 | Tổng quan: | 3249106 |
Ba ngày trước vòng một cuộc bầu cử tổng thống Pháp, Chủ nhật 23/04/2017, chủ đề tranh cử chiếm trang nhất hầu hết các báo. Để huy động tối đa sự ủng hộ của cử tri, các ứng cử viên "chính" đều chọn lập trường "chống lại hệ thống chính trị hiện hành", ở các mức độ khác nhau. Vì sao các ứng cử viên lại chọn chiến lược này ? Đó là chủ đề hồ sơ chính của Le Monde hôm nay, 20/04.
Một điểm bỏ phiếu bầu tổng thống Pháp, Saint Andre de La Roche, gần Nice, 10/04/2017. REUTERS/Eric Gaillard/File Photo
Tranh cử : Ngày J-3
Báo thiên hữu Le Figaro tập trung ủng hộ ứng cử viên François Fillon, với bài xã luận "Cơ hội cuối cùng ". Báo thiên tả Libération đưa lên trang nhất cuộc đối đầu giữa ứng viên phong trào Nước Pháp Bất Khuất Jean Luc Melenchon và ứng viên Mặt Trận Quốc Gia Marine Le Pen, với hàng tựa : "Cuộc chiến giành phiếu bầu công nhân ".
Le Monde ghi nhận một hiện tượng đặc biệt : vẫn còn đến hơn một phần tư cử tri còn lưỡng lự, chưa quyết định bỏ phiếu cho ai, trong bối cảnh mức độ ủng hộ dành cho 2 ứng cử viên được coi là dẫn đầu từ nhiều tháng nay – lãnh đạo Mặt Trận Quốc Gia cực hữu Marine Le Pen và người đứng đầu phong trào Tiến Bước không tả, không hữu Emmanuel Macron – lại đang có xu hướng suy giảm.
Khả năng cử tri "vắng mặt đạt mức kỷ lục ", và "tính bất trắc lớn chưa từng thấy" là đặc điểm của cuộc tranh cử tổng thống Pháp năm 2017 này, như nhận định của Le Monde. Theo các chuyên gia, với tỉ lệ ủng hộ hiện nay, theo các thăm dò dư luận, tất cả 4 ứng cử viên nhóm dẫn đầu đều có cơ hội lọt vào vòng hai.
Theo Le Monde, lập trường chống lại tầng lớp cầm quyền là quan điểm của ứng cử viên Jean Luc Melenchon "từ nhiều năm nay ", lãnh đạo Mặt Trận Quốc Gia Le Pen cũng tỏ rõ quan điểm "đứng về phía dân chúng chống lại giới tinh hoa ". Cựu thủ tướng Fillon và cựu Bộ trưởng kinh tế Macron cũng tham gia vào cuộc đấu này trong những tháng gần đây, lên án đối thủ là "người của hệ thống ".
"Hệ thống, cái bung xung của kỳ tranh cử ", một bài viết trong hồ sơ nói trên của Le Monde mở đầu với cuộc tranh luận trên truyền hình giữa ứng cử viên Macron và thượng nghị sĩ Bruno Retailleau, người thân cận với ứng cử viên Fillon hôm 06/04. Khi bị chỉ trích là "một sản phẩm của hệ thống ", ông Macron đáp lại với vẻ giễu cợt, với nhận xét : "Ông có lý. Người nổi loạn chống lại hệ thống là một cựu thủ tướng, đã tham gia chính trường Pháp từ 35 năm nay. Thật tuyệt vời khi coi ông ấy là người nổi loạn ! ".
Quan điểm "chống hệ thống" - vốn là lập trường riêng của các phong trào cực tả, cực hữu hay vô chính phủ - đã "lan tràn" trong cuộc tranh cử lần này, bởi "chống hệ thống " là một khẩu hiệu có sức thu hút mạnh mẽ dân chúng. Tại Hoa Kỳ, Donald Trump đã triệt để lợi dụng, những người ủng hộ Brexit tại Anh cũng làm tương tự.
Về cuộc tranh cử tổng thống Pháp, theo Le Monde, thực ra, dưới lớp vỏ ngôn từ chung này, mỗi ứng cử viên đưa ra một cách hiểu khác nhau. Hệ thống có thể được hiểu là "giới tài chính ", "giới công chức Châu Âu ", "người nhập cư được hưởng phúc lợi ", "các đảng phái chính trị truyền thống ", "truyền thông " hay "giới tinh hoa "…
Đối lập "nước Pháp bên trên " với "nước Pháp bên dưới ", giới tinh hoa chống lại dân chúng, Châu Âu chống lại Pháp là lập luận của một số ứng cử viên. Ứng cử viên Mặt Trận Quốc Gia Le Pen đưa ra một định nghĩa đơn giản là : Hệ thống là "những nhóm người bảo vệ lợi ích của riêng họ chống lại dân chúng ", "những kẻ kỹ trị của Liên Hiệp Châu Âu buộc dân chúng phải tuân theo ý muốn của họ. Đó là một giai tầng tách lìa khỏi dân chúng, hoạt động vì lợi ích của riêng họ ".
Ứng cử viên phong trào Nước Pháp Bất Khuất Melenchon cũng đã triệt để sử dụng khẩu hiệu "Cút đi !" của phong trào Mùa Xuân Ả Rập để bày tỏ quan điểm.
