Cuộc xâm lăng của Putin vào Ukraine đã kéo dài hơn một tháng, kế hoạch đánh nhanh thắng nhanh của Putin đã hoàn toàn thất bại. Quân Nga chỉ chiếm được duy nhất một thành phố hạng trung là Kherson. Trên tất cả các mặt trận còn lại, quân Nga đang sa lầy và bị Ukraine phản công quyết liệt. Hôm 25/03/2022 Nga tuyên bố đã ‘hoàn thành giai đoạn một của chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine’ và sẽ tập trung vào việc ‘giải phóng vùng Donbass'. Điều này có nghĩa là Nga đang dọn đường dư luận để rút lui. Việc rút lui có an toàn và suôn sẻ hay không lại là một chuyện khác.
Trên tất cả các mặt trận, quân Nga đang sa lầy và bị Ukraine phản công quyết liệt.
Về tương quan lực lượng thì Ukraine chỉ bằng 1/10 của Nga. Nếu ‘đấu tay đôi’ thì Ukraine không thể nào thắng được Nga. Tuy nhiên Ukraine có lẽ phải và là nạn nhân của một cuộc xâm lược đến từ Putin. Ukraine chỉ tự vệ chứ không phải kẻ gây chiến. Vì thế nên Ukraine đã nhận được sự ủng hộ to lớn và toàn diện của các nước dân chủ trên khắp thế giới.
Ukraine có rất nhiều vấn đề như nạn tham nhũng của các quan chức chính quyền, lòng tin của người dân vào các chính trị gia rất thấp, cuộc sống của người dân Ukraine vẫn còn rất khó khăn. Vấn nạn lớn nhất của Ukraine là không có các nhà tư tưởng chính trị nên hậu quả là các đảng phái chính trị không hề có bất cứ một dự án chính trị nào cho đất nước. Các đảng phái của Ukraine rất chia rẽ và chỉ biết chạy theo quyền lợi của bản thân nên luôn bị các nhà tài phiệt bắt làm con tin. Người dân Ukraine rất hiền lành nhưng đã hai lần đứng lên làm cách mạng (cách mạng Cam 2004 và Maidan 2014), lật đổ chế độ tham nhũng và tay sai của Putin. Dù vậy các chính quyền được bầu lên sau đó đều thất bại trong nỗ lực chống tham nhũng và xây dựng dân chủ cho Ukraine.
Một vài ví dụ về sự thiếu vắng tư tưởng của các đảng phái chính trị ở Ukraine. Tổng thống thân phương Tây Viktor Yushenko, người được bầu lên sau cách mạng Cam, đã bổ nhiệm người đồng minh làm thủ tướng là bà Yulia Timoshenko. Tuy nhiên thay vì giúp đỡ tổng thống điều hành đất nước thì bà ta luôn tìm cách lật đổ Yushenko và cuối cùng cả hai đều thất bại trước ứng cử viên tổng thống thân Nga Viktor Yanukovich. Bản thân Yanukovich là một người bất hảo, từng hai lần vào tù vì tội trộm cắp và đánh lộn. Ông ta bị lật đổ năm 2014 vì đã đưa Ukraine quay lại quĩ đạo Nga, đi ngược lại nguyện vọng hội nhập vào EU của đa số người dân Ukraine. Ông ta bỏ trốn và sống lưu vong ở Nga từ đó cho đến nay. Poroshenko vị tổng thống đắc cử sau cuộc cách mạng Nhân phẩm (tên gọi khác của Euromaidan 2014) là một nhà tài phiệt, ông chủ của hãng bánh kẹo nổi tiếng ‘Roshen’. Dù rất thân phương Tây và muốn dân chủ hóa đất nước nhưng ông rốt cuộc cũng đã thất bại vì không chống được tham nhũng, nạn bè phái, sự chia rẽ và thao túng chính trị của các nhà tài phiệt khác.
Quảng trường Maidan sau những cuộc xuống đường năm 2014 - Ảnh minh họa
Tổng thống đương nhiệm Volodymyr Zelensky là một chính trị gia không có nhiều kinh nghiệm chính trị dù ông là người có học thức, hiểu biết và mong muốn thay đổi Ukraine. Sỡ dĩ ông được bầu lên với một tỉ lệ rất cao (73% số phiếu bầu năm 2019) là vì người dân Ukraine đã quá chán ngán và bất mãn với tầng lớp chính trị truyền thống như Poroshenko.
