Thông Luận

Lo ngại về xung đột Israel-Hamas lan sang Hồng Hải

Cuộc chiến giữa Israel-Hamas tiếp tục là chủ đề được nhiều báo số ra hôm 19/12/2023, đặc biệt quan tâm. Le Figaro chạy tựa lớn trang nhất "Israel  chịu áp lực của đồng minh để thiết lập lệnh hưu chiến ở Gaza".  

Ảnh do Bộ Quốc phòng Anh cung cấp ngày 16/12/2023 : Chiến hạm HMS Diamond hoạt động ngoài khơi Scotland ngày 04/10/2020. AP - LPhot Belinda Alker

Sau khi tổng thống Mỹ Joe Biden lên án Israel không kích một cách "mù quáng", lãnh đạo Lầu Năm Góc Lloyd Austin đã đến Israel hôm qua để kêu gọi quân đội Israel giảm cường độ các vụ tấn công vào dải Gaza, chấm dứt cuộc chiến từ hai tháng qua. Nhật báo thiên hữu Le Figaro cho biết nhiều nước Châu Âu cũng như các nước Ả rập và Liên Hiệp Quốc đã cảnh báo về thảm họa nhân đạo khi hàng ngàn thường dân sống dưới bom đạn. 

Mục ý kiến của Libération gọi đây là cuộc chiến "một mất một còn". Theo cây bút Serge July, đồng sáng lập viên của tờ báo cánh tả, khi cuộc chiến leo thang, mang tính hủy diệt, chết chóc, báo thù Hamas như là để "xóa bỏ đi sự mù quáng của thủ tướng Israel Benjamin Netayanhu trước ngày 07/10". Libération nhận định chiến lược "thực dân" của Israel, thông qua những người định cư Do Thái tại vùng lãnh thổ Palestine, được thực hiện trong nhiều năm qua, đã đẩy Israel vào một thảm kịch lịch sử. Chiến lược cực hữu được thể hiện qua 4 trục chính : Nhà nước Palestine sẽ không bao giờ tồn tại ; Thực dân hóa để làm mất vai trò của nhà nước Palestine ; Thỏa thuận Abraham giữa Nhà nước Do Thái và các nước Ả rập cho phép bỏ qua vấn đề về Palestine ; Xua đuổi hoặc cưỡng bức (có hỗ trợ tài chính) những người Palestine ra khỏi những vùng lãnh thổ mà Israel đã chiếm đóng, sang các nước láng giềng như Ai Cập hoặc Jordan.  

Xã luận của Libération kết luận rằng vụ tấn công khủng khiếp của Hamas vào Israel đã buộc hai bên quay trở lại đàm phán. Hơn nữa, cuộc chiến một mất một còn cũng đã làm sáng tỏ chiến lược của chính phủ Israel và thúc đẩy chính phủ của tổng thống Joe Biden, vốn là đồng minh thân cận của Israel, ủng hộ giải pháp hai nhà nước. 

Theo số liệu từ Liên Hiệp Quốc, hơn 100.000 tòa nhà đã bị phá hủy ở Gaza, quân đội Israel cũng xác nhận đã phá hủy hơn 300 đường hầm kể từ đầu cuộc tấn công trả đũa Hamas. Như vậy, theo Libération, sẽ cần nhiều năm để tái thiết Gaza, chưa kể là trong hơn 2 triệu cư dân của dải đất, nhiều người mất nhà cửa, phải ra đường sống. Khi liên tục oanh kích vào dải Gaza, giải cứu các con tin không phải là ưu tiên của quân đội Israel, đặc biệt là qua vụ bắn nhầm vào 3 con tin vừa qua.  

Le Monde thì quan tâm đến số phận của 41 công dân Pháp, trong số hơn 1.200 người thiệt mạng trong vụ tấn công của Hamas vào Israel hôm 07/10. Tờ báo nhận định đây là một thảm kịch lớn nhất của người Do Thái từ sau nạn diệt chủng của Đức Quốc xã. Theo Le Monde, hiện vẫn chưa có thông báo chính thức của chính phủ Pháp về lễ tưởng niệm cũng như danh tính của các nạn nhân này. Điện Elysée và Bộ Ngoại giao Pháp vẫn từ chối tiết lộ thông tin, nhưng theo nguồn tin, có 39 nạn nhân là thường dân và 11 người là binh lính, đa số đều mang hai quốc tịch Pháp – Israel. Một số gia đình các nạn nhân đã chấp nhận trả lời báo chí, đưa tin về những người thân xấu số của họ.  

