Thượng viện Mỹ hôm thứ bảy 13/2/2021 đã không có đủ 2/3 số phiếu để buộc tội Donald Trump “kích động bạo lực tấn công vào quốc hội Mỹ” ngày 6/1/2021. Như chúng ta đều biết, để kết tội được một tổng thống Mỹ thì phải có 2/3 thượng nghị sĩ Mỹ bỏ phiếu thuận. Đảng Dân chủ có 50 thượng nghị sĩ vì vậy phải cần thêm 17 thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa ủng hộ mới có đủ đa số cần thiết. Donald Trump là tổng thống đầu tiên trong lịch sử Mỹ bị luận tội hai lần trong một nhiệm kỳ và cả hai lần đều được tha bổng.
Có thể thấy việc kết tội Trump tại thượng viện không giống một phiên tòa bình thường. Có ý kiến cho rằng Trump có tội đâu mà được tha bổng, điều này không đúng. Hạ viện Mỹ, trong vai trò công tố đã buộc tội Trump. Thượng viện Mỹ chỉ có nhiệm vụ kết tội hay không mà thôi. Phiên tòa xử Trump không bình thường vì bồi thẩm đoàn không hề độc lập như nó cần phải có. Sinh mệnh chính trị các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa, trong vai trò quan tòa, đều phụ thuộc vào “bị cáo” Donald Trump. Nếu họ bỏ phiếu kết tội Trump thì đồng nghĩa với việc họ sẽ mất ghế trong kỳ bầu cử tới. Nên biết rằng các cuộc bầu cử dân biểu và thượng nghị sĩ tại các tiểu bang thường rất sít sao, chênh lệch giữa người thắng và người thua chỉ vài phần trăm. Nếu khối cử tri cơ sở của Trump (khoảng 20-30%) không bỏ phiếu cho các ứng cử viên Đảng Cộng hòa thì người đó thua là chắc chắn. Các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa biết rõ điều đó nên không ai dám chọc giận các fan của Trump. Cũng đừng quên rằng các luật sư của Trump và các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa không hề nói Trump vô tội mà họ chỉ bảo là phiên tòa không hợp lệ vì Trump không còn là tổng thống.
Các luật sư của Trump và các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa không hề nói Trump vô tội mà họ chỉ bảo là phiên tòa không hợp lệ vì Trump không còn là tổng thống.
Trước khi đi vào phân tích ai thắng ai thua trong vụ việc này xin được minh định về thái độ của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên đối với Donald Trump và nền chính trị Mỹ. Tập Hợp là một tổ chức chính trị của người Việt Nam chứ không phải của người Mỹ. Chúng tôi không có ý định, tham vọng và khả năng “can thiệp” vào nền chính trị Mỹ. Chúng tôi cũng không quen biết Donald Trump hay Joe Biden vì vậy không có chuyện yêu ghét bất cứ ai. Chúng tôi tin vào sự tử tế và lương tri của người dân Mỹ. Chúng tôi tin là người Mỹ biết phải làm gì để xây dựng tương lai cho họ. Chúng tôi tin là nước Mỹ sẽ biết cách vượt qua mọi khó khăn và thách thức để làm cho nước Mỹ luôn vĩ đại và hùng cường.
Khi viết về chính trị Mỹ hay hiện tượng Donald Trump thì chúng tôi chỉ muốn mượn các sự kiện và nhân vật đó để nâng cao kiến thức về chính trị cho người Việt Nam. Chúng tôi quan tâm đến nước Mỹ vì muốn Mỹ mãi mãi là cường quốc dân chủ trên thế giới. Chúng tôi không cay cú hay thất vọng dù Trump thua hay thắng, đó là chuyện của người Mỹ. Chúng tôi cũng không làm thầy bói mà chỉ phân tích và nhận định dựa trên các sự kiện đã xảy ra.
