 | Tổng quan: | 3051485 |
Phía Trung Quốc lên tiếng thận trọng về kết quả đàm phán thương mại với Mỹ (VOA, 12/10/2019)
Các quan chức Mỹ hôm thứ Sáu hứa hẹn sắp có một thỏa thuận "Giai đoạn 1" với Trung Quốc về một loạt các mâu thuẫn từ tài sản trí tuệ tới tiền tệ, nhưng Tân Hoa Xã, hãng thông tấn chính thức của nhà nước Trung Quốc, thể hiện giọng điệu thận trọng hơn.
Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc lắng nghe trong một cuộc gặp gỡ Tổng thống Mỹ Donald Trump trong Phòng Bầu dục của Nhà Trắng ở Washington, ngày 11 tháng 10, 2019.
"Chúng tôi đã đạt được một thỏa thuận mà còn phải đợi thảo ra", Tổng thống Mỹ Donald Trump nói với các phóng viên tại Nhà Trắng sau hai ngày đàm phán thương mại cao cấp ở Washington, với nhà đàm phán hàng đầu của Trung Quốc là Phó Thủ tướng Lưu Hạc ngồi trong phòng.
"Có lẽ sẽ mất ba tuần, bốn tuần hoặc năm tuần", ông nói, lưu ý rằng cả hai chính phủ sẽ cùng có mặt tại Chile để dự một một hội nghị thượng đỉnh sắp tới.
"Có lẽ sẽ có thỏa thuận vào lúc đó hoặc có thể một lúc nào đó", ông Trump nói. Ông nói cả hai bên đã đạt được đồng thuận về tài sản trí tuệ và dịch vụ tài chính.
Một bài viết ban đầu trên website tiếng Trung của Tân Hoa Xã, vốn dựa trên chỉ dẫn từ phái đoàn thương mại Trung Quốc, không đề cập đến bất cứ thỏa thuận cụ thể nào hay nói rằng một thỏa thuận có thể sẽ được kí trong vài tuần tới. Đây là phản ứng chính thức đầu tiên từ Trung Quốc sau khi kết thúc cuộc đàm phán.
"Hai bên đã có một cuộc thảo luận trung thực, hiệu quả cao và mang tính xây dựng trong các vấn đề kinh tế và thương mại, dưới sự dẫn dắt quan trọng từ chủ tịch và tổng thống của cả hai nước", bài báo viết.
"Cả hai bên đã đạt được tiến bộ đáng kể trong nông nghiệp, bảo vệ quyền sở hữu tài sản trí tuệ, tỷ giá hối đoái, dịch vụ tài chính, mở rộng hợp tác thương mại, chuyển giao công nghệ và giải quyết tranh chấp".
Bài viết kết luận rằng hai bên "đã thu xếp để tổ chức các cuộc tham vấn tiếp sau đó, và nhất trí thực hiện những nỗ lực hướng tới một thỏa thuận cuối cùng".
Trong một bài bình luận theo sau được đăng lên mạng vào sáng ngày thứ Bảy, Tân Hoa Xã nói rằng vòng đàm phán này đã dẫn đến "tiến bộ hợp lí, thực tiễn" và giúp ngăn xung đột thương mại leo thang và mở rộng. Nhưng bài bình luận cảnh báo rằng vẫn còn những bất định về nhiều vấn đề.
Bài bình luận lưu ý rằng quan hệ Trung Quốc-Mỹ đã trở nên phức tạp hơn và rằng "một số người muốn chính trị hóa các vấn đề kinh tế và thương mại. Tìm kiếm một giải pháp cho các vấn đề thương mại và kinh tế được cả hai nước chấp nhận có thể là một quá trình lâu dài".
******************
Mỹ-Trung đạt được thỏa thuận thương mại 'một phần' 'VOA, 12/10/2019)
Hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã được thỏa thuận ngưng chiến trong cuộc chiến thương mại đã kéo dài 15 tháng với việc chính quyền Trump đình chỉ tăng thuế lên 250 tỷ đô la hàng nhập khẩu của Trung Quốc, vốn dự kiến sẽ có hiệu lực vào 15/10, và đổi lại Trung Quốc đã đồng ý mua từ 40-50 tỷ đô la nông sản Mỹ.
Tổng thống Donald Trump trưng ra một lá thư từ Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khi ông công bố thỏa thuận thương mại một phần với Trung Quốc
Nhà Trắng cho biết hai bên đã đạt được một số tiến bộ trên các vấn đề gai góc hơn, bao gồm điều luật lỏng lẻo của Trung Quốc đối với tài sản trí tuệ nước ngoài. Nhưng còn nhiều việc trong các cuộc đàm phán sau để giải quyết những khác biệt chủ chốt, trong đó có cáo buộc rằng Trung Quốc buộc các công ty nước ngoài phải trao các bí mật thương mại để đổi lấy quyền tiếp cận thị trường Trung Quốc.
Các nhà đàm phán Mỹ và Trung Quốc cho đến nay đã đạt được thỏa thuận dự kiến chỉ trên nguyên tắc. Không có văn bản nào đã được ký kết.
Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố thỏa thuận ‘đình chiến’ trong cuộc gặp tại Nhà Trắng với nhà đàm phán hàng đầu Trung Quốc là Phó Thủ tướng Lưu Hạc sau cuộc đàm phán kéo dài hai ngày ở Washington.
"Quý vị là những nhà đàm phán rất ngoan cường", ông Trump nói với phái đoàn Trung Quốc.
