Thông Luận

Libya : Quốc tế kêu gọi Haftar ngưng tấn công vào Tripoli (RFI, 06/04/2019)

Cộng đồng quốc tế kêu gọi lực lượng của thống chế Khalifa Haftar ngưng cuộc tấn công vào Tripoli, vào lúc mà các trận giao tranh ở phía nam thủ đô Libya giữa lực lượng này với quân chính phủ Fayez al-Sarraj gây lo ngại về nguy cơ xung đột lan rộng.

Thiếc xa của lực lượng Quân đội Quốc gia Libya của thống chế Haftar bị tịch thu ở Zawiyah phía tây Tripoli. Ảnh ngày 5/04 2019. Reuters/Hani Amara

Hôm qua, 05/04/2019, tại Pháp, Ngoại trưởng của 7 nước công nghiệp hàng đầu trong nhóm G7 đã thúc giục các phe ở Libya ngưng ngay các hoạt động quân sự về phía Tripoli, vì những hoạt động này gây cản trở cho tiến trình chính trị mà Liên Hiệp Quốc đang tiến hành ở Libya. Các Ngoại trưởng G7 nhấn mạnh : "Không thể có giải pháp quân sự cho xung đột ở Libya".

Cũng trong ngày hôm qua, Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, được triệu tập khẩn cấp, đã kêu gọi lực lượng Quân đội Quốc gia Libya của thống chế Haftar ngưng mọi chiến dịch quân sự về phía thủ đô Tripoli. Về phần tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres, hôm qua ông đã gặp thống chế Haftar tại Bengazi ( miền đông Libya ), sau khi đã tiếp xúc với lãnh đạo Chính phủ đoàn kết dân tộc Fayez al-Sarraj vào hôm trước tại Tripoli. Tuyên bố tại sân bay trước khi rời Libya, lãnh đạo Liên Hiệp Quốc đã bày tỏ mối "quan ngại sâu sắc" của ông về tình hình tại nước này, nhưng vẫn hy vọng là có thể tránh một cuộc đối đầm đẫm máu tại Tripoli và vùng phụ cận.

Hôm thứ năm vừa qua, thống chế Khalifa Haftar đã ra lệnh cho lực lượng của ông tiến chiếm thủ đô Libya, hứa sẽ không đụng đến thường dân, các định chế của nhà nước và người nước ngoài. Lực lượng bảo vệ Tripoli, gồm các đội dân quân trung thành với Chính phủ Đoàn kết Dân tộc, cũng như các nhóm vũ trang ở thành phố Misrata ( miền tây Libya ) đã tuyên bố sẳn sàng ngăn chận đà tiến của lực lượng thống chế Haftar.

Kể từ chế độ Kadhafi sụp đổ năm 2011, Libya đã rơi vào hỗn loạn với việc hình thành nhiều lực lượng dân quân, cũng như hai lực lượng tranh nhau quyền lãnh đạo đất nước : Chính phủ Đoàn kết Dân tộc của Fayez al-Sarraj, được quốc tế công nhận và Quân đội Quốc gia Libya của thống chế Haftar, hiện đang kiểm soát miền đông Libya.

Thanh Phương

******************

Xung đột ở Libya : Anh Quốc kêu gọi Hội Đồng Bảo An họp khẩn (RFI, 05/04/2019)

Mỹ, Pháp, Anh, Ý và Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất hôm 04/04/2019 kêu gọi "các bên" trong cuộc xung đột ở Lybia làm giảm ngay lập tức căng thẳng tại nước này, trong bối cảnh có nguy cơ xảy ra đối đầu quân sự mới đẩy đất nước vào cảnh hỗn loạn. Riêng nước Anh còn kêu gọi Hội đồng bảo An khẩn cấp tổ chức họp kín vào hôm nay 05/04 để bàn về tình hình Libya.

Không ảnh chụp một đoàn xe quân sự trên một con đường của Libya, ngày 04/04/2019 Reuters TV via Reuters

Trong một thông cáo chung được bộ Ngoại Giao Mỹ phát đi, chính phủ các nước Mỹ, Pháp, Anh, Ý và Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất cứng rắn phản đối giải pháp quân sự cho cuộc xung đột ở Libya. Thông cáo trên được đưa ra trong bối cảnh hôm qua tướng Khalifa Haftar, tư lệnh lực lượng mà ông tự phong Quân Đội Quốc Gia ANL ở miền đông đã ra lệnh cho các đơn vị tiến về hướng thủ đô Tripoli ở miền tây, nơi đặt trụ sở của Chính phủ đoàn kết dân tộc GNA do M.Sarraj lãnh đạo.

