiffel trong buổi chiếu ra mắt bộ phim ngày 12/07/2018. Reuters/Gonzalo Fuentes
Le Point trong bài "Toát mồ hôi lạnh với Điệp vụ bất khả thi", thuật lại tập 6 của loạt phim nổi tiếng này đã được quay tại Paris trong những điều kiện không thể ngờ.
Trên 5.000 kỹ thuật viên và diễn viên quần chúng được thuê mướn. Những trục đường chính như đại lộ Opéra ở trung tâm Paris bị cấm lưu thông trong suốt cả ngày. Một cuộc đuổi bắt ly kỳ ở quảng trường Ngôi Sao với diễn viên siêu sao Tom Cruise trên mô tô, không đội nón bảo hộ, chạy ngược chiều với tốc độ kinh hồn xung quanh Khải Hoàn Môn, trước 70 chiếc xe khác trong một buổi sáng Chủ nhật.
Ba mươi bảy ngày quay tại Paris, từ 07/04 đến 23/05/2017 trong bối cảnh căng thẳng của tình trạng khẩn cấp, chiến dịch tranh cử tổng thống và vụ khủng bố ngay trên đại lộ Champs-Elysées. Nhiều thị trưởng phải toát mồ hôi, việc tổ chức đại quy mô đòi hỏi sự phối hợp của nhiều cơ quan và bốn bộ… "Điệp vụ bất khả thi : Sụp đổ", chuyến phiêu lưu thứ sáu của điệp viên Ethan Hunt đã gây náo loạn cả đôi bờ sông Seine trong mùa xuân năm ngoái.
Bộ phim thành công rực rỡ dài 147 phút này có đến phân nửa thời lượng được quay tại thủ đô nước Pháp. Diễn viên Tom Cruise và đạo diễn Chris McQuarrie cho biết muốn vinh danh một Paris thơ mộng đã trở thành tang tóc với các vụ khủng bố năm 2015.
"Điệp vụ bất khả thi : Sụp đổ" là bộ phim quan trọng nhất từ trước đến nay được quay tại Paris. Trên 25 triệu euro đã được chi ra trên đất Pháp, cao hơn cả số chi 19 triệu euro để làm phim "Dunkerque" (Cuộc di tản Dunkirk) trước đây, và 10 triệu euro cho hai tập "Hunger Games – La révolte" (Đấu trường sinh tử). Với chủ trương ưu đãi thuế, nước Pháp lại lọt vào mắt xanh của các hãng phim Mỹ. Ngoài lợi ích kinh tế, Nhà nước Pháp còn coi đây là phương tiện để quảng bá văn hóa, một công cụ "quyền lực mềm".
Sau những thương lượng ban đầu giữa hai đối tác Paramount và Film France tháng 4/2016, đến tháng 12 Michel Gomez - người phụ trách điện ảnh của Paris - tổ chức một cuộc họp giữa nhà sản xuất Mỹ và đại diện Sở Cảnh sát, Bộ Nội vụ, bộ Văn hóa và bộ Quốc phòng.
Quân đội cũng liên quan vì trong một cảnh quay, một chiếc trực thăng Caracal lượn trên bầu trời Paris. Và vì trực thăng này sẽ đáp xuống nóc tòa nhà bộ Tài chính, nên cũng phải thương thảo vì bộ trưởng sợ những tổ ong tại đây bị hư hại. Một nỗi lo khác : bảo đảm chỗ đậu cho khoảng mấy chục xe tải của đoàn phim, và chỗ ở cho dàn diễn viên, trong đó có ba căn hộ riêng cho Tom Cruise.
Những diễn biến bất ngờ
Đến ngày 15/01/2017, kế hoạch làm việc được thiết lập xong, dự kiến có những xen rượt đuổi xuyên qua 11 quận của Paris. Nhưng còn một tháng nữa sẽ khởi quay, thì chánh văn phòng Sở Cảnh sát Paris thông báo, do cuộc bầu cử tổng thống Pháp trùng hợp với lịch quay, nên phải dời lại đến mùa hè.
Raphael Benoliel, đối tác phía Pháp hốt hoảng : "Không thể dời lại ngày quay vì lịch làm việc của Tom Cruise đã kín. Nếu thay đổi vào giai đoạn này thì sẽ hủy hoại danh tiếng của nước Pháp trước các hãng phim Mỹ, sẽ là thảm họa kinh tế cho lãnh vực điện ảnh". Rốt cuộc các bên đã thỏa thuận được vào phút chót.