Ông Trump vẫn chưa bỏ kế hoạch áp thuế lên thêm 160 tỷ đô la hàng hóa Trung Quốc vào ngày 15/12 vốn sẽ mở rộng đánh thuế lên toàn bộ hàng hóa Trung Quốc xuất sang Mỹ. Đợt đánh thuế này sẽ bao gồm một loạt các mặt hàng tiêu dùng, bao gồm quần áo, đồ chơi và điện thoại thông minh và sẽ tác động trực tiếp đến túi tiền của người tiêu dùng Mỹ.
"Hai nước đang cố gắng xuống thang", ông Timothy Keeler, luật sư tại công ty luật Mayer Brown và cựu chánh văn phòng tại Phòng Đại diện Thương mại Mỹ, cho biết. "Tôi nghĩ rằng nó phục vụ lợi ích của cả hai bên vì cả hai bên đều bị thiệt hại".
Giá cổ phiếu đã tăng đáng kể suốt phiên giao dịch hôm 11/10, một phần thị trường đã đoán trước về thỏa thuận thương mại quan trọng. Nhưng sau khi Nhà Trắng công bố sơ thảo của thỏa thuận dự kiến, thị trường đã mất đi một số mức tăng trước đó. Chỉ số công nghiệp Dow Jones, vốn đã tăng hơn 500 điểm trước đó chỉ còn tăng 319 lúc đóng cửa.
Các nhà đàm phán đã không giải quyết tranh chấp về hãng viễn thông khổng lồ Huawei của Trung Quốc. Mỹ đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Huawei với lý do hãng này đặt ra mối đe dọa đối với an ninh quốc gia Mỹ vì thiết bị của họ có thể được sử dụng cho mục đích gián điệp. Ông Trump đã nói rằng ông sẵn sàng sử dụng Huawei một con cờ để thương lượng trong các cuộc đàm phán.
Ông Derek Scissors, chuyên gia về Trung Quốc tại viện nghiên cứu American Enterprise Institute, cho rằng thỏa thuận này chỉ đơn thuần là ‘tạm nghỉ tranh chấp’.
"Tổng thống đang làm như là ông đã có rất nhiều nhượng bộ của Trung Quốc, nhưng họ không hề", ông nói.
Ông Gregory Daco, một nhà kinh tế tại Oxford Economics, nhận định rằng thỏa thuận một phần này sẽ không giải tỏa được nhiều sự bất định xung quanh chính sách thương mại vốn đã khiến nhiều công ty Mỹ không dám đầu tư mua sắm thiết bị và mở rộng sản xuất.
"Đối với các doanh nghiệp, thỏa thuận một phần này có nghĩa là ít thiệt hại hơn, chứ phải chắc chắn nhiều hơn", Daco nhận định.
Ông ước tính rằng chiến tranh thương mại sẽ giảm tăng trưởng của Mỹ khoảng 0,6% vào năm 2020. Thỏa thuận này có thể kéo mức giảm đó xuống còn 0,5%.
Cho đến nay, hai bên đã tiến đến ‘gần như một thỏa thuận hoàn chỉnh’ trên hai vấn đề dịch vụ tài chính và tiền tệ, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin cho biết.
Phía Trung Quốc đã đồng ý minh bạch hơn về cách họ định giá đồng nhân dân tệ. Họ cũng đồng ý mở cửa thị trường cho các ngân hàng Mỹ và các nhà cung cấp dịch vụ tài chính khác, ông Mnuchin nói thêm.
Đàm phán thương mại Mỹ-Trung hy vọng có một thỏa thuận chừng mực (VOA, 11/10/2019)
Các nhà thương thuyết mậu dịch của Hoa Kỳ và Trung Quốc hôm 10/10 kết thúc ngày đàm phán đầu tiên trong hơn 2 tháng nay trong khi các doanh nghiệp bày tỏ lạc quan rằng cuộc thương chiến Mỹ-Trung kéo dài 15 tháng nay có thể được xoa dịu và đợt áp thuế dự kiến vào tuần tới của Mỹ nhắm vào hàng Trung Quốc có thể được trì hoãn.
Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc cùng Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer (trái) và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin (phải).
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin và Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer gặp Phó Thủ tướng Lưu Hạc cùng các quan chức cấp cao khác của Trung Quốc trong khoảng 7 giờ đồng hồ tại trụ sở của Đại diện Thương mại Mỹ gần Tòa Bạch Ốc.
"Chúng tôi có cuộc thương thuyết rất tốt với Trung Quốc," Tổng thống Mỹ Donald Trump cho báo giới biết và nhắc lại kế hoạch tiếp ông Lưu tại Tòa Bạch Ốc vào ngày 11/10.
Ông Lưu rời trụ sở Đại diện Thương mại Mỹ sau cuộc họp mà không trả lời báo giới. Hai đoàn thương thuyết sẽ gặp lại nhau vào ngày 11/10.
Một gới chức Mỹ được Reuters dẫn lời cho biết đôi bên có thể đồng ý trong các thỏa thuận ‘gặt hái sớm’ cấp thấp trên các vấn đề như tiền tệ và bảo vệ sở hữu trí tuệ.
Ông Myron Brilliant, trưởng phụ trách các vấn đề quốc tế của Phòng Thương mại Mỹ, nói với phóng viên rằng đôi bên ‘đang tìm một con đường hướng tới một thỏa thuận lớn hơn’, với tiến bộ trong lĩnh vực tiếp cận thị trường và lĩnh vực sở hữu trí tuệ cùng các vấn đề khác.
********************
Đàm phán thương mại Mỹ-Trung : Thất bại được báo trước (RFI, 10/10/2019)
Cuộc đọ sức về mậu dịch giữa hai ông khổng lồ của thế giới kéo dài, cộng đồng quốc tế, trong đó có cả Mỹ và Trung Quốc, mỏi mòn theo dõi mỗi vòng thương lượng của đôi bên. Nhưng lần này, giới quan sát đã nói đến "thất bại được báo trước" hay "bế tắc" từ trước khi trưởng đoàn Trung Quốc Lưu Hạc (Liu He) ngồi vào bàn đàm phán với hai đối tác Mỹ là đại diện Thương Mại Robert Lighthizer và bộ trưởng Tài Chính Steven Mnuchin.