Cuộc chiến Israel-Hamas lan sang Hồng Hải 

Xã luận của La Croix thì bày tỏ quan ngại về cuộc chiến khốc liệt giữa Israel và Hamas đang lan rộng trong khu vực. Ở phía bắc Israel, các cuộc giao tranh vẫn tiếp diễn giữa tổ chức Hồi giáo Hezbollah thân Iran và quân đội Israel. Còn phía nam Israel, một chiến tuyến được mở ra một cách không chính thức. Nhóm phiến quân Houthi ở Yemen đang tăng cường các hoạt động làm gián đoạn giao thông hàng hải ở Biển Đỏ (Hồng Hải), qua các vụ tấn công bằng tên lửa hoặc drone, nhằm bày tỏ ủng hộ đối với "những người anh em Hamas". 

Đây cũng là chủ đề bài xã luận của Le Monde, nêu ra tình trạng bất ổn ở Trung Đông. Mặc dù nhóm phiến quân Houthi khẳng định chỉ nhắm vào các tàu có liên hệ với Israel, nhưng nhiều tòa nhà quân sự cũng như dân sự đã bị tấn công. Các công ty vận tải quốc tế lớn đã quyết định tránh đi qua khu vực này. Theo Le Monde, nếu như các thiết bị quân sự mà Hoa Kỳ triển khai trong khu vực có thể khiến nhóm Hezbollah của Lebanon phải dè chừng, thì kiềm chế nhóm Houthi lại là một thách thức lớn. 

Xã luận của Libération khẳng định xung đột lan rộng trong khu vực không còn là một lo ngại, mà đã trở thành hiện thực và phương Tây khó có thể phòng thủ, tìm ra giải pháp để đáp trả. Nhóm phiến quân Houthi, vốn được Iran hậu thuẩn, tự coi là phe chiến thắng trong cuộc nội chiến ở Yemen, đã chiến đấu chống lại chính phủ Yemen được Saudi Arabia yểm trợ trong vòng 8 năm. Mở cuộc chiến chống Houthi chẳng khác nào đổ thêm dầu vào lửa khiến khu vực ngày càng căng thẳng hơn. Libération cho rằng giải pháp cho cuộc xung đột Israel-Palestine là quan trọng, nhưng sự cân bằng của thế giới cũng cần phải được bảo đảm.  

Theo La Croix, Iran chính là nước đứng đằng sau, khiến xung đột lan rộng trong khu vực vì họ hỗ trợ Hamas, Hezbollah và Houthi. Iran vốn có thái độ thù nghịch với Israel, muốn đòi chính nghĩa cho người Palestine, tăng cường sức ảnh hưởng của mình. Tehran cũng đã phát đi tín hiệu, cảnh báo khả năng cắt đứt hai cửa ngõ quan trọng của giao thương quốc tế, là eo biển Hormuz và eo biển Bab El-Mandeb. Nhật báo công giáo cho rằng "dĩ nhiên là Iran không định mạo hiểm như vậy", nhưng tình hình có thể vượt tầm kiểm soát. Theo Libération, có thể nói rằng Iran đã thành công, bởi vì hoạt động tại cảng chính của Israel, Ashdod, đã giảm 30% từ khi Houthi mở các cuộc tấn công.   

Trang nhất báo Libération thì chạy tựa lớn "Nỗi sợ xanh ở Hồng Hải". Nhật báo thiên tả cho biết hôm qua, bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ đã đến Bahrein để thảo luận về nỗ lực của Hoa Kỳ thiết lập một liên minh đa quốc gia nhằm đáp trả các cuộc tấn công đe dọa giao thông hàng hải trong khu vực. Bộ trưởng ngoại giao Pháp Catherine Colonna cũng tiết lộ Paris đang nghiên cứu các phương án tự vệ cho các đối tác của mình và lực lượng Houthi sẽ "phải trả giá vì các cuộc tấn công của họ". Hồng Hải là tuyến đường vận chuyển hàng hóa lớn, đặc biệt là vận chuyển dầu mỏ giữa Châu Âu và Châu Á.  