Theo tin mới nhất, các lực lượng thân chính phủ Libya hôm nay đã đẩy lui các đội quân của tướng Khalifa Haftar. AFP trích dẫn một nguồn tin theo đó hàng trăm binh lính của Quân Đội Quốc Gia ANL đã bị bắt giữ, nhiều xe cơ giới bị tịch thu.

Từ khi lãnh đạo Libya Kadhafi bị lực lượng nổi dậy giết chết vào năm 2011, đất nước Libya rơi vào tình trạng căng thẳng, với sự đối đầu của nhiều lực lượng dân quân. Chính phủ của M.Sarraj được cộng đồng quốc tế công nhận. Trong khi đó, từ năm 2015, tướng Khalifa Haftar tìm cách giành quyền lãnh đạo đất nước.

Thùy Dương

Mattis trông đợi sự hiện diện dân sự lớn hơn của Mỹ ở Syria (VOA, 30/12/2017)

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis hôm thứ Sáu cho biết ông trông đợi sẽ nhìn thấy một sự hiện diện dân sự Mỹ lớn hơn tại Syria, bao gồm các nhà thầu và các nhà ngoại giao, khi cuộc chiến chống lại những kẻ chủ chiến Nhà nước Hồi giáo gần đến hồi kết và trọng tâm chuyển sang việc tái thiết và bảo đảm những kẻ chủ chiến không quay trở lại.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis nói trọng tâm ở Syria giờ chuyển sang việc tái thiết và bảo đảm những kẻ chủ chiến Nhà nước Hồi giáo không quay trở lại.

Mỹ có khoảng 2.000 binh sĩ ở Syria chiến đấu chống lại Nhà nước Hồi giáo. Những phát biểu của ông Mattis có phần chắc sẽ khiến Tổng thống Syria Bashar al-Assad tức giận. Ông Assad trước đây gọi quân đội Mỹ là "những kẻ xâm lược bất hợp pháp".

"Những gì chúng tôi sẽ làm là chuyển từ điều tôi gọi là tiến công, chuyển từ phương sách chiếm đất mang tính tiến công sang ổn định hóa... bạn sẽ thấy nhiều nhà ngoại giao Mỹ trên thực địa hơn", ông Mattis nói.

Trước đó ông đã nói rằng các lực lượng của Mỹ sẽ ở lại Syria chừng nào các chiến binh Nhà nước Hồi giáo còn muốn chiến đấu và ngăn chặn "ISIS 2.0" quay trở lại.

Đây là lần đầu tiên ông nói sẽ có sự gia tăng các nhà ngoại giao tại một số nơi ở Syria chiếm lại được từ những kẻ chủ chiến Nhà nước Hồi giáo.

"Khi bạn đưa vào nhiều nhà ngoại giao hơn, họ sẽ nỗ lực phục hồi các dịch vụ như lúc đầu, họ sẽ mang vào các nhà thầu, đại loại như vậy", ông nói.

Các nhà thầu và các nhà ngoại giao cũng sẽ xem xét huấn luyện các lực lượng địa phương tháo dỡ các thiết bị nổ tự chế và nắm giữ lãnh thổ để giúp bảo đảm rằng Nhà nước Hồi giáo không tái chiếm lãnh thổ.

"Đó là một nỗ lực để tiến tới sự bình thường và việc này cần nhiều sự hỗ trợ", ông Mattis nói. Không rõ sẽ có bao nhiêu nhà ngoại giao Mỹ phục vụ ở Syria và khi nào thì bắt đầu. Mỹ đã đình chỉ quan hệ ngoại giao với Syria do cuộc nội chiến.

Lực lượng của ông Assad, được yểm trợ bởi không lực của Nga và dân quân được Iran hậu thuẫn, đã tái lập quyền kiểm soát phần lớn lãnh thổ Syria trong suốt hai năm qua.

Liên minh do Mỹ lãnh đạo chống Nhà nước Hồi giáo ở Syria đã nhiều lần nói rằng họ không có chủ đích đánh nhau với lực lượng của ông Assad, mặc dù Washington muốn ông ta từ chức.

Khi được hỏi liệu lực lượng chính phủ Syria có thể làm gián đoạn kế hoạch của Mỹ hay không, ông Mattis nói : "Đó có thể sẽ là một sai lầm".