Có ý kiến cho rằng Tập Hợp “thành kiến” với Trump, điều đó không đúng. Dù bất cứ ai mà có thái độ và cách hành xử phi dân chủ như Trump thì chúng tôi cũng đều phản đối. Khi chỉ trích Trump chúng tôi chỉ dựa trên các giá trị mà Tập Hợp theo đuổi như sự thật, lẽ phải, sự lương thiện, bao dung và liên đới. Tập Hợp không thể ủng hộ Trump vì ông ta không phải là một người dân chủ. Tuy nhiên chúng tôi hiểu vì sao nhiều người Việt Nam thích Trump. Ông ta là mẫu người “thành công” theo cách đánh giá của người Việt. Với một người thành công thì mọi sai lầm và thủ đoạn đều có thể tha thứ và bỏ qua. Đó là văn hóa và di sản lịch sử của dân tộc ta. Một ông vua và một tướng cướp về bản chất là giống nhau chỉ khác nhau là ai giành được chiến thắng mà thôi vì vậy mới có câu “được làm vua, thua làm giặc”.
Người Việt Nam chỉ thấy Trump là tỉ phú chứ không quan tâm ông ta làm giàu như thế nào. Tỉ phú cũng có năm bảy loại, có người làm giàu bằng tài năng và trí tuệ nhưng cũng có nhiều người làm giàu bằng thủ đoạn, lừa đảo, tống tiền (các băng đảng maphia), trốn thuế, ăn cướp, tham nhũng…Vì thế, nên đánh giá một người bằng đức độ, sự bao dung và tử tế thay vì nhìn vào tài sản của người đó. Nhiều đại gia Việt Nam được tung hô như là doanh nhân thành đạt nhưng khi bị bắt thì đều là buôn lậu, làm hàng giả, bảo kê xã hội đen…
Văn hóa của người Việt là tôn thờ kẻ mạnh và chà đạp kẻ yếu. Một người phụ nữ Việt Nam bình thường mà lấy 3-4 đời chồng thì bị ném đá tơi bời trong khi đó nếu là Trump thì…vô tư, không sao cả, thế mới giỏi và đáng mặt anh hào. Trong 4 năm làm tổng thống, Trump đã làm cho nước Mỹ chia rẽ như chưa bao giờ thấy, gần nửa triệu người chết vì Covid-19 và kết quả là đã thất bại thảm hại trước ông già “buồn ngủ” Joe Biden trong cuộc đua vào Nhà Trắng nhiệm kỳ 2. Nhưng bất chấp những sự thật đó, không ít người Việt vẫn say mê Trump trong đó có không ít người thuộc thành phần trí thức.
Trong 4 năm làm tổng thống, Trump đã làm cho nước Mỹ chia rẽ và kết quả là đã thất bại thảm hại trước ông già “buồn ngủ” Joe Biden trong cuộc đua vào Nhà Trắng nhiệm kỳ 2.
Thiếu kiến thức về chính trị và sự hời hợt trong tâm hồn người Việt là lý do chính khiến đất nước ta vẫn chưa có dân chủ. Đã đến lúc người dân Việt Nam cần thay đổi nhận thức và tư duy về chính trị và các hoạt động chính trị nếu muốn đất nước thay đổi và có dân chủ.
Quay trở lại với việc luận tội Trump lần hai bất thành tại thượng viện. Ai là người thua cuộc, Đảng Dân chủ chăng? Theo chúng tôi, khác với lần trước, lần này Đảng Dân chủ không cần thắng. Ngày nào Trump còn ở lại trong Đảng Cộng hòa thì ngày đó Đảng Cộng hòa còn phân hóa và tan nát. Chính Đảng Cộng hòa mới muốn loại Trump khỏi chính trường nhưng lại không dám vì ai cũng sợ mất ghế. Đã có nhiều dân biểu Cộng hòa có ý định thành lập một đảng mới hoặc tách ra khỏi “Đảng Trump” để quay về với Đảng Cộng hòa truyền thống. Một làn sóng bỏ đảng đang diễn ra ngày càng mạnh trong hàng ngũ Đảng Cộng hòa. Chính Trump cũng từng có ý định thành lập một đảng mới. Đảng Dân chủ cũng biết là khó kết tội được Trump nhưng họ vẫn phải làm, để tránh một trường hợp tương tự trong tương lai khi một tổng thống thất cử, không chịu thừa nhận thất bại và sẵn sàng nổi loạn để níu giữ quyền lực.