Trên thực tế, một loạt ứng viên trụ cột của các đảng phái chính trị truyền thống đã bị loại khỏi cuộc đấu, trước và trong các cuộc bầu cử sơ bộ trong đảng hồi cuối năm ngoái, đầu năm nay. Từ tổng thống François Hollande, thủ tướng Manuel Valls, đến các ứng cử viên vốn được coi là đứng đầu cánh hữu, như cựu tổng thống Nicolas Sarkozy hay cựu thủ tướng Alain Juppé.
Le Monde ghi nhận, "trong một thế giới phức tạp như hiện nay ", khẩu hiệu "chống hệ thống " là một "công cụ hiệu quả để thu hút những tình cảm oán giận ". Bản thân cựu thủ tướng Fillon cũng mới chỉ tham gia vào cuộc chơi "chống hệ thống ", sau khi trở thành ứng viên chính thức của liên minh cánh hữu và cánh trung. Đáp lại vụ bê bối liên quan đến nghi án việc làm giả, hay các lùm xùm về tiền nong, ứng cử viên Fillon khẳng định mình như là nạn nhân của "một cú đảo chính Hiến pháp ", bị "báo chí hành hình ". Thái độ phản kháng này được coi là "một chìa khóa" cho cuộc tập hợp đông đảo cử tri, có tính quyết định đối với ông Fillon, tại quảng trường Trocadero, Paris, hồi đầu tháng 3.
Theo Le Monde, bị thu hút vào các khẩu hiệu "chống hệ thống ", công chúng dường như không còn chú ý nhiều đến các đề xuất thay đổi hệ thống cụ thể mà các ứng cử viên đưa ra (như đề xuất tổ chức Quốc Hội lập hiến, để chuyển sang nền cộng hòa thứ Sáu của Melenchon, giảm số lượng dân biểu của Macron…).
Bài học cho người "chống hệ thống"
Bài viết của Le Monde kết thúc với một chi tiết được công luận Pháp chú ý nhiều. Trong cuộc tranh luận lịch sử trên truyền hình lần đầu tiên giữa tất cả 11 ứng cử viên tổng thống, đầu tháng 4/2017, ông Philippe Poutou, một công nhân, nhà hoạt động công đoàn, được coi là "ứng cử viên nhỏ ", đã kịch liệt lên án thái độ bất chấp luật pháp của ứng cử viên cực hữu Marine Le Pen, nghị sĩ Châu Âu.
Bà Le Pen không ra trình diện tư pháp nước Pháp theo yêu cầu, trong nghi án dùng tiền của Châu Âu cho hoạt động của đảng phái riêng, viện cớ có đặc quyền miễn trừ tư pháp. Bà Le Pen vốn là ứng cử viên có quan điểm bài châu Âu rất mạnh.
Le Monde kết luận : "Tối hôm ấy, chính người có quan điểm chống hệ thống đã nhận được một bài học đích đáng về thế nào là chống hệ thống ".
Tranh cử tổng thống Pháp : Lo ngại về hố sâu chia rẽ
Cũng về cuộc bầu cử Pháp, bài xã luận của báo Les Echos có đặt câu hỏi : "Liệu cuộc tranh cử này có xứng đáng không ? ". Les Echos ghi nhận một tính chất khác thường nữa của cuộc bầu cử lần này. Đó là "các cuộc đối đầu lớn " đã không xảy ra, các vận động không mang lại nhiều phấn khích trong xã hội. Tờ báo lo ngại, sau cuộc tranh cử "hỗn loạn " này, liệu đất nước có thể đoàn kết ?
Les Echos nhận xét : Ba ứng cử viên Fillon, Le Pen và Melenchon có một điểm chung, đó là "tất cả đều có được một khối cử tri chắc chắn, cuồng nhiệt" làm chỗ dựa. Cả ba ứng cử viên đều, "hoặc rất được yêu mến, hoặc rất bị thù ghét ". "Hố ngăn cách giữa ba ứng cử viên ngày càng sâu đậm trong cuộc tranh cử ". Đối với hai ứng cử viên Le Pen và Fillon, dường như "điều đó không quan trọng, vì điều đáng kể nhất đối với họ là bệ đỡ chắc chắn của khối cử tri ủng hộ truyền thống ".
Chỉ có ứng cử viên Macron là hoàn toàn ngược lại, "không bị nhiều người ghét bỏ, nhưng cũng không có được một bệ đỡ cử tri vững chắc ". Macron chọn lập trường vì "một nước Pháp thống nhất, hơn là bảo vệ một bản sắc chính trị rõ nét ". Les Echos đặt câu hỏi, nhưng phải chăng chính như thế mà ông ấy có thể "chiến thắng và điều hành được đất nước" ?
Bầu cử Pháp : Giới chủ cũng phân hóa
Vẫn về cuộc tranh cử Pháp, Les Echos cho biết thái độ của giới chủ Pháp rất phân hóa. Lãnh đạo MEDEF, Pierre Gattaz, một hiệp hội chính của giới chủ, công khai ủng hộ ứng viên Fillon đảng LR, chống lại ba ứng viên Le Pen, Hamon và Melenchon.
Trong khi đó, ông Pierre Pringuet, chủ tịch của AFEP (hiệp hội bao gồm hầu hết các tập đoàn kinh tế lớn của Pháp) kêu gọi bầu cho ứng cử viên Macron, lãnh đạo phong trào Tiến Bước.
