Thông Luận

Vài tuần trước, Đảng cộng sản Việt Nam tổ chức trọng thể 100 năm Cách mạng tháng 10 Nga. Dẫu vẫn có những bài viết tuyên truyền, những khẩu hiệu về tinh thần Quốc tế vô sản, niềm tin vào "xã hội chủ nghĩa" xuất hiện trên báo đài hay một vài bích trương, áp phích trên đường phố nhưng không ai phủ nhận bầu không khí hết sức ảm đạm và thờ ơ của người Việt.

Đảng cộng sản Việt Nam tổ chức trọng thể 100 năm Cách mạng tháng 10 Nga

Nhiều người quan tâm đến chuyện chính trị, xã hội thì bàn tán về APEC, một sự kiện rất quan trọng với Việt Nam chỉ vài ngày sau đó. Tại sao Đảng cộng sản Việt Nam lại tổ chức sự kiện này khi chính nước Nga, quê hương của Cách mạng tháng 10, đã khước từ nó ? Các quan thầy Trung Quốc cũng không tổ chức nó mà dành thời gian để tìm hiểu tư tưởng Tập Cận Bình. Chuyện gì đang diễn ra với Đảng cộng sản Việt Nam ?

Có nhiều ý kiến cho rằng Đảng cộng sản Việt Nam tổ chức Cách mạng tháng 10 Nga vì giới chóp bu lãnh đạo của họ vẫn tin tưởng vào tư tưởng Mác-Lênin và vai trò lãnh đạo toàn diện đất nước trên mọi địa hạt. Có thật là như vậy không ?

Tôi có thể phần nào chia sẻ ý kiến này nếu như chúng ta đang sống ở những giai đoạn 1950 hay sau năm 1975. Tâm lý tự mãn và sự thui chột tri thức đã khiến những người lãnh đạo cộng sản thế hệ trước hành động với một niềm tin vào những ông "Tây râu", ông Mao, ông Stalin một cách nồng nhiệt...

Tố Hữu, một nhà thơ cung đình của chế độ, đã xưng tụng Stalin trong "Bài ca tháng 10" như sau :

Hoan hô Stalin

Đời đời cây đại thụ

Rợp bóng mát hòa bình

Đứng đầu sóng ngọn gió…

Nhưng hình ảnh các lãnh đạo cộng sản Việt Nam chóp bu đứng nghiêm trang như những hình nộm trong buổi lễ kỉ niệm 100 năm Cách mạng tháng 10 Nga gần đây không phải vì do họ còn tin vào chủ nghĩa Mác Lênin nữa, chắc chắn họ không còn là những apprachik ! (Theo tiếng Nga : Công chức trung thành của bộ máy quan liêu, toàn tâm toàn ý phục vụ bộ máy, bất chấp sự thật và chân lý).

Chính ông Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng đã nói không biết đến hết thế kỉ này có đi đến được chủ nghĩa xã hội hay không.

Tôi bất giác nhớ lại một câu đố vui trong hồi kí Mặt Thật của Bùi Tín. Người ta đố nhau rằng : Gần đây trong lịch sử cái gì dài nhất và cái gì ngắn nhất ? Thì ra dài nhất là con đường đi tới chủ nghĩa xã hội và ngắn nhất là lịch sử của chính chủ nghĩa xã hội ! Câu nói của ông tổng Trọng thể hiện một tâm lý tuyệt vọng về mặt tư tưởng.

Không còn ai tin vào chủ nghĩa Mác-Lênin nữa. Trên thực tế, Đảng cộng sản Việt Nam hiện tại chỉ còn là một hư cấu, nó đã chết từ lâu. Nhiều người có thể nghi hoặc câu nói của tôi khi đối chiếu với việc gia tăng đàn áp trong lòng xã hội Việt Nam gần đây. Đúng vậy, Đảng cộng sản Việt Nam vẫn còn đó như một thách thức đối với dân tộc Việt Nam. Nhưng nó đàn áp hay một thế lực nào đó nhân danh nó để đàn áp ? Một người chết lâm sàng có thể vẫn còn thở, tim vẫn còn đập nhưng bộ óc đã ngưng hoạt động, không tri giác và không còn phản ứng với thế giới bên ngoài. Đó là đối với một con người.

Đảng cộng sản là tổ chức và một chính đảng, cái chết của nó là cái chết của một chính đảng. Một tổ chức là sự kết hợp giữa những con người cùng theo đuổi một mục tiêu chung với cùng một phương thức. Đồng thuận về mục tiêu và phương thức hành động là sức sống của một tổ chức. Khi đồng thuận không còn, dù vì người ta không đồng ý trên những mục tiêu hay vì không đồng ý trên cách hành động để đạt mục tiêu, thì tổ chức đã chết, ngay cả khi chưa tự giải tán.

Một chính đảng là một tổ chức chính trị. Nó sống và chết như một tổ chức, chỉ khác một điều là đồng thuận của nó khó hơn vì mục tiêu của nó cao cả hơn và hành động của nó ảnh hưởng tới cả một dân tộc. Kinh nghiệm của mọi quốc gia đã chứng tỏ rằng một chính đảng chỉ có thể xây dựng và giữ gìn được nếu được quan niệm như một kết hợp để thể hiện một tư tưởng chính trị và để thực hiện một dự án chính trị. Khi không còn chức năng đó nó không còn lý do tồn tại và số phận chờ đợi nó là một cái chết chắc chắn.

Đảng cộng sản Việt Nam đã chỉ còn là một hư cấu. Nó chỉ là sự kết hợp của những phe nhóm, tập đoàn vì lợi ích cướp bóc. Các lãnh đạo cộng sản hiện tại không hẳn là hạng hoàn toàn ngu dốt. Ngược lại, họ là những thủ lãnh cơ hội đứng đầu những phe, nhóm khác nhau, nhân danh một lý tưởng mà họ không còn tin để tiếp tục thống trị nhân dân Việt Nam một cách dã man. Nhìn vào chế độ cộng sản, tôi nghĩ rằng trong những thời khắc quyết định của dân tộc, những người lãnh đạo cộng sản chỉ biết đặt lợi ích của bản thân họ lên trên lợi ích dân tộc. Họ vẫn là một học trò của quan thầy Trung Quốc. Vì sao ?

Chế độ cộng sản Trung Quốc đang phơi bày những thử thách quá nghiêm trọng trong khi nội bộ lại phân hóa vì tham nhũng và bất tài của những người lãnh đạo. Như một logic tự nhiên, để đương đầu với những thử thách đó và tiếp tục tồn tại, Đảng cộng sản Trung Quốc cần một chính quyền ổn vững để thống nhất trong những quyết định lớn, một lãnh tụ toàn quyền và không thể bị phản bác. Tập Cận Bình là một kết quả của logic đó. Không phải ông ấy đã chứng tỏ bản lĩnh, mà chỉ là Đảng cộng sản Trung Quốc đang trong tình trạng nguy ngập và không nhìn thấy lối thoát nào khác ngoài xiết lại để tự vệ. Lịch sử Trung Quốc cũng đã chứng tỏ rằng sự thống nhất của Trung Quốc chỉ được duy trì bằng bạo lực và sự thống trị từ trung ương. Một quốc gia như vậy không thể tồn tại trong thế giới ngày nay. Đảng cộng sản Trung Quốc là sợi dây duy nhất ràng buộc các tỉnh với nhau, qua đại hội 19 này nó vừa lấy một quyết định rất phiêu lưu là dành toàn quyền để trấn áp những khuynh hướng ly khai ngày càng nhiều và càng mạnh.

Đảng cộng sản Việt Nam cũng muốn học theo Đảng cộng sản Trung Quốc, nhưng họ vẫn mãi chỉ là anh học trò không thuộc bài vở. Không có phe nhóm nào đủ mạnh để nắm quyền hòng đưa ra một nhân vật như Tập Cận Bình cả. Kết quả là họ vẫn phải gượng gạo soạn lại một chất keo đã hết hạn là tư tưởng Mác Lênin nhằm hy vọng duy trì sự đoàn kết trong nội bộ và trước nhân dân.

Trong những năm đầu thập niên 1990, chúng ta thường thấy hình ảnh đám trẻ con chạy theo cái xe bán keo dính chuột, bẫy chuột của một anh đội mũ cối. Tụi nhỏ chạy theo không phải chúng tin hay thích thú, mà chỉ vì lời rao ngô nghê đến phì cười :

"Trung tâm ứng dụng công nghệ hóa màu vừa cho ra đời loại keo, xin giới thiệu với bà con, cô bác, anh chị...một sản phẩm tiêu diệt chuột, ruồi muỗi, kiến và gián nhanh nhất, hiệu quả nhất, mà không có một loại sản phẩm nào so sánh được...đó là keo dính chuột. Keo dính chuột không độc hại, không gây ô nhiễm môi trường...đặc biệt có thể tái sử dụng nhiều lần. Ngoài ra có thể diệt được các loại côn trùng khác. Mọi chi tiết được in trên vỏ hộp…".

Bây giờ không còn ai đi bán keo dính chuột nữa vì nó độc hại, nó ô nhiễm, quảng cáo sai sự thật và nó láo lếu. Người dân tìm mua những phương thức an toàn hơn, và người bán cũng kiếm nghề khác để làm.

