Ông Gorbachev đã từ trần. Nói về ông, thì kẻ khen, người chê. Những lời ca ngợi thì cũng ngút trời, những lời chửi bới thì cũng khủng khiếp. Nói về ông thì biết bao nhiêu cho vừa vì ông là người đã làm thay đổi dòng lịch sử nhân loại. Tôi muốn nói đến chuyện chúng ta thấy gì, rút ra cái gì.
Mikhail S. Gorbachev tại sân bay Heathrow, London, Anh quốc, 1984. Ông được cổ vũ ở phương Tây, nhưng lại bị coi thường ở Nga.
Liên Xô là thành trì của Chủ nghĩa xã hội (ngày hôm trước của Chủ nghĩa cộng sản, do vậy chúng ta cũng hay nói các nước xã hội chủ nghĩa là các nước cộng sản). Nếu thành trì mà sụp đổ thì chủ nghĩa cộng sản cũng sụp đổ. Chủ nghĩa cộng sản, nói một cách tóm tắt nhất nó tồn tại được là nhờ có đàn áp, áp đặt, hoàn toàn không có tự do. Ông Gorbachev chỉ cần mở tự do ra (để cải tổ Liên Xô hay để phá hoại Liên xô, tùy các bạn hiểu) là nó tự sụp đổ. Tự do, dân chủ là những giá trị nhân loại cần và nó có khả năng phá được cường quyền.
Ông Gorbachev vĩ đại ở chỗ ông không tham quyền lực như những người khác. Ông đã là người ở mức quyền lực nếu không phải là nhất thế giới thì cũng là nhì. Vậy mà ông đã không tìm cách để duy trì quyền lực của ông. Ông đã làm những việc cần thiết cho sự phát triên của đất nước ông dù việc đó đe dọa quyền lực và tính mạng của ông. Cuối cùng, ông cũng tự từ bỏ quyền lực. Cái hay là ông đã làm tất cả những gì ông có thể làm được khi ông còn đang đương chức, như vậy mới có hiệu quả. Ông khác hoàn toàn với một số nhà lãnh đạo của ta là về hưu rồi mới lên tiếng.
Một nhà lãnh đạo nào đó của Liên Xô cùng thời với ông đã nói :
Lúc trẻ không yêu chủ nghĩa cộng sản là không có tim. Nhưng bây giờ mà còn tin vào chủ nghĩa cộng sản là không có óc.
Chủ nghĩa cộng sản đã sụp đổ ở thành trì của nó, bị chính những người cầm đầu thành trì đó chỉ trích như câu nói trên. Điều này đã làm cho tất cả những kẻ lãnh đạo cộng sản ở các nước khác hiểu rõ rằng họ không có tương lai và đây là cơ hội cuối cùng để họ vơ vét, đục khoét. Do vậy, chúng ta không có ngạc nhiên gì khi các vụ tham nhũng khổng lồ cứ hàng ngày được phơi bày ra trước mắt chúng ta và chẳng có phương thuốc nào cứu chữa.
Chúng ta có tim nhưng cũng cần có óc.
Hoàng Quốc Dũng
(31/08/2022)