Pháp : Số lượng việc làm dự kiến đạt kỷ lục
Về kinh tế Pháp, thông tin về dự kiến thuê người mới, cao kỷ lục của Cơ quan Việc làm Pháp (Pôle d’emploi), được công bố hôm qua, được rất nhiều báo chú ý. Nghiên cứu dựa trên số liệu của 2,3 triệu doanh nghiệp Pháp.
Theo Les Echos, các doanh nghiệp dự kiến sẽ thuê thêm 1.976 triệu người trong năm 2017, tăng 8,2% so với năm ngoái. 23% so với năm 2012. Thông tin nói trên khẳng định xu thế thị trường lao động tại Pháp đang được cải thiện.
Kỹ sư tin học, hộ lý hay công nhân tay nghề cao ngành thực phẩm hứa hẹn sẽ là những nghệ dễ tìm việc. Báo kinh tế Les Echos bình luận : "Tổng thống Hollande chắc chắn sẽ phải nuối tiếc ", khi biết được kết quả này, bởi "ông đã gắn liền khả năng ra tái tranh cử tổng thống với điều kiện thất nghiệp được đẩy lùi ".
Về phần mình, trong bài "Các dự kiến thuê người tại Pháp đạt mức cao nhất từ năm 2002 (năm thống kê được thực hiện)", Le Figaro bình luận : "Đây là một tin tức tốt lành đối với tổng thống Pháp tương lai ! ". Theo Le Figaro, 58% việc làm tiềm năng là các việc làm ổn định, có nghĩa là hợp đồng từ 6 tháng trở lên và hợp đồng vô thời hạn.
Bắc Triều Tiên : Trump bị lên án
Về thời sự Châu Á, chiến lược của tổng thống Mỹ Donald Trump trong khủng hoảng Bắc Triều Tiên bị chỉ trích là nhận định của Les Echos. "Bất chấp những lời lẽ cảnh cáo rất cứng rắn, tổng thống Mỹ không thể chọn giải pháp quân sự ". Les Echos mô tả một thực tế tương phản, giữa một bên là tuyên bố "gươm tuốt khỏi vỏ" của phó tổng thống Mỹ trong chuyến công du Đông Bắc Á, và thái độ không hưởng ứng của các đồng minh Nhật Bản và Hàn Quốc.
Trên các mạng xã hội tại Trung Quốc, người ta chế giễu thái độ không đáng tin cậy của tân chính quyền Mỹ, đặc biệt trong vụ tàu sân bay USS Carl Vinson thay vì tiến về bán đảo Triều Tiên, để chuẩn bị cho các hành động cứng rắn với Bình Nhưỡng, lại đổi hướng sang Ấn Độ Dương. Theo giới chuyên gia, chính quyền Trump đã không xác định được một chiến lược mới với Bắc Triều Tiên.
Không thể can thiệp quân sự, tổng thống Trump hiện tại không còn lựa chọn nào khác là tiếp tục các kịch bản cũ. Đó là siết chặt trừng phạt và cố gắng hợp tác với Trung Quốc, một đối tác không mấy nhiệt tình, hoặc tìm cách mở ra một cuộc đối thoại thực sự, có khả năng dẫn đến sự mở cửa của quốc gia, mà tờ báo gọi là "một chế độ Stalin cổ đại ".
Biên giới Trung – Triều : Buôn bán vẫn tập nập
Trong khi đó, vẫn liên quan đến Bắc Triều Tiên, Libération có bài phóng sự : "Tại biên giới Trung Quốc, căng thẳng trên báo đảo Triều Tiên không làm thay đổi gì ". Bất chấp các trừng phạt quốc tế và đe dọa của tổng thống Mỹ, buôn bán qua biên giới vẫn hết sức tập nập. Hàng ngày cửa khẩu thị trấn Hunchun, hơn 200.000 dân, được mở từ 14 giờ đến 17 giờ. Hàng đoàn xe từ Bắc Triều Tiên nối dài trên đường chờ nhập cảnh. Hunchun gần Bình Nhưỡng hơn Bắc Kinh. Buôn bán với Triều Tiên là nguồn sống chủ yếu của thị trấn đường biên.
Không kể than đá bị cấm từ tháng Hai, hàng hóa từ Bắc Triều Tiên vẫn tràn sang Trung Quốc, đặc biệt là hải sản hay các đồ gia công, bởi giá lao động tại Bắc Triều Tiên rẻ hơn tại Trung Quốc khoảng 10 lần.
Phóng viên Libération cũng thấy nhiều nhóm khách du lịch Trung Quốc đang sốt ruột chờ qua biên giới để… đi đến casino đánh bạc. Tại Trung Quốc, muốn chơi bạc, chỉ có cách đi Macao.
Trọng Thành
Ngoại trưởng Pháp, một lần nữa, lại tố cáo Nga đứng sau những vụ tấn công mạng, can thiệp vào bầu cử tổng thống Pháp. Theo ông Jean-Marc Ayrault, đây là điều không thể chấp nhận được trong khi chính chế độ Putin lại đòi cấm mọi hình thức nhúng tay vào công việc nội bộ nước khác.