Nhóm đàm phán thương mại Mỹ-Trung : Từ trái qua phải : Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc, bộ trưởng Tài Chính Mỹ Steven Mnuchin và đại diện Thương Mại Mỹ Robert Lighthizer. Ảnh tư liệu chụp ngày 10/05/2019 ở Washington. © Reuters/Clodagh Kilcoyne
Có nhiều dấu hiệu báo trước cho điều này. Mới tháng trước, Bắc Kinh thông báo tạm miễn đánh thuế nhắm vào 16 mặt hàng của Hoa Kỳ. Để "đáp lễ", Nhà Trắng tạm hoãn lệnh tăng thuế đánh vào hàng của Trung Quốc trong hai tuần. Bắc Kinh cũng thông báo "sẽ mua thêm" thịt heo và ngũ cốc của Mỹ nhưng không thấy đưa ra các số liệu cụ thể.
Sau một vài cử chỉ hòa hoãn, Washington lại mở chiến dịch tấn công. Hôm đầu tuần, (07/10/2019) Hoa Kỳ đưa 28 thực thể của Trung Quốc, trong đó có cả một số các cơ quan Nhà Nước như sở công an tỉnh Tân Cương, vào danh sách đen với lý do đàn áp người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi sống tại Tân Cương và như vậy, các đơn vị này không được làm ăn với doanh nghiệp Mỹ.
Tiếp theo đó, bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ giới hạn việc cấp visa cho một số quan chức Trung Quốc bị cáo buộc có trách nhiệm trong việc đàn áp cộng đồng thiểu số này. Hồ sơ người Duy Ngô Nhĩ tại Tân Cương rất nhậy cảm với Bắc Kinh, những quyết định gần đây của Washington không góp phần xoa dịu tình hình.
Bên cạnh đó, báo Hồng Kông South China Morning Post nêu lên hai chi tiết cho thấy, phía Trung Quốc không chờ đợi gì nhiều ở cuộc họp tại Washington lần này. Dấu hiệu thứ nhất là trưởng đoàn đàm phán Trung Quốc Lưu Hạc đến Mỹ lần này đơn giản với tư cách là "phó thủ tướng" chứ không được thông báo với tư cách là "đặc phái viên của chủ tịch Tập Cận Bình". Giới quan sát ghi nhận điều đó có nghĩa là ông Lưu Hạc không nhận được chỉ thị đặc biệt nào từ phía ông Tập.
Dấu hiệu thứ nhì là phái đoàn Trung Quốc dự trù trở về Bắc Kinh ngay chiều mai, 11/10/2019, khi kết thúc cuộc họp, như thế phía Trung Quốc dường như dự tính cuộc đàm phán lần này sẽ "nhanh chóng kết thúc".
Trong khi đó thì tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump liên tục khẳng định rằng với Bắc Kinh, ông sẽ đạt được một thỏa thuận tốt và có lợi cho nước Mỹ, đó sẽ là một "thỏa thuận toàn diện", tức là bao gồm luôn cả các điều khoản ngăn chận Trung Quốc "đánh cắp công nghệ" của Hoa Kỳ, đòi Trung Quốc mở cửa thị trường và ngưng trợ giá cho các doanh nghiệp, tạo sân chơi bình đẳng cho các doanh nghiệp Mỹ...
Về điểm này, một giáo sư trường Đại Học Nhân Dân Trung Quốc nhấn mạnh rằng trưởng đoàn đàm phán Lưu Hạc không có kế hoạch đàm phán với Mỹ về mô hình hay về chính sách kinh tế của Trung Quốc. Bắc Kinh sẽ "không nhượng bộ về những điểm cơ bản đặc biệt là những gì liên quan đến chính sách công nghiệp, đến vai trò của các doanh nghiệp Nhà nước Trung Quốc" bởi vì tất cả những yếu tố đó là nền tảng của cả hệ thống kinh tế tại quốc gia này.
Trả lời hãng tin Anh Reuters, một chuyên gia về thương mại thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế CSIS, ông Scott Kennedy lưu ý, ông "chưa bao giờ thấy Trung Quốc nhượng bộ trước một đối tượng thách thức Bắc Kinh" như Hoa Kỳ đang làm và có lẽ Washington cũng ý thức được điều này. Có nghĩa là tổng thống Donald Trump đòi một "thỏa thuận toàn diện", nhưng trên thực tế, chính quyền Washington biết rằng, đôi bên sẽ chỉ giải quyết vấn đề theo từng giai đoạn một. Các phương tiện truyền thông nói đến kịch bản Mỹ và Trung Quốc sẽ đi từ "hiệp định đình chiến này đến hiệp định ngưng bắn khác".
Phải chăng vì thế mà theo như tiết lộ của báo New York Times, Nhà Trắng đang chuẩn bị "tạm tha" cho tập đoàn viễn thông Trung Quốc Hoa Vi, cho phép một số các hãng Mỹ không thuộc diện nhạy cảm vẫn được quyền cung cấp trang thiết bị cho Hoa Vi. Bộ Thương Mại Mỹ chưa xác định về tin trên. Dù vậy, tất cả những dấu hiệu trên cho thấy, Washington chơi đòn "vừa đấm vừa xoa" để kéo dài thời gian, dùng lá bài chiến tranh thương mại với Trung Quốc để giúp Donald Trump tái đắc cử vào năm tới.