*********************

2017 : Daesh bị thảm bại, nhưng cuộc chiến chống khủng bố vẫn tiếp diễn (RFI, 29/12/2017)

Năm 2017 kết thúc với sự kiện đáng chú ý : tổ chức Nhà nước Hồi giáo bị thảm bại trên chiến trường.

Lực lượng Dân Chủ Syria chiến thắng ở Raqqa, 'thủ phủ' tự phong của Daesh. Reuters/Erik De Castro

Tại Iraq và Syria, Daesh mất gần như toàn bộ các lãnh thổ mà chúng đã chiếm được trước đây. Liên quân quốc tế và quân đội các nước có liên quan có thể tự hào về chiến thắng này, nhưng nhiều chuyên gia cảnh báo, Daesh tuy thất trận, mất lãnh thổ, nhưng cuộc chiến chống khủng bố vẫn còn lâu mới kết thúc.

Trong suốt năm 2017, Daesh đã liên tục hứng chịu thất bại. Tại Iraq, sau 9 tháng giao tranh dữ dội, quân đội và lực lượng dân quân tự vệ Shia dưới sự hỗ trợ của liên quân quốc tế chống thánh chiến khủng bố do Hoa Kỳ dẫn đầu đã đẩy lui được quân Daesh ra khỏi Mossoul, thành phố lớn thứ hai của Iraq.

Tình hình ở Syria cũng tương tự. Liên quân chống khủng bố dựa vào Lực Lượng Dân Chủ Syria FDS do người Kurdistan chiếm đa số cũng đã xua đuổi được quân thánh chiến ra khỏi Raqqa, thủ phủ tự phong của tổ chức Nhà nước Hồi giáo.

Các cuộc giao tranh khốc liệt tại hai thành phố lớn này đã để lại hậu quả to lớn : Thiệt hại nhân mạng ước tính lên đến hàng ngàn người và những gì phe thắng có được là những bãi chiến trường đổ nát.

Đương nhiên, mất lãnh thổ, nhóm Tổ chức Nhà nước Hồi giáo đã bị tước đi các cơ sở hạ tầng và các nguồn tài chính (chủ yếu dựa vào khai thác dầu hỏa), những yếu tố cơ bản cho phép Daesh tự phong "Nhà nước". Đó cũng là những nguồn tài chính chủ chốt cho phép quân khủng bố gieo rắc kinh hoàng tại Châu Âu trong những năm qua.

Dù vậy, các chuyên gia cảnh báo Daesh tuy "thua trận" nhưng chưa "thua cuộc chiến". Nhiều khu vực trên địa cầu vẫn chưa thoát khỏi mối hiểm họa thánh chiến, bất kể đó là Libya, Syria, Iraq, Sahel hay Afghanistan…

Hơn nữa, cuộc chiến mà Daesh tuyên chiến với thế giới tự do thông qua các hành động khủng bố vẫn dai dẳng. Phương pháp hèn hạ tấn công vào người dân vô tội, thông qua những "con sói đơn độc" làm cho việc dự phòng thêm khó khăn, nhất là tại các quốc gia dân chủ.

Như nhận định của chuyên gia Romain Caillet được RFI trích dẫn, tuy mất lãnh thổ nhưng Daesh "vẫn còn dự án, còn hệ tư tưởng và một bộ phận quân thánh chiến" và "bản thân tổ chức Nhà nước Hồi giáo đã dự đoán trước kết quả này".

Ông lưu ý rằng có một sự chuyển dịch tư tưởng giữa Daesh và al-Qaida : "Lúc ban đầu, khi một số thanh niên Pháp, Nga, Tunisia hay Saudi Arabia tham gia thánh chiến tại Syria, tổ chức Nhà nước Hồi giáo lúc ấy là một nhóm khủng bố mang tính khu vực và al-Qaida là một tổ chức xuyên quốc gia. Giờ đây, vào lúc các nhánh al-Qaida địa phương ngày càng xích lại gần hơn với tư tưởng quốc gia, thì Daesh lại chiếm lấy vị trí xuyên quốc gia của al-Qaida, dấn thân vào một cuộc chiến toàn diện chống cả thế giới".

Minh Anh

*******************

Syria : Phe nổi dậy rút khỏi các căn cứ cuối cùng sát biên giới với Lebanon (RFI, 28/12/2017)

Một góc thủ đô Damascus, Syria. (Ảnh minh họa)LOUAI BESHARA/AFP

Quân đội chính phủ Syria và lực lượng nổi dậy vừa đạt thêm một thỏa thuận mới, theo đó các chiến binh nổi dậy sẽ từ bỏ các vị trí cuối cùng tại khu vực biên giới Lebanon-Syria.