Ngoại trưởng Pháp tố cáo Nga đứng sau những vụ tấn công mạng, can thiệp vào bầu cử tổng thống Pháp
Trong bài trả lời phỏng vấn báo Journal du Dimanche ngày 19/02/2017, ngoại trưởng Pháp Jean-Marc Ayrault tuyên bố : "Hãy nhìn những ứng cử viên như Marine Le Pen, hay François Fillon được Nga ưu ái trong khi Emmanuel Macron, người chủ trương củng cố Liên Hiệp Châu Âu lại bị tin tặc nhiều lần tấn công, là đủ thấy ".
Theo ban tham mưu của ứng viên Macron, ngôi sao đang lên trên chính trường Pháp, thì mỗi ngày ông bị tin tặc tấn công hàng trăm lần, "từ cơ sở dữ liệu vi tính cho đến thư điện tử và uy tín cá nhân". Những trang mạng như Russia Today và Sputnik do chính quyền Nga tài trợ, tham gia "tiếp vận, phát tán "tin đồn không kiểm chứng, tấn công ứng cử viên Pháp có xác suất đắc cử rất cao.
Đây không phải là lần đầu tiên ngoại trưởng Pháp công kích Nga trên hồ sơ tin tặc. Thứ Tư vừa qua, tại Quốc Hội Pháp, ông Jean-Marc Ayrault đã cảnh báo những hình thức can thiệp vào bầu cử tổng thống Pháp, như tấn công mạng và tung tin thất thiệt. Ông cho rằng hầu hết những vụ tấn công này xuất phát từ nước Nga, đang xâm hại nền dân chủ và độc lập của Pháp.
An ninh Đức cũng nhiều lần báo động tin tặc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử lập pháp sắp tới tại Đức để làm suy yếu Liên Hiệp Châu Âu.
Tại diễn đàn anh ninh Munich, khi bị báo chí đặt câu hỏi về tin tặc Nga, ngoại trưởng Nga Serguei Lavrov phủ nhận hết và hỏi lại "bằng chứng đâu ?".
RFI tiếng Việt
Bầu cử tổng thống Pháp : Mục tiêu sắp tới của Vladimir Putin ?
Cuộc bầu cử tổng thống Pháp là mục tiêu tấn công của người đứng đầu điện Kremlin, mà mục tiêu chính là ứng viên của phong trào "Tiến bước" (En Marche). Trên đây là khẳng định của bà Neera Tanden, chủ tịch kiểm tổng giám đốc của Trung Tâm vì Tiến Bộ Hoa Kỳ tại Washington, được nhật báo Le Monde đăng trong số ra ngày 15/02/2017.
Emmanuel Macron, ứng viên tổng thống Pháp của phong trào "En Marche", tố cáo đang là mục tiêu tấn công của Nga. Ảnh chụp ngày 04/02/2017. REUTERS/Robert Pratta
Chuyên gia người Mỹ khuyến cáo người dân Pháp phải ý thức được tính bấp bênh của nền dân chủ của họ trong khi cuộc bầu cử tổng thống đang đến gần. Thực vậy, bà Neera Tenden hoàn toàn có cơ sở khi đưa ra lời cảnh báo trên vì một chiến dịch gây bất ổn do điện Kremlin giật dây đã khuấy đảo và thao túng cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11/2016.
Căn cứ vào chiến thắng sít sao của ứng viên Cộng Hòa Donald Trump, với chênh lệch khoảng 80.000 phiếu đại cử tri tại ba bang, người ta hoàn toàn tin rằng các biện pháp can thiệp của Nga có thể là yếu tố quyết định cho chiến thắng của tân tổng thống Mỹ. Sự kiện này một mặt cho thấy tính dễ bị tổn thương của nền dân chủ, mặt khác cũng chứng tỏ rằng một sức mạnh bên ngoài có thể phá hoại một cuộc bầu cử dân chủ và công minh.
Nhìn lại những biến cố trong suốt giai đoạn vận động tranh cử tổng thống Mỹ, bà Neera Tanden kết luận Vladimir Putin không đơn thương độc mã tấn công vào nền dân chủ Mỹ. Tổng thống Nga đã biết cách huy động một đồng minh "không chủ ý" nhưng vô cùng mạnh mẽ : đó chính là truyền thông Hoa Kỳ.
Ngay khi các bức thư điện tử của Ủy ban Quốc gia đảng Dân Chủ và ban vận động tranh cử của ứng viên Hillary Clinton bị đánh cắp, các cơ quan truyền thông Mỹ đã đổ xô đăng những thông tin giật gân, từ những chi tiết đời tư đến những trao đổi nội bộ hay những lời nhận xét thẳng thắn nhất. Và những thông tin này được hiểu sai với hoàn cảnh, được diễn giải bằng mọi cách trên internet và đặc biệt, trên Twitter của đối thủ Donald Trump.
Trở lại với trường hợp nước Pháp, điện Kremlin công khai ủng hộ hai ứng viên tổng thống, Marine Le Pen, chủ tịch đảng cực hữu Mặt trận Quốc gia (Front national) và François Fillon, đại diện cho đảng Những Người Cộng Hòa (Les Républicains), đồng thời là một người bạn thân của tổng thống Nga.
Một ngân hàng tại Moskva đã cho đảng FN vay 9 triệu euro vào năm 2014. Ngoài ra, chủ tịch đảng Marine Le Pen còn vay thêm nhiều triệu euro ở một số ngân hàng khác của Nga để chi trả cho chiến dịch vận động tranh cử tổng thống của bà. Tình báo Pháp khẳng định Nga ủng hộ ứng viên Marine Le Pen như đã từng ủng hộ Donald Trump, bằng cách đánh cắp vài nghìn tài liệu của ứng viên theo khuynh hướng tiến bộ "En Marche" Emmanuel Macron và cho đăng trên trang WikiLeaks.