Chính trường Pháp vẫn bị xáo trộn vì dự luật nhập cư 

Về thời sự nước Pháp, nhiều báo Pháp số ra hôm nay dành hồ sơ lớn nói về dự luật nhập cư, gây náo động chính trường Pháp trong thời gian gần đây. Từ hôm qua, 18/12, một ủy ban hỗn hợp gồm 14 nghị sĩ họp tại cung điện Bourbon để thảo luận về dự luật này. Phe của Macron muốn đàm phán với cánh hữu, trong khi cánh tả và các hiệp hội, công đoàn cực lực phản đối những biện pháp siết chặt nhập cư. Dự luật đưa ra những biện pháp như siết chặt điều kiện đoàn tụ gia đình, chấm dứt việc cấp quốc tịch tự động cho những người có cha mẹ người nước ngoài nhưng sinh ra ở nước Pháp, thiết lập lại luật về tội cư trú bất hợp pháp, hay xóa bỏ trợ cấp nhà ở cho sinh viên nước ngoài… Libération cho rằng chính phủ Pháp muốn đưa ra một dự luật nhập cư bằng bất cứ giá nào, ngay cả khi để cho cực hữu lấn át, với những đề xuất bài ngoại. Nếu dự luật được thông qua, đây sẽ được coi là đòn bẩy cho Marine Le Pen trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2027. 

Xã luận Le Figaro đề cập đến các cuộc thảo luận dài bất tận giữa các nghị sĩ đến đêm, với sự bất đồng trong hai phe tả hữu, và một đa số bị mất phương hướng vì những mục tiêu trái ngược nhau, chỉ làm mất thời gian và không giải quyết được gì. Tờ báo cánh hữu nêu ra áp lực di cư, "có thể thấy được ở mọi tầng lớp xã hội" cũng như sự bất lực của các cơ quan công quyền, đang gây chia rẽ, đe dọa an ninh. Le Figaro cho rằng không cần biết dự luật có được thông qua hay không, nhưng có thể thấy rằng "nước Pháp theo cánh hữu, dư luận ủng hộ siết chặt chính sách nhập cư".

Các báo cũng chú ý đến lập trường của tổng thống Macron về dự luật siết chặt nhập cư của cánh hữu, mà tổng thống muốn nhanh chóng thông qua trước Noel. Trong bài với tựa "Macron rơi vào tình thế khó khăn", Le Monde chỉ ra rằng đây là tuần lễ mang tính quyết định và sự vội vã này có thể khiến Macron mất đi đa số tương đối từ cánh hữu. 

Về phần mình, xã luận của nhật báo Les Echos liệt kê những chính khách có thể thế chỗ Emmanuel Macron trong cuộc bầu cử tổng thống Pháp vào năm 2027, từ những chính trị gia non trẻ như Gerald Darmanin (bộ trưởng Nội vụ), hay Gabriel Attal (bộ trưởng Giáo dục), cho đến những nhân vật kỳ cựu như cựu thủ tướng Edouard Philippe.  

Vụ xử tỷ phú Lê Trí Anh ở Hồng Kông : Phiên tòa lịch sử cho tự do báo chí 

Nhìn sang Châu Á, vụ xét xử nhà tỷ phú Hồng Kông Lê Trí Anh (Jimmy Lai) đã chính thức mở ra hôm qua, 18/12/2023, tại tòa án Cửu Long Tây của đặc khu hành chính. Theo Le Figaro, ông Lê Trí Anh được coi là một thủ lĩnh đấu tranh vì tự do cho hòn đảo và cũng là kẻ thù số một của Bắc Kinh. Tỷ phú Hồng Kông, nhà sáng lập nhật báo Appel Daily, được giới thiệu như là một trong những đầu não của các vụ bạo động tại hòn đảo. Tờ báo, bị đóng cửa vào năm 2021, đã không ngần ngại chỉ trích chế độ độc tài Bắc Kinh, bị xem là đăng bài có nội dung kích động biểu tình.  

Bị cáo buộc "cấu kết với các thế lực thù địch nước ngoài" cùng một số tội danh khác được quy định trong luật an ninh quốc gia (2020), Lê Trí Anh có nguy cơ lãnh án tù chung thân. Theo nhật báo cánh hữu, phiên tòa này có để là một phép thử giới hạn mới của luật an ninh quốc gia : "Chính quyền đặc khu muốn tỏ vẻ là tôn trọng luật pháp, để trấn an các nhà đầu tư". 