Từ Beyrut, sáng hôm nay, 28/12/2017, thông tín viên Paul Khalifeh cho biết cụ thể :

Kết thúc chiến dịch khởi sự từ ngày 28/09, quân đội Syria đã lấy lại được một phần lớn vùng, vốn do quân nổi dậy và thánh chiến kiểm soát, ở phía tây nam thủ đô Damascus, tại tam giác chiến lược nằm giữa tỉnh miền nam Qneitra, biên giới Lebanon và cao nguyên Golan của Syria, bị Israel chiếm giữ.

Quân đội chính phủ đã chiếm lại được từ 80 đến 120 cây số vuông, nằm trong tay các lực lượng nổi dậy, và thánh chiến từ năm 2012. Các nguồn tin từ đối lập thừa nhận bước tiến của quân đội Syria, trong những ngày gần đây, đã kiểm soát được thêm một loạt ngọn đồi. Quân đội Damascus đã đẩy lùi phe nổi dậy tại căn cứ địa cuối cùng của họ tại Beit-Jin, trên sườn núi Hermon, ngọn núi cao 2.800 mét, nằm ở vùng biên giới giữa Lebanon và Syria. Phần cực nam của dãy núi này nằm dưới sự kiểm soát của Israel kể từ năm 1967.

Bị mất đất và nhiều tuyến đường tiếp liệu, phe nổi dậy cuối cùng đã chấp nhận đề nghị sơ tán, mà quân đội Syria đưa ra. Các chiến binh nổi dậy sẽ dời đến tỉnh Idleb, phía bắc, và tỉnh Deraa, phía nam.

Nếu cuộc sơ tán nói trên diễn ra như dự kiến, phe nổi dậy sẽ không còn một vị trí nào tại vùng biên giới Syria và Lebanon. Dự án của Israel tạo một vùng đệm dọc cao nguyên Golan, để đẩy lùi lực lượng vũ trang Hezbolah của Lebanon, sẽ không thể trở thành hiện thực".

Trên thực địa, liên quan đến lực lượng thánh chiến Hồi giáo đang tiếp tục bị đẩy lùi ở khắp nơi, tướng Anh Felix Gedney – một chỉ huy của liên minh quốc tế do Hoa Kỳ đứng đầu - tối qua tuyên bố liên quân "không có ý định" tấn công vào tàn quân Daesh hiện diện tại các khu vực do chính quyền Damascus kiểm soát. Theo liên quân, hiện Daesh còn khoảng 1.000 chiến binh ở Iraq và Syria.

Còn tại Moskva, tổng thống Nga Vladimir Putin hôm nay tham dự lễ trao tặng huân huy chương cho hàng trăm quân nhân, tham gia chiến dịch quân sự tại Syria. Ông Putin biểu dương vai trò "đặc biệt quan trọng" của nước Nga trong cuộc chiến chống Daesh tại Syria, kết thúc với thắng lợi. Giữa tháng 12, Nga thông báo rút một phần lớn các lực lượng, được triển khai tại Syria từ tháng 9/2015, để hậu thuẫn chế độ Damascus.

Pháp kêu gọi Saudi Arabia ngừng phong tỏa Yemen

Trong lúc chiến sự lắng xuống tại Syria, bạo lực tiếp tục dữ dội ở nước láng giềng Yemen. Hôm qua, thêm gần 70 thường dân thiệt mạng trong một cuộc không kích của liên quân quốc tế - do Saudi Arabia đứng đầu – chống lại quân nổi dậy Houthi, theo một điều phối viên nhân đạo Liên Hiệp Quốc có mặt tại chỗ.

Cũng hôm qua, theo phủ tổng thống Pháp, tổng thống Emmanuel Macron đã kêu gọi quốc vương Saudi Arabia Salmane "dỡ bỏ hoàn toàn phong tỏa" đối với Yemen, quốc gia hơn 26 triệu dân, hiện đang nằm trong "tình trạng khủng hoảng nhân đạo" nghiêm trọng nhất thế giới, theo nhiều cơ quan Liên Hiệp Quốc. 80% dân thường nước này phụ thuộc vào trợ giúp quốc tế về y tế, nước và thực phẩm. Hơn một triệu người là nạn nhân của dịch tả.

Tổng thống Pháp nhấn mạnh là "không có giải pháp quân sự cho xung đột tại Yemen" và kêu gọi hai bên xung đột trở lại bàn đàm phán.