Trong khi đó, bà Marine Le Pen cho rằng việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine là "chính đáng", đồng thời phản đối các biện pháp trừng phạt nhắm vào Nga sau sự kiện này. Bà cũng tố cáo gay gắt sự tham gia của Pháp trong khối NATO và Liên Hiệp Châu Âu. Bà khẳng định nếu được bầu làm tổng thống, bà sẽ hợp tác với Donald Trump và Vladimir Putin.
Chuyên gia người Mỹ cho rằng truyền thông Pháp đang đi lại vết xe đổ của truyền thông Mỹ khi bắt đầu đăng tuyên truyền cho nước Nga liên quan đến ứng viên Macron. Thêm một lần nữa, các nhà báo lại trở thành con tốt phục vụ cho các âm mưu của Putin. Bà cảnh báo không nên đánh giá thấp mức nghiêm trọng những gì đang diễn ra và người dân, cũng như truyền thông Pháp, phải hết sức cẩn trọng trước những cuộc tấn công như vậy, đồng thời phải cân nhắc kỹ nếu không sẽ trở thành phát ngôn viên của tình báo Nga.
Moskva muốn đưa những nhà lãnh đạo phản tự do lên nắm quyền tại các nước phương Tây. Theo tác giả bài báo, Hoa Kỳ đã không thắng được sức ảnh hưởng của Kremlin, cho nên, Pháp phải làm thế nào để không trở thành nạn nhân tiếp theo của Moskva.
"Đừng để Nga gây bất ổn bầu cử tổng thống !"
Ứng viên tranh cử tổng thống Pháp Emmanuel Macron trở thành mục tiêu tấn công của "một Nhà nước quyết tâm gây bất ổn cuộc bầu cử tổng thống Pháp". Theo nhận định của ông Richard Ferrand, thư ký phong trào "En Marche", được đăng trên mục "Ý kiến" của Le Monde, đây là một hiện tượng mới đáng lo ngại.
Các cuộc tấn công tin học nhắm vào phong trào "En Marche" phần lớn xuất phát từ Ukraine. Cùng lúc, nhà sáng lập WikiLeaks Julian Assange thông báo có "những thông tin thú vị" về Emmanuel Macron trích từ những bức thư điện tử của bà Hillary Clinton bị đánh cắp. Còn hai trang Russia Today và Sputnik News không ngừng "tiết lộ" những thông tin, mà theo thư ký phong trào "Tiến bước" là vu khống, về ứng viên Macron từ nhiều tuần nay, như ông được một "nhà tài phiệt đồng tính giầu có" tài trợ hay ông là "một nhân viên tình báo Mỹ phục vụ cho giới tài phiệt ngân hàng".
Điều khiến thư ký của phong trào "En Marche" lo ngại là những thông tin của hai cơ quan truyền thông, được chính phủ Nga tài trợ hoàn toàn, lại được lan truyền, mà không hề được kiểm chứng, trên khắp các mạng xã hội Facebook và Twitter.
Chống tham nhũng : Người dân Romania muốn gắn bó với nền dân chủ
Vẫn tại Châu Âu, phong trào phản đối một sắc lệnh nhằm giảm nhẹ tội tham nhũng tại Romania vẫn sôi sục trong tuần thứ hai liên tiếp bất chấp cái lạnh có lúc xuống tới -11°C ở thủ đô Bucarest.
Theo bài viết "Tìm về nguồn gốc cuộc nổi dậy tại Romania" của Le Monde, ban đầu chỉ là những người dân bình thường tập trung tại trung tâm Bucarest để phản đối chủ tịch đảng Xã Hội-Dân Chủ Liviu Dragnea, người đứng sau nghị định được thông qua ngày 31/01/2017 nhằm xóa bản cáo buộc gian lận bầu cử mà ông bị kết án vào năm 2016 và chính phủ Xã Hội, do thủ tướng bù nhìn Sorin Grindeau điều hành. Sau đó, phong trào lan đến giới chính trị, tiêu biểu là phe tự do đối lập và một số người thuộc cánh tả.
Thế nhưng, nghị quyết trên chỉ là một giọt nước làm tràn ly vì chính phủ phớt lờ những mong muốn của "một dân tộc đang phẫn nộ", "chỉ muốn được sống trong một đất nước không còn tham nhũng", theo phát biểu của chủ tịch đảng tự do Klaus Iohannis.
Với nhật báo Libération, phong trào "kháng cự" của người dân đòi chính phủ Xã hội từ chức là "Bài học sâu sắc về sự gắn bó với nền dân chủ ở Romania", bởi họ sợ nhìn thấy đất nước quay lại những biện pháp Cộng sản thời Ceausescu. Theo những người tham gia biểu tình, mùa đông 2017 đã trở thành "mùa đông phản kháng", còn nhà báo Matei Visniec thì cho rằng "không thể tiếp tục mãi các cuộc biểu tình. Người dân phải tìm cách khác để thể hiện. Romania giữ vai trò là nơi xuất phát các ý tưởng để tái tạo lại nền dân chủ".