Thanh Hà
Bàn cờ chính trị của Donald Trump trong đàm phán thương mại Mỹ-Trung (RFI, 29/03/2019)
Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung đang tiến đến đâu ? Tổng thống Donald Trump từng hứa sẽ đạt được thỏa thuận với chủ tịch Tập Cận Bình vào ngày 31/03/2019 nhưng ngay sau đó lại thay đổi. Rồi một cuộc họp thượng đỉnh được loan báo vào tháng Tư nhưng không ấn định ngày.
Từ trái sang phải : Đại diện Thương Mại Mỹ Robert Lighthizer, bộ trưởng Tài Chính Mỹ Steven Mnuchin, phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc và thống đốc Ngân hàng Trung Quốc Dịch Cương tại Bắc Kinh, ngày 29/03/2019. Nicolas Asfouri/Pool via Reuters
Không có gì bảo đảm là Washington và Bắc Kinh sẽ đạt được thỏa thuận giải quyết bất đồng và xung khắc thương mại trong tương lai gần.
Từ thứ Năm 28/03/2019, một phái bộ đàm phán Mỹ do bộ trưởng Tài Chính Robert Lighthizer dẫn đầu đến Bắc Kinh. Thông tin mới nhất là "có tiến triển nhưng còn quá nhiều chướng ngại phải vượt qua", theo phía Trung Quốc. Còn phía Mỹ thì tuyên bố : "Chúng tôi tiến… nhưng chưa đến".
Đối với tổng thống Donald Trump, mục tiêu số một là phải tái lập quân bình trong cán cân thương mại với Trung Quốc và chủ nhân Nhà Trắng muốn thấy kết quả cụ thể trước năm 2020, năm bầu cử tổng thống.
Trên bàn cờ, trước những đòn phép tấn công của Mỹ, chính quyền Trung Quốc tìm mọi cách để giới hạn thiệt hại cũng như đẩy lùi càng xa càng tốt nguy cơ đe dọa kinh tế quốc gia và sẵn sàng nhượng bộ trước áp lực.
Áp lực để có được nhượng bộ
Xung khắc về thuế quan đã được thể hiện qua các biện pháp trừng phạt lẫn nhau liên quan đến hàng trăm tỷ đô la mà hồ sơ nổi bật nhất là thép và nhôm.
Để xoa dịu Washington, Bắc Kinh cho biết có thể gia tăng nhập khẩu hàng của Mỹ lên đến 1.200 tỷ đô la trong vòng 6 năm. Mặc khác, hai tuần trước khi mở lại vòng đàm phán, Trung Quốc thông qua một đạo luật mới về bảo vệ sở hữu trí tuệ, cấm một công ty ép buộc đối tác phải chuyển giao công nghệ, một vấn nạn mà giới doanh nghiệp phương Tây cực lực than phiền khi làm ăn với Trung Quốc.
Tuy nhiên, những nhượng bộ trên đây của Trung Quốc không đủ để khai thông tiến trình đàm phán được hai cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới mô tả là "rất gay go". Theo AFP, giới chuyên gia độc lập cũng không tin là Trung Quốc sẽ đồng ý giảm kiểm duyệt thông tin trên mạng.
Đối với tổng thống Donald Trump, những lời hứa từ phía Bắc Kinh, nếu có, chỉ là chiến thuật, thậm chí hứa hảo, từng làm cho nhiều lãnh đạo tiền nhiệm rơi vào bẫy. Ông muốn chính quyền Trung Quốc phải thay đổi thật sự, từ cấu trúc, chấp nhận một nền kinh tế thị trường tự do như Mỹ.
Cụ thể và quan trọng hơn hết là chấm dứt chính sách tài trợ cho các xí nghiệp quốc doanh xuất khẩu, một hình thức cạnh tranh bất chính. Điều kiện này khó có thể được ông Tập Cận Bình thực hiện bởi vì chẳng khác nào phủ nhận thậm chí khai tử chế độ Cộng sản.
Hoa Kỳ còn đòi Trung Quốc không được kềm giá đồng nhân dân tệ và muốn có một cơ chế kiểm soát nghiêm ngặt để theo dõi đối tác có tôn trọng hiệp định thương mại tương lai, trong giả thuyết đạt được kết quả.
Có được nhượng bộ, gây thêm sức ép để cụ thể hóa
Trên thực tế, Donald Trump không giấu mục tiêu sâu xa là luôn luôn đặt Bắc Kinh dưới áp lực thường trực. Các biện pháp áp thuế ban hành vào tháng 01/2018 tiếp tục có hiệu lực trong một thời gian dài cho dù có thỏa thuận hay không.
Moskva hiểu rõ trận thế này hơn ai hết trong quan hệ với Donald Trump nên chỉ phản ứng "chờ xem". Báo cáo Muller "minh oan" cho Donald Trump trong nghi án "thông đồng" với Nga nhưng Moskva không có gì bảo đảm là chủ nhân Nhà Trắng sẽ bỏ trừng phạt.
Cứng rắn với Nga vì an ninh nước Mỹ, áp lực với Trung Quốc vì kinh tế, vì công ăn việc làm của dân Mỹ còn là hai lập luận thu hút cử tri. Trong bối cảnh chuẩn bị tranh cử nhiệm kỳ hai, tổng thống thứ 45 của Mỹ muốn chứng tỏ có bản lĩnh đa năng, chỉ có ông mới biết đâu là hư đâu là thực.
Tú Anh
*******************
‘Nỗi nhục trăm năm’ đeo bám Trung Quốc trong đàm phán thương mại với Mỹ (VOA, 29/03/2019)
Cuộc đàm phán thương mại kéo dài và đầy chông gai giữa Trung Quốc và Mỹ có thể bắt nguồn "nỗi nhục" từ thế kỉ 19 mà trong đó Trung Quốc bị ép phải chấp nhận những "điều ước bất bình đẳng" với các cường quốc phương Tây.