Phóng sự của Le Monde cho biết an ninh được tăng cường ở khu vực xung quanh tòa án. Hơn 300 người ủng hộ Lê Trí Anh cũng đến dự vụ xử mang tính biểu tượng này. Phiên tòa sẽ diễn ra trong vòng 80 ngày và bản án sẽ không được công bố trước mùa thu năm 2024. Theo nhật báo Pháp, Lê Trí Anh cùng những tờ báo mà ông thành lập, tiêu biểu là Apple Daily, đã ủng hộ tất cả các phong trào xã hội lớn, nhất là từ 2014 đến 2020, cũng như tờ báo vẫn nhắc nhớ mọi người về vụ thảm sát ở Thiên An Môn năm 1989. Chính vì vậy mà phiên tòa được xem là một vụ xét xử tự do báo chí.  

Phiên tòa đáng lẽ đã diễn ra từ cuối năm 2022, nhưng đã bị hoãn lại do tòa án không chấp nhận để một luật sư người Anh bào chữa cho Lê Trí Anh. Cuối cùng, dưới sự can thiệp của Trung Quốc, tòa đã đồng ý để một luật sư ở Hồng Kông đứng ra bào chữa cho nhà tỷ phú. Le Monde kết luận rằng rủi ro lớn nhất cho Lê Trí Anh đó là phiên tòa xét xử bị chuyển sang Trung Quốc.  

Chi Phương 

Khủng bố ngày 07/10, cú sốc khiến những người Israel ôn hòa cũng muốn tiêu diệt Hamas

Hai tháng sau vụ khủng bố của Hamas, người Israel vẫn đang trong cú sốc, mà theo Le Figaro ngày 07/12/2023, không khác một trận động đất gây dư chấn kéo dài. Người Israel vẫn sống, làm việc, nhưng sâu thẳm trong lòng họ vẫn tang tóc. Một cuộc thăm dò được công bố hôm qua cho biết 52% người Israel phản đối giải pháp hai Nhà nước, và việc tiếp tục tấn công vào Dải Gaza được ủng hộ đến 87%.

Người dân Israel bên cạnh ảnh chân dung của các nạn nhân bị Hamas sát hại hoặc bắt cóc trong vụ khủng bố vào lễ hội âm nhạc Nova ở miền nam Israel ngày 07/10/2023. Ảnh chụp ngày 28/11/2023 gần kibbutz Re’im. AP - Ohad Zwigenberg

Vụ khủng bố làm thay đổi suy nghĩ tại Israel

Hai tháng sau vụ khủng bố ngày 07/10, người Israel vẫn đang trong cú sốc, mà theo Le Figaro không khác một trận động đất gây dư chấn kéo dài. Con số nạn nhân - trên 1.200 bị sát hại, 240 bị bắt làm con tin - không thể biểu lộ được độ sâu của nỗi đau. Hãm hiếp, tra tấn, những gia đình bị tàn sát, trẻ em chấn thương suốt đời… Dù nhanh chóng huy động để đối phó với tình hình, nhưng đối với nhiều người Israel, cuộc sống bình thường trước đây chỉ còn là kỷ niệm xa vời.

Eric Munz, mang hai quốc tịch Pháp-Israel, trước ngày 07/10 lãnh đạo một cơ quan tư vấn về chiến lược tiếp thị. Bây giờ đây ngày ngày ông đứng ra làm món thịt nướng (barbecue) miễn phí cho những người lính chiến ở mặt trận, có thể phục vụ 800 người. Ông dành trọn thời gian cho công việc mới, "không thể nghĩ gì về tương lai doanh nghiệp trong tình hình này". Stéphane Blajman, một người thiên tả và ngoại đạo, mỗi ngày đều lo lắng cho con trai đang phục vụ ở West Bank (Cisjordanie), còn con gái sống sót trong vụ thảm sát ở lễ hội âm nhạc Nova (364 người chết).

Đối với Yitzhak Sokolov, cuộc đời cũng đã đổi khác. Dù đã có cháu gọi bằng ông, Sokolov xung phong phục vụ trong quân ngũ. Một người chị họ của ông bị Hamas cắt cổ, cháu gái bị giết chết, thi thể tìm được gần Dải Gaza, một em họ đang là con tin. Mãi đến 13/11 ông mới biết thêm, người bạn Vivian Silver, nhà hoạt động Israel vì hòa bình đã bị thiêu sống tại nhà ở kibbutz Beeri. Nhiều cư dân Beeri cũng ôn hòa như bà Silver, giờ đây muốn hủy diệt toàn bộ Gaza, điều kiện duy nhất để họ quay lại kibbutz.