Nghị Viện Châu Âu thông qua thỏa thuận gây tranh cãi CETA
Hiệp định thương mại CETA với Canada đã được Nghị Viện Châu Âu thông qua sau gần 7 năm đàm phán. Một điểm chung mà các nhật báo Pháp đều nhấn mạnh là hiệp định thương mại quan trọng này được các nước thành viên khối 28 nước ký trong bất đồng vào cuối tháng 10/2016 và hiện vẫn còn gây nhiều tranh cãi.
Theo bài xã luận của La Croix, các nhà đối lập cho rằng hiệp định CETA là phản dân chủ, quá ưu ái các tập đoàn đa quốc gia, không quan tâm đến bảo vệ môi trường hay đe dọa đến nền nông nghiệp Châu Âu.
Ngược lại, Bruxelles lại đề cao lợi ích kinh tế của hiệp định với toàn khối nhằm nhằm tăng thêm 25% trao đổi mậu dịch với Ottawa và khích lệ sự hợp tác về các tiêu chí xã hội và môi trường. CETA là một thách thức quan trọng của Liên Hiệp Châu Âu vì sẽ cho phép khối thúc đẩy việc ký kết nhiều thỏa thuận khác đang trong quá trình đàm phán, qua đó nâng cáo vị trí của Châu Âu trước một Hoa Kỳ đang có khuynh hướng thu mình sau khi nhà tỉ phú dân túy Donald Trump được bầu làm tổng thống.
Cũng có cùng nhận định trên, Le Figaro đăng trên trang nhất : "Châu Âu đối mặt với sự trỗi dậy của chủ nghĩa bảo hộ". Theo bài viết mang tựa "Donald Trump đang làm đảo lộn trật tự kinh tế thế giới", những đe dọa bảo hộ của tổng thống Mỹ khiến các đối tác lo sợ, còn Bruxelles lo ngại một cuộc chiến thương mại "tai hại" có nguy cơ xảy ra.
Tướng Micheal Flynn từ chức, thất bại đầu tiên của Nhà Trắng
Chuyển sang thời sự Hoa Kỳ, sự kiện cố vấn an ninh quốc gia của tổng thống Mỹ, tướng Micheal Flynn, phải từ chức ngày 13/02/2017 đều được các nhật báo Pháp đề cập.
Với Le Monde, "Quyết định từ chức đầu tiên ở Nhà Trắng" chưa đầy một tháng kể từ khi Donald Trump trở thành tổng thống Mỹ phản ánh cuộc khủng hoảng đầu tiên của chính quyền mới.
Còn Le Figaro nhận định "Trump vướng vào hồ sơ Nga". Tướng Micheal Flynn phải đối mặt với hai cáo buộc. Thứ nhất là vi phạm luật 1799 của Mỹ khi can thiệp vào một vụ tranh chấp giữa Hoa Kỳ và một quốc gia khác, trong khi ông được ủy quyền để đàm phán với một chính phủ nước ngoài. Tướng Micheal Flynn đã tiếp xúc với đại sứ Nga tại Hoa Kỳ sau khi chính quyền Barack Obama quyết định trục xuất nhiều nhà ngoại giao Nga để trả đũa việc Moskva nhúng tay vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Sau đó, tổng thống Putin gây bất ngờ khi quyết định không trục xuất bất kỳ nhà ngoại giao nào của Mỹ khỏi nước Nga.
Thế nhưng, cáo buộc quan trọng hơn cả là ông đã nói dối, trước công chúng và kể cả trong khuôn khổ riêng tư với các quan chức của Nhà Trắng, khi khẳng định rằng cuộc chuyện trò với đại sứ Nga không nhắc đến vấn đề trừng phạt. Dĩ nhiên, phó tổng thống Pence phật lòng vì đã công khai bảo vệ tướng Flynn trên các phương tiện truyền thông.
Libération nhận định sự ra đi của một nhân vật trung thành với tổng thống chứng tỏ những thất bại của một chính quyền mà hiện một số thành viên đang nằm trong tầm ngắm của tổng thống. Vậy "Sau khi Michael Flynn từ chức, sẽ đến lượt ai trong nhóm của Trump ?", tờ báo đặt câu hỏi.
Thu Hằng
Châu Âu : Mối đe dọa mang tên Donald Trump
Thời gian qua, Châu Âu đã phải "tập chịu đựng" tổng thống Nga Vladimir Putin và tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Và giờ đây, Liên Hiệp Châu Âu lại phải đối đầu với nhân vật thứ ba tự xưng là "người thực thi công lý". Đó là tân tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump. Ông Trump cũng là vị tổng thống Mỹ đầu tiên công khai ngờ vực lợi ích Liên Hiệp Châu Âu và sự bảo trợ của Mỹ đối với "Cựu lục địa".
Hình nộm chế nhạo Trump tại hội giả trang Rosenmontag ở Düsseldorf, thành phố miền tây nước Đức, tháng 2/2016. Ảnh : Wikimedia
Trong bài viết có tiêu đề "Liên Hiệp Châu Âu cảm thấy bị đe dọa", nhật báo thiên hữu Le Figaro cho biết là 12 ngày sau khi Donald Trump bước chân vào Nhà Trắng, việc tân tổng thống Mỹ "tính sổ" Châu Âu vẫn chưa xảy ra. Tuy nhiên, 28 nước thành viên Liên Hiệp vẫn hết sức cảnh giác. Liệu Liên Hiệp sẽ phải "đáp trả" Donald Trump kiểu "ăn miếng trả miếng" theo như gợi ý của tổng thống Pháp François Hollande ? Hay Châu Âu sẽ giữ bình tĩnh theo lời khuyên của thủ tướng Đức Angela Merkel ?