"Mỗi học sinh ở Trung Quốc và mỗi một người Trung Quốc có học thức đều biết về ‘bách niên quốc sỉ.’" nhà sử học Stephen R. Platt nói.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp thuế 250 tỉ đôla lên hàng nhập khẩu của Trung Quốc vào năm ngoái nhằm buộc Trung Quốc thay đổi cách thức nước này làm ăn với phần còn lại của thế giới và tìm cách thúc ép Trung Quốc mở cửa nền kinh tế của mình cho công ty của Mỹ.
Trong số những đòi hỏi của ông Trump có việc Bắc Kinh phải chấm dứt các hành vi mà Washington cáo buộc là đưa tới việc đánh cắp tài sản trí tuệ của Mỹ một cách có hệ thống và ép buộc chuyển giao các công nghệ của Mỹ cho các công ty Trung Quốc.
Đây là một vấn đề đầy cam go cho các nhà đàm phán suốt hơn một năm qua vì các quan chức Mỹ nói rằng Trung Quốc trước đây đã từ chối thừa nhận vấn đề này tồn tại tới mức mà Mỹ cáo buộc, khiến cho việc bàn bạc một giải pháp trở nên khó khăn.
Reuters hôm thứ Tư cho hay Trung Quốc đã đưa ra những đề xuất về một loạt những vấn đề, kể cả việc ép buộc chuyển giao công nghệ, mà tiến xa hơn những gì họ đã đề xuất trước đó. Tin này loan đi không lâu trước khi Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin đến Bắc Kinh vào ngày thứ Năm để tiến hành một vòng đàm phán mới với các quan chức Trung Quốc nhằm đạt một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh thương mại.
Trong khi những yêu cầu của Mỹ về việc ép buộc chuyển giao công nghệ và trợ cấp doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc vẫn chưa được giải quyết, sự chia rẽ sâu sắc nhất tập trung vào việc Mỹ khăng khăng đòi một cơ chế thực thi cho phép họ áp đặt thuế quan nếu Trung Quốc không tuân thủ thỏa thuận.
Nhưng Trung Quốc kháng cự chuyện này.
"Mỗi học sinh ở Trung Quốc và mỗi một người Trung Quốc có học thức đều biết về ‘bách niên quốc sỉ’ (nỗi nhục quốc gia trăm năm)", Stephen R. Platt, một nhà sử học và tác giả của của một cuốn sách viết về sự suy vong của đế chế Trung Hoa trong thế kỉ 19, nói với báo The New York Times. "Có một kí ức dai dẳng của lịch sử đó từ thế kỉ 19 giúp giải thích vì sao Trung Quốc muốn một trật tự thương mại toàn cầu vận hành theo hướng có lợi hơn cho Trung Quốc".
Ông nói thêm, "Họ phải tỏ ra mạnh mẽ về thương mại".
Năm 1839, cuộc chiến tranh thương mại lớn ảnh hưởng tới thế giới là giữa Anh và Triều đại nhà Thanh của Trung Quốc. Anh khi đó đang mua lụa và trà của Trung Quốc với số lượng lớn, nhưng Trung Quốc mua lại của Anh không bao nhiêu, sinh ra thâm hụt thương mại lớn một cách khó chịu. Vì vậy, Anh quay sang tuồn nha phiến Ấn Độ, một sản phẩm mà người dân khó lòng cưỡng lại, vào Trung Quốc. Sự kháng cự của Trung Quốc đã biến cuộc chiến tranh thương mại thành chiến tranh thực sự.
Cuộc chiến kéo dài ba năm kết thúc với Điều ước Nam Kinh, cho phép Anh kiểm soát Hong Kong và mở một số thương cảng mới ở Trung Quốc. Thương nhân Anh được phép đến Trung Quốc và buôn bán tự do mà không chịu hạn chế nào.
Đó chỉ là khởi đầu. Đến những năm 1850, Mỹ, Nga và Pháp ký các điều ước với Trung Quốc với cùng những điều khoản, cho phép người nước ngoài bán hàng hóa với mức thuế thấp và cho họ địa vị đặc quyền ở Trung Quốc đại lục. Rồi Trung Quốc buộc phải tuân theo các truyền thống của ngoại giao phương Tây. Sự du nhập ồ ạt của văn hóa nước ngoài đã định hướng lại nền kinh tế Trung Quốc, cuối cùng dẫn đến sự sụp đổ của nhà Thanh vào năm 1912.
Một số nhà sử học, như William C. Kirby, một giáo sư về Trung Quốc học tại Trường Kinh doanh Harvard, cho rằng các điều ước bất bình đẳng đã mang lại lợi ích cho Trung Quốc như hiện đại hóa các định chế và hệ thống giáo dục. Tuy nhiên, điều đó không phải lúc nào cũng có nghĩa là các hiệp định thương mại có lợi cho cả đôi bên, ông nói với The New York Times.
Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer (phải, ngoài cùng) và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin (thứ hai, từ phải) đến một khách sạn ở Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 28 tháng 3, 2019.
Khi đội ngũ thương mại của Tổng thống Trump đưa ra cho các quan chức Trung Quốc một danh sách những đòi hỏi táo bạo về kinh tế ở Bắc Kinh vào tháng 5 năm ngoái, Hoàn Cầu Thời Báo của nhà nước Trung Quốc chạy hàng tít : "Bây giờ là năm 1840 à ?"
Năm tháng sau, cơ quan thông tấn chính thức Tân Hoa Xã cáo buộc Phó Tổng thống Mike Pence thiếu hiểu biết về lịch sử Trung Quốc sau khi ông phàn nàn rằng Bắc Kinh chỉ nói suông về chuyện mở cửa nền kinh tế.