Sau những phút hồi hộp này, mọi chuyện lại đâu vào đó. Benoliel nói : "Tom Cruise là tài tử màn bạc chuyên nghiệp nhất và kỷ luật nhất mà tôi từng biết được, anh là một mẫu mực". Mọi người cũng công nhận tính lịch lãm của Cruise. Mỗi tối anh lại tham gia học lái trực thăng ở ngoại ô Paris hoặc xem lại các cảnh quay trong phòng chiếu riêng Club 13 ở quận 8.
Đáng buồn thay, mối đe dọa khủng bố lại hiển hiện với ê-kíp. Hôm 20/04/2017 lúc gần 21 giờ ngay trên đại lộ Champs-Elysées, cảnh sát viên Xavier Jugelé đã bị một kẻ ủng hộ tổ chức Nhà nước Hồi giáo sát hại. Cách đó chưa đầy 200 mét, các máy quay phim của "Điệp vụ bất khả thi : Sụp đổ" tại cung Grand Palais bỗng tắt ngúm, với 800 diễn viên bị kẹt bên trong mà không biết chuyện gì xảy ra. Tom Cruise, lúc đó đang trong căn hộ ngoại ô, chỉ có thể đến vào lúc 23 giờ, anh vội vàng nói lời chia buồn với ê-kíp Pháp và Sở Cảnh sát Paris.
Giai đoạn quay ở Paris kết thúc vào ngày 23/05/2017. Ông Michel Gomez thở phào nhẹ nhõm. Giờ đây, ông tự hào với những gì đã trải qua, nhưng thú nhận khi đóng máy ông cảm thấy kiệt sức, bên cạnh những thị trưởng có lúc "hồn vía lên mây". Nếu phải lặp lại thì sao ? "Tất nhiên là tôi sẵn sàng. Một thành phố không lên phim là một thành phố không hiện diện trong tâm tưởng của khách du lịch".
Imran Khan sẽ lãnh đạo Pakistan ra sao ?
Liên quan đến Châu Á, Le Point nói về "Sự phục thù của cựu danh thủ bóng gậy (cricket)". Imran Khan, người chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 25/07/2018, đã bền bỉ chinh phục được một đất nước phức tạp như Pakistan. L’Express cho rằng ông Khan là "một sự pha trộn giữa quân sự và tôn giáo", riêng The Economist đặt câu hỏi "Imran Khan sẽ lãnh đạo như thế nào ?"
Được coi là người hùng sau khi đội bóng gậy Pakistan thắng được đất nước đã từng đô hộ mình năm 1992, Imran Khan bắt đầu làm chính trị. Đến nay những bài nói chuyện giản dị, thẳng thắn của ông đã thuyết phục được giới trẻ vốn chiếm 60% dân số. Tuy nhiên, những người chống đối cho rằng ông Khan chỉ là con rối của phe quân đội. Le Point cho biết trong chiến dịch tranh cử, an ninh đã khuyến cáo nhiều ứng cử viên rút lui để tạo lợi thế cho Imran Khan.
The Economist nhấn mạnh, về mặt kinh tế, tân thủ tướng không còn nhiều thời gian. Pakistan nhập khẩu 3/4 nhu cầu năng lượng, và dự trữ ngoại hối hiện chỉ còn 9 tỉ đô la, vừa đủ cho hai tháng nhập khẩu. Cầu viện Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) chăng ? Pakistan cũng trông vào lời hứa đầu tư 62 tỉ đô la của Trung Quốc, nhưng tuần này ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã cảnh cáo rằng Hoa Kỳ sẽ phản đối bất kỳ món tín dụng nào của IMF nếu Pakistan dùng để trả nợ cho Trung Quốc.
Trung Quốc độc quyền xe hơi điện
Về kinh tế, Le Monde Diplomatique cho biết "Xe hơi điện, mối lợi lớn cho Trung Quốc". Chia tay với dầu lửa và khí gây hiệu ứng nhà kính, đó là hứa hẹn của xe điện. Tuy nhiên, mặt trái của giải pháp này là lại gây thêm ô nhiễm và lệ thuộc về địa chính trị. Đó là do độc quyền về một số nguyên vật liệu, Bắc Kinh có thể trở thành thủ đô thế giới về xe hơi.