Le Figaro nhận định là tại Châu Âu, sự lo ngại đang nối tiếp mối hoài nghi : Donald Trump có thể hành động bất ngờ, giống như việc ký sắc lệnh cấm công dân 7 nước Hồi Giáo nhập cảnh vào Mỹ. Nỗi lo sợ của các nước Châu Âu là có cơ sở, vì ngay cả chủ tịch Hội Đồng Châu Âu - ông Donald Tusk - cũng khẳng định là Châu Âu rất có thể là "nạn nhân" tiếp theo của Donald Trump.
Nhận định là thế giới đang trong vòng "nguy hiểm chưa từng có", chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Donald Tusk đã đưa thêm tổng thống Mỹ Donald Trump vào danh sách các mối thách thức của Liên Hiệp Châu Âu. Mối đe dọa từ Donald Trump còn bị Châu Âu coi là nguy hiểm hơn mối đe dọa từ "một nước Nga hiếu chiến", "một Trung Quốc ngày càng tự tin vào sức mạnh bản thân" hay nguy cơ tấn công khủng bố.
Lý do ? Theo chủ tịch Hội Đồng Châu Âu, đó là vì "có vẻ như Donald Trump đang xét lại 70 năm chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ". Nói cách khác, đó là vì sự ủng hộ của nước Mỹ dành cho Liên Hiệp Châu Âu qua 12 đời tổng thống, từ tổng thống Harry Truman tới tổng thống Barack Obama đang bị tân thổng thống Donald Trump đe dọa loại bỏ.
Le Figaro nhận xét là giống như tổng thống Nga Vladimir Putin và tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Erdogan, tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump muốn chia rẽ Liên Hiệp để "dễ bề chèn ép" Châu Âu. Ông Trump đang lấy lòng thủ tướng Anh Therasa May, người bị Châu Âu coi là "ngang bướng", đồng thời lại "dè bỉu, chê bai" thủ tướng Đức Angela Merkel và tìm cách làm suy yếu đồng euro, con át chủ bài của Liên Hiệp Châu Âu. Ông Pierre Moscovici, ủy viên Châu Âu phụ trách các vấn đề kinh tế cũng đã nhấn mạnh là Châu Âu đang bị Donald Trump trực tiếp nhắm tới nhằm làm suy yếu sức mạnh của tổ chức chính trị, kinh tế và thương mại này.
Tuy nhiên, 28 nước thành viên Liên Hiệp chưa có thông tin cụ thể gì từ Nhà Trắng để có thể đưa ra ý kiến cứng rắn trong hội nghị thượng đỉnh dự kiến tổ chức ở La Valette (Malte) vào ngày thứ Sáu 03/02/2017. Hiện giờ, mới chỉ có thủ tướng Anh Theresa May là được đón tiếp trong phòng Bầu Dục. Ê kíp ngoại giao của Nhà Trắng cũng chưa đuợc Thượng Viện Mỹ thông qua.
Trong bài diễn văn nhậm chức, thường được coi là kim chỉ nam cho nhiệm kỳ của tổng thống Hoa Kỳ, ông Donald Trump không hướng tới tranh luận về đề tài Châu Âu. Tổng thống Trump cũng chưa đáp lại lời mời của Liên Minh Quân Sự Bắc Đại Tây Dương để tổ chức cuộc họp thượng đỉnh không chính thức của NATO. Donald Trump chắc chắn cũng sẽ là khách mời của thủ tướng Đức Merkel trong thượng đỉnh G20, trừ khi tân tổng thống Mỹ coi hội nghị thượng đỉnh G20 là "việc làm mất thời gian" giống như có lần một phát ngôn viên Mỹ đã nói một cách ẩn ý. Đây sẽ là những bài trắc nghiệm về quan hệ Mỹ - Châu Âu. Le Figaro kết luận "Hãy cùng chờ đợi và đón xem".
Bầu cử tổng thống Pháp : ứng viên Fillon sẽ gặp nhiều khó khăn vì vụ tai tiếng của vợ.
Về thời sự nước Pháp, nhật báo kinh tế Les Echos cho biết tuần báo trào phúng Le Canard enchaîné ra ngày hôm nay lại tiết lộ rằng bà Penelope Fillon, vợ của ứng cử viên cánh hữu François Fillon trên thực tế đã lĩnh tổng cộng hơn 900 ngàn euro, chứ không phải chỉ có 500 ngàn euro như đã nêu trước đó, trên cương vị trợ lý nghị sĩ và cộng tác viên một tạp chí văn học, và trong thời gian dài hơn rất nhiều so với trong lời khai của ông Fillon với các nhà điều tra. Còn hai người con của cựu thủ tướng Pháp, khi còn là sinh viên chứ chưa phải luật sư, cũng đã nhận lương tổng cộng hơn 84.000 euro với tư cách trợ lý nghị sĩ chứ không phải cho "những nhiệm vụ cụ thể" như lời khai của ông Fillon.
Cho tới nay, ông Fillon vẫn bác bỏ những lời cáo buộc của tờ Le Canard enchaîné và coi đó là "một chiến dịch vu khống rất chuyên nghiệp và có tầm sâu rộng". Ứng viên cánh hữu Fillon cũng khẳng định vẫn rất "bình tâm và tự tin trong khi chờ đợi cuộc điều tra khép lại".