Trọng Thành

Hòa bình tại vùng Cận Đông thêm xa vời vì Donald Trump (RFI, 06/12/2017)

Khi loan báo việc công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, tổng thống Mỹ Donald chỉ công nhận một tình trạng đã tồn tại trong thực tế, nhưng hành động này có nguy cơ làm đổ vỡ tiến trình hòa bình mà chính quyền của ông đang muốn thúc đẩy, thậm chí càng làm cho vùng Cận Đông bùng nổ trở lại.

Cờ Mỹ và Israel trước đại sứ quán Hoa Kỳ tại Tel Aviv, ngày 05/12/2017 - Reuters

Theo ghi nhận của hãng tin Mỹ AP, hiện nay, Nhà nước Do Thái đã mặc nhiên chiếm hữu Jerusalem và chọn nơi này làm thủ đô của mình. Văn phòng của thủ tướng Israel Netanyahu, nhiều định chế Nhà nước như Quốc Hội, Toà Án Tối Cao hay bộ Ngoại Giao đều đã đặt trụ sở tại đấy. Khi đến thăm Israel, tất cả các lãnh đạo thế giới đều lập tức đến Jerusalem để tiếp xúc với các quan chức Israel.

Thế nhưng, việc Mỹ công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel lại mang một ý nghĩa biểu tượng sâu sắc, cho thấy rằng Hoa Kỳ thiên hẳn về phía Israel, đi ngược lại quan điểm chung của thế giới, vốn không hề công nhận việc Israel đơn phương chiếm đóng phần phía đông của thành phố này vào năm 1967, và cho rằng quy chế tối hậu của thành phố mà cả Israel lẫn Palestine đều muốn làm thủ đô của mình, phải được giải quyết thông qua đàm phán giữa hai bên liên quan.

Từ khi nhậm chức, Donald Trump đã cố thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình giữa Israel và Palestine, và đầu tư rất nhiều nỗ lực để đặt nền tảng cho một sáng kiến ​​hòa bình mà ông thường gọi là "thỏa thuận tối hậu". Con rể của ông đồng thời là cố vấn thân cận của ông là Jared Kushner đang cố thực hiện kế hoạch đó, trong lúc một phụ tá thân cận của ông là Jason Greenblatt, đã liên tục làm con thoi trong khu vực để đàm phán với Israel, Palestine và các nước Ả Rập khác.

Thế nhưng, Palestine đã từng cảnh báo rằng việc thay đổi quy chế của Jerusalem đồng nghĩa với việc phá vỡ những nỗ lực hòa bình mà Mỹ đang tiến hành, đồng thời lưu ý về nguy cơ dân Palestine biểu tình chống lại một quyết định bất công và thiên vị, với khả năng bạo động trở nên toàn diện.

Nguy cơ bạo động rất lớn vì lẽ cho đến nay, các vụ bạo động giữa người Palestine và Israel đều chủ yếu bắt nguồn từ vấn đề Jerusalem. Trong thời gian qua, các nhóm Hồi giáo cực đoan như Al Qaeda, Hezbollah hay Hamas đều dùng vấn đề Jerusalem để kích động tinh thần chống Israel và bài Mỹ.

Lãnh tụ phong trào Hồi giáo Palestine Hamas, Ismail Haniyeh, đã lên tiếng cảnh cáo rằng người Palestine khắp nơi sẽ không bỏ qua và sẽ dùng "mọi phương thức để bảo vệ lãnh thổ và thánh địa của mình".

Khi từ bỏ thái độ trung lập, ít ra là trên mặt hình thức, trong cuộc tranh chấp Israel-Palestine, tổng thống Trump cũng đã mặc nhiên đi ngược lại mong muốn chung của thế giới, và phớt lờ những khuyến cáo của các đồng minh Châu Âu hay Ả Rập.

Không được sự đồng tình của các nước Ả Rập, tiến trình hòa bình mà ông Trump muốn thúc đẩy bị cho là đã bị thất bại ngay từ trong trứng nước.

Theo các nhà phân tích, khi quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, đồng thời tiến đến việc di chuyển đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv qua Jerusalem, tổng thống Trump đã thực hiện một lời hứa lúc tranh cử, thỏa mãn giới cử tri đã ủng hộ ông, thế nhưng ông đã làm cho Mỹ bị cô lập thêm, và làm cho triển vọng hòa bình ở vùng Trung Đông thêm xa vời.