Vậy quay lại với Đảng cộng sản Việt Nam, khi họ không còn một tư tưởng đồng thuận và một dự án chính trị để kết hợp với nhau, liệu họ có thể duy trì bằng lợi ích không ? Hoàn toàn không thể ! Một chính đảng luôn cần những phương tiện cần thiết để thực hiện mục tiêu chứ không thể có quyền lợi riêng, bởi vì về bản chất nó là một môi trường để hy sinh và đóng góp chứ không phải để thụ hưởng. Thực trạng xã hội là như vậy và nó đặt ra một câu hỏi hết sức nhức nhối với những người Việt Nam yêu nước.

Tại sao một cái Đảng đã chết đứng, mất hết nội dung và chỉ còn là một hư cấu về tính chính đáng vẫn ngang nhiên thống trị đất nước và đẩy tất cả mọi người vào ngõ cụt.

Tại sao vậy ?

Câu trả lời chỉ có thể là vì phong trào dân chủ Việt Nam vẫn chưa mạnh để kéo cái xác đó đi chôn. Mỗi người yêu nước cần hiểu rằng đấu tranh chính trị luôn luôn phải là đấu tranh có tổ chức.

Trí thức Việt Nam cần đào sâu hơn nữa vào tư tưởng. Trong đà tiến của dân chủ, sẽ luôn có những ý kiến phản bác lại những giá trị về dân chủ và nhân quyền, chúng ta cần giải thích rõ ràng trước những phản bác yếu ớt đó.

Khi tất cả mọi người đều đồng ý với nhau về những đồng thuận nền tảng và kết hợp lại với nhau thành một chính đảng đối lập đủ mạnh để động viên quần chúng, nhất định thắng lợi dân chủ sẽ đến.

Việt Dân

(25/11/2017)

Tổng bí thư Trọng : 'Cách mạng tháng 10 mãi ngời sáng' (BBC, 07/11/2017)

Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, Nguyễn Phú Trọng nói về sự 'đau xót' khi Liên Xô sụp đổ nhưng ca ngợi tư tưởng Cách mạng tháng 10 Nga 'mãi ngời sáng'.

Nguyễn Phú Trọng viếng Lăng Lenin ở Moscow trong chuyến thăm Nga hồi năm 2014

Trong bài diễn văn được truyền thông Việt Nam đăng tải hôm 05/11/2017 để đánh dấu 100 năm cuộc cách mạng năm 1917 ở Nga, Giáo sư Trọng nói :

"Tư tưởng vĩ đại của Cách mạng tháng Mười Nga về giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội và giải phóng con người mãi mãi ngời sáng !"

Nguyễn Phú Trọng vào thăm Lenin trong Lăng ở Hồng Trường, Moscow hồi cuối 2014

Ông cũng nhắc lại và bày tỏ lòng "nhớ ơn sâu sắc Cách mạng tháng Mười, với những cống hiến vô giá của nhân dân Liên Xô đối với nhân loại".

Ngoài ra, ông nhắc về "mối tình thắm thiết Việt - Xô", và cho rằng Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước và nhân dân Việt Nam "đau xót trước biến cố đầy bi kịch xảy ra ở Liên Xô vào đầu những năm 90 của thế kỷ trước", sự kiện Liên Xô tan rã.

'Không khỏi bàng hoàng'

Giáo sư Nguyễn Phú Trọng thừa nhận cảm xúc 'bàng hoàng' trước sự kiện năm 1991.

Tại Liên bang Nga ngày nay những người cao tuổi vẫn lưu luyến các hình ảnh của Liên Xô

"Vẫn biết cách mạng là một sự nghiệp khó khăn, phức tạp, không phải là con đường bằng phẳng, dễ dàng, có khi nó phải trải qua nhiều giai đoạn khác nhau, quanh co, khúc khuỷu, thậm chí có lúc tạm thời thất bại, thụt lùi, nhưng chúng ta vẫn không khỏi bàng hoàng trước biến cố đó".

Tuy nhiên, ông nhận định Đảng Cộng sản Việt Nam cần "tỉnh táo nhận diện những nguyên nhân chủ quan và khách quan đưa tới sự việc đau buồn đó".

"Và điều quan trọng hơn là cần rút ra những bài học sâu sắc để tiếp tục kiên trì và kiên quyết theo đuổi mục tiêu, lý tưởng xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta, tránh rơi vào những sai lầm đã làm Liên Xô đổ vỡ".

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, người từng học tại Liên Xô về chủ nghĩa Marx-Lenin cho rằng lối thoát chính là nhận diện ra "sai lầm về đường lối, bệnh quan liêu và sự thoái hoá, biến chất của cán bộ, đảng viên".

Giới trẻ Việt Nam ngày nay chọn địa điểm dưới chân tượng Lenin ở Hà Nội để sinh hoạt văn hóa như vui chơi nhảy múa

Nay ông thúc dục, "toàn bộ hoạt động của Đảng phải xuất phát từ lợi ích và nguyện vọng chính đáng của nhân dân".

"Sức mạnh của Đảng là ở sự gắn bó mật thiết với nhân dân. Quan liêu, tham nhũng, xa rời nhân dân sẽ dẫn đến những tổn thất khôn lường đối với vận mệnh của đất nước, của chế độ xã hội chủ nghĩa và của Đảng".

Việt Nam là một số quốc gia còn lại trên thế giới tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm cuộc cách mạng của Lenin năm 1917.

Tại Nga ngày nay, chính quyền của Tổng thống Vladimir Putin đề cao ngày Thống nhất Quốc gia 04/11 thay cho ngày 7/11 là dịp đảng cộng sản tuần hành kỷ niệm Cách mạng tháng 10 năm 1917.

**********************

Cách mạng tháng Mười Nga : Ảo tưởng kinh tế (RFI, 07/11/2017)

Nhân 100 năm Cách mạng tháng Mười Nga, báo Les Echo có bài "Ảo tưởng kinh tế".

V.Lenin (T) và J.Stalin tại Gorki, tháng 09/1922 (wikipedia)

Tất cả bắt đầu với những đập phá ầm vang. Khi Lenin cùng với những người Bolshevik giành chính quyền, ông đã có kế hoạch rõ ràng : Giờ đây, chúng ta tiến hành xây dựng trật tự xã hội chủ nghĩa. Có nghĩa là xóa bỏ tầng lớp đại địa chủ, quốc hữu hóa các doanh nghiệp, xóa bỏ nợ công, in tiền, kiểm soát công nhân trong các nhà máy…

Thế nhưng, kết quả thu được thật là thảm hại. Sản xuất công nghiệp giảm tới 80%, trong bốn năm, giá cả tăng 8.000 lần. Do vậy, Lenin quyết định giảm bớt các gò bó, ngay từ năm 1921, với việc thực hiện Chính sách kinh tế mới, mang lại một chút hơi thở cho lĩnh vực tư nhân. Thế nhưng, tình trạng thiếu thốn ngũ cốc sớm xuất hiện. Từ năm 1928, Stalin tiến hành tập thể hóa nông nghiệp, nhằm kiểm soát nguồn cung ứng hạt giống vừa trưng thu phần dư thừa để đầu tư vào công nghiệp. Trong các năm 1932-1933, hơn 5 triệu người đã chết đói.

Ưu tiên cho công nghiệp nặng

Stalin, được tôn xưng là Người Cha của các dân tộc, quyết định tại lập trật tự, bằng cách đày hàng triệu người tới các trại lao cải, trao quyền điều hành kinh tế cho đảng cộng sản, kế hoạch hóa sản xuất và giá cả. Giành ưu tiên cho công nghiệp nặng ! Ngay lập tức, các hoạt động sản xuất gia tăng, được thể hiện trong các con số thống kê chính thức. Từ năm 1928 đến 1941, tăng trưởng dường như đạt mức 14% mỗi năm, trong những năm 1950, là hơn 10%. Thế nhưng, theo số liệu của CIA, thì các con số này thấp hơn một nửa và ngày nay, nhiều chuyên gia thẩm định là thực tế còn thấp hơn thế. Bất chấp tất cả, chính quyền vẫn phóng tác các thành tích.

Ví dụ, ngày 31/08/1935, anh công nhân Aleksei Stakhanov dường như đã khai thác được 102 tấn than trong vòng có 6 tiếng, tức là cao hơn 14 so với mức quy định trong kế hoạch. Ngày 12/04/1961, lần đầu tiên trong lịch sử, Yuri Gagarin hoàn thành chuyến bay đầu tiên trong không gian. Liên Xô có những bước tiến khổng lồ không chỉ trong ngành luyện kim, mà cả trong lĩnh vực công nghệ cao. Vậy Liên Xô sẽ giành được thắng lợi ? Tại Pháp, hai trí thức có tên tuổi là Jean-Paul Sartre và Raymond Aron tranh luận với nhau về câu hỏi này.

Thời kỳ trì trệ

Thế nhưng, không lâu sau đó, guồng máy bị trục trặc. Mô hình kế hoạch hóa vận hành không tốt trong lĩnh vực sản phẩm tiêu dùng, so với sản xuất gang thép. Cần phải đợi 10 năm thì mới mua được một chiếc xe hơi. Khi bộ Kế Hoạch đề ra mục tiêu sản xuất xoong nồi tính theo trọng lượng, các nhà máy sản xuất ra các loại xoong nồi nặng tới 10 kg. Thời kỳ trì trệ bắt đầu vào giữa những năm 1960, hoặc có thể sau đó. Mức sống của người dân Liên Xô đi xuống so với người dân Mỹ.

