Thông Luận

Vì sao Trung Quốc triển khai chương trình khinh khí cầu do thám ?

Anh Vũ, RFI, 16/02/2023

Washington đã quả quyết kinh khí cầu do thám Trung Quốc bị Mỹ bắn hạ là một phần của chương trình quy mô lớn của Bắc Kinh, được triển khai trên khắp địa cầu. Nhưng trong thời đại công nghệ vệ tinh phát triển như ngày nay, vì sao Trung Quốc vẫn sử dụng thiết bị do thám đơn giản như khinh khí cầu ?

Ảnh minh họa cho khinh khí cầu Trung Quốc trên bầu trời Hoa Kỳ. Reuters – Dado Ruvic

Một tuần sau khi quả bóng bí ẩn Trung Quốc xuất hiện trên các radar quân sự và phương tiện truyền thông, chính quyền Mỹ hôm 09/02/2023 khẳng định đó không đơn thuần là một công cụ gián điệp, mà còn là một chương trình khí cầu do thám quy mô rộng khắp của Trung Quốc.

Vật thể bay bị bắn hạ hôm 05/02 đã bắt đầu cho biết những bí mật. Các quan chức Mỹ đã giải thích tại cuộc họp báo, trong số các mảnh được thu lại và được phân tích tại trụ sở của FBI ở Quantico, có các ăng- ten, bộ cảm biến và cả những tấm pin mặt trời để cung cấp điện phục vụ cho hoạt động của các thiết bị điện tử mang theo.

Những chi tiết như thế cũng đủ làm suy yếu lập trường của Bắc Kinh tiếp tục khăng khăng cho rằng đó là khinh khí cầu thăm dò khí tượng. Nhưng Washington không chỉ dừng lại ở phát hiện một khinh khí cầu do thám. Các nhà điều tra Mỹ còn cho biết : "Trung Quốc có một đội khinh khí cầu như vậy để do thám khoảng bốn chục quốc gia". Bắc Kinh có thể đã đưa các "gián điệp bay" đó đến Nhật Bản, Philippines, Bắc và Nam Mỹ và cả Châu Âu. Một số nước trong số đó đã quyết định tiến hành điều tra để làm rõ những sự kiện gần đây. Hôm thứ Năm tuần trước, Nhật Bản thông báo đã xem lại những sự cố đã xảy ra từ hồi tháng 02/2020 và hồi tháng 09/2021 mà họ cho rằng có liên quan đến bóng thám không gián điệp.

Nếu nghi ngờ được khẳng định thì "Trung Quốc là nước duy nhất có một chương trình do thám trên không, trong đó có phần sử dụng khinh khí cầu", theo lời ông Frank Ledwidge, chuyên gia về chiến tranh trên không thuộc Đại học Portsmouth, Anh Quốc.

Duy nhất nhưng không phải là đầu tiên. Trong lịch sử, theo chuyên gia Frank Ledwidge, "bộ phận trinh sát quân đội đầu tiên đã được kỹ sư Jean-Marie-Joseph Coutelle thành lập gồm các khinh khí cầu do thám phục vụ cho Napoléon trong cuộc chiến tranh Pháp-Phổ cuối thế kỷ 18".

Các khinh khí cầu như vậy đã được sử dụng trong hai cuộc chiến tranh thế giới để làm các nhiệm vụ như Ukraine làm trong cuộc chiến với Nga hiện nay : Thu thập thông tin, phát hiện mục tiêu cho pháo binh.

Cho đến thời chiến tranh lạnh, người ta đã chứng kiến việc sử dụng khinh khí cầu gián điệp mang tính chiến lược hơn từ Moskva cũng như Washington và mục đích không chỉ là trinh sát trên chiến trường.

Chuyên gia Frank Ledwidge cho biết, chẳng hạn "dự án Moby Dick do CIA điều hành nhằm đưa hàng trăm quả khí cầu do thám đến bầu trời Liên Xô từ cuối những năm 1950".