Trọng Nghĩa

***********************

Thế giới phản đối Donald Trump công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel (RFI, 06/12/2017)

Theo thông báo, vào lúc 18 giờ quốc tế ngày 06/12/2017, tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ thông báo một quyết định có thể làm đảo lộn tình hình Trung Đông. Nếu Washington dời sứ quán về Jerusalem hay công nhận thành phố thánh của ba tôn giáo lớn là thủ đô của Israel thì vai trò trọng tài của Mỹ tại lò lửa này xem như chấm dứt từ đây. Không riêng gì thế giới Hồi giáo, từ Đông sang Tây, quốc tế đồng loạt khuyến cáo tổng thống Mỹ. Câu hỏi đặt ra là Donald Trump lý giải như thế nào ?

Toàn cảnh khu Đền Thờ Núi (mầu vàng) và bức Tường Than Khóc tại khu phố cổ Jerusalem. (Ảnh chụp ngày 06/12/2017) Reuters

Từ Washington, thông tín viên Anne Corpet giải thích :

Theo giải thích của Nhà Trắng, thông báo này sẽ không làm thay đổi gì về vấn đề biên giới giữa Israel và Palestine cũng như quy chế của khu thánh địa đền thờ. Nói cách khác, Donald Trump sẽ không nói Jerusalem là "thủ đô thống nhất" của Nhà nước Do Thái bởi vì một nguồn tin của Nhà Trắng vào chiều hôm qua giải thích rằng tổng thống Trump thông hiểu khát vọng của người Palestine và ông lạc quan về viễn cảnh hai bên, Israel và Palestine, đạt được một hiệp định hoà bình.

Theo chính quyền Mỹ, tuyên bố Jerusalem là thủ đô của Israel chỉ là một động thái đơn giản nhìn nhận một thực tế bởi vì hầu hết các định chế, cơ quan của Israel đều tập trung ở thành phố thánh này. Mỹ không hề thay đổi chính sách. Một viên chức của Nhà Trắng đã tuyên bố như thế vào chiều hôm qua, dường như để làm giảm bớt tầm quan trọng hay hệ quả của thông báo này.

Làn sóng phản đối

Từ 24 giờ qua, cả thế giới lo ngại phản ứng của dân chúng Ả Rập cũng như của người Palestine. Nhiều tổ chức Palestine kêu gọi xuống đường. Tình hình căng thẳng được thấy rõ : bộ Ngoại Giao Mỹ cấm nhân viên đi lại ở Jerusalem và Cisjordanie.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hoàn toàn im lặng.

Chủ tịch Palestine, Mahmoud Abbas, trong cuộc điện đàm với tổng thống Mỹ, cảnh báo về hệ quả an ninh, hoà bình trong khu vực. trong khi đó, một đại diện của Cơ quan quyền lực Palestine ở Luân Đôn chỉ trích Mỹ "tuyên chiến với 1,5 tỷ tín đồ đạo Hồi".

Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson bay sang Bruxelles để thuyết phục Liên Hiệp Châu Âu ủng hộ nhưng gặp thái độ khước từ của 28 thành viên.

Ryad, đồng minh thân thiết của Mỹ, cảnh báo tổng thống Trump coi chừng "sự phẫn nộ" của người Hồi giáo. Ankara dự báo "nguy cơ bão lửa" trong lúc tổng thống Recep Erdogan thông báo triệu tập hội nghị các nước Hồi giáo ngày 13/12.

Trung Quốc lo ngại "bạo lực leo thang". Toà Thánh Vatican, qua tuyên bố của đức giáo hoàng, kêu gọi đến "sự khôn ngoan và thận trọng" nhắn nhủ các tác nhân tôn trọng "quy chế hiện trạng của Jerusalem, thánh địa của ba tôn giáo lớn Hồi giáo, Thiên Chúa Giáo và Do Thái Giáo".

Tú Anh

**********************

Donald Trump : 'Jerusalem là thủ đô Israel' (BBC, 06/12/2017)

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố từ nay Mỹ công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, đảo ngược chính sách của Mỹ nhiều thập niên qua.

Ông Trump nói Mỹ vẫn ủng hộ giải pháp hai nhà nước cho xung đột giữa Israel và người Palestine

Israel gọi đây là sự kiện "lịch sử" nhưng quốc tế chỉ trích mạnh mẽ.

Ông Trump nói Mỹ vẫn ủng hộ giải pháp hai nhà nước cho xung đột giữa Israel và người Palestine.

Nhưng ông nói việc công nhận thủ đô Israel là "bước đi phải làm từ lâu".