Thế rồi, tuổi thọ của người dân Liên Xô cũng giảm. Từ thực tế này, một sự gia trẻ, Emmanuel Todd, vào năm 1976, nói tới sự tan rã của khu vực Xô Viết. Ông đã có lý. Những chính trị gia già nua thay nhau lên lãnh đạo Liên Xô đã tỏ ra bất lực. Khi nhà cải cách Mikhail Gorbatchev lên cầm quyền thì tình hình đã muộn. Thảm họa hạt nhân Tchernobyl, năm 1986, cho thấy là tình hình đã vượt ra ngoài tầm kiểm soát. Năm năm sau, Liên Xô bùng nổ, tan rã.

Trong một thời điểm nhất định, kế hoạch hóa là cần thiết đối với sản xuất công nghiệp nặng. Nước Pháp sau đệ nhị thế chiến cũng đã từng làm như vậy, với các kế hoạch nhẹ nhàng hơn, linh hoạt hơn. Thế nhưng, để phục vụ người tiêu dùng, thì thị trường hoạt động có hiệu quả hơn rất nhiều so với mô hình kế hoạch hóa.

RFI tiếng Việt

************************

Đối với nước Nga, đó là một thế kỷ thụt lùi tương đối (RFI, 07/11/2017)

Phải chăng nước Nga đã phí phạm một thế kỷ ? Người ta có thể tin như vậy khi so sánh thứ hạng các nước trên thế giới về mặt kinh tế và xã hội hiện nay và vào thời điểm trước khi nổ ra cuộc Cách mạng tháng 10. Báo Les Echos có bài nhận định : "Đối với nước Nga, đó là một thế kỷ thụt lùi tương đối".

Bolshevik và cuộc Cách mạng tháng Mười Nga (tranh cổ động)(wikipedia)

Theo sử gia Angus Maddison, nếu tính theo tổng sản phẩm quốc nội, vào thời điểm đó, Nga đứng hàng thứ tư trên thế giới về kinh tế. Nước Nga hiện nay đứng hàng thứ sáu. Năm 1913, sản xuất công nghiệp của Nga tương đương với Đức, còn hiện nay thì chỉ xấp xỉ bằng một phần ba, cho dù chế độ Xô Viết đã tiến hành nhiều chương trình phát triển công nghiệp nặng.

Về mặt khối lượng, trong giai đoạn 1930 – 1960, Liên Xô đã thực hiện nhiều chương trình với những kết quả gây ngạc nhiên. Cho đến khi Liên Xô sụp đổ, thì người ta mới phát hiện ra đó chỉ là những con số phóng đại hoặc dựa trên những đánh giá mang tính chính trị về giá trị, không hề dựa trên giá cả thị trường. Vào thời điểm trước khi nổ ra đại chiến thế giới lần thứ nhất, mức thu nhập trung bình tính theo đầu người của Nga nằm trong khoảng giữa mức của Ý và Tây Ban Nha. Hiện nay, tỷ lệ này chỉ bằng một phần ba của Tây Ban Nha.

Mức độ hội nhập vào thương mại của nước Nga vẫn khiêm tốn, do nước này luôn luôn có xu hướng đi theo mô hình tự cung tự cấp nhờ có diện tích lớn nhất thế giới. Theo Tổ Chức Thương Mại Thế Giới (WTO), năm 2017, Nga đứng hàng thứ 24 trên thế giới về nhập khẩu và thứ 17 về xuất khẩu, chiếm 1,8% thị phần thế giới, và xuất khẩu chủ yếu là dầu khí. Hầu như không có một sản phẩm công nghiệp nào của Nga được biết đến trên thế giới, ngoài rượu vodka và súng Kalachnikov.

Một hệ thống không ổn định

Nước Nga cũng bị tụt giảm rõ nét về dân số, cho dù rất khó so sánh, bởi vì diện tích nước Nga hiện nay chỉ bằng 73% so với thời đế chế Nga. Với 147 triệu dân, Nga dường như là một trong những quốc gia hiếm hoi trên thế giới – không tính các nước cộng hòa cũ trong Liên Bang Xô Viết – có số dân bị giảm từ một trăm năm nay, do tỷ lệ sinh để thấp và nạn nghiện rượu.

Kể từ thời Cách mạng tháng 10, nước Nga hầu như chỉ có lĩnh vực quân sự và các công nghệ liên quan (không gian) là phát triển. Dưới tác động của đệ nhị thế chiến và chiến tranh lạnh, nước Nga có hệ thống vũ khí nguyên tử lớn nhất thế giới, ngang hàng với Hoa Kỳ và Moskva đứng hàng thứ hai trên thế giới về số lượng xe tăng, tàu chiến và máy bay.

Nếu như xã hội Nga đã thay đổi sâu sắc kể từ khi Nga hoàng sụp đổ, thì cơ cấu chính trị của nước này lại có một bước thụt lùi kinh ngạc. Theo giới sử gia, sau 73 năm trấn áp dưới chế độ Xô Viết, các vụ hành quyết, đày ải, lao động khổ sai, đã giết chết từ 10 đến 20 triệu người. Sau ngoại lệ tám năm dân chủ hỗn loạn dưới thời Boris Elsine, nước Nga dưới thời Putin dường như quay trở lại một dạng chế độ sa hoàng : quyền lực tập trung trong tay một người, điều chưa từng thấy kể từ khi Stalin chết vào năm 1953.

Nghị viện, các phương tiện truyền thông, các chính phủ, các đảng phái chính trị, quân đội và cơ quan an ninh FSB (nguyên là KGB), đều theo lệnh của Putin, bởi vì nguyên thủ Nga dựa vào mối liên hệ trực tiếp với người dân, thể hiện qua tỷ lệ được lòng dân thực sự, cao hơn 80%. Tuy vậy, đó vẫn là một chế độ không ổn định với câu hỏi được đặt ra là một ngày nào đó, ai sẽ là người thay thế chủ nhân điện Kremlin hiện nay.

RFI tiếng Việt

***********************

Nga lặng lẽ kỷ niệm 100 năm Cách mạng tháng Mười (RFI, 07/11/017)

Nước Nga hôm 07/11/2017 kỷ niệm một cách chừng mực 100 năm cuộc Cách mạng bôn-sê-vích tháng Mười, sự kiện chính trị quan trọng của thế kỷ 20. Điện Kremlin e ngại, không muốn ca ngợi việc dùng vũ lực thay đổi chế độ.

Những người ủng hộ đảng cộng sản Nga biểu tình trên Quảng trường Đỏ, Moskva, ngày 05/11/2017 Reuters/Grigory Dukor

Trong thời kỳ Liên Xô cũ, Cách mạng tháng Mười được tưng bừng kỷ niệm, cứ đến ngày 7/11 lại có một cuộc diễn binh quy mô trên Quảng trường Đỏ. Nhưng chương trình chính thức hôm nay chỉ là những cuộc triển lãm hết sức khiêm tốn, và các cuộc hội thảo trong giới chuyên gia. Và nếu có diễn binh, thì chỉ là tái hiện sự kiện trận đánh Moskva năm 1941, thời Đệ nhị Thế chiến.

Những lễ kỷ niệm hiếm hoi với sự tham dự của công chúng phải nhấn mạnh đến đoàn kết quốc gia, tránh các chủ đề nhạy cảm. Phát ngôn viên điện Kremlinh Dimitri Peskov hồi tháng 10 từng hỏi ngược lại báo chí "Vì sao lại phải kỷ niệm ?"

Đảng cộng sản, đảng đối lập lớn nhất tại Quốc Hội Nga dự kiến tập hợp quanh bức tượng Karl Marx gần điện Kremlin, với khoảng 5.000 người tham dự. Phong trào cánh tả dân tộc chủ nghĩa cũng tổ chức cuộc biểu tình, được chính quyền cho phép.

Về phía tổng thống Nga Vladimir Putin cho đến nay vẫn thận trọng tránh né các sự kiện kỷ niệm 100 năm Cách mạng tháng Mười, kể cả cuộc trình diễn ánh sáng 3D vào cuối tuần rồi trên Cung điện Mùa Đông, tại thành phố nguyên quán Saint-Petersbourg của ông.

Tổng thống chỉ dự khai trương một giáo đường mới ở Moskva, mà theo ông "mang nặng ý nghĩa biểu tượng", vì phe cộng sản khi lên nắm quyền năm 1917 đã đàn áp Giáo hội. Cuối tháng 10, ông Putin cũng tham dự buổi lễ khánh thành một đài tưởng niệm các nạn nhân bị đàn áp chính trị. Vladimir Putin không muốn kết luận dứt khoát giữa một nước Nga Sa hoàng mà ông ca ngợi sự ổn định và các giá trị truyền thống, và một nước Nga xô-viết, mà ông là sản phẩm của chế độ.