Trong kế hoạch "Made in China 2025", bình điện xe hơi được chọn làm ưu tiên hàng đầu. Trung Quốc hiện sản xuất 94% magnésium, 69% graphite thiên nhiên, 84% tungstène tiêu thụ trên thế giới, thậm chí đối với một số đất hiếm tỉ lệ này còn lên tới 95%. Thế độc quyền này thúc đẩy không ít tập đoàn chuyển dịch sản xuất sang Trung Quốc để bảo đảm nguồn cung ứng nguyên vật liệu, và họ bị buộc phải liên doanh với một công ty nội địa, phải chuyển giao công nghệ. Như vậy, khi chuyển từ xe chạy xăng dầu sang xe điện, phương Tây vô hình trung đã làm cho ngành kỹ nghệ đang thu dụng 20 triệu nhân công trở nên dễ tổn thương trước Bắc Kinh.
Tập Cận Bình liên tục sang Châu Phi
"Trung Quốc xuất khẩu sang Châu Phi", đó là tựa đề bài viết của Le Point. Lục địa đen mời chào Tập Cận Bình, trong lúc chủ tịch Trung Quốc mơ bành trướng Con đường tơ lụa mới.
Tập Cận Bình vừa hoàn tất chuyến công du thứ tư tại Châu Phi trong vòng 5 năm qua, trao đổi với Châu lục này đã lên đến 200 tỉ đô la một năm. Khoảng một triệu người từ Hoa lục đã định cư tại đây, với 10.000 công ty hoạt động. Tuy nhiên, về lâu về dài, mô hình dân chủ tự do của phương Tây mới giúp có được các chính phủ hiệu quả hơn, một sự thịnh vượng được chia sẻ một cách công bằng hơn.
Hình ảnh tổng thống Pháp suy giảm vì vụ Benalla
Tại nước Pháp, xì-căng-đan Benalla ầm ĩ suốt tuần qua trên các nhật báo Paris, tiếp tục làm tốn giấy mực của các tuần san. Le Point nói về "Các bài học kinh tế của vụ Benalla", L’Express thấy rằng "Benalla làm náo loạn Quốc hội", còn L’Obs thuật lại lịch sử khu dinh thự Alma, nơi cận vệ của tổng thống Pháp được ưu tiên cấp một căn hộ. Nhà sử học Christian Delporte nhận định "Macron đã tự làm hình ảnh của mình xuống cấp".
Theo ông Delporte, cũng là chuyên gia về truyền thông, hình ảnh của chính khách rất dễ dàng đi xuống, và là loại thuốc độc có tác dụng chậm. Cựu tổng thống Nicolas Sarkozy sau khi ăn mừng chiến thắng ở nhà hàng sang trọng Fouquet’s đã mang tiếng là tổng thống thích chơi trội, ông François Hollande sau vụ Leonarda bị coi là một nguyên thủ yếu kém. Tổng thống Emmanuel Macron cũng đang trong tiến trình xuống cấp này, hơn nữa, vụ Benalla còn cho thấy sự tập trung quyền lực, tạo ra hình ảnh chính phủ của một phe nhóm.
Cuộc "phản cách mạng" kỹ thuật số
Bước sang lãnh vực internet, tác giả Laurent Alexandre trên L’Express nhận định về "Cuộc phản cách mạng kỹ thuật số". Mạng toàn cầu bây giờ là một công cụ quan trọng cho việc bóp méo thông tin và kiểm soát người dân.
Những người sáng tạo ra internet tin rằng mạng lưới này sẽ trở thành công cụ chính cho việc xúc tiến dân chủ, qua việc bảo đảm tự do ngôn luận cho mỗi công dân trên hành tinh. Cuộc cách mạng internet đã biến đổi thế giới, và rồi chính thế giới đã thay đổi internet : từ năm 2010 chúng ta đã chứng kiến một cuộc phản cách mạng kỹ thuật số tàn bạo. Theo tác giả, internet đã không mở rộng tự do hay tiêu diệt độc tài ; mà ngược lại, nay là đồng minh chính của các chế độ toàn trị. Ba cột trụ của các chế độ này là kiểm duyệt, tuyên truyền và giám sát, đã được kỹ thuật số tạo điều kiện.