Hoạt động do thám từ trên không được Bắc Kinh đang tiến hành có lẽ cũng là kế thừa quá khứ đó. Phần đông các nước giờ thích tập trung các vệ tinh hơn vì "bóng thám không có độ tin cậy không cao, có thể đi chệch hướng khi có gió lớn và khó kiểm soát hơn", như nhận xét của Ho Ting "Bosco" Hung, một chuyên gia về Trung Quốc thuộc International Team for the Study of Security de Vérone (ITSS Verona).

Những bất lợi như vậy tuy nhiên không cản được Trung Quốc. Mặc dù đã có một đội gồm khoảng 300 vệ tinh theo dõi, Trung Quốc vẫn triển khai một đơn vị gồm hàng chục khí cầu do thám, theo chuyên gia Frank Ledwidge.

Chuyên gia Ho Ting "Bosco" Hung quả quyết rằng "đó là bằng chứng cho thấy tham vọng trong lĩnh vực do thám của Trung Quốc. Họ dùng mọi phương tiện có thể để mở rộng mạng lưới do thám". Có lẽ họ sẽ sai lầm khi bỏ qua bóng thám không, vì theo ông Ho Ting "Bosco" Hung, "các radar hiện đại không được hiệu chỉnh để nhận biết khinh khí cầu do thám nên thường xếp khí cầu vào loại vật thể bay không xác định".

Khi cầu có thể bay tĩnh bên trên mục tiêu, trong khi các vệ tinh luôn phải chuyển động. Đây là lợi thế cho phép khinh khí cầu, được trang bị máy ảnh, chụp ảnh chi tiết hơn và rõ nét hơn vệ tinh.

"Khinh khí cầu cũng có thể được trang bị các cảm biến để thu thập, ví dụ, tần số của các radar trong khu vực hoặc thậm chí của các thành phần có thể có trong không khí. Do đó, chúng có thể phát hiện thậm chí cả phóng xạ. Ưu thế khác là chi phí cho các quả khinh khí cầu rất nhỏ so với giá thành chế tạo và phóng vệ tinh".

Tuy nhiên, các khinh khi cầu không tiến hành chiến dịch riêng. "Hoạt động của chúng nằm trong một chương trình phối hợp do thám", chuyên gia Frank Ledwidge nhận định. Nói một cách khác, quân đội và Bộ An Ninh Trung Quốc (tương đương với Cơ quan phản gián Pháp DGSE hay CIA của Mỹ) ấn định các hoạt động và phân chia nhiệm vụ giữa các hoạt động gián điệp mạng, do thám vệ tinh và khinh khí cầu do thám. 

Quả bóng Trung Quốc bị phát hiện và sau đó bị bắn hạ trên bầu trời Montana vừa rồi tham gia vào một nhiệm vụ rộng hơn nhằm thu thập các thông tin về ba cơ sở đặt tên lửa hạt nhân của Mỹ. "Những hình ảnh về cơ sở này có thể sẽ rất hữu ích cho Trung Quốc, vì nước này cũng đang xây dựng những cơ sở cho tên lửa đạn đạo", chuyên gian Frank Ledwidge nhấn mạnh.

Căn cứ của các khinh khí cầu này cũng phản ánh các ưu tiên của chương trình giám sát trên không của Bắc Kinh. Chúng được cất giữ và thả đi từ Hải Nam, một tỉnh đảo phía nam Trung Quốc, các quan chức Hoa Kỳ cho biết.

"Đó là địa điểm lý tưởng để tiến hành các nhiệm vụ do thám tại Đông Nam Á, nơi mà Trung Quốc đang muốn áp đặt ảnh hưởng của họ", chuyên gia Ho Ting "Bosco" Hung khẳng định. Các mục tiêu chiến lược với Bắc Kinh như Đài Loan, Philippines, Việt Nam hay Úc đều nằm cách không xa bờ đảo Hải Nam.

Rất khó để đánh giá mức độ thất bại của Bắc Kinh trong việc Washington phát hiện ra chương trình khinh khí cầu do thám bí mật này. Nhưng chắc chắn nó có nguy cơ làm suy yếu một trong những trụ cột của chương trình do thám trên không của Trung Quốc. Frank Ledwidge nhận định : "Rõ ràng là vụ này sẽ thúc đẩy phương Tây để mắt nhiều hơn đến loại phương tiện gián điệp trên không này".