Tuy nhiên, các tiết lộ theo kiểu "phim nhiều tập" liên quan tới bà Penelope Fillon đã làm cánh hữu hết sức lo lắng về thất bại của đảng Những Người Cộng Hòa trong chiến dịch tranh cử tổng thống Pháp. Một lãnh đạo của đảng Những Người Cộng Hòa thốt lên : "Hoặc mọi việc sẽ ổn, hoặc tất cả sẽ hỏng bét !". Một nghị sĩ của đảng này thì chán nản nói : "Cứ thêm một tiết lộ mới, chúng ta lại phải chịu đựng thêm". Một nghị sĩ khác thuộc đảng Những Người Cộng Hòa lại cho biết tinh thần của đảng này đang xuống ở mức thấp nhất.
Cánh hữu đặc biệt lo ngại ứng viên Emmanuelle Macron, vị cựu bộ trưởng kinh tế trẻ tuổi nổi tiếng với phong trào "Tiến bước", sẽ tận dụng bối cảnh nhạy cảm này để ghi điểm với cử tri.
Một lãnh đạo của đảng Những Người Cộng Hòa khẳng định không "chơi" phương án dự phòng. Những người ủng hộ ông Alain Juppé, ứng viên về thứ hai trong vòng bầu cử sơ bộ của phe cánh hữu, đã hủy một cuộc họp để không làm ảnh hưởng hơn nữa đến tinh thần của ông Fillon và tránh gây cảm giác là đang chuẩn bị phương án B là ông Juppé sẽ thay ông Fillon ứng cử tổng thống. Tuy nhiên, tờ báo Les Echos khẳng định mọi thành viên cánh hữu đều nghĩ tới điều đó.
Pháp : Kinh tế khả quan hơn một chút
Tăng trưởng kinh tế của Pháp năm 2016 chỉ đạt 1,1%, so với tỷ lệ 1,2% đạt được năm 2015 và cách xa mục tiêu 1,4% mà chính phủ đề ra. Pháp và Ý nằm trong nhóm tăng trưởng kinh tế thấp nhất Liên Hiệp Châu Âu. So với mức tăng trưởng của các nước thành viên Châu Âu như Tây Ban Nha (3,2%), Anh Quốc (2%) và Đức (1,9%), thì đối với nhiều người, tỉ lệ tăng trưởng 1,1% của Pháp là đáng thất vọng và "không bình thường".
Tuy nhiên, trong bài viết "Kinh tế Pháp : khá hơn một chút", nhật báo Le Monde đã nêu lên một số điểm cộng cho kinh tế Pháp năm 2016. Người Pháp bắt đầu chi tiêu mạnh tay trở lại nhờ mức lương tăng, trong khi thuế thu nhập lại giảm và sức mua cũng được cải thiện. Thu nhập của người dân, sau khi trừ thuế thu nhập, đã tăng 1,9%.
Bên cạnh đó, số người thất nghiệp cũng giảm cho dù không thật mạnh. Không chỉ do nhiều người trẻ tuổi đăng ký học nghề mà còn nhờ kinh tế Pháp đã tạo ra nhiều việc làm mới, như 160.000 việc làm mới trong lĩnh vực khởi nghiệp về công nghệ hay buôn bán, dịch vụ theo kiểu Uber. Tuy nhiên, điểm yếu là các công việc này thường bấp bênh, không lâu bền.
Ngoài ra, số các doanh nghiệp phá sản cũng đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2008. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp và hộ gia đình cũng đã bắt đầu đầu tư trở lại.
Brasil : "Thảm họa" tài chính
"Ở Brasil, bang nào cũng mắc nợ" là nhận định của tờ báo Le Monde. Lâm vào tình cảnh "thảm hoạ tài chính", các bang Rio và Minas Garais đã cam kết "cứng rắn" với chính quyền liên bang khi Brasilia yêu cầu phải thắt lưng buộc bụng.
Rio có lẽ là bang gặp khó khăn nhất, cần được tháo gỡ sớm nhất. Mỗi ngày trôi qua, bang Rio lại lún sâu hơn vào cảnh hỗn độn. Bước sang năm 2017, khoản nợ của bang Rio đã lên tới 19 tỉ rupi (5.6 tỉ euro).
Tại đại học Rio, 30.000 sinh viên không còn được đến lớp. Các sinh viên được học bổng không còn nhận được tiền sinh hoạt phí. Vệ sinh, trang thiết bị và cả an ninh đều không được đảm bảo. Đây cũng là tình cảnh chung ở nhiều bệnh viện, sở cảnh sát, nhà tù và các cơ quan hành chính ở bang Rio.
Bà Tania Costa, 51 tuổi, nhân viên hành chính ở đại học Rio, phàn nàn là chính quyền liên bang không giải quyết triệt để nạn tham nhũng và quản lý thiếu minh bạch, và đây là gốc rễ của vấn đề. Còn ông Vidal, nhà tư vấn của tổ chức cố vấn chiến lược Prospectiva thì đánh giá là chính quyền các bang đang chi tiêu quá nhiều và không hợp lý, chẳng hạn, số tiền chính quyền bang chi cho lương của nhân viên chiếm tới gần 74% tổng thu của bang, tỉ lệ này là quá cao so với mức 60% quy định.
Thùy Dương