Trước cuộc xâm lăng của Putin, chỉ số tín nhiệm của người dân Ukraine dành cho Zelensky chỉ hơn 20%. Dù vậy, bằng sự dũng cảm và quyết tâm chống lại Putin mà uy tín của ông đã tăng rất cao. Ông đã trở thành biểu tượng của lòng yêu nước và sự kiên cường bất khuất trước đội quân xâm lược hùng hậu của Putin.
Người dân Ukraine dù không hài lòng với tiến trình cải cách chậm chạp và nửa vời của chính quyền nhưng họ cũng đã sống quen dưới một chế độ dân chủ, dù chưa hoàn thiện. Họ không thể chấp nhận cuộc xâm lăng vô lý, cực đoan, man rợ và dối trá của Putin. Tự do và dân chủ có sự quyến rũ kỳ diệu với tất cả những ai đã từng sống với nó. Sự phản kháng của người dân Hồng Kông và Đài Loan trước Bắc Kinh là ví dụ...
Người dân Ukraine đã bỏ qua mọi bất đồng để kề vai sát cánh với chính phủ và tổng thống Zelensky đứng lên chống lại cuộc xâm lược của Putin một cách anh dũng và hào hùng. Cả thế giới khâm phục tinh thần quật cường của nhân dân Ukraine. Tất cả đã ủng hộ và đứng về phía người dân Ukraine một cách mạnh mẽ và dứt khoát. Sự ủng hộ to lớn và không điều kiện của các nước dân chủ đã giúp Ukraine có đủ mọi nguồn lực để chống lại đội quân hùng hậu của Putin. Nhân dân Ukraine chắc chắn sẽ chiến thắng dù cái giá phải trả là rất đắt.
Đất nước Ukraine sẽ sớm hồi sinh sau khi chiến tranh kết thúc. Mỹ và các nước dân chủ sẽ giúp đỡ Ukraine vực dậy từ đống tro tàn như đã từng làm với Đức và Nhật sau thế chiến thứ Hai. Zelensky sẽ đi vào lịch sử Ukraine như một anh hùng dân tộc. Tuy nhiên việc ông có được tiếp tục cầm quyền hay không lại là một chuyện khác. Người dân Ukraine biết phải làm gì và chọn ai làm người lãnh đạo đất nước.
Sau cuộc chiến này người dân Ukraine sẽ đòi hỏi chính quyền mới phải thật sự trong sạch và có viễn kiến để Ukraine có thể hội nhập một cách toàn diện vào đại gia đình các nước EU.
Sau cuộc chiến này, Mỹ và EU sẽ giúp Ukraine hồi sinh từ những hoang tàn và đổ nát để trở thành một quốc gia dân chủ thật sự
Chiến thắng Putin là chuyện khó nhưng người dân Ukraine sẽ làm được. Việc khó hơn rất nhiều là làm thế nào để Ukraine trở thành một quốc gia dân chủ thật sự. Hy vọng sau cuộc chiến này, Mỹ và EU sẽ dang tay đón nhận và giúp đỡ Ukraine với tất cả thiện chí và quyết tâm, buộc Ukraine phải chuyển đổi dứt khoát về phía dân chủ.
Cuộc xâm lăng của Putin đã làm thay đổi thế giới. Các nước dân chủ sẽ phải quay lại với các giá trị dân chủ và tự do thay vì chạy theo các quyền lợi kinh tế ngắn hạn trước mắt. Các nước độc tài sẽ bị nhận diện và cô lập hoàn toàn cho đến khi họ phải chọn, hoặc là dân chủ hóa đất nước hoặc là tan vỡ trong hỗn loạn.
Làn sóng dân chủ thứ Tư sẽ mạnh lên sau sự thất bại thảm hại của Putin. Việt Nam đang đứng trước cơ hội rất lớn để dân chủ hóa đất nước và hòa nhập vào dòng chảy của thời đại. Đảng cộng sản Việt Nam sẽ sớm bị làn sóng dân chủ thứ Tư cuốn trôi. Người dân Việt Nam và các đảng viên đảng cộng sản cần hiểu rõ thời thế để nhanh chóng rời con thuyền sắp đắm. Phải chuẩn bị và ủng hộ cho một sự thay đổi bắt buộc phải đến trong một tương lai rất gần.
Việt Hoàng
(27/03/2022)