Các quan chức chính quyền Trump đã cố gắng lập luận rằng những thay đổi mà Trung Quốc muốn thực hiện sẽ có lợi cho cả đôi bên, song Mỹ vẫn gặp khó khăn trong chuyện thúc đẩy Trung Quốc thay đổi mà không tạo nên ấn tượng là Mỹ bắt nạt hoặc vô cảm.
Chính quyền Trump cũng gặp khó khăn với việc mô tả thỏa thuận thương mại này là hai chiều. Ông Trump đã cáo buộc Trung Quốc về cơ bản là đánh cắp từ Mỹ trong nhiều thập niên qua và chính quyền của ông đang yêu cầu Trung Quốc mua thêm hàng hóa của Mỹ, ngừng trợ cấp các công ty của chính họ và đối xử công bằng với các công ty nước ngoài. Đổi lại, tới nay Mỹ đã đề nghị loại bỏ một số, nhưng không phải tất cả, mức thuế quan trị giá 250 tỉ đôla mà ông Trump đã áp đặt vào năm ngoái.
Trung Quốc vẫn hoài nghi nhiều nhượng bộ mà ông Trump đang đòi hỏi sẽ thực sự giúp thúc đẩy nền kinh tế của nước này.
Trong khi những kí ức xưa về nỗi nhục có thể vẫn chưa phai mờ trong tâm thức chung của người Trung Quốc, vị thế của nước này trên thế giới đã thay đổi mạnh mẽ trong 150 năm qua. Giờ là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Trung Quốc đã và đang gây ảnh hưởng của riêng mình khắp thế giới.
Các chương trình phát triển của Trung Quốc như Sáng kiến Vành đai và Con đường, một kế hoạch đầu tư cơ sở hạ tầng toàn cầu, đã thu hút chỉ trích từ Mỹ và một số nơi ở Châu Âu vì không minh bạch và đặt các nền kinh tế dễ bị tổn thương hơn vào vị thế bấp bênh.
"Chính sách của Trung Quốc đã dịch chuyển từ nỗi sợ bị bắt nạt phải chịu những điều ước bất bình đẳng thành chính mình là kẻ bắt nạt và buộc các quốc gia yếu hơn chấp nhận các thỏa thuận bất bình đẳng", Michael Pillsbury, một học giả Trung Quốc tại Viện Hudson làm cố vấn cho chính quyền Trump, nói với The New York Times.
Nhưng, ông Pillsbury chỉ ra rằng, người Trung Quốc không nhìn nhận sự việc theo cách đó khi nói tới thỏa thuận thương mại với Mỹ. Đảng Cộng sản được thành lập gần một thế kỉ trước dựa trên hứa hẹn chấm dứt nỗi nhục dưới tay ngoại bang.
"Đảng Cộng sản được thành lập dựa trên lý luận đứng lên chống lại, và chấm dứt, những điều ước bất bình đẳng", ông nói.
***************
Đàm phán thương mại Mỹ-Trung : 2 bên lại phải tiếp tục ở Washington (RFI, 29/03/2019)
Hôm 29/03/2019, hai phái đoàn cao cấp Mỹ và Trung Quốc đã kết thúc vòng đàm phán thương mại tại Bắc Kinh mà không thấy kết quả cụ thể nào.
Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc (Liu He - giữa) chụp ảnh cùng lãnh đạo phái đoàn đàm phán Mỹ, Bắc Kinh, ngày 29/03/2019 - Asfouri/Pool via Reuters
Phía Hoa Kỳ tuyên bố rằng các cuộc thảo luận đã được tiến hành trên "tinh thần xây dựng", nhưng không nói gì về kết quả đàm phán và chỉ cho biết là "những cuộc thảo luận quan trọng" này sẽ được tiếp nối tại Washington vào tuần tới.
Các tuyên bố nói trên được đưa ra sau các cuộc gặp giữa đại diện Thương Mại Robert Lighthizer và bộ trưởng Tài Chính Steven Mnuchin của Mỹ đích thân đến Bắc Kinh để thảo luận với giới lãnh đạo kinh tế cao cấp nhất của Trung Quốc là phó thủ tướng Lưu Hạc và lãnh đạo Ngân Hàng Nhà Nước Dịch Cương.
Cả hai phái đoàn đều không nói gì về nội dung mà hai bên thảo luận cũng như kết quả đạt được tại Bắc Kinh. Sự việc cho thấy là bất đồng chưa hoàn toàn được san bằng, đặc biệt trên vấn đề Trung Quốc bị cáo buộc cạnh tranh bất chính khi ồ ạt trợ cấp trong nhiều năm cho các công ty của họ, và tìm cách chiếm hữu các bí quyết công nghệ của các công ty Mỹ.
Trong những ngày qua, tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố lạc quan rằng hai bên đã tiến gần đến một thỏa thuận, nhưng các quan chức trong chính quyền của ông đã hạ thấp kỳ vọng về việc sớm đạt được kết quả.
Tại Washington, cố vấn kinh tế Nhà Trắng, ông Larry Kudlow, vào hôm qua đã nhấn mạnh rằng các cuộc đàm phán không "phụ thuộc vào thời gian", và có thể kéo dài hàng tuần hoặc thậm chí vài tháng nếu cần thiết.
Một trong những khó khăn mới xuất hiện là đề nghị vào tuần trước của ông Trump theo đó một số thuế đã ban hành cần được giữ nguyên kể cả khi có thỏa thuận, để bảo đảm việc Trung Quốc thực hiện đúng các cam kết. Ông Kudlow hôm qua xác nhận rằng Mỹ sẽ không từ bỏ một số "đòn bẩy" để gây áp lực.
