Việc Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ vào ngày 14/12 đã bác bỏ vụ kiện của bộ trưởng Tư pháp Ken Paxton bang Texas đệ nạp theo sự chỉ đạo của Tổng thống Trump và 107 Dân biểu Cộng hòa khiến người ta không thể không đặt câu hỏi tại sao các luật sư của Trump có thể làm nhục chính họ qua một vụ kiện thiếu cơ sở pháp lý (legal standing) đến như thế ?
Những thành viên trong nhóm pháp lý của Tổng thống Trump, gồm cựu thị trưởng New York Rudolph W. Giuliani (bên trái) và Jenna Ellis (tại bục giảng) ngày 19 tháng 11 ở Washington. (Jacquelyn Martin / AP)
Trong 107 dân biểu cộng hòa chắc chắn có không ít những người cũng là luật sư. Nhưng tại sao họ lại đi kiện cáo đòi hủy bỏ kết quả bầu cử của 5 tiểu bang khác trong khi họ đều biết các tiểu bang Hoa kỳ hoàn toàn độc lập trong việc tổ chức bầu cử của họ ? Những luật sư của Trump đã bất chấp luật Hiến pháp Hoa kỳ ? Họ nghĩ rằng Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ không có sự khôn ngoan (no brain) và không can đảm (no courage) như Trump đã đánh giá Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ ? Họ khinh thường nền dân chủ Hoa Kỳ ? Họ coi thường các luật gia khác ? Họ tin rằng khi Trump đứng ra làm nguyên đơn là Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ sẽ chịu thua ?
Câu trả lời khả dĩ là toán luật sư của Trump đã nhắm mắt làm vừa lòng Trump để lấy tiếng và lấy tiền mà không phải trả một xu nào cho danh dự, đạo đức nghề nghiệp của họ và cả nghành nghề luật sư của nước Mỹ. Hoặc giả họ đã được Trump bảo đảm sẽ ân xá cho họ trước khi Trump bị lôi kéo ra khỏi Nhà Trắng.
Thật vậy, sau khi nhận giấy Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ bác bỏ vụ kiện, họ sẽ thấy cái giá phải trả có thể sẽ rất đắt xét theo bài báo của tờ The Washington Post đăng ngày 9/12 với tựa đề ‘Letter from 1,500 attorneys says Trump campaign lawyers don’t have ‘license to lie’ của hai bỉnh bút Kim Bellware and John Wagner của the Post.
Bài viết của hai tác giả chỉ nói lên một phần nào sự phẫn nộ của ít nhất 1.500 luật sư trước sự lũng đoạn đạo đức nghề nghiệp của toán luật sư của Trump trong kỳ bầu cử 2020.
Luật sư không được cấp ‘bằng để nói dối’
Hơn 1.500 luật sư đã lên án nỗ lực của toán luật sư trong chiến dịch của Trump nhằm lật ngược kết quả bầu cử trong một lá thư ngỏ thúc giục Luật sư đoàn Hoa kỳ (ABA, American Bar Association) điều tra hạnh kiểm của toán này, kể cả thủ lãnh Rudolph W. Giuliani.
Thư viết rằng : "Một loạt những vụ kiện cáo của tổng thống Trump là bình phong của một chiến dịch làm suy giảm niềm tin của công chúng vào kết quả cuộc bầu cử 2020, phá hoại nền dân chủ hiến định. Đáng thất vọng là các nhân sự và chủ chốt trong hành động này là các luật sự bị trói buộc bởi lời thề và các quy định đạo đức nghề nghiệp phải tôn trọng luật pháp".
Thư nhấn mạnh đến các quan tâm của Dân biểu Bill Pascrell Jr. (D-N.J, Dân chủ New Jersey) đã nạp đơn khiếu nại lên các ủy ban đạo đức nghề nghiệp của năm tiểu bang nghiên ngửa vào ngày 20 tháng 11, kêu gọi điều tra và tước giấy phép luật sư. Sự chỉ trích được phản ánh qua các ý kiến độc giả và thư của các luật sư đã phản đối gay gắt toán luật sư đệ nạp những vụ kiện phù phiếm làm hoen ố thanh danh nghề nghiệp luật sư.
Deborah Rhode, giáo sư luật của trường Luật Stanford và một trong những người đứng đầu về đạo đức nghề nghiệp pháp luật Hoa Kỳ nói với The Washington Post hôm thứ Ba "Thật sự là bất thường khi thấy một liên hiệp như thế này kêu gọi đến hành động kỷ luật. Nó không thể coi thường. Rất nhiều thư từ này đã vượt qua lằn ranh chính trị và biểu chứng cho hạnh kiểm quá tệ và tính nghiêm túc [các quy định đạo đức nghề nghiệp] đối với nền pháp trị và tiến trình dân chủ."
Những vị ký tên vào thư gồm có người của cả hai đảng như các cựu chủ tịch Luật sư đoàn liên bang Hoa Kỳ, cựu chủ tịch Luật sư đoàn tiểu bang, thẩm phán Liên bang hồi hưu, các thẩm phán Tối cao Pháp viện hồi hưu và các luật sư đang hành nghề.