Có thể Trung Quốc sẽ buộc phải tạm ngừng hoạt động bóng thám không này một thời gian. "Tất cả phụ thuộc vào việc Hoa Kỳ sẽ biết được gì khi phân tích các mảnh vỡ của quả khí cầu bị bắn rơi", chuyên gia Ho Ting "Bosco" Hung nhận định. Nếu các thông tin thu thập được giúp Washington hiểu được cụ thể về cách thức gián điệp Trung Quốc thu thập và truyền dữ liệu, Bắc Kinh sẽ phải xem lại các phương pháp để thích ứng với hoàn cảnh mới.

Trong kịch bản đó, toàn bộ chương trình do thám có thể bị ảnh hưởng, vì bóng thám không là một phần trong của chương trình do thám. Sau đó, sẽ cần phải xác định lại nhiệm vụ của các vệ tinh và gián điệp mạng. Một công việc có thể làm chậm lại các hoạt động gián điệp của Trung Quốc.

Hành trình của quả khí cầu cũng thể hiện thành công về mặt hình ảnh đối với các gián điệp Trung Quốc. Frank Ledwidge nhận định rằng họ đã thể hiện "sự sáng tạo của mình bằng cách kết hợp một phương pháp cũ với các công nghệ giám sát hiện đại". Đối với Washington thì đó là chiến dịch tồi tệ " bởi vì một khinh khí cầu đơn giản có thể tiếp cận một trong những địa điểm quân sự nhạy cảm nhất của họ và Mỹ gặp khó khăn để có cách phản ứng với mối đe dọa này", chuyên gia này nói thêm.

Như thế cũng đủ để gợi ý cho các quốc gia khác ? Ho Ting "Bosco" Hung ước tính, một trong những hậu quả của câu chuyện này có thể là các quốc gia "cũng quyết định bổ sung các khinh khí cầu do thám được tăng cường công nghệ trí tuệ nhân tạo hiện đại để cải thiện chất lượng hình ảnh".

(Theo france24.com)

Anh Vũ

Nguồn : RFI, 16/02/2023

************************

Bắc Kinh dọa trả đũa Mỹ về vụ bắn hạ khinh khí cầu Trung Quốc

Thùy Dương, RFI, 16/02/2023

Trong cuộc họp thường nhật, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Uông Văn Bân ngày 16/02/2023 cho biết Bắc Kinh sẽ tiến hành những biện pháp trả đủa các thực thể của Mỹ có liên quan đến vụ bắn hạ khinh khí cầu của Trung Quốc ngoài khơi bờ biển phía đông nước Mỹ, vì vụ này đã "làm suy yếu chủ quyền và an ninh của Trung Quốc".

Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Uông Văn Bân trong cuộc họp báo tại Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 13/02/2023. AP - Liu Zheng

Theo hãng tin AP, ông Uông Văn Bân nhấn mạnh Trung Quốc sẽ "kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia, các quyền hợp pháp và các lợi ích của mình", nhưng không cho biết chi tiết về các biện pháp đáp trả. Cũng trong cuộc họp báo, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc khẳng định các khinh khí cầu của Mỹ đã bay qua vùng trời Tân Cương, Tây Tạng và một số tỉnh khác ít nhất 10 lần.

Mặc dù Trung Quốc phủ nhận khinh khí cầu là của quân đội, nhưng họ vẫn chưa nói cơ quan chính phủ hay công ty nào phải chịu trách nhiệm về vụ khinh khí cầu xâm phạm không phận Mỹ. Trong khi đó, theo Reuters, một quan chức Mỹ ẩn danh hôm 15/02 cho biết khinh khí cầu Trung Quốc ban đầu bay về hướng đảo Guam và Hawaii, nhưng gió đã làm chệch hướng bay.

Trong khi đó Tokyo dự định xem xét lại quy trình xử lý khi có các vật thể bay xâm nhập trái phép vào không phận Nhật Bản. Hãng tin Kyodo nhắc lại là hiện giờ vũ khí chỉ được sử dụng để bắn hạ nếu các vật thể bay bị xem là một mối đe dọa trực tiếp và ngay tức thời.