Đối với điện Kremlin, việc kỷ niệm Cách mạng tháng Mười cần phải "rút ra được những bài học từ quá khứ". Đó là ngăn ngừa mọi cuộc xuống đường phản đối chính quyền, nhất là chỉ còn vài tháng nữa đến kỳ bầu cử tổng thống (tháng 3/2018), mà ông Putin chắc chắn sẽ tái tranh cử nhiệm kỳ thứ tư. Cảnh sát Nga vào cuối tuần rồi đã bắt giữ hàng trăm người biểu tình chống Putin, và vài chục thành viên các nhóm dân tộc chủ nghĩa, cực hữu.

Đại đa số người dân Nga hầu như không hề nhận ra các hoạt động kỷ niệm 100 năm Cách mạng tháng Mười. Theo một cuộc nghiên cứu do đảng cộng sản đặt hàng, 58% dân số Nga còn không biết đến dịp kỷ niệm này. Nhà sử học Ivan Kourilla trên tờ Vedomosti nhận định : "Đất nước mà ngày xưa nổi tiếng với Cách mạng tháng Mười, nay kỷ niệm 100 năm trong lặng lẽ".

Thụy My

100 năm "Cách mạng tháng 10" : Chính quyền Nga lẩn tránh lịch sử

Thói quen ngủ ít, làm việc khuya của tổng thống Pháp, cánh hữu Pháp còn ai tiếp tục là đối thủ của tổng thống Macron, hay nguy cơ độc chất trong thuốc trừ sâu Roundup khiến Châu Âu bất an, lần lượt là chủ đề lớn trang nhất của L’Express, Le Point và L’Obs. Riêng Le Courrier International mời độc giả trở về với những hồi ức tuy đã xa xưa, từ chế độ nô lệ, đến chủ nghĩa thực dân, từ chủ nghĩa phát xít đến chủ nghĩa cộng sản… vẫn tiếp tục gây nhức nhối ở nhiều nơi trên thế giới. Trước hết xin giới thiệu bài nhận định của L’Obs "Sự thật về cuộc Cách mạng tháng 10 Nga".

Một cuộc tuần hành của công nhân trong những ngày đầu tiên của Cách mạng tháng Hai 2017, tại cố đô Petrograd, nay là St Petersburg. Ảnh : Wikipedia

Theo L’Obs, "cuộc lật đổ chính quyền" tháng 10/1917 của phe Bônsêvích (Bolshevik) đã được ca ngợi trong suốt thời Liên Xô như là "cuộc cách mạng vô sản quang vinh", trên thực tế là một cú đảo chính, dẫn đến sự ra đời của một trong những chế độ toàn trị lớn nhất của thế kỷ XX. Đúng một thế kỷ sau, "lịch sử" đang trở lại thách thức những thế lực đã nhấn chìm sự thật.

Moskva chắc chắn sẽ tổ chức dịp kỷ niệm tròn 100 năm biến cố này "một cách lặng lẽ". Bởi lẽ tổng thống Nga Putin không hề có thiện cảm với các cuộc nổi dậy, ngược lại rất hâm mộ nhà độc tài Stalin. Vì vậy, khó hình dung một cách tưởng niệm nào khác hơn là các cuộc tuần hành với "những ngọn nến leo lắt" của một vài đảng phái "anh em" với điện Kremlin.

L’Obs nhận xét không khí thờ ơ này thật là "đáng tiếc". Không phải tiếc cho một dịp tưởng niệm long trọng, mà là tiếc cho một cơ hội bị bỏ lỡ, bởi lẽ ra công chúng đã có dịp để hiểu rõ hơn về giai đoạn rối ren, trắng đen lẫn lộn, đầy uẩn khúc này.

L’Obs nhấn mạnh là trong số "hai cuộc cách mạng" tại Nga năm 1917, thực ra "chỉ có cuộc cách mạng đầu tiên là xứng đáng với tên gọi". Tháng Hai năm 1917 (tức tháng 3, theo Tây lịch), dân chúng thủ đô Petrograd – kiệt sức vì đói, chiến tranh triền miên – đã liên tục biểu tình trên đường phố, buộc Sa hoàng thoái vị, nhờ hậu thuẫn của binh sĩ.

Cuộc nổi dậy lật đổ chế độ Nga hoàng xứng đáng được gọi là "cách mạng", bởi đây là một phong trào quần chúng mang lý tưởng tự do, bác ái. Cuộc Cách mạng tháng Hai đã mở ra một thời kỳ biến động chính trị lớn, sau hàng thế kỷ độc tài. Chính quyền lâm thời, do phe Xã Hội và những người theo quan điểm tự do lãnh đạo, đã ban hành nhiều chính sách được đánh giá là "tuyệt vời", như chấm dứt kiểm duyệt, tự do tôn giáo, phụ nữ có quyền bầu cử… Thế nhưng mặt trái của những thay đổi này là "bất ổn".

Chính phủ lâm thời, Duma và các Xô viết

Chính phủ lâm thời phải khẳng định được uy tín của mình trước hai thế lực cạnh tranh khác. Một bên là Duma, tức Hạ viện, chính thức được thành lập từ năm 1905 (sau cuộc cách mạng Nga lần thứ nhất 1905), bao gồm "những người có địa vị, có tư tưởng tự do" và bên kia là các "Xô viết" (Soviet), tức các ủy ban đại biểu công nhân và quân nhân, trong đó Xô viết Petrograd là hùng mạnh nhất.

Trong hàng ngũ các Xô viết giai đoạn đầu này, đa số nằm trong tay một số nhóm cánh tả, đặc biệt là nhóm Menshevik (1), và phe Xã Hội ôn hòa. Chủ trương của phe đa số trong các Xô viết lúc đó là "không thể tiến hành một cuộc cách mạng xã hội, nếu không thiết lập được nền dân chủ".

Lực lượng Bolshevik lúc đó chỉ là thiểu số. Lenin - lãnh tụ của phe này – trở về nước hồi tháng Tư. Lực lượng Bolshevik cho dù rất chia rẽ, nhưng đoàn kết với nhau ở một điểm, là rút khỏi cuộc chiến với Đức. Đây là một lập trường thu hút mạnh mẽ quần chúng, đúng vào lúc quân đội Nga đang kiệt quệ và mất tinh thần.

Tháng 7/1917, chính phủ lâm thời dưới sự lãnh đạo của Kerenski tổ chức một cuộc phản công cuối cùng chống Đức, nhưng thất bại. Phe Bolshevik tranh thủ cơ hội nổi dậy tại thủ đô. Nổi dậy không thành. Lenin trốn sang Phần Lan.

Tuy nhiên, chính phủ lâm thời Nga trở nên hết sức mong manh sau mưu toan lật đổ của tướng Kornilov, tư lệnh quân đội, tháng 9/1917. Để "bảo vệ cách mạng", chính phủ Kerenski kêu gọi toàn dân hậu thuẫn. Phe Bolshevik được phép vũ trang trở lại. Lenin ngay lập tức về nước, chuẩn bị kỹ càng cho cuộc đảo chính.

Đảo chính diễn ra mau lẹ trong hai ngày 24 và 25/10. Cung điện Mùa Đông ở Petrograd, trụ sở của chính phủ lâm thời, bị chiếm. Theo lệnh của Lenin, tất cả các vị trí then chốt đều do phe Bolshevik nắm giữ. "Cuộc thay đổi chính quyền diễn ra trong không khí gần như rất thờ ơ của dân chúng".

Những ngày sau đó, phe Bolshevik kiểm soát các Xô viết, đóng cửa báo đối lập. Tháng 12, lực lượng an ninh đặc biệt Tcheka được thành lập, nhằm đặt toàn xã hội trong vòng kiểm soát.

Do đã hứa trước, Lenin vẫn cho tổ chức bầu cử Quốc Hội Lập Hiến vào tháng 11. Kết quả không có gì ngạc nhiên khi phe Bolshevik chỉ được 168 trên 709 ghế. Chính quyền mới cũng cho phép Quốc Hội Lập Hiến được họp một lần duy nhất vào tháng Giêng năm 1918, rồi sau đó màn hạ.

Chính phủ Cách mạng tháng Hai bị coi là "ngụy"

Giai đoạn chính phủ cách mạng lâm thời Nga tồn tại trong một thời gian ngắn ngủi từ tháng 2 đến tháng 10/1917, bị chính quyền Nga hiện nay cố gắng gạt khỏi lịch sử chính thức, như một thứ "ngụy triều".

Một phân tích trên Vzgliad, một báo mạng thân Kremlin, được đặc san Le Courrier International tháng 9-10-11/2017 đăng tải, nêu ra một quan sát : "Cho dù không có sự thống nhất về cách đánh giá các biến cố năm 1917, người ta có thể nói một cách hơi phóng đại rằng, hiện nay đa số mọi người vừa nuối tiếc việc Sa hoàng bị lật đổ đầu năm, nhưng cũng đồng thời hoan ngênh chiến thắng của phe Bolshevik cuối năm… và điều này không có gì mâu thuẫn".

"Nước Nga không ra đời năm 1917" là tựa đề bài viết. Trang mạng thân chính quyền Putin đưa ra một giải thích mới, mà theo báo này đang ngày càng được dân chúng ủng hộ. Đó là "Lenin đã lật đổ chính kẻ lật đổ Sa hoàng".

