Nếu nói với bất cứ một người Việt Nam nào đó rằng họ không còn quan tâm đến đất nước, có thể họ sẽ phẫn nộ. Đúng là người Việt nào cũng yêu nước vì đó là một tình cảm tự nhiên với nơi mình đã sinh ra và lớn lên. ‘Cáo chết ba năm còn quay đầu về núi’ huống chi là con người. Tuy nhiên hiện nay giấc mơ của đa số người Việt Nam là được định cư ở một nước khác, dù đó là Châu Phi. Khi tôi xem những video clip của bạn Quang Linh ở Châu Phi, tự hào thì ít mà nỗi buồn thì nhiều. Tại sao một thanh niên trẻ như bạn có thể lập nghiệp và thành công ở một nơi thiên nhiên khắc nghiệt và nghèo khổ như tại một vùng quê của Angola mà không phải tại chính quê hương mình? Chúng ta không bao giờ quên 39 thanh niên Việt Nam bị chết ngạt trong thùng xe đông lạnh khi vượt biên trái phép vào Anh để chỉ sống cuộc đời ngoài vòng pháp luật, làm một ‘người rơm’.
Tại sao một bạn trẻ như Quang Linh có thể lập nghiệp và thành công tại một nước Châu Phi như Angola mà không phải ngay trên quê hương mình ?
Những gì xảy ra trong nội bộ đảng cộng sản thời gian qua cho thấy nó đang tiến rất gần đến giai đoạn cáo chung. Đã có tới 7 ủy viên bộ chính trị và 21 ủy viên trung ương đảng bị kỷ luật và khởi tố. Đảng cộng sản không còn là giải pháp cho đất nước và dân tộc Việt Nam. Họ không còn bất cứ đồng thuận nào và bất cứ một dự án nào cho đất nước. Phe công an do Tô Lâm đứng đầu đã chiến thắng phe tuyên giáo và đưa đất nước vào một giai đoạn mới, giai đoạn công an trị. Nạn nhân chính của chế độ công an trị sẽ là các phe nhóm khác trong đảng không cùng phe với công an.
Chưa bao giờ tại Việt Nam mà tình hình kinh tế - xã hội, văn hóa, giáo dục, tôn giáo… lại bế tắc và khủng hoảng như bây giờ. Đứng trước thực tại đó, lẽ ra người Việt phải thảo luận và đoàn kết để tìm ra một lối thoát chung cho đất nước. Buồn thay, tâm trạng bi quan và bỏ cuộc đang chiếm phần lớn suy nghĩ của người Việt.
Tại sao lại như thế ? Có lẽ đúng như Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên nhận định : Sự chán nản và bất lực với một chính quyền tồi dở và hung bạo đã biến thành sự thất vọng với chính đất nước.
Theo dõi tình hình Việt Nam chúng tôi thấy đa số các nhân sĩ Việt Nam đều có cùng một suy nghĩ giống nhau, đó là khi nào dân trí của người dân Việt Nam khá lên thì họ sẽ đứng dậy và làm cách mạng. Điều đó có đúng không ? Tất nhiên là không. Có một câu nói mà chúng ta thường nghe đó là ‘quốc gia hưng vong, thất phu hữu trách’. Mới nghe qua thì tưởng hay và đúng nhưng suy nghĩ kỹ chúng ta sẽ thấy nó rất vô lý. Tại sao khi đất nước lâm nguy thì chỉ người dân đen (thất phu) là đáng trách ? Vậy còn giới trí thức thì ở đâu ? Chúng ta cần biết một điều, ở đâu và thời nào cũng vậy, tầng lớp trí thức luôn là tâm hồn và trí tuệ của một dân tộc. Nhiệm vụ của trí thức là hướng dẫn và lãnh đạo quần chúng chứ không phải chạy theo quần chúng.
Dù tư duy trốn tránh trách nhiệm trong những vấn đề lớn của tầng lớp trí thức Việt Nam là vô lý nhưng đó chính là văn hóa Khổng giáo đã đeo bám dân tộc Việt Nam nói chung và tầng lớp trí thức nói riêng trong suốt hàng ngàn năm qua, nó là như vậy. Không những trí thức mà ngay cả người dân cũng xem chuyện đó là bình thường. Chính với tư duy đó mà suốt hai nghìn năm qua chúng ta chỉ có các cuộc bạo loạn, lật đổ chế độ và rồi chế độ mới cũng vận hành y như cũ, không có gì thay đổi.
Cuộc cách mạng dân chủ hóa lần này không phải để lật đổ chính quyền mà là để thay đổi hoàn toàn về triết lý và văn hóa chính trị. Đây là cuộc cách mạng khác hoàn toàn và chưa từng xảy ra trong suốt dòng lịch sử Việt Nam. Cuộc chuyển hóa về dân chủ vì thế không cần bạo lực và đổ máu mà cần sự đồng thuận của đa số người dân về một phương pháp tổ chức xã hội dân chủ dựa trên tinh thần của Bản Tuyên ngôn Phổ cập về Quyền con người của Liên Hợp Quốc.