Theo hãng tin Pháp AFP, giới phân tích cho rằng biết, việc Mỹ khăng khăng giữ mức thuế 25% đối với 50 tỷ đô la hàng nhập khẩu bị áp thuế trong đợt đầu tiên có thể cản lực mới trên đường tiến tới thỏa thuận.
Đàm phán thương mại Mỹ-Trung : Trump lạc quan thái quá ?
Hai tờ Le Monde và Les Échos số đề ngày hôm nay, 08/01/2019, có bài viết về cuộc đàm phán chính thức đầu tiên tại Bắc Kinh giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc từ ngày hai lãnh đạo Donald Trump và Tập Cận Bình đồng ý hưu chiến 3 tháng vào đầu tháng 12/2018.
Phái đoàn Mỹ đến Bắc Kinh tiếp tục thương thuyết tìm giải pháp chấm dứt chiến thương mại, ngày 07/01/2019. Reuters
Theo cả hai tờ báo, tổng thống Mỹ đã liên tục tuyên bố thắng lợi, nhưng thực tế cho thấy là những bước lùi của Bắc Kinh chẳng là bao, trong lúc các đại tập đoàn Mỹ bắt đầu chịu tác động của cuộc chiến thương mại.
Trong bài viết mang tựa đề rất khô khan "Chiến tranh thương mại : Washington và Bắc Kinh tái lập thương thuyết", thông tín viên nhật báo kinh tế Les Echos cho rằng không nên chờ đợi quá nhiều từ cuộc đàm phán đầu tiên này, vì hai ngày quá ngắn ngủi để giảm bớt căng thẳng chồng chất giữa hai nước. Tuy nhiên, nếu đạt được kết quả, hai bên có thể gặp nhau ở cấp cao hơn, kể cả ở cấp cao nhất, với khả năng nhân vật số một của Mỹ là Donald Trump, tiếp xúc với nhân vật số 2 tại Trung Quốc là Vương Kỳ Sơn bên lề Diễn đàn Davos ở Thụy Sĩ.
Tăng trưởng Trung Quốc bị chậm lại tác hại đến các tập đoàn Mỹ
Đối với Les Echos, trong thời gian gần đây, tổng thống Mỹ liên tục có những tuyên bố lạc quan trước việc Trung Quốc sẽ phải nhượng bộ Hoa Kỳ. Mới Chủ nhật vừa qua, ông Trump còn khẳng định "Các cuộc thảo luận với Trung Quốc đang diễn ra rất tốt. Tôi thực sự nghĩ rằng họ muốn đạt được thỏa thuận". Ông cho rằng đà tăng trưởng khựng lại sẽ buộc Bắc Kinh phải tìm kiếm thỏa thuận với Mỹ.
Quả là nền kinh tế Trung Quốc có dấu hiệu đáng lo ngại do tăng trưởng chậm lại, thế nhưng điều này cũng ảnh hưởng đến các công ty Mỹ, mà biểu hiện rõ nhất là doanh số sụt giảm của các tập đoàn như Ford, General Motors hay Apple tại Trung Quốc. Tờ Hoàn Cầu Thời Báo của Trung Quốc không ngần ngại cảnh cáo Mỹ, cho rằng Washington cũng cần đến thỏa thuận, chứ không riêng gì Bắc Kinh.
Đối với Les Echos, cho đến lúc này, Bắc Kinh mới chỉ có một vài nhượng bộ nhỏ nhoi cho Mỹ, như nhập khẩu đậu nành và gạo Mỹ trở lại, hoặc tái lập mức thuế nhập khẩu trước khủng hoảng nhắm vào xe hơi Mỹ. Những bước đầu này vẫn còn rất xa so với yêu cầu của Mỹ.
Thận trọng trước việc Trump bị Trung Quốc "đánh lừa"
Nhật báo Le Monde cũng cho rằng không nên ngộ nhận trước các cử chỉ hòa giải của Trung Quốc. Ngoài các biện pháp thuế quan, Bắc Kinh còn cố cho thấy rằng họ đang đáp ứng một trong những yêu cầu của Washington, khi cho biết là đang xem xét một bộ luật mới về đầu tư nước ngoài, trong đó việc ép buộc chuyển giao công nghệ sẽ bị cấm.
Đối với Alicia Garcia-Herrero, chuyên gia kinh tế tại ngân hàng Natixis : "Về cơ bản, tất cả các biện pháp Trung Quốc đưa ra không có gì đáng kể, thậm chí họ không hề đề cập đến việc cải cách khu vực quốc doanh và chính sách công nghiệp".
Theo nhật báo này, một thỏa thuận hoàn toàn có thể đạt được trước khi hưu chiến hết hạn, nhưng vấn đề đối với giới chức thương mại Mỹ, mà cụ thể là đối với đại diện thương mại Robert Lighthizer, một người nổi tiếng với thái độ nghi kỵ Bắc Kinh, là phải làm sao tránh được việc ông Donald Trump tuyên bố chiến thắng quá dễ dàng, trong khi chỉ được một vài lời hứa từ phía Trung Quốc.
Áo Vàng : Chính phủ Pháp chơi lá bài trật tự an ninh
Sau đợt biểu tình của phong trào Áo Vàng hôm 05/01 vừa qua, kèm theo một loạt hành vi bạo động dữ dội, thủ tướng Pháp Edouard Philippe tối hôm mồng 07/01 đã loan báo một loạt biện pháp nhằm tái lập trật tự công cộng. Báo chí Pháp hôm nay dĩ nhiên đã dành nhiều trang bài cho các biện pháp này.
Tựa lớn trang nhất trên Le Figaro đã nhấn mạnh trên "Kế hoạch của hành pháp nhằm tái lập trật tư" trong vấn đề Áo Vàng. Đối với tờ báo thiên hữu này, đó là một kế hoạch tăng cường và củng cố các biện pháp hành chánh và tư pháp, sao cho những thành phần phá phách khỏi lộng hành.