Việc phe Bolshevik chiếm quyền là để phản ứng lại việc lực lượng thân phương Tây (tức chính phủ cách mạng lâm thời) phá hủy Nhà nước Nga, và "chiến thắng của Bolshevik là khả năng duy nhất khôi phục lại sự thống nhất quốc gia, cho dù với cái giá khủng khiếp. Viễn cảnh ngược lại không phải là sự thắng lợi của phe Bạch Vệ, mà là sự sụp đổ của Nhà nước Nga". Nối lại với truyền thống nghìn năm của nước Nga là mục tiêu của bài viết (bất kể những bế tắc không đường cứu vãn của chế độ Sa hoàng).

Phim về Sa hoàng bị lên án "phạm thượng"

Cuộc chính biến Bolshevik tháng 10/1917 không phải là ưu tiên của Moskva, trong khi đó chính quyền rõ ràng đang dung túng các thế lực muốn khôi phục lại Sa hoàng. Một vụ việc có vẻ rầm rĩ nhất trong mùa thu năm nay là các phản ứng dữ dội nhân việc ra mắt bộ phim "Matilda" (của đạo diễn Alexei Uchitel) nói về mối tình của Sa hoàng Nicolas II với một ngôi sao vũ ba lê.

Phe bảo thủ nhất trong Giáo hội Chính Thống Nga lên án một hành động "phạm thượng", bởi Nicolas II đã được Giáo hội phong thánh năm 2000. Xúc phạm đến Sa hoàng là xúc phạm Giáo hội và đất nước. Le Courrier International cho hay xưởng phim của đạo diễn bị tấn công bằng chai xăng, nhiều rạp chiếu bộ phim này bị phóng hỏa. Trong khi đó, cảnh sát tỏ ra rất thụ động.

"Giải pháp trung gian" cho những hồi ức gây chia rẽ

Những hồi ức đau đớn, tiếp tục gây chia rẽ khắp nơi trên thế giới là chủ đề chính của Le Courrier International : từ việc các bức tượng thời Nội chiến thế kỷ 19 của nước Mỹ vừa bị hạ bệ, gây bạo động, đến phong trào đòi bỏ tên đường phố, đối với những chính trị gia Pháp thế kỷ 17 từng cổ vũ cho chế độ nô lệ… Hủy bỏ những tên tuổi từng được tôn vinh, nay bị xã hội đương đại lên án, không hẳn đã là một giải pháp tốt.

Theo ông Karfa Diaollo - chủ tịch một hiệp hội về Hồi ức và Chia sẻ của thành phố Bordeaux, Pháp, nơi có nhiều đường phố mang tên những chính trị gia ủng hộ chế độ nô lệ - việc đặt lại tên đường phố đồng nghĩa với việc hủy bỏ ký ức. Hiệp hội nói trên của Bordeaux đề nghị một "giải pháp trung gian". Đó là giữ nguyên tên đường, nhưng bố trí các bảng chỉ dẫn, giải thích rõ về bối cảnh lịch sử (trích báo El Pais, Tây Ban Nha).

Về phần mình, một nghệ sĩ Mỹ (trích báo New York Times) cũng ủng hộ việc đưa các bức tượng tướng lãnh bảo vệ chế độ nô lệ ở Mỹ vào viện bảo tàng, thay vì đập nát, với nhận xét : "Đừng phá hủy bằng chứng về hiện trường nơi xảy ra tội ác".

Trại tập trung thời Stalin : Cần bảo tàng tầm cỡ thế giới

Đối với hồi ức về chế độ toàn trị xô viết, Le Courrier International có bài phỏng vấn dài với đạo diễn Alexander Sokurov, với tựa đề "Cần một viện bảo tàng về Goulag (tức hệ thống trại tập trung thời Stalin) tầm cỡ thế giới". Đạo diễn Alexander Sokurov nổi tiếng với bốn bộ phim về chủ nghĩa toàn trị thế kỷ XX ("Moloch" về Hítler, "Taurus" về Lenin, "Mặt trời" về hoàng đế Nhật Hirohoto, và "Faust" [đọc lại câu chuyện về con người bán linh hồn cho qủy dữ trong vở kịch thơ của Goethe]).

Trong số hàng nghìn trại tập trung trên khắp nước Nga, nơi 2 triệu con người bị đày đọa như trong địa ngục, chỉ duy nhất còn trại Perm-36, là được bảo tồn đầy đủ. Thành phố Perm, ở vùng Ural, tuy xa xôi, nhưng là một trung tâm văn hóa lớn của nước Nga.

Rời khỏi cuộc thăm quan trại tập trung thời Stalin, đạo diễn Alexander Sokurov vừa bàng hoàng, vừa thất vọng. Cũng giống như các bảo tàng về trại tập trung phát xít, hay về bom nguyên tử ở Nhật, theo Alexander Sokurov, một bảo tàng xứng đáng tầm cỡ thế giới về trại tập trung thời Stalin "không nên chỉ là một cú sốc về cảm xúc, mà cả một cú sốc đối với nhận thức".

Bảo tàng cần xây dựng được một trục chính, cần giúp người xem hiểu được những gì đã dẫn đến địa điểm tội ác này, giúp họ hiểu về các phong trào ly khai, về các nạn nhân của đàn áp chính trị.

Cuộc phỏng vấn tản mạn về một loạt chủ đề, về Nhà nước, về Giáo hội, về giám đốc dàn nhạc giao hưởng Perm nổi tiếng, về các lãnh đạo địa phương thế hệ mới, có giáo dục hơn… Nhưng điều xuyên suốt qua câu chuyện là những suy ngẫm của nhà đạo diễn về những góc khuất của "tâm hồn Nga", "tính cách Nga", những thách thức vô cùng lớn đối với các lãnh đạo, đặc biệt trong khả năng đối thoại với những người khác quan điểm.

Pháp : Nếu cánh hữu tranh đứng đầu đối lập…

Trở lại với hồ sơ chính của các tuần báo. Le Point trăn trở tìm cách trả lời cho câu hỏi : "Làm thế nào mà cánh hữu (Pháp) có thể đối đầu được với một tổng thống theo quan điểm tự do ?". Theo một lãnh đạo cánh hữu, nghị sĩ François Baroin, nếu các chính trị cánh này chỉ tìm cách tranh giành vị trí thủ lĩnh đối lập, với lãnh đạo cực tả Melenchon và lãnh đạo cực hữu Le Pen, thì tổng thống Macron chắc chắn sẽ còn tại vị thêm 10 năm.

Thói quen làm việc thâu đêm của nguyên thủ Pháp

Nhân vật chính của L’Express tuần này cũng là tổng thống Emmanuel Macron, với chủ đề thói quen làm việc thâu đêm nổi tiếng của ông. Các cộng sự của ông Macron đối chiếu các tin nhắn của vị nguyên thủ trẻ tuổi này, và rút ra kết luận : Tổng thống Pháp thường đi ngủ vào lúc 2 giờ sáng và thức dậy vào 7 giờ. Phủ tổng thống thường sáng đèn quá nửa đêm. Sức làm việc ghê gớm của ông Macron hiển nhiên khiến các cộng sự thân cận vất vả chạy theo.

Theo người phát ngôn chính phủ, ông Christophe Castaner, một người thân cận với tổng thống, thì thức khuya dậy sớm là "biểu hiện của trách nhiệm". Đã là tổng thống, thủ tướng hay bộ trưởng thì không có quyền ngủ nhiều, cần chấp nhận một nguyên tắc là quí vị có thể nhận được một tin nhắn vào lúc một giờ khuya, và cần phải trả lời gấp hai giờ sau đó.

Tuy nhiên, về chủ đề này L’Express cũng giới thiệu ngay một ý kiến của giáo sư Damien Léger. Chủ tịch Hội đồng Khoa học của Tổ chức nghiên cứu và y học về giấc ngủ Pháp nhận xét nếu tổng thống Pháp thuộc nhóm "ít ngủ do di truyền", chiếm khoảng 1% dân số, thì "đây là điều may mắn với ông ấy". Nhưng nhìn chung người Pháp thường ngủ "quá ít", do áp lực công việc, các chính trị gia nên khuyến khích họ dành nhiều thời gian hơn cho giấc ngủ.

Sách mới : "Triết gia và tổng thống"

Cũng về Emmanuel Macron, L’Express giới thiệu cuốn sách mới "Triết gia và tổng thống" của François Dosse, với bài "(Nhà triết học) Paul Ricœur, người soi đường cho chàng trai trẻ Macron". Trong thời gian tranh cử tổng thống, có nhiều đồn đại về việc Emmanuel Macron phóng đại mối quan hệ với triết gia để gây thanh thế.

Cuốn sách của François Dosse – người trực tiếp giới thiệu Macron đến làm trợ lý cho Paul Ricœur – thuật lại mối quan hệ thân tình giữa triết gia và người cộng sự trẻ tuổi. Paul Ricœur là tác giả cuốn "Ký ức, Lịch sử và sự quên lãng".

Thuốc trừ sâu Monsanto và nỗi ám ảnh quái thai

Về phần mình, L’Obs tiếp tục xoáy sâu vào bê bối thuốc trừ sâu Roundup có chứa glyphosat. Tuần báo thuật lại những áp lực rất lớn của tập đoàn hóa chất nông nghiệp Monsanto, buộc giới chính trị Châu Âu lại một lần nữa phải trì hoãn xem xét quyết định gia hạn cho phép lưu hành loại hóa chất bị giới bảo vệ môi trường lên án là vô cùng độc hại. Monsanto được cả một mạng lưới 250 nghiệp đoàn nông nghiệp các nước Châu Âu ủng hộ.