"Hôm nay, chúng tôi rốt cuộc thừa nhận điều rõ ràng : rằng Jerusalem là thủ đô Israel".

"Đây chỉ là thừa nhận thực tế. Đây cũng là điều đúng phải làm", ông Trump tuyên bố tại Nhà Trắng hôm 6/12.

Lãnh đạo người Palestine Mahmoud Abbas lên án, nói Mỹ không còn có thể là phía giúp đàm phán hòa bình.

Người Palestine xem Đông Jerusalem là thủ đô cho một nhà nước tương lai.

Theo hiệp định hòa bình Israel-Palestine 1993, quy chế của Jerusalem sẽ chỉ được bàn sau này.

Quốc tế lâu nay không công nhận chủ quyền của Israel với Jerusalem, và mọi quốc gia - kể cả Mỹ - vẫn đặt sứ quán ở Tel Aviv.

Tại Nhà Trắng hôm 6/12, ông Trump tuyên bố việc công nhận phù hợp với "lợi ích của Mỹ, và sự theo đuổi hòa bình giữa Israel và người Palestine".

Ông nói bộ ngoại giao Mỹ sẽ bắt đầu chuẩn bị chuyển sứ quán sang Jerusalem.

Phản ứng

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hoan nghênh tuyên bố và nói Israel biết ơn Tổng thống Trump.

Còn lãnh đạo người Palestine, ông Mahmoud Abbas, nói Jerusaelm là "thủ đô vĩnh cửu của nhà nước Palestine".

Phong trào Hồi giáo Hamas tuyên bố quyết định của ông Trump sẽ "mở ra cánh cửa địa ngục" cho lợi ích của Mỹ trong khu vực.

Thế giới Hồi giáo, kể cả những nước đồng minh của Mỹ, đã phản đối.

Vua Salman của Ả Rập Saudi nói việc này sẽ "khiêu khích người Hồi giáo toàn thế giới".

Thủ tướng Anh Theresa May nói bà không đồng tình với Mỹ, một quyết định mà bà nói "không có lợi cho triển vọng hòa bình khu vực".

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói Pháp không ủng hộ và kêu gọi bình tĩnh.

Kênh CNN của Mỹ dẫn nguồn "các viên chức cao cấp" nói rằng có sự chia rẽ trong cố vấn chính phủ Mỹ.

Theo các nguồn này, Bộ trưởng quốc phòng James Mattis, Giám đốc CIA Mike Pompeo và Ngoại trưởng Rex Tillerson không đồng tình. Nhưng Phó tổng thống Mike Pence, Đại sứ ở LHQ Nikki Haley và Đại sứ Mỹ ở Israel David Friedman ủng hộ việc công nhận.

*******************

Ý định của Trump về Jerusalem bị quốc tế phản ứng (VOA, 06/12/2017)

Ngoại trưởng Rex Tillerson nói chuyện với Vua Ả rập Xê- út Salman trước cuộc họp tại Riyadh, Ả rập Xê- út, ngày 22/10/2017.

Vua Saudi Arabia Salman nói với Tổng thống Mỹ, Donald Trump, là bất cứ quyết định nào "dời tòa đại sứ Mỹ tại Israel đến Jerusalem trước khi đạt được một giải pháp hòa bình lâu dài sẽ khơi dậy bức xúc trong người Hồi giáo, truyền thông nhà nước Saudi Arabia loan báo ngày 5/12.

Truyền thông nhà nước cho biết là Vua Salman đã nhận được điện thoại của Tổng thống Trump về những phát triển trong vùng và trên thế giới.

"Bất cứ quyết đoán nào của Tổng thống Mỹ về quyền sở hữu Hai Ngôi đền Thiêng liêng và bất cứ loan báo nào của Hoa Kỳ liên hệ đến tình hình Jerusalem trước khi đạt được một giải pháp lâu dài sẽ làm tổn hại đến những cuộc đàm phán và gia tăng căng thẳng trong khu vực", thông tấn xã nhà nước SPA cho biết.

Thông tấn xã này trích lời của Vua Salman nói rằng Saudi Arabia ủng hộ người dân Palestine và những quyền lịch sử của họ và xác định là "một bước nguy hiểm như vậy sẽ làm bùng lên cảm xúc mạnh mẽ của người Hồi giáo trên toàn thế giới vì vị thế của Jerusalem và đền al-Aqsa…"

Trong khi đó cũng vào ngày 5/12, Tổng thống Palestine, Mahmoud Abbas, thúc đẩy Đức Giáo Hoàng và các nhà lãnh đạo Nga, Pháp, và Jordan can thiệp chống lại ý định của ông Trump dời tòa đại sứ Mỹ tại Israel đến Jerusalem, phát ngôn viên của ông Abbas cho hay.