Thay đổi quan trọng nhất là trong cách nghĩ. Munz nói : "Tôi nhận ra những gì người ta nói ở phương Tây hoàn toàn sai lạc. Đây không phải là xung đột lãnh thổ, mà là một cuộc chiến giữa các nền văn minh. Kẻ thù tìm cách tiêu diệt dân tộc Do Thái và toàn bộ phương Tây. Đó là những kẻ man rợ muốn Hồi giáo hóa thế giới".

"Shiva kéo dài" đối với người Do Thái

Trả lời Le Figaro, bình luận gia Nahum Barnea của nhật báo cánh trung Yediot Aharonot cho biết, tác động của vụ khủng bố ngày 07/10 là chưa từng thấy kể từ khi lập quốc 75 năm qua. Nó còn lớn hơn cả chiến tranh Kippur 1973 vì lần này Israel không đối mặt với một quốc gia hay quân đội khác, mà là một tổ chức khủng bố có năng lực quân sự hạn chế. Bên cạnh cú sốc và hậu quả quân sự, kinh tế, còn mang tầm vóc đạo đức, xã hội.

Theo truyền thống Do Thái, sau cái chết của một người thân người ta để tang bảy ngày, khoảng thời gian này gọi là Shiva. Bạn không thể sầu não mãi, mà ngày thứ tám phải đứng dậy sống tiếp. Tuy nhiên hai tháng qua, Israel vẫn chìm trong một Shiva kéo dài. Người Israel vẫn sống, làm việc, nói đùa, nhưng sâu thẳm trong lòng họ vẫn tang tóc. Israel là một xã hội nhỏ bé, tất cả mọi người đều có quen một ai đó đã bị giết, bị bắt cóc hôm 07/10, hay đang chiến đấu sinh tử nơi chiến trường.

Nhà báo Barnea tin rằng rốt cuộc sẽ phải tìm ra một giải pháp, người Do Thái không thể ra đi nơi nào khác. Vụ khủng bố khiến đa số người Israel nay cảm thấy không thể tin tưởng một người Ả rập nào, tất cả đều là kẻ thù. Nhưng một nghịch lý là Hamas đã buộc họ phải suy nghĩ về cách thức để tránh một sự kiện 07/10 mới. Sau chiến tranh, chính người Palestine phải tự quản trị. Và vì không thể là Hamas, cần có một cơ quan quyền lực Palestine vững mạnh, hiệu quả.

Blajman thổ lộ : "Với những người tham gia chính trị như tôi, đó là một thay đổi rất lớn. Chúng tôi đã mất đi hy vọng một giải pháp hòa bình với người Palestine, không còn tin ở khả năng hai Nhà nước". Theo Blajman, các nước dân chủ phương Tây ủng hộ giải pháp này không hiểu được chỉ là ảo tưởng, với những người Hồi giáo cực đoan không muốn thấy người Do Thái trên trái đất. Một cuộc thăm dò được công bố hôm qua xác nhận khuynh hướng này : 52% người Israel phản đối giải pháp hai Nhà nước, và việc tấn công vào Dải Gaza trở lại được ủng hộ đến 87%.

Quyết tâm sắt thép của các chiến binh Israel

Phóng sự của đặc phái viên Le Figaro mô tả cảnh hơn một chục đại bác tự hành M109 nhả đạn vào Dải Gaza cách đó vài trăm mét đường chim bay. Những quả đạn 155 ly mang đầy những dòng chữ bằng tiếng Hebrew : những thông điệp gởi đến Hamas hay tên những người lính Israel tử trận. 