Thùy Dương

Khinh khí cầu gián điệp : Hai người khổng lồ Mỹ-Trung so găng

Các báo Pháp hôm 06/02/2023 quan tâm đến việc bắn hạ khinh khí cầu dọ thám trên không phận Hoa Kỳ. Động thái này cho thấy đôi bên đã bước vào một cuộc chiến tranh lạnh mới, trong lúc Tập Cận Bình rất mong tan băng. Một giáo sư trường đại học Bắc Kinh cho rằng từ nay nếu cải thiện được quan hệ Mỹ-Trung lâu dài, sẽ gần như là phép lạ. Có thể Trung Quốc muốn trắc nghiệm khả năng phát hiện và cách xử lý của Mỹ.

Báo chí tiếng Hoa và tiếng Việt bày bán ở khu Chinatown, Los Angeles (Hoa Kỳ) ngày 05/02/2023 viết về vụ khinh khí cầu gián điệp của Trung Quốc. AP - Damian Dovarganes

Chiến tranh lạnh và nguy cơ xung đột nóng

Le Figaro trong bài "Khinh khí cầu dọ thám : Trung Quốc và Hoa Kỳ, hai gã khổng lồ so găng" nhận định, việc bắn hạ quả cầu gián điệp trên không phận Hoa Kỳ cho thấy đôi bên đã bước vào một cuộc chiến tranh lạnh mới.

Nỗ lực chinh phục ngoại giao của Tập Cận Bình đã như bong bóng xì hơi trên bọt sóng Đại Tây Dương, bị phi cơ tiêm kích Mỹ F22 Raptor tiêu diệt bằng một hỏa tiễn AIM-9X Sidewinder. Kết thúc thảm hại của khinh khí cầu dọ thám Trung Quốc, bị bắn rơi ngoài khơi Nam Carolina sau khi bay qua Bắc Mỹ, theo lệnh của ông Joe Biden, đã đánh gục chiến dịch quyến rũ - được chủ tịch Trung Quốc khởi động từ thượng đỉnh G20 ở Bali hồi tháng 11.

Cuộc khủng hoảng khinh khí cầu cho thấy tính chất khó khăn và sự mong manh của quan hệ Mỹ-Trung - đang căng thẳng nhất kể từ thập niên 60 - khơi dậy bóng ma một cuộc xung đột nóng trong cuộc chiến tranh lạnh mới này. Việc hoãn lại chuyến thăm dự kiến hôm nay của ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken làm tắt ngấm hy vọng của Trung Quốc. Giáo sư Thi Ân Hoằng (Shi Yinhong) của đại học Bắc Kinh cho rằng : "Mối quan hệ quá dễ tổn thương để có thể chịu được một cú đòn. Từ nay, nếu cải thiện được lâu dài sẽ gần như là phép lạ".

Khó có việc hai khinh khí cầu cùng bay lạc

Tuy Trung Quốc cố cãi là khinh khí cầu chỉ vô tình trôi sang, nhưng Lầu Năm Góc không thể tin nổi vì vật thể này sau khi bay trên bầu trời Alaska và Canada, đã quay lại bang Montana của Mỹ, nơi có các kho chứa hỏa tiễn nguyên tử đạn đạo liên lục địa LG-30G Minuteman III. Le Figaro cho rằng chuyến du hành của khí cầu chứa đầy thiết bị gián điệp cho thấy quyết tâm thách thức Mỹ, khi Bắc Kinh muốn tăng gấp bốn lần số đầu đạn nguyên tử từ nay đến 2035.

Theo Bắc Kinh, khinh khí cầu thuộc về một công ty tư nhân chỉ dùng vào mục đích khoa học, đã bị lạc sang. Giáo sư Julien de Troullioud de Lanversin, đại học Khoa học Công nghệ Hồng Kông (HKUST) phản bác, nếu vậy đã phải lên tiếng ngay, vả lại còn có quả cầu khác ở Châu Mỹ la-tinh. Khó có việc cả hai khinh khí cầu thương mại hay khí tượng cùng một lúc bay lạc. Chuyên gia Blake Herzinger của American Enterprise Institute cũng không cho rằng đây chỉ là sự cố.