Như vậy người thua cuộc lớn nhất khi Trump thắng trong lần luận tội thứ hai này chính là Đảng Cộng hòa. Dù kết tội hay tha bổng Trump thì Đảng Cộng hòa cũng tan nát và có thể vỡ thành 2-3 đảng trong thời gian sắp tới. Đảng Dân chủ sẽ tiếp tục cầm quyền và lãnh đạo nước Mỹ trong một thời gian dài và sau đó cũng sẽ tách ra 2 đảng mới, một đảng truyền thống và một đảng cấp tiến. Nền chính trị Mỹ đã trì hoãn quá lâu trước những thay đổi cần thiết và cấp bách. Chế độ tổng thống đã làm tan nát các chính đảng dù đó là một cường quốc như Mỹ. Hai đảng Cộng hòa và Dân chủ Mỹ hiện nay không phải là những chính đảng thật sự mà chỉ là hai bộ máy gây quĩ và tranh cử. Trump không phải là nguyên nhân mà là hậu quả của sự xuống cấp về chính trị của nước Mỹ nói riêng và của các chế độ tổng thống trên khắp thế giới nói chung.
Không ít người Việt Nam đã bàng hoàng, thất vọng khi Trump bị thất cử. Họ không thể nào tin và hiểu nổi vì sao chuyện đó lại có thể xảy ra. Nhiều người vẫn cố bám víu một cách tuyệt vọng vào các thuyết âm mưu rằng Trump sẽ sớm trở lại chính trường trong một ngày gần đây, có người tuyệt vọng đến mức tuyên bố sẽ không dùng mạng xã hội và sẽ từ bỏ, không thèm quan tâm đến chính trị…Điều đó theo chúng tôi là không nên và không đáng. “Niềm tin” vào một người như Donald Trump đã nằm sâu trong văn hóa và tâm hồn của người Việt Nam, nó đã trỗi dậy vì chúng ta quá tụt hậu về chính trị so với thế giới. Nếu bầu cử Mỹ 2020 diễn ra ở Việt Nam thì có thể Trump đã thắng.
Những người Việt Nam ủng hộ Trump không nên thất vọng và chán chường mà nên dũng cảm thay đổi tư duy về chính trị. Nên nhìn nhận sự tụt hậu và sự nông cạn của bản thân về chính trị và các hoạt động chính trị để tiếp tục cống hiến cho đất nước hoặc hòa mình vào dòng chảy của thời đại. Càng cố đặt niềm tin vào Trump thì sẽ càng trở nên lạc lõng và tiếp tục thất vọng. Sẽ còn nhiều phiên tòa đang chờ Trump ở phía trước và trong các phiên tòa đó, chánh án là những người có kiến thức, bản lĩnh và thực sự độc lập chứ không phụ thuộc vào Trump như các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa tại thượng viện Mỹ. Trump sẽ phải trả giá cho những gì đã làm. Ngay cả khi Trump may mắn thoát khỏi các tòa án cấp tiểu bang thì hình ảnh và uy tín của Trump cũng sẽ phai mờ dần và biến mất sau khoảng một năm. Tuổi tác cũng là một hạn chế lớn đối với Trump.
Trí thức Việt Nam nên dũng cảm thay đổi tư duy về chính trị, cố gắng vượt thoát khỏi các quan niệm cũ về chính trị mà lịch sử đã để lại cho chúng ta.
Bầu cử Mỹ 2020 và hiện tượng Donald Trump là một bài học lớn cho cả thế giới chứ không chỉ mỗi người Việt Nam chúng ta. Nên bình tĩnh để rút ra những bài học cho bản thân thay vì cố chấp và mê cuồng. Việt Nam vẫn chưa có dân chủ và trước mặt chúng ta là một Đảng cộng sản suy kiệt hoàn toàn về tư tưởng và nhân sự. Trí thức Việt Nam nên dũng cảm thay đổi tư duy về chính trị, cố gắng vượt thoát khỏi các quan niệm cũ về chính trị mà lịch sử đã để lại cho chúng ta. Truyện thuyết và văn hóa chính trị cũ của Việt Nam đã không còn phù hợp với thế giới hiện đại. Cần vứt bỏ chúng một cách dứt khoát để cùng nhau tiến vào tương lai. Việt Nam sẽ thay đổi và sự thay đổi đó sẽ rất khác so với các cuộc cách mạng lật đổ trước đây. Người Việt cần chuẩn bị tâm lý để khỏi thất vọng và ngỡ ngàng.
Việt Hoàng
(15/02/2021)