Thượng sĩ Rémi Daniel cho biết : " Các pháo thủ chỉ lo rốc-kết, còn bộ binh chúng tôi phải cảnh giác cả rốc-kết lẫn mìn, chất nổ, các tay bắn tỉa…".Người quân nhân dự bị song tịch Pháp-Israel 33 tuổi từ ba tuần qua chiến đấu trong lữ đoàn Jerusalem, vốn là tiến sĩ ngành quan hệ quốc tế. Cũng như nhiều người lính khác, hai tháng vừa qua Rémi sống trong quân ngũ. Đối với họ, cuộc sống đã ngưng đọng lại kể từ vụ thảm sát ngày 07/10. Trong một cuộc chiến bất đối xứng, kẻ thù luôn giấu mặt nhưng nguy hiểm có thể xảy ra bất kỳ lúc nào. Khi không bị quân khủng bố quấy phá, họ giết thời gian bằng những thứ ngỡ rằng đã đi vào quá khứ như trò chơi ca-rô, vì không được dùng điện thoại ở vùng chiến sự.

Rémi khẳng định quyết tâm của mọi người vẫn không suy suyển, vì mỗi người lính đều ý thức được tầm quan trọng của sự kiện và mức độ chấn thương. Thiếu tá Shraga, từ Chicago về nước chiến đấu, vẫn giữ thói quen bông đùa kiểu Mỹ, nhưng trầm giọng khi nói về Gaza. "Đó là một nơi rất nguy hiểm : mỗi căn nhà, mỗi gian phòng đều có thể là lối ra vào địa đạo. Chúng tôi tìm thấy bệ phóng rốc-kết trong một trường học". Một người lính của một đơn vị khác đóng gần kibbutz bị thảm sát Beeri cho biết đã phát hiện được một kho vũ khí tại trường đại học Hồi giáo Gaza.

Ukraine : Bất đồng giữa tổng thống Zelensky và tướng Zaluzhnyi gây lo ngại

Tại Ukraine, Le Monde tỏ ra lo ngại về sự chia rẽ giữa tổng thống Volodymyr Zelensky và tổng tham mưu trưởng quân đội Valerii Zaluzhnyi, hai nhân vật được yêu mến nhất, trong lúc đang gặp khó khăn chiến trường. Chưa bao giờ bất đồng lộ rõ như thế, và được báo chí Ukraine thường xuyên nêu ra.

Alina Mykhailova, vợ góa của anh hùng Dmytro Kotsiubailo tức "Da Vinci" cho rằng chiến thắng không dựa vào vũ khí mà vào "sự đoàn kết của chính phủ, nhân dân và quân đội". Nếu một trong những yếu tố trên không còn, "sẽ không ai có được quyền lực, dân tộc Ukraine có thể không tồn tại và quân Nga sẽ chiếm toàn bộ lãnh thổ". Petro Burkovskyi, giám đốc một trung tâm tư vấn quan tâm đến hậu quả về hình ảnh đất nước trên trường quốc tế, ông nói : "Sẽ không ai ủng hộ một nước mà các nhà lãnh đạo quân sự và chính trị không hòa hợp".

Theo nhà phân tích Volodymyr Fesenko, có một sự "ganh tị" đối với tướng Zaluzhnyi, một năm rưỡi qua có tỉ lệ ủng hộ hơi cao hơn tổng thống. Tuy những người thân cận của vị tướng khẳng định ông không có tham vọng chính trị, nhưng nhiều người cho rằng Zaluzhnyi "có thể là một tổng thống giỏi". Nếu trước đây luôn thông qua các quyết định của giới quân sự, nay Volodymyr Zelensky liên tục can thiệp bằng các kênh song song, trực tiếp với tư lệnh lục quân và không quân. Bên cạnh đó ông còn thay đổi một số vị trí. Việc cách chức chỉ huy lực lượng quân y Tetiana Ostashchenko thì dễ hiểu do tai tiếng, nhưng việc người lãnh đạo lực lượng đặc biệt bị thay mà tướng Zaluzhnyi không được biết trước gây ra nhiều thắc mắc.

Kiev điều tra về tội ác chiến tranh của quân Nga

Cũng liên quan đến Ukraine, Le Monde cho biết các nhà điều tra Kiev đang nỗ lực chứng minh về "nạn diệt chủng" mà Nga tiến hành tại Ukraine. Hai đại tá cảnh sát cùng với văn phòng chưởng lý và cơ quan tình báo nghiên cứu hai hồ sơ về tội ác chiến tranh. Để điều tra, đại tá Shapovalov tiết lộ "Road Map" (lộ trình), một phần mềm vô cùng tinh tế được dùng để xử lý hàng triệu thông tin về các trọng tội, khinh tội, nạn nhân, nhân chứng và các tội phạm, nghi can. Chỉ riêng vùng Bucha đã mở được 3.482 hồ sơ hình sự, 536 thường dân bị sát hại hay mất tích, 501 xác được tìm thấy. Mùa thu vừa rồi các nhà điều tra còn phát hiện thêm một vụ hãm hiếp, vì nạn nhân đã không khai báo, nay đã nhận diện được thủ phạm.