Đôi bên cùng căng thẳng

Hình ảnh hỏa tiễn Mỹ bắn hạ khinh khí cầu Trung Quốc được Le Figaro cho là tiền lệ nguy hiểm, khi hai đại cường quân sự vẫn đang căng thẳng về Đài Loan và Biển Đông. Dư luận Hoa lục vốn được nuôi dưỡng bằng tuyên truyền dân tộc chủ nghĩa, tức giận. Tại Washington, đảng Cộng hòa phẫn nộ trước "mối đe dọa Trung Quốc", làm giảm khả năng ngoại giao của Dân Chủ.

Quan hệ Mỹ-Trung đã vượt qua được một số sự kiện, như vụ thả bom trúng đại sứ quán Trung Quốc ở Belgrade năm 1999, vụ va chạm giữa hai chiến đấu cơ ở Hải Nam năm 2003. Hai cuộc khủng hoảng này được dàn xếp nhờ ngoại giao hậu trường, lúc đó Trung Quốc chưa phải là địch thủ số một của Hoa Kỳ. Còn giờ đây hai bên chỉ nói chuyện ở mức tối thiểu, coi bên kia là mối đe dọa cho lợi ích chiến lược của mình.

Tình hình còn có thể căng thẳng hơn trong những tháng tới, khi tân chủ tịch Hạ Viện Kevin McCarthy thăm Đài Loan. Giáo sư Đinh Thụ Phạm (Arthur Ding), đại học Chính trị Đài Bắc cho rằng "Tập Cận Bình biết rằng chiến tranh với Đài Loan nhiều rủi ro, làm phương hại đến tham vọng phục hưng của ông ta". Nhưng theo Le Figaro, rất có thể xảy ra đánh giá sai lầm do thiếu trao đổi thường xuyên với đối thủ.

Trung Quốc muốn trắc nghiệm phản ứng của Mỹ ?

Cũng về sự kiện này, thông tín viên Le Figaro tại New York cho biết theo phía Mỹ, cách phân bua của Trung Quốc không logic, và đặt ra câu hỏi về ý đồ của Bắc Kinh. Chính quyền Joe Biden coi đây là sự chủ ý khiêu khích của Trung Quốc, và xử lý mạnh tay, cho dù chậm trễ. Chiếc khinh khí cầu ở độ cao 19.000 mét đã bay xuyên qua cả Châu lục, trước khi lơ lửng phía trên Đại Tây Dương, cho đến lúc 14 giờ 39 phút thứ Bảy 04/02 mới bị chiến đấu cơ từ căn cứ không Langley (Virginia) bay lên bắn hạ. Về mặt chính thức, nhằm tránh thiệt hại dân sự, nhưng về chính trị để khỏi bị chỉ trích là để yên cho công cụ gián điệp này.

Trước đó đã có ba vụ tương tự, hai trong thời Donald Trump và một trong nhiệm kỳ Joe Biden, nhưng chưa bao giờ ở lâu đến thế (từ ngày 27/01). Đây chỉ là sự kiện mới nhất trong một chuỗi dài những hoạt động xâm nhập của quân đội Trung Quốc, từ khi vệ tinh Mỹ phát hiện một địa điểm sản xuất khinh khí cầu tầng bình lưu tại Tân Cương năm 2020. Trước đó khinh khí cầu Trung Quốc đã xuất hiện tại Nhật Bản tháng 6/2020 rồi tháng 9/2021, tại Ấn Độ tháng 1/2022. Đến ngày 14/02/2022, Mỹ đã cho F-22 xuất kích sau khi có cảnh báo do phát giác một khinh khí cầu phía trên đảo Kauai, nơi chứa các hỏa tiễn đạn đạo liên lục địa Pacific Missile Range Facility (PMRF). Ngày 20/12/2022, một khinh khí cầu khác lại bay phía trên Philippines. Khi đó Manila, đồng minh thân cận của Washington vừa thỏa thuận về 9 căn cứ Mỹ gần Đài Loan.

Hiện Mỹ đang tổ chức trục vớt ngoài khơi Myrtle Beach trong chu vi 11 km2 để thu thập tối đa những thiết bị từ khinh khí cầu bị bắn hạ, với sự tham gia của FBI, như trong trường hợp máy bay rơi, để biết rõ ý đồ của Bắc Kinh. Ông Julien de Troullioud de Lanversin cho biết, khinh khí cầu bay chậm và thấp hơn vệ tinh, nên có thể chụp được nhiều ảnh dưới nhiều góc độ khác nhau và độ phân giải cao hơn.