L’Obs giới thiệu cuốn sách mới về "các nạn nhân của glyphosat" của nhà báo Marie-Monique Robin (2). Theo tác giả, mức độ độc hại của glyphosat còn hơn cả chất a-mi-ăng trước đây. Hơn 3.000 nhà nông nước Mỹ - bị mắc ung thư hệ bạch huyết – đã khởi kiện Monsanto. Sách cũng giới thiệu điều tra của một chủ trại chăn nuôi ở Đan Mạch, cho thấy nhiều lợn nái được nuôi bằng đậu tương chứa glyphosat sinh con quái thai.

Pháp là một trong số vài nước ít ỏi tại Châu Âu, đi đầu trong chủ trương loại bỏ glyphosat "dần dần". Các nước Châu Âu nhìn chung còn rất lưỡng lự, do thiếu các bằng chứng được thống nhất thừa nhận. Quan điểm của chính phủ Pháp hiện nay là gia hạn thêm cho glyphosat một vài năm, trong thời gian chờ đợi tìm kiếm giải pháp thay thế. Theo nhà báo Marie-Monique Robin, đoạn tuyệt với glyphosat, có nghĩa là đoạn tuyệt với cách làm nông nghiệp thâm canh của nửa thế kỷ vừa qua.

Trọng Thành

----

(1) Menshevik, tiếng Nga có nghĩa là "thiểu số", để chỉ một bộ phận trong đảng Công Nhân Xã Hội Dân Chủ Nga (POSDR), thành lập năm 1898, một đảng đấu tranh cách mạng theo quan điểm mácxít, chủ trương lật đổ chế độ Sa hoàng. Sau một lần bỏ phiếu, năm 1903, đảng POSDR tách thành hai nhóm, với hai chủ trương cách mạng khác nhau. Nhóm Menshevik và nhóm Bolshevik, tiếng Nga có nghĩa là "đa số", do Lenin lãnh đạo. Thiểu số hay đa số là nói về số lượng người tham gia cuộc bỏ phiếu nói trên. Nhóm Menshevik chủ trương liên minh với tầng lớp tư sản tự do. Nhóm Bolshevik chủ trương cách mạng triệt để, là tiền thân của Đảng Cộng Sản Nga sau này.

(2) Nhà báo Marie-Monique Robin cũng là tác giả bộ phim tài liệu "Roundup đối mặt với các thẩm phán" (Le Roundup face à ses juges), kênh truyền hình Arte, ngày 17/11/2017.

"Người cộng sản, khi đã hành động, hay dùng đến chữ giải phóng. Theo việc làm của họ, tôi vẫn chưa hiểu rõ nghĩa hai chữ ấy. Có phải trước kia có cái cũi giam người, bây giờ họ đem cái cũi kiểu mới đến bên cạnh rồi bảo người ta chạy sang cái cũi mới ấy, thế gọi là giải phóng không ? Nếu cái nghĩa giải phóng là thế, thì cũi cũ hay cũi mới cũng vẫn là cái cũi, chứ có hơn gì ?"

(Một cơn gió bụi, Trần Trọng Kim)

Cách mạng tháng 10 Nga - Ảnh minh họa 

Người cộng sản luôn tuyên truyền với người dân rằng, phải làm cách mạng giải phóng để mang đến hạnh phúc, tự do, và bình đẳng. Tuy nhiên, thực tế lịch sử đã chứng minh hoàn toàn ngược lại. Sau những cuộc cách mạng đầy bạo lực của người cộng sản, là chế độ độc tài toàn trị và những ám sát dã man đối với những người đồng chí "vào sinh, ra tử". Cách mạng tháng Mười Nga và Cách mạng tháng Tám Việt Nam là hai dẫn chứng sống động nhất.

Nguồn gốc khái niệm cuộc cách mạng ?

Một cuộc cách mạng (revolution) được dùng để mô tả một sự chuyển đổi cơ bản một thể chế chính trị bằng một thể chế khác, được thực hiện bởi một nhóm người có quyết tâm và đường lối rõ ràng.

Cha đẻ của Khoa học chính trị (Political Science), triết gia Aristotle (384 trước Công nguyên), đã mô tả cách mạng chính trị trong cuốn sách nổi tiếng Politics như sau : Cách mạng thường mang tính chính trị hơn là một sự thay đổi Pháp luật. Cách mạng xảy ra khi có sự thay đổi toàn diện về Hiến pháp hoặc bất kì sửa đổi nào trên Hiến pháp hiện hành.

Vào thế kỷ 17 và 18, ý niệm "cách mạng" được xem là chủ đề chính trị được phê bình và ủng hộ bởi trường phái triết học chính trị và đạo đức. Nhà tư tưởng tiên phong của dân chủ và nhân quyền Hoa Kì, John Locke (1632-1704) đã trình bày những luận điểm quan trọng về quyền lợi của kháng chiến, nổi dậy, và cách mạng trong cuốn Second Treatise on Civil Government (1689) (Khảo luận thứ hai về Chính phủ dân sự).

Học thuyết dân sự của John Locke phân tích về vai trò của dân quyền, để chống lại sự cưỡng chế và áp bức, như là phản kháng chính trị cần thiết của mỗi người dân.

Trong Discourse on the Origin of Inequality (1755)- (Nguồn gốc của sự bất bình đẳng) và Social Contract (1762)- (Khế ước xã hội), tác giảcủa Triết học khai sáng Pháp, Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) tố cáo và lên án tình trạng phi pháp và bất bình đẳng của chế độ Ancien Régime (Hy Lạp Cổ Đại) và đề nghị một nền tảng tự do, cơ chế bình đẳng và hiến pháp chính đáng để thay thế chế độ hiện tại.

Mặc dù Locke và Rousseau không trực tiếp đưa ra các lý thuyết về khái niệm cách mạng, nhưng đã thiết lập nền tảng cho sự phê bình và chỉ trích bất cứ một thể chế chính trị nào không được xây dựng trên nguyên tắc đồng thuận và tin cậy thì sẽ có khả năng dẫn đến cách mạng.

Cụ thể, những tư tưởng của Rousseau đã trở thành những khẩu hiệu nền tảng và phương pháp hành động của cuộc Cách Mạng Pháp 1789. Đường lối cách mạng của chủ nghĩa cộng sản cũng bắt nguồn từ những tư tưởng của Rousseau, đã được soạn thảo trau chuốt và kiên định bởi Karl Marx và Friedrich Engels. Vì thế, có thể nói, luồng tư tưởng của Locke và Rousseau đã thiết lập nền tảng cần thiết dẫn đến ý niệm cách mạng.

Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 (Russia October Revolution 1917)

Hai người đóng vai trò lãnh đạo quyết định trong chiến thắng Cách mạng tháng Mười là Lenin và Trotsky.

Lenin và Trotsky - Ảnh minh họa

Tên thật của Lenin là Vladimir Ilyich Ulianov (1870 – 1924), là người thành lập đảng cách mạng có tên Bolsheviks (có nghĩa là phần đông). Tư tưởng của Lenin, ảnh hưởng phần lớn từ tư tưởng Karl Marx, dẫn dắt đảng Bolsheviks thuyết phục các tầng lớp lao động sẽ tự giải phóng chính họ khỏi sự kiểm soát kinh tế và chính trị của giai cấp nắm quyền. Một khi đạt được điều này, một xã hội xã hội chủ nghĩa đích thực, dựa trên nguyên tắc bình đẳng và công bằng, sẽ được thiết lập. Lenin quan niệm rằng quá trình này chắc chắn sẽ diễn ra, vấn đề chỉ là sớm hay muộn. Năm 1917, Lenin quyết định rằng các điều kiện ở Nga đã chín muồi cho một cuộc cách mạng.

Cánh tay phải hỗ trợ đắc lực Lenin trong Cách mạng tháng Mười là Trotsky. Tên thật của Trotsky là Lev Davidovich Bronstein (1879 - 1940), một người gốc Do Thái, xuất thân từ một gia đình tầng lớp trung thượng lưu. Ông đam mê theo đuổi sự nghiệp của một nhà cách mạng chuyên nghiệp khi chỉ 18 tuổi. Ông liên minh với các phong trào công nhân và trở thành một người lãnh đạo trong số họ. Chính vì những hoạt động này dẫn đến việc ông bị bắt giam ; nhưng ông đã trốn thoát và đổi tên thành Leon Trotsky, vốn là tên của người quản tù trước đó.

Trong khi bị giam cầm năm 1899, Trotsky bắt đầu đọc và viết, lấy cảm hứng từ chủ nghĩa xã hội. Ông đặc biệt hứng thú với tác phẩm của Lenin. Sau khi trốn thoát năm 1902, ông chạy trốn đến nhà của Lenin, đang lẩn trốn ở London. Từ đó, Lenin và Trotsky chính thức kết giao và trở thành đồng minh. Tuy nhiên, vào năm 1903, Trotsky đã tấn công hệ tư tưởng của Lenin với lập luận rằng : "Phương pháp của Lenin dẫn đến : đảngsẽ đóng vai trò là một tổ chức, sau đó Uỷ ban Trung ương sẽ thay thế cho tổ chức này, và cuối cùng sẽ là một nhà độc tài thay thế cho Uỷ ban Trung ương" (1).