Thông tin ngoài nguồn tình báo còn được thu thập bằng nhiều cách, chẳng hạn qua các công ty điện thoại. Có 6.032 số điện thoại di động của người dân bị lính Nga sử dụng, thường từ điện thoại đánh cắp, việc tìm kiếm thủ phạm trở nên dễ dàng. Đối với những lính Nga dùng điện thoại Nga, có phần mềm "Mắt Thượng Đế" giúp lần ra tung tích. Roap Map tổng hợp những cuộc gọi, hình ảnh trên mạng xã hội, qua đó đôi khi một đơn vị liên quan đến nhiều tội phạm ở những vùng khác nhau. Về tội diệt chủng, điều tra chủ yếu nhắm vào việc bắt trẻ em Ukraine đưa sang Nga.

EU đòi hỏi luật chơi công bằng hơn với Trung Quốc

Trên lãnh vực kinh tế, Les Echos cho biết Liên Hiệp Châu Âu (EU) muốn khẩn cấp làm thăng bằng trở lại quan hệ thương mại với Trung Quốc. Bà Ursula von der Leyen và ông Charles Michel hôm nay có mặt ở Bắc Kinh để đòi hỏi công bằng hơn cho các doanh nghiệp Châu Âu.

Hai chủ tịch của Ủy ban Châu Âu và Hội đồng Châu Âu đứng trước tình trạng cán cân thương mại giữa đôi bên ngày càng tệ hại hơn : năm ngoái thâm hụt thương mại của EU đối với Trung Quốc lên đến 400 tỉ euro, tăng gấp đôi kể từ 2020. Một viên chức Ủy ban chỉ ra một số nguyên nhân, như các công ty Châu Âu bị hạn chế vào thị trường Hoa lục, tài trợ công che giấu của Bắc Kinh và sản xuất thừa. Riêng việc sản xuất thừa do hai yếu tố : tiêu thụ nội địa Trung Quốc sút giảm và một số quốc gia đóng cửa dần với hàng nhập khẩu made in China (Hoa Kỳ, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc).

Thị trường EU vẫn luôn mở cửa nên nhận lãnh hết những món hàng Trung Quốc không bán được cho nơi khác, đồng thời Hoa lục lại khép kín với hàng Châu Âu. Nguồn tin trên nói : "Xuất khẩu sang Trung Quốc chỉ tương đương với số bán cho Thụy Sĩ". Alicia Garcia Herrero, kinh tế gia trưởng phụ trách Châu Á của Natixis lưu ý : "Chính sách kỹ nghệ hung hăng của Trung Quốc được Ủy ban Châu Âu coi là cạnh tranh bất chính, vì những ngành công nghiệp chủ chốt của Trung Quốc cạnh tranh với Châu Âu được tài trợ rất lớn, không chỉ tại Hoa lục mà ngày càng nhiều tại các thị trường thứ ba và trong EU". Theo Business Europe, đại diện cho giới chủ ở Bruxelles, "Trung Quốc cần phải giảm bớt những hàng rào cản và có chính sách kích thích mức cầu thay vì cung".

Bà Ursula von der Leyen cảnh báo nếu Bắc Kinh không đáp ứng sẽ phải áp dụng những công cụ để bảo vệ thị trường, tuy nhiên ưu tiên cho thương thảo. Từ tháng 10, Bruxelles đã mở điều tra chống tài trợ khi xe hơi điện Trung Quốc tràn ngập Châu Âu với cái giá không tưởng, và có thể áp thuế bổ sung vì lãnh vực xe hơi là một trong những kỹ nghệ chính của Châu Âu với 14 triệu việc làm. Sang năm, Châu Âu sẽ kiểm soát đầu tư ngoại quốc trong những lãnh vực thiết yếu và xuất khẩu công nghệ. Bắc Kinh đe dọa trả đũa và không có ý định nhượng bộ, kể cả trong việc giúp Vladimir Putin tránh né cấm vận.

Thụy My