Khi cố ý phô trương "lá bài an ninh", với những biện pháp rất cứng rắn, chính quyền Macron như muốn tạo ra "một cú sốc điện". Trong vấn đề này, chính phủ có lợi thế là các giá trị về trật tự, nhà nước pháp quyền, được mọi tầng lớp cử tri hoan nghênh. Với việc thông báo ngay từ lúc này các quyết định, chính quyền hy vọng chận đứng những lời tố cáo là đã quá thụ động hay bất lực.
Có điều, theo Le Figaro, thách thức đối với tổng thống Pháp là làm thế nào để ước muốn có được trật tự an ninh lấn át lòng "ghét bỏ Macron" trong đại bộ phận dân chúng.
Áo Vàng : Giải pháp phải là chính trị
Nhật báo công giáo La Croix cũng đưa ra một lời cảnh báo với chính phủ : Cho dù có tái lập được trật tự an ninh, không nên lầm tưởng rằng cuộc khủng hoảng Áo Vàng đã kết thúc. Nguyên nhân cơn tức giận bùng lên từ hai tháng qua vẫn còn đấy, những biện pháp xã hội mà tổng thống Pháp đã thông báo không đủ để làm dịu cơn phẫn nộ, trong lúc vẫn còn đầy rẫy những thành phần "chủ trương nổi dậy để san bằng nền dân chủ của chúng ta".
Tờ báo cho rằng chỉ có một giải pháp : Đó là "tưởng tượng ra những đáp án tương xứng với những câu hỏi đặt ra. Đó là những câu hỏi đúng đắn, không nên khinh thường."
Báo Le Monde cũng cùng quan điểm với La Croix khi nhấn mạnh rằng : "Câu trả lời duy nhất cho cuộc khủng hoảng hiện nay chỉ có thể là chính trị. Những biện pháp xã hội đáng kể đã được thông báo và đã được nghị viện khẩn cấp thông qua để đáp lại những đòi hỏi ban đầu của phong trào Áo Vàng. Giờ đây đến lúc phải lắng nghe và đáp lại yêu sách dân chủ của họ, một việc không phải là không cấp thiết".
Đối với Le Monde, đó là chủ đề của cuộc thảo luận toàn quốc sắp mở ra, và chính quyền phải làm sao để mọi người thấy rằng đó là một cuộc thảo luận "cởi mở, minh bạch và có trách nhiệm", vừa trong cách tiến hành, việc tổng hợp ý kiến, và trong những kết luận rút ra.
Quốc vương Malaysia thoái vị vì tình !
La Croix nhìn về Châu Á chú ý đến sự kiện quốc vương Malaysia thoái vị một cách khó hiểu.
Ngày Chủ nhật, 06/01, Cung điện Malaysia thông báo quốc vương Muhammad V từ bỏ ngai vàng. Thông báo này chấm dứt loạt tin đồn từ mấy tuần nay trước sự vắng mặt của nhà vua, mà tính chính đáng bị xem như không còn nữa sau đám cưới với một hoa hậu người Nga. Muhammad Faris Petra như thế đã giành được một biệt danh là nhà vua đầu tiên của Malaysia từ bỏ ngai vàng từ khi quốc gia này được độc lập năm 1957.
Cho dù lý do chính thức thoái vị của Muhammad V là vấn đề sức khỏe, nhưng quan hệ của vị vua 49 tuổi với cựu hoa hậu Moskva, Oksana Voevodina, 26 tuổi, có lẽ đã đóng một vai trò không nhỏ trong sự kiện thoái vị này. Từ tháng Tư 2018, người ta đã thấy cô hoa hậu, cũng được biết ở Nga do tham gia chương trình truyền hình thực tế, xuất hiện bên cạnh nhà vua. Nhưng tiết lộ về đám cưới của hai người, ngày 22/11/2018, đã gây chấn động…
Tại Malaysia, một quốc gia quân chủ lập hiến, vai trò quốc vương chỉ mang tính chất tượng trưng, là lãnh đạo danh dự của quân đội và Hồi Giáo tại quốc gia mà 6 người trên 10 theo đạo Hồi. Là một nhân vật được tôn kính, mọi lời chỉ trích nhà vua bị xem là tội khi quân, có thể bị truy tố.
Những trang nhất khác
Libération dành tựa lớn trang nhất cho một vấn đề xã hội tại Pháp : Cách biệt ngày càng sâu rộng về giá nhà giữa Paris, các vùng đô thị lớn và phần còn lại của đất nước. Theo điều tra của tờ báo, giá nhà cửa tại các vùng đô thị lớn ở Pháp ngày càng tăng, khiến cho sự phân cách các đô thị với vùng nông thôn ngày càng lớn. Riêng thủ đô Paris thuộc diện ngoại hạng.
La Croix thì nêu bật ở trang nhất một yếu tố mới tác động đến người Pháp kể từ năm nay : Tiền thuế bị khấu trừ thẳng vào lương. Hồ sơ lớn với tựa đề "Thuế thu tận gốc, một vấn đề đôi lứa", khai thác một hệ quả ngộ nghĩnh của biện pháp đánh thuế mới được áp dụng : các cặp sống chung với nhau đã phải nói chuyện tiền bạc với nhau để xác định tỷ lệ thuế mà mỗi người bị trừ.
Les Echos chú ý đến "Những rắc rối mới về Thuế Gia Cư" tại Pháp. Đối với tờ báo, việc xóa bỏ sắc thuế này cho 20% hộ gia đình thuộc diện giàu có nhất đang gây chia rẽ trong chính phủ Macron.
Trọng Nghĩa