Le Monde dẫn một nguồn tin quân sự nói thêm, so với vệ tinh di chuyển mỗi 90 phút, gởi khinh khí cầu gián điệp lên độ cao từ 20 đến 100 kilomet (Higher Airspace Operation – HAO) có ưu điểm là ở yên được lâu hơn, tha hồ quan sát bằng thiết bị sợi quang hay điện từ. Nhất là khoảng không gian này chưa có quy phạm hay thỏa thuận quốc tế nào. Nhưng liệu có ích gì trong bối cảnh khủng hoảng ngoại giao ? Nhà nghiên cứu trên cho rằng ý định thực sự của Trung Quốc là nhằm trắc nghiệm khả năng phát hiện và cách xử lý của Mỹ.

Kiev mong gia nhập EU để không còn sợ bị xâm lăng

Liên quan đến Ukraine, xã luận của Le Monde cho rằng Liên Hiệp Châu Âu (EU) cần tăng tốc để có thể đón nhận Kiev làm thành viên. Việc cựu thủ tướng Anh Boris Johnson, kiến trúc sư Brexit lại đứng ra vận động kết nạp Ukraine vào EU giống như chuyện nằm mơ, nhưng trường hợp Ukraine vượt qua cả nghịch lý. Chuyến đi quan trọng mới đây của các nhà lãnh đạo EU đến thủ đô Kiev đang trong chiến tranh đã tái khẳng định mối liên hệ bền chặt, với sự hiện diện của 15 ủy viên và 50 tỉ euro viện trợ từ một năm qua. Nhưng người Ukraine không chỉ muốn thắng cuộc chiến do Nga khởi sự, họ muốn không còn lo sợ bị xâm lăng !

Theo tờ báo, ý định hướng về Châu Âu của Ukraine không phải mới đây. Chính vì cựu tổng thống Viktor Ianoukovitch từ chối ký kết dưới áp lực của Moskva nên mới có cuộc cách mạng Maidan năm 2013. Ông ta bị lật đổ, chạy trốn qua Nga, Vladimir Putin bèn trả đũa bằng việc chiếm Crimea và can thiệp vào Donbass. Người Ukraine đã phải trả giá cho ý định gia nhập Liên Hiệp Châu Âu từ 10 năm qua.

Tiến trình kết nạp rất phức tạp nên các nhà lãnh đạo EU từ chối đưa ra lịch trình cụ thể. Tuy nhiên cũng không thực tế nếu cứ để việc này mãi mù mờ. Le Monde cho rằng EU cần hỗ trợ Kiev trong công cuộc chống tham nhũng, hủy bỏ hệ thống tài phiệt và cải cách tư pháp. Bối cảnh đặc thù của Ukraine cần phải có nhịp độ đặc thù.

Israel có thể trao cho Ukraine hệ thống lá chắn "Vòm Sắt" ?

Về cuộc chiến ở Ukraine, Les Echos cho biết "Israel có thể quyết định hỗ trợ quân sự cho Kiev". Từ đầu cuộc xâm lăng, Israel vẫn viện trợ nhân đạo, nhưng tránh chuyển giao vũ khí. Việc Iran đứng về phía Nga, dấn sâu vào cuộc xung đột dường như làm thay đổi tình thế. Trong thời chiến, khó thể không chọn phe, nhưng đó là điều mà Israel vẫn cố gắng thực hiện. Tình trạng này có thể diễn biến khác đi.

Nhân chuyến thăm Pháp và hội đàm với tổng thống Emmanuel Macron thứ Năm tuần trước, thủ tướng Benyamin Netanyahu khi trả lời đài LCI đã cho biết ông "cân nhắc" khả năng cung ứng vũ khí cho Ukraine, nhất là hệ thống lá chắn chống hỏa tiễn Vòm Sắt, và giữ khoảng cách với Vladimir Putin. Ông Netanyahu cũng thận trọng nói rằng không có hứa hẹn cụ thể nào, nhấn mạnh nước ông không muốn đối đầu trực tiếp với Nga - quốc gia mà cho đến nay Israel vẫn chia sẻ không phận ở Syria để phá hủy các vị trí quân sự của Iran tại đây. Israel linh hoạt hơn vì bối cảnh đã thay đổi.

