Donald Trump và Kim Jong-un đang gặp nhau tại Hà Nội để thương thuyết giải trừ vũ khí nguyên tử trên bán đảo Cao Ly. Tác dụng tức khắc của cuộc gặp gỡ này là khiến chính quyền cộng sản Việt Nam hãnh diện. Nó cũng được một số người Việt Nam tự coi là dân chủ nhìn như một cơ hội và một hy vọng.
Donald Trump được Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng chính phủ Nguyễn Xuân Phúc long trọng tiếp đón tại Hà Nội. Ảnh minh họa
Hình ảnh của chính quyền cộng sản Việt Nam chắc chắn là khá hơn trong lúc này bởi vì bất cứ một nước chủ nhà nào cũng gây được thiện cảm khi tiếp đãi một hội nghị có mục tiêu giảm bớt căng thẳng và tăng cường hòa bình. Ngành du lịch Việt Nam sẽ chỉ có thể có lợi và quan hệ thương mại với Mỹ sẽ không gặp khó khăn ít nhất trong một thời gian. Hơn nữa chính quyền cộng sản Việt Nam còn được tổng thống Mỹ ca tụng như một mẫu mực thành công hiếm có, sau khi được phát ngôn viên bộ ngoại giao Mỹ đánh giá như là như là một bạn thân, close friend.
Tuy nhiên ban lãnh đạo cộng sản Việt Nam sẽ rất sai lầm nếu quá hân hoan. Thiện cảm ban đầu có thể nhanh chóng qua đi nhường chỗ cho một cái nhìn chán ghét, thậm chí một sự lên án nghiêm khắc.
Donald Trump và Kim Jong-un giả náo động Hà Nội trước khi Donald Trump và Kim Jong-un thật xuất hiện - Ảnh minh họa
Việt Nam có vinh dự gì khi tiếp đón long trọng Trump và Kim ? Kim Jong-un đang là nguyên thủ quốc gia đáng ghét nhất và cũng bị ghét nhất thế giới. Một người hung bạo đã hành quyết chú mình, đồng thời cũng là thầy và cố vấn của mình, bằng đại bác, đã ám sát anh ruột mình bằng hơi độc tại phi trường Kuala Lumpur, đã giết vô số người khác và đã đẩy dân tộc mình xuống đáy vực đói khổ. Một người vô văn hóa với tâm hồn của một con rắn độc. Phải là Donald Trump mới có thể coi Kim Jong-un là một bạn thân và một thiên tài.
Donald Trump là tổng thống Mỹ duy nhất hoàn toàn không hề có một ưu tư nào về tự do, dân chủ, nhân quyền và các giá trị đạo đức. Trump coi các nước dân chủ như đối thủ và ca tụng các chế độ độc tài. Ông ăn nói thô lỗ bộc lộ một tâm hồn nhớp nhúa. Không một nước văn minh nào mời ông thăm viếng. Ông phá mọi kỷ lục của một tổng thống Mỹ có cộng sự viên bị truy tố vì gian dối và chính bản thân ông cũng đang bị điều tra. Chưa bao giờ một tổng thống Mỹ chia rẽ nước Mỹ như Trump và cũng chưa bao giờ một tổng thống Mỹ bị khinh thường như ông.
Kim Jong-un được Việt Nam long trọng tiếp đón khi vừa ra khỏi toa xe lửa. Ảnh AFP
Có bao nhiêu quốc gia chấp nhận trải thảm đỏ cùng một lúc dưới chân hai con người như thế ? Nhất là cuộc thương thuyết này vừa không quan trọng vừa khó có kết quả. Không quan trọng vì Triều Tiên (Bắc Cao Ly) chỉ dọa chứ không dám và cũng không thể chế tạo vũ khí nguyên tử ở mức độ thực sự nguy hiểm, bằng cớ là Nhật và Hàn Quốc (Nam Cao Ly), hai nước trên nguyên tắc bị đe dọa nhất không nhiệt tình với cuộc thương thuyết này. Khó có kết quả vì đe dọa vũ khí nguyên tử là tất cả tài sản của chế độ Triều Tiên ; bỏ đe dọa này nó không còn gì, kể cả khả năng tồn tại.
Chế độ cộng sản Việt Nam sẽ khó hy vọng được coi là đã có công đóng góp cho hòa bình trong vùng. Trái lại nhờ hội nghị Trump – Kim này từ nay thế giới sẽ chú ý nhiều hơn tới Việt Nam. Để thấy rõ chân dung của một đất nước đang quằn quại dưới một chế độ chà đạp nhân quyền một cách cực kỳ thô bạo, một chế độ có thể dựa vào những bản cáo trạng rất tùy tiện và vớ vẩn để kết án mười năm tù những phụ nữ có con thơ.
Ban lãnh đạo cộng sản Việt Nam đã có lý khi cố gắng tách dần khỏi quỹ đạo Trung Quốc và sáp lại với Mỹ nhưng họ sẽ rất sai lầm nếu nghĩ rằng có thể giữ quan hệ mật thiết với Mỹ mà vẫn giữ nguyên chế độ độc tài toàn trị. Điều này đúng với Donald Trump nhưng Donald Trump chỉ là một ngoặc đơn ngắn đang đóng lại trong chính trị Mỹ.
Điều đáng buồn cần được nói ra nhân cuộc gặp gỡ này là cung cách của một số trí thức Việt Nam tự nhận là dân chủ.
Có những người ủng hộ Trump một cách cuồng nhiệt và vô điều kiện. Một người dân chủ Việt Nam có lý do gì để ái mộ một người vô đạo đức, coi thường dân chủ và coi thường mọi nước nghèo như Trump ? Chân dung của người dân chủ Việt Nam phải rõ rệt.
Cũng có những người thấy nên gửi thư thỉnh cầu Trump giúp đỡ Việt Nam có dân chủ hay để chống lại chính sách bành trướng bá quyền của Trung Quốc. Hoàn toàn vô ích, Trump chống Trung Quốc hay thân Trung Quốc chỉ tùy theo ông ta nghĩ thế nào là có lợi cho Mỹ và cho uy tín cá nhân của ông. Cầu khẩn Trump chỉ khiến dáng đứng của mình mất thẩm mỹ.
Hiện tượng Donald Trump và hội nghị này cho thấy một sự thật đáng buồn là những người dân chủ chân chính không nhiều. Có những người tưởng lầm mình là người dân chủ và cũng có những người dân chủ chưa hiểu rằng vũ khí duy nhất nhưng vô địch của cuộc vận động dân chủ là lẽ phải và niềm tin.
Lẽ phải và niềm tin thể hiện qua chân dung và dáng đứng của những người dân chủ hôm nay. Đó cũng sẽ là chân dung và dáng đứng của đất nước ngày mai.
Nguyễn Gia Kiểng
(27/02/2019)