Tuy nhiên, sau đó, vì tham vọng tiến hành cuộc cách mạng nhanh chóng, Trotsky đã thừa nhận sai lầm và chấp nhận thay đổi quan điểm để trùng khớp với tư tưởng của Lenin. Trotsky có tài năng hùng biện tuyệt vời, vì thế đã thu hút được sự ủng hộ của đông đảo công nhân nhà máy vũ trang, binh lính và thủy thủ, để thành lập Hồng Vệ Binh (Red Army). Trotsky còn có kỹ năng tuyệt vời về tổ chức,nên đã chịu trách nhiệm về kế hoạch chi tiết cho cuộc tiếp quản của đảng Bolsheviks vào cuối tháng 10/1917, đảm bảo rằng tất cả các khu vực quan trọng của thành phố Petrograd đều nằm trong tầm kiểm soát của Đảng Bolsheviks.

Trái ngược với Trotsky, Lenin có những ý tưởng cấp tiến hơn. Lenin tham vọng thiết lập một tổ chức cách mạng nắm toàn quyền kiểm soát dưới danh nghĩa Chủ nghĩa Cộng sản. Ý định ban đầu của Lenin là đưa các cuộc biểu tình trên đường phố vào một trò chơi quyền lực để có thể đưa đảng Bolsheviks của ông lên nắm quyền.

Lenin ý thức rằng không thể đòi quyền lực dưới cái tên đảng Bolsheviks, bởi vì nó chỉ là thiểu số, không có tiếng tăm. Vì thế, Lenin đã ranh ma kêu gọi sự ủng hộ quyền lực sang cho những công nhân Soviet, nhờ đó chiếm được cảm tình của cả ba nhóm đối lập. Đầu tháng 4/1917, Lenin trở về Nga từ Zurich, Thụy Sĩ, trên một toa xe lửa bịt kín. Sau đó, Lenin hùng hồn phát biểu trước đám đông, yêu cầu chấm dứt chiến tranh và phải trao trả tất cả quyền hành cho những công nhân Soviet.

Tận dụng thế mạnh của tuyên truyền, Lenin đã cuốn hút và mê hoặc những người Soviet, bằng dối trá rằng cách mạng sẽ mang đến tự do bầu cử và tuyên bố những người công nhân Soviet nên cai trị nước Nga. "Mọi quyền lực về tay Soviet !" ("All Power to the Soviet !") đã trở thành khẩu hiệu vô cùng hiệu quả đối với đảng Bolsheviks. Tất nhiên, điều mà Lenin thực sự muốn nói là những người Soviet có thể thống trị nước Nga, với điều kiện phải chấp nhận sự kiểm soát toàn diện của đảng Bolsheviks. Lenin tin rằng một khi đảng Bolsheviks của ông giành được quyền kiểm soát từ chính phủ dưới danh nghĩa Soviet, thì sẽ rất dễ dàng giành lấy quyền lực từ các nhà lãnh đạo đ ảng Menshevik và đ ảng Cách mạng Xã hội (Social Revolutionary).

Một chiến lược quan trọng khác của Lenin mang đến thắng lợi Cách mạng tháng Mười, chính là chủ trương sử dụng b ạo lực và quân sự hóa. Lenin tuyên bố : "Một tầng lớp bị áp bức không cố gắng học cách sử dụng vũ khí, để có vũ khí, thì đáng được đối xử như những người nô lệ" (1).

Mùa Đông năm 1916, sự thiếu thốn thực phẩm trở nên nghiêm trọng, dẫn đến giá bánh mì tăng cao. Ngày 23/2/1917, vì không thể mua được bánh mì, nên nhiều phụ nữ trong thành phố Petrograd đã nổi loạn. Ngày 24/2/1917, khoảng 200 ngàn công nhân tràn xuống đường biểu tình trong sự ủng hộ âm thầm của đội kỵ binh Cossak, là đội dẹp loạn của Sa Hoàng Nicolas II, đã từ chối tấn công đám đông biểu tình. Ngày 14/3/1917, Chính phủ lâm thời được thiết lập với sự thoái vị của Sa Hoàng Nicolas II.

Ngày 23/9/1917, những người công nhân Soviet đã bầu Trotsky làm Chủ tịch, đảm nhận vai trò lãnh đạo đảng Bolsheviks. Với việc Lenin tạm thời đứng sau hậu trường và Trotsky lãnh đạo tiền tuyến, đảng Bolsheviks nhanh chóng tiến đến thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Mười. Việc đánh bại và chiếm giữ Chính phủ lâm thời (Provisional Government) diễn ra khá dễ dàng, gây ngạc nhiên đối với đảng Bolsheviks. Khoảng một giờ chiều ngày 25/10/1917, Trotsky thông báo chính thức cho những người công nhân Soviet, sự sụp đổ của Chính phủ lâm thời và sự chiếm đóng các địa điểm chiến lược trong thành phố Petrograd. Các công nhân Soviet đã phần nào bị chinh phục bởi sự lãnh đạo của đảng Bolsheviks.

Ngày 24/10, các đơn vị của Hồng Quân đã chiếm quyền kiểm soát thành phố. Các tòa nhà chính, nhà máy điện, ngân hàng Quốc gia, trạm đường sắt và xe điện, đều nằm trong tay của đảng Bolsheviks. Vào đêm ngày 25/26 tháng 10, người của đảng Bolsheviks đã tấn công Cung điện Mùa đông và bắt giữ Chính phủ lâm thời. Lenin tuyên bố thành lập một chính phủ mới của Nga và toàn bộ quyền hành của đất nước về tay của những người Soviet.

Ngay trong đêm 26/10/1917 (theo lịch Gegorian ngày nay là 7/11/1917), Đại hội Soviet khai mạc và tuyên bố thành lập chính quyền Soviet, với Lenin làm Chủ Tịch của Hội Đồng Ủy viên Nhân dân (Council of People’s Commissars) ; Trotsky làm Ủy viên Ngoại vụ ; và Stalin làm Ủy viên các Sắc tộc (Commisionar of Nationalities).

Sau Cách mạng tháng Mười : Độc tài Stalin, ám sát và chủ nghĩa cộng sản

Sau Cách mạng tháng 10 năm 1917, Liên bang Soviet rơi vào tình trạng nội chiến và cái tên Đảng Cộng Sản Nga cũng chính thức xuất hiện. Năm 1922, Ủy ban Trung Ương bầu Stalin làm Tổng bí thư, một chức vụ không có thực quyền vào lúc đó. Tuy nhiên, Stalin đã rất ma mãnh, âm thầm thâu tóm quyền lực và sẵn sàng giết hại dã man những kẻ chống đối. Cuối cùng, Stalin cũng đã chiếm được quyền hành tuyệt đối và chỉ đứng sau Lenin.

Tháng 5/1922, do tình trạng sức khỏe của Lenin ngày càng suy yếu, chính quyền Soviet được lãnh đạo bởi Grigori Zinoviev, Lev Kamenev và Joseph Stalin. Lúc này, Lenin thấy rõ được sự nguy hiểm trong tham vọng quyền lực không có điểm dừng của Stalin. Vì thế, cuối tháng 12/1922, Lenin đã viết một Thư gửi đến Quốc hội (Letter to the Congress) cảnh cáo về sự nguy hiểm của Stalin :

"Đồng chí Stalin, đã trở thành Tổng Bí thư Đảng, có quá nhiều quyền lực đang tập trung trong tay, và tôi không chắc liệu đồng chí Stalin sẽ luôn có đủ khả năng sử dụng quyền lực đó với đầy đủ thận trọng.

Stalin quá tàn nhẫn và cái khuyết điểm trở nên không thể nào chấp nhận được đối với một Tổng Bí thư Đảng. Đây là lý do tại sao tôi lại đề nghị các đồng chí tìm cách để loại bỏ Stalin ra khỏi chức vụ đó và chỉ định một người khác thay thế".

Tuy nhiên, sau cái chết của Lenin, Kamenev và Zinoviev đã giấu nhẹm lá thư đó vì họ đang cần Stalin thanh trừng Trotsky. Kể từ đó, Stalin, Kamenev và Zinoviev hợp sức mở một mặt trận tuyên truyền để gạt bỏ Trotsky. Tháng 1/1925, Trotsky bị buộc phải từ chức Bộ trưởng Chiến tranh và sau đó phải trốn chạy sang Mexico xin tị nạn, hy vọng thoát khỏi sự truy sát của Stalin. Stalin đã không nể "tình đồng chí" bỏ qua, mà  còn sai sát thủ sang Mexico giết Trotsky. Ngày 20/8/1940, trong lúc Trotsky đang ngồi ở bàn làm việc trong một văn phòng ở Coyoacan, Mexico, thì Ramon Mercader, một điệp viên Liên Xô, giả dạng là bạn của Trotsky, bất thình lình bổ rất mạnh vào đầu của Trotsky bằng một cái búa sắt. Trotsky qua đời vì thương tích một ngày sau đó.