Phương Tây của năm 2010 cho rằng không thể kiểm duyệt web một cách chọn lọc, và khi cho người dân sử dụng internet tốc độ cao, Đảng Cộng sản Trung Quốc đang tự đào mồ chôn mình. Thế nhưng trí tuệ nhân tạo (AI) ngày nay cho phép cá nhân hóa thế giới ảo, giúp kiểm duyệt trở nên vô cùng tinh tế, không gây trở ngại cho khoa học và kinh doanh.
Trí tuệ nhân tạo là công cụ mãnh liệt nhất để tập trung hóa chính trị và kinh tế. Quyền lực nay chỉ nằm trong tay một nhóm nhỏ : Washington và GAFA, Đảng Cộng sản Trung Quốc và BATX (tương đương với GAFA).
Ô nhiễm ánh sáng, một cuộc chiến khác
Về môi trường, L’Express phân tích "Ô nhiễm ánh sáng, một cuộc chiến khác". Các chuyên gia nhận thấy ánh sáng nhân tạo gây ảnh hưởng đến nhịp độ sinh học của con người, và làm rối loại hành vi của loài vật. Liệu đêm đen có nguy cơ biến mất trên Trái Đất của chúng ta ?
Ngày càng khó phân biệt được mảng trắng sữa của dải Ngân Hà và hàng tỉ ngôi sao của nó. Thủ phạm là ai ? Những ngọn đèn đường, các bảng quảng cáo rực rỡ của những cửa hàng, những cột đèn chiếu sáng sân vận động… Tất cả những nguồn sáng nhân tạo này hợp thành một vòm màu da cam, làm cho bầu trời đêm bớt đen, những ngôi sao biến mất. Các nhà thiên văn đã cảnh báo cách đây hơn hai chục năm, nhưng hồi đó không mấy người quan tâm. Còn nay hiện tượng này đã vượt ra ngoài khuôn khổ cộng đồng thiên văn học.
Đó là vì ánh sáng nhân tạo ảnh hưởng lên tất cả sinh vật. Ánh sáng đêm làm thay đổi quy luật sinh sản của nhiều loài. Chẳng hạn đom đóm đực không còn nhìn ra được chấm sáng yếu ớt của đom đóm cái, nhện tranh thủ giăng lưới nơi sáng để bẫy các loại côn trùng.
Đa dạng sinh học bị đe dọa, vì chỉ những loài nào thích ứng nhanh nhất mới tồn tại. Đối với loài chim biển Barau ở đảo Réunion, những chú chim non lần đầu tập bay nhầm lẫn ánh sáng vùng duyên hải với ánh trăng, chúng rơi xuống, bị thương và không thể cất cánh, phải chết đói hoặc làm mồi cho những loài khác. Cây cối sử dụng ánh sáng tự nhiên cho quá trình quang hợp cũng bị chênh so với mùa tự nhiên.
Trên thế giới, Đông Nam Á là khu vực bị ô nhiễm ánh sáng nhiều nhất, còn tại Pháp, đến 90% lãnh thổ bị tác động. Kể từ ngày 1/7 năm nay, luật của Pháp buộc 3 triệu cơ sở thương mại phải tắt hết đèn từ 1 giờ sáng đến 6 giờ sáng. Nghị định này có từ năm 2012, và phải đến sáu năm sau mới được áp dụng. Hiệp hội các thị trưởng Pháp phối hợp với các cơ quan môi trường tổ chức ra Ngày của Đêm, để đánh động người dân về nguy cơ ô nhiễm ánh sáng.
Tựa chính các tuần báo
Bắt đầu vào mùa hè, các tuần báo Pháp đưa ra các chủ đề nhẹ nhàng, riêng Courrier International vào tuần trước đã gộp ba số báo làm một để nghỉ hè. L’Obs đặt mình vào vị trí của nam giới sau phong trào MeToo, L’Express điểm qua những mô hình thành phố của tương lai, Le Point tìm hiểu "Toán học đã làm thay đổi cuộc sống như thế nào". Riêng tờ báo Anh The Economist đăng ảnh bìa những người đang dập lửa với nhận xét bi quan là chúng ta "đang thua trong trận chiến chống biến đổi khí hậu".
Thụy My