Được điều hợp bởi nhóm phi đảng phái Luật sư Bảo vệ Dân chủ Hoa Kỳ (Lawyers Defending American Democracy, LDAD) thư ngỏ chất vấn hạnh kiểm của Guiliani và những cựu thành viên của nhóm pháp lý Trump như Joseph diGenova, Jenna Ellis, Victoria Toensing và Sidney Powell.
Các đại diện cho chiến dịch Trump đã không trả lời ngay sau khi có yêu cầu trả lời ngày thứ Ba.
Thư LDAD nói rằng các luật sư trong chiến dịch Trump đã lợi dụng tiến trình phán xử bằng cách đưa ra những lời cáo buộc vô căn cứ về gian lận cử tri nơi công cộng , nhưng khi ra tòa thì chối bỏ, dựa trên những lời đồn đoán bị thổi phồng, những cáo buộc không có chứng cớ trước khi tái lập sự tranh cãi bất lương trước công luận để làm Trump vừa lòng.
Nhiều chuyên gia pháp luật đã nói với The Post rằng thái độ này đưa đến hậu quả làm xói mòn niềm tin của công chúng vào sự an toàn và công bằng của cuộc bầu cử 2020 và vào uy tín của nghề nghiệp luật sư nói chung.
Stephen Gillers, chuyên gia về đạo đức nghề nghiệp luật sư và giáo sư Luật của trường đại học luật khoa New York nói rằng :
"Nó [vụ kiện] làm xấu đi cái nhìn của công chúng về nghề nghiệp, và khuyến khích [công chúng] nghĩ rằng không có cái gì mà luật sự không nói hay làm để lấy tiền hoặc làm vừa lòng thân chủ".
Chưa có luật sư đoàn cấp tiểu bang nào hay các nhánh thẩm quyền kỷ luật thuộc hệ thống tòa án đã có hành động kỷ luật đối với nhóm luật sư của Trump, mặc dù Gillers nói rằng càng ngày càng có thêm bằng chứng cho thấy các quan tòa đã bị mệt mỏi với các vụ kiện đầy kịch tính của toán này. Ông chỉ ra sự phê bình kịch liệt của thẩm phán tòa trung thẩm Hoa Kỳ Mathew W. Brann vào ngày 21 tháng 11 khi ông bác bỏ vụ kiện gian lận cử tri của luật sư của Trump tại Pennsylvania, phán rằng các luật sư [của Trump] đã lắp ghép nguy hại những lý luận pháp lý ‘giống như con quái vật của [nhà bác học] Frankeinstein"
Ghi nhận của Gillers là các luật sư của Trump có thể làm thiệt hai thanh danh của họ nếu tiếp tục tiếp tục các vụ kiện ba xàm ba láp. Ông nói "Nó cho thấy các thẩm phán "đã ngán đến tận cổ rồi". Ông nói thêm ‘họ đang chơi với lửa. Có mọi rủi ra là thẩm phán trong lần phán xử kế tiếp sẽ phán "Tôi chịu hết nổi rồi. Tôi đề nghị các ông/bà ra hội đồng kỷ luật".
Hành động kỷ luật có thể từ khiển trách chính thức trước công luận, một số tiền phạt cho đến việc tước bằng luật sư.
Tuy nhiên, cách khả thi nhất cho toán luật sư bị trừng phạt là phải có một thẩm phán phán quyết toán luật sư đã vi phạm hạnh kiểm nghề nghiệp. Các luật sư có thể bị kết tội đã hành xử sai trái, không lương thiện nếu bị xét rằng các vận động pháp luật của họ là màn hỏa mù để làm chậm tiến trình chứng nhận của các đại cử tri hoặc là một âm mưu để kiếm tiền.
Gillers nói : "Các hội đồng kỷ luật của nhiều tiểu bang sẽ ngần ngại đưa ra hành động nào mà không có một thẩm phán phán quyết các luật sư đã hành động sai trái".
Pascrell (Rep. Bill Pascrell Jr. dân biểu chủ xướng lá thư) chúc mừng các luật sư đã ký tên vào lá thư của LDAD vì đã đứng lên bảo vệ thanh danh nghề nghiệp - và ông bảo lưu rằng những người dùng bằng cấp pháp luật để hỗ trợ cho Trump phải bị rút bằng hành nghề luật sư.
Dân biểu Pascrell trong văn thư gởi cho The Washington Post ngày thứ Ba nói rằng : "Qua những vụ kiện cáo phù phiếm của họ về cuộc bầu cử đã bị ăn cắp, luật sư của Trump đang đổ dây tiếng xấu xuống toàn thể cộng đồng luật sư và đã lợi dụng hệ thống pháp luật để tấn công nền dân chủ. Tất cả luật sư phổ biến và xúc tiến các vụ kiện cáo của Trump phải đối diện với sự trừng phạt nặng nề nhất và phải bị tước giấy hành nghề. Nếu đánh vào nền dân chủ Hoa kỳ mà không đáng bị trừng phạt, chẳng còn tội gì đáng phạt nữa".
Sơn Dương
(23/12/2020)
Nguồn : Kim Bellware and John Wagner, Letter from 1,500 attorneys says Trump campaign lawyers don’t have ‘license to lie’, The Washington Post, 08/12/2020