"Tổng thống Abbas lên tiếng sau khi điện đàm với Tổng thống Nga, Tổng thống Pháp, Đức Giáo Hoàng và Vua Abdullah của Jordan. Ông nói với các nhà lãnh đạo này là ông bác bỏ một động thái như vậy và ông yêu cầu những người này can thiệp để ngăn việc này không xảy ra", ông Nabil Abu Rdainah nói với Reuters.

Ông nói thêm ông Abbas không được thông báo về thời điểm của kế hoạch dời tòa đại sứ từ Tel Aviv đến Jerusalem.

********************

Quy chế Jerusalem : Liên Hiệp Châu Âu khuyến cáo Donald Trump (RFI, 05/12/2017)

Hoa Kỳ coi chừng "hệ quả nghiêm trọng" nếu tổng thống Mỹ Donald Trump xem Jerusalem là thủ đô của Israel và dời sứ quán Mỹ về thành phố này.

Khu phố cổ Jerusalem. Ảnh ngày 04/12/2017 - Reuters

Thông báo của văn phòng đại diện ngoại giao tối cao của Liên Hiệp Châu Âu công bố ngày 05/12/2017, kêu gọi "tập trung nỗ lực vực dậy tiến trình hòa bình giữa Israel và Palestine cũng như phải tránh những hành động làm tan vỡ tiến trình này".

Lời cảnh báo của Liên Hiệp Châu Âu trực tiếp nhắm vào tổng thống Mỹ Donald Trump vào thời điểm Nhà Trắng, trong tuần này, thông báo quyết định, có hay không, chuyển tòa đại sứ từ Tel Aviv về Jerusalem.

Sau phản ứng chống đối của chính quyền Palestine và các đồng minh Ả Rập, ngày 04/12/2017, tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã điện đàm với tổng thống Mỹ Donald Trump để bày tỏ "quan ngại". Từ năm 1995, sau khi Quốc hội Mỹ biểu quyết một đạo luật dời sứ quán về thành phố thánh mà Israel tuyên bố là "thủ đô", cứ sáu tháng một lần, lãnh đạo hành pháp Mỹ phải quyết định.

Theo AFP, giới phân tích dự đóan ông Trump sẽ chọn giải pháp trung dung : gián tiếp nhìn nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, nhưng đình hoãn quyết định dời tòa đại sứ.

Tổ chức Hợp Tác Hồi giáo OCI từ Riyad thông báo sẽ triệu tập "thượng đỉnh" nếu tổng thống Mỹ loan báo công nhận Jeusalem là thủ đô của Israel. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Erdogan, chủ tịch luân lưu của OCI đe dọa "cắt đứt quan hệ với Israel", nếu chuyện này xảy ra : "tổng thống Trump, Jerusalem là lằn ranh đỏ của người Hồi giáo".

Tú Anh

*********************

EU cảnh báo TT Trump định công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel (VOA, 05/12/2017)

Nhà ngoại giao hàng đầu của Liên Hiệp Châu Âu, Federica Mogherini, hôm thứ Ba 5/12 nói "cần phải tránh hoàn toàn bất kỳ hành động nào làm suy yếu" nỗ lực hòa bình nhằm thành lập hai nhà nước cho người Israel và Palestine, theo hãng tin Reuters.

Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson và bà Federica Mogherini, Nhà ngoại giao hàng đầu của Liên Hiệp Châu Âu, tại Brussels, Bỉ, ngày 5/12/2017.

Bà Mogherini phát biểu như vậy bên cạnh Ngoại trưởng Hoa Kỳ Rex Tillerson tại Brussels, trong khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đang cân nhắc việc công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel.

Bà Mogherini nói "cần tìm ra giải pháp thông qua đàm phán để giải quyết tình trạng cho Jerusalem như là thủ đô tương lai của hai nhà nước", và bà nhấn mạnh rằng EU ủng hộ nỗ lực mở lại các cuộc đàm phán hòa bình có ý nghĩa.

Bà nói rằng 28 bộ trưởng ngoại giao của EU sẽ cùng nhau thảo luận vấn đề này với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Brussels vào thứ Hai tới, sau đó sẽ có cuộc gặp tương tự với Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas vào đầu năm 2018.