Bao dung và ôn hòa sẽ thay thế cho hận thù và bạo lực. Cuộc cách mạng này vì thế phải được dẫn dắt bởi lý trí và tình yêu. Muốn thế thì tầng lớp trí thức phải đứng dậy nhận lãnh trách nhiệm với đất nước và dân tộc. Một câu hỏi chất vấn lương tâm của người Việt đó là vào thời điểm 1945 tầng lớp trí thức Việt Nam đã làm gì và ở đâu để đảng cộng sản, một tập hợp của những người nông dân ít học và cuồng tín đã thành công cướp được chính quyền và chiếm giữ đất nước làm của riêng suốt gần 80 năm qua?
Lịch sử có vẻ đang lập lại sau 80 năm? Đảng cộng sản đang sắp cáo chung trong khi đó trí thức Việt Nam chỉ biết chỉ trích và mong chính quyền thay đổi. Ai cũng biết là giải pháp cộng sản không còn là giải pháp cho dân tộc. Dưới chế độ này không có một dự án nào, dù lớn hay nhỏ, của riêng hay của chung mà có thể thành công. Nạn tham nhũng và độc tài đã tàn phá tất cả.
Dù muốn hay không thì cũng phải có một giải pháp chung cho cả dân tộc và giải pháp đó phải đến từ các tổ chức chính trị dân chủ. Đấu tranh chính trị luôn là giữa các tổ chức chính trị với nhau chứ không phải giữa các cá nhân. Điều giản dị, mà đảng cộng sản đã làm cách đây 94 năm (ngày 3/2/1930) đó là phải thành lập một tổ chức chính trị và tranh đấu trong khuôn khổ của tổ chức, đến nay vẫn chưa được trí thức Việt Nam đón nhận. Tất cả những gì mà trí thức Việt Nam đã làm trong sốt thời gian qua chỉ là những tiếng nói đơn độc và cuối cùng dù không tham gia tổ chức nào cũng bị chính quyền đàn áp hoặc tự bỏ cuộc.
Đã đến lúc trí thức Việt Nam nên tìm hiểu về dự án chính trị của các tổ chức chính trị đối lập. Dự án chính trị Khai Sáng Kỷ Nguyên Thứ Hai là một ví dụ.
Ai cũng biết phải đoàn kết thì mới có sức mạnh ‘một cây làm chẳng nên non’. Trí thức Việt Nam không thể kêu gọi đoàn kết khi bản thân họ luôn đứng một mình. Muốn thành lập được một tổ chức chính trị hay thậm chí ngay cả một tổ chức thuộc xã hội dân sự thì bắt buộc phải có một dự án chính trị (hay một tư tưởng chính trị) để gắn kết mọi thành viên lại với nhau. Không có Kinh thì không thể có Đạo. Rất nhiều người ước ao có một tổ chức chính trị nào đó qui tụ được một đám đông như thầy Thích Minh Tuệ, muốn thế thì họ phải nói và lên tiếng, dù ủng hộ hay chỉ trích các tổ chức chính trị dân chủ đối lập. Khi nhiều người lên tiếng khen hoặc chê về một tổ chức chính trị nào đó thì người dân mới biết đến tổ chức đó. Đằng này họ luôn giữ im lặng, coi như không nghe, không thấy gì.
Đảng cộng sản đã chết, sở dĩ nó vẫn còn đó là vì trước mặt nó chưa có tổ chức nào đủ mạnh để thay thế. Không có tổ chức mạnh vì người Việt không còn quan tâm đến đất nước. Một ví dụ, các bài viết và hội luận của ông Nguyễn Gia Kiểng trên báo Thông Luận và trên kênh Người Việt Channel của ông Hoàng Bách về một chủ đề rất quan trọng, ảnh hưởng đến vận mệnh của 100 triệu người Việt đó là 'sự cáo chung tất yếu của Đảng cộng sản Việt Nam', dù vậy nó chỉ có 3000-4000 lượt đọc và nghe sau một tuần. Một con số đáng buồn. Trong khi đó các bài bình luận tào lao, sai sự thật của mấy ông sư quốc doanh hay ông tướng Lê Văn Cương về tình hình Ukraine thì có hàng trăm ngàn người xem.
Rất nhiều trí thức Việt Nam cho rằng phải khai dân trí cho người dân trước, nhưng dưới chế độ này thì đó là điều bất khả thi. Hơn nữa ai là người khai dân trí ? Tri thức của trí thức Việt Nam còn kém cả người dân thì làm sao khai trí cho người dân được ? Không thể nói là người dân Việt Nam không cần và không muốn dân chủ, bằng chứng là hàng trăm ngàn người Việt Nam tìm cách đi ra nước ngoài, đến những nước dân chủ mỗi năm, ngay cả những doanh nhân và nghệ sĩ nổi tiếng cũng tìm cách định cư ở nước ngoài.
Người Việt không còn niềm tin vào tương lai, vào đất nước nên họ mới tìm cách ra đi. Nếu đất nước không sớm có dân chủ thì Việt Nam sẽ tan vỡ, trước là tan vỡ trong lòng người và sau đó là tan vỡ trên bình diện quốc gia. Thế giới đang thay đổi và Việt Nam cũng vậy, đã đến lúc trí thức Việt Nam cần thay đổi tư duy về chính trị, nên chấm dứt lối làm chính trị nhân sĩ, đơn độc và chỉ biết phê phán chính quyền. Nên tìm hiểu về các tổ chức chính trị dân chủ và lên tiếng ủng hộ cho một tổ chức có lập trường tiến bộ, gần gũi với mình nhất.
Việt Hoàng
(27/06/2024)