Trước hết, Nga sử dụng các drone của Iran tại Ukraine ; tiếp đến, viễn cảnh hiệp ước nguyên tử Iran hiện không được bàn đến ; và cuối cùng, Nga ít hiện diện ở Syria hơn trước. Moskva buộc phải đưa một số lực lượng không quân và binh lính từ Syria sang chiến trường Ukraine. Chuyên gia David Khalfa của Quỹ Jean-Jaurès nhấn mạnh đến hệ quả : "Nga không thể mở thêm mặt trận thứ hai ở Syria chống lại Israel". Và "Sự can thiệp của Iran vào một cuộc chiến tranh ở Châu Âu là một bước ngoặt chiến lược, phân bố lại bàn cờ, giúp ông Netanyahu có thể hy vọng củng cố một mặt trận chống Iran". 

Benyamin Netanyahu nói rằng tổng thống Emmanuel Macron cũng có cùng quan điểm là cần phải có biện pháp chung để ngăn cản Iran chế tạo bom nguyên tử. Mối đe dọa sống còn đối với Israel, nay cũng hiển hiện hơn với Châu Âu. Trên thực tế, quan hệ quân sự giữa Israel và Ukraine dần dà đã âm thầm siết chặt lại. Cuối tháng 11/2022, một đoàn đại biểu quân đội Ukraine đã sang thăm Israel, và khoảng 100 cựu quân nhân Israel đào tạo cho Ukraine về chiến tranh đô thị. Tel Aviv cung cấp tin tức về các drone Iran cũng như ảnh vệ tinh về các vị trí đóng quân của Nga, và Mỹ đã lấy 150.000 quả đạn trong kho ở Israel để tặng cho Ukraine.

Covid : Người dân Trung Quốc cố kéo cha mẹ ra khỏi móng vuốt thần chết

Quay lại với Trung Quốc, Les Echos có bài phỏng vấn độc quyền nhà văn Phương Phương (Fang Fang), tác giả Nhật ký Vũ Hán ghi lại cuộc sống, sự chết chóc, tình trạng hỗn loạn tại Vũ Hán, đô thị đầu tiên trên thế giới bị phong tỏa vì đại dịch Covid. Cuốn nhật ký trên mạng được nhiều triệu người đọc ở Hoa lục trước khi xuất bản tại phương Tây, khiến nhà văn bị cáo buộc là "phản quốc".

Ngay từ đầu, bà Phương Phương đã tỏ ra hoài nghi về các biện pháp "diệt trừ" con virus, khi nhớ lại phong trào "Đả ma tước vận động" do Mao phát động hồi thế kỷ trước nhằm tiêu diệt bốn loài là chim sẻ, ruồi, muỗi, chuột. Lúc đó còn ở tuổi thiếu niên, bà đã tham gia chiến dịch diệt ruồi nhưng đến nay những loại này vẫn không biến mất. Hai năm đầu "zero Covid" người dân còn chịu đựng được, đến năm thứ ba thì ngày nào cũng bị xét nghiệm, liên tục có những khu phố, thành phố bị phong tỏa, bệnh viện và nhà thuốc không được bán thuốc cảm. Nhà văn hiểu rằng chủ trương này không thể kéo dài.

Sau khi Bắc Kinh đột ngột dỡ bỏ phong tỏa, từ một tháng qua, ngày nào bà cũng đọc được cáo phó, hoặc được trực tiếp báo tin : nhiều người chết vì không có thuốc. Một câu nói được chia sẻ rộng rãi trên internet : "Trên toàn Trung Quốc, người dân phải chiến đấu để kéo cha mẹ ra khỏi móng vuốt của thần chết". Nhà văn cho biết cuộc sống của bà vẫn bình thường, nhưng bà không được tham gia bất kỳ sự kiện văn chương nào tại Hoa lục, không được đăng báo, ra sách, kể cả tái bản những tác phẩm cũ. Đó là một sự trừng phạt khủng khiếp đối với người viết văn.

Thụy My