Chiếc búa sắt, tang vật đã bổ vào đầu của Trotsky

Không chỉ dã man thủ tiêu Trotsky, Stalin còn được cho là thủ phạm đứng sau cái chết của Lenin. Theo một nghiên cứu của trung tâm Y Khoa thuộc trường Đại học Maryland, hai chuyên gia gồm tiến sĩ Harry Vinters, giáo sư khoa thần kinh tại Đại học California và một chuyên gia lịch sử Nga ở thành phố St. Petersburg, thì thuốc độc mới chính là nguyên nhân gây ra cái chết của Lenin. Và người bị tình nghi lớn nhất với nhiều bằng chứng cáo buộc chính là Joseph Stalin. Tác giả Rupert Colley, trong The Russian Revolution : History in An Hour, ghi nhận rằng, đầu độc là một trong những phương pháp ưa thích của Stalin, dùng để đối phó và thủ tiêu các đối thủ.

Bộ ba Lenin, Trotsky và Stalin đã từng là những đồng chí cộng sản thân thiết, cùng theo đuổi quyết tâm làm cách mạng giải phóng nước Nga. Thế nhưng, mục đích và toan tính thực sự đằng sau cuộc cách mạng chỉ là quyền lực. Sau Cách Mạng tháng Mười, là nội chiến kéo dài, chế độđộc tài tàn ác Stalin, và thứ chủ nghĩa quái thai cộng sản bị áp đặt khắp Đông Âu.

Một trong những nhà báo được yêu thích nhất của Anh quốc, Alistair Cooke, đã viết về Statlin trong một lá thư với tựa đề, "Bạo chúa điên loạn và độc ác nhất" như sau :

"Stalin thức dậy vào đầu giờ tối, ngồi xuống, nhấp ly Vodka và bắt đầu cái mà tôi gọi là chữ ký hoàng hôn, tức là lệnh hành quyết : hôm nay một anh rê ; ngày mai đốt sáu ngôi làng ; ngày hôm sau nữa, nhờ vào chỉ điểm của một đại sứ rằng hai sĩ quan Nga có âm mưu phản loạn, Stalin ra lệnh bắn luôn hai ngàn sĩ quan cấp tá trở lên vào lúc rạng sáng.

Không lâu sau khi Thế chiến Hai bắt đầu, các văn phòng nước ngoài bắt đầu tính toán xem Stalin đã giết bao nhiêu người. Không kể số thương vong vì trận mạc. Người Anh đoán chừng bảy, tám triệu. Những người theo quan điểm tự do tiến bộ ở cả Anh và Mỹ miễn cưỡng, không muốn tin rằng ông ta đã hành quyết người vô tội, mà chỉ là những phần tử chống đảng nguy hiểm thực sự. Bộ Ngoại giao Mỹ, quá lo ngại về chủ nghĩa cộng sản, đoán là có 20 triệu người. Cho mãi đến khi chủ nghĩa cộng sản sụp đổ năm 1991, người Nga mở kho tài liệu. Con số đúng của Kremlin là 27 triệu".

Sau Cách mạng tháng Mười rõ ràng không là tự do, hạnh phúc và bình đẳng như những người cộng sản Soviet tuyên truyền bịp bợm. Thay vào đó là một chế độ độc tài toàn trị tàn ác hơn thời Nga Hoàng với những dãy núi xác người chất cao : chết vì đói khát, chết vì khao khát tự do, và chết vì bị ám sát.

Chủ nghĩa cộng sản chính thức được khai sinh và phát triển từ sau chiến thắng Cách Mạng tháng Mười, nhờ công lớn của Lenin và Trotsky. Và cũng chính chủ nghĩa cộng sản đã đẻ ra tên bạo chúa khát máu Stalin và những tên độc tài cộng sản khát máu khác. Chúng không chỉ là bậc thầy về tuyên truyền dối trá, nhưng còn là những tên độc tài khát máu. Hai mươi bảy triệu người đã bị sát hại bởi Stalin. Nạn nhân của Cách mạng tháng Mười Nga và chủ nghĩa cộng sản cũng chính là người tạo dựng ra nó : Lenin và Trotsky, đều bị sát hại bởi Stalin. Quả báo !

Cách mạng tháng Tám, năm 1945

Nguyên nhân chính dẫn đến thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945, đánh dấu sự nắm quyền lần đầu tiên của Đảng cộng sản Việt Nam, vẫn luôn là đề tài thu hút nhiều tranh luận và bàn cãi.

Sẽ là thiếu sót nếu bỏ qua vai trò lãnh đạo của Nguyễn Sinh Cung – Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh trong Cách mạng tháng Tám năm 1945. Nguyễn Sinh Cung đến Paris và đổi tên thành Nguyễn Ái Quốc năm 1917. Trong khoảng thời gian này, Nguyễn Ái Quốc chăm chỉ nghiên cứu khoa học chính trị, bị cuốn hút bởi học thuyết cộng sản, đặc biệt say mê Tư Bản Luận (Das Kapital) của Karl Marx : "Chẳng bao lâu nó đã là cuốn sách gối đầu giường, người bạn ban đêm của ông Hồ. Ông ta hoàn toàn gắn bó với chủ nghĩa cộng sản. Ta có thể nói điều này một cách chắc chắn" (2).

Nguyễn Ái Quốc cũng bị cuốn hút mạnh mẽ bởi thành công của Cách mạng tháng Mười Nga 1917 và chủ trương sử dụng bạo lực của Lenin. Vì thế, Hồ quyết tâm dùng tư tưởng Marx-Lenin để làm một cuộc cách mạng bạo lực ở Việt Nam. Chính Ban tuyên giáo đảng cộng sản Việt Nam cũng ngụ ý thừa nhận rằng Hồ Chí Minh không có tư tưởng nào, ngoài tư tưởng Marx-Lenin : "Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công mau lẹ do nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân quan trọng, có ý nghĩa quyết định là sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt, khéo léo của Đảng ; là sự vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin trong điều kiện cụ thể của nước ta một cách đúng đắn, độc lập, tự chủ và sáng tạo" (3).

Trong lúc vận dụng đường lối và tư tưởng của Marx-Lenin, Nguyễn Ái Quốc đã hoạt động ở nhiều nơi từ 1924 đến 1940, để xây dựng lực lượng và chuẩn bị cho sự ra đời của Việt Nam Độc Lập Đồng Minh (Việt Minh), tên gọi che đậy của đảng cộng sản Việt Nam. Đầu năm 1941, Nguyễn Ái Quốc trở về Việt Nam và chính thức tổ chức lực lượng vũ trang giải phóng cách mạng.

Cách mạng tháng Tám diễn ra trong bối cảnh Chiến tranh Thế giới thứ hai (World War II) đang bước vào giai đoạn kết thúc và miền Bắc vừa trải qua nạn đói khủng khiếp. Hồng Vệ binh của Soviet giành thắng lợi trước Đức quốc xã vào đầu tháng 5/1945. Sau đó, vào ngày 14/8/1945, quân phiệt Nhật đầu hàng vô điều kiện Đồng minh, kết thúc Thế chiến hai. Thất bại của Nhật khiến Chính phủ của Thủ tướng Trần Trọng Kim được Nhật bảo hộ suy yếu. Chính điều này đã tạo ra một "khoảng trống quyền lực" và Việt Minh đã biết tận dụng đúng lúc để lấp khoảng trống này.

William J. Duiker, trong cuốn Vietnam : Nation in Evolution (1983), ghi nhận rằng Cách mạng tháng Tám thực ra chỉ là cuộc chuyển giao quyền lực nhanh chóng và hầu như không phải đổ nhiều xương máu. Thêm nữa, Thủ tướng Trần Trọng Kim cũng đã từ chối sự trợ giúp của quân đội Nhật trong việc dẹp bỏ Việt Minh vào lúc đó :

"Lúc bấy giờ người Nhật có đến bảo tôi : "Quân đội Nhật còn trách nhiệm giữ trật tự cho đến khi quân Ðồng Minh đến thay. Nếu chính phủ Việt Nam công nhiên có lời mời quân Nhật giúp, quân Nhật còn có thể giữ trật tự". Tôi nghĩ quân Nhật đã đầu hàng, quân Ðồng Minh sắp đến, mình nhờ quân Nhật đánh người mình còn nghĩa lý gì nữa, và lại mang tiếng "cõng rắn cắn gà nhà". Tôi từ chối không nhận".

Một tuyên truyền khác của Đảng cộng sản cho rằng thành công Cách mạng tháng Tám là nhờ xây dựng được một lực lượng quần chúng mạnh. Tuy nhiên, sử gia Stein Tonnession, trong cuốn The Vietnamese Revolution of 1945 : Roosevelt, Ho Chi Minh and de Gaulle in a World at War (1991) nhận định rằng vai trò lãnh đạo của Việt Minh và lực lượng quân giải phóng chỉ đóng một vai trò khiêm tốn trong cuộc Cách mạng tháng Tám. Trần Trọng Kim cũng đã khẳng định : "Về đường binh lực, lúc ấy Việt Minh không có gì thật. Nhưng cái phương lược của họ đánh bằng tuyên truyền, bằng lối quỉ quyệt lừa dối để lôi kéo dân chúng đi theo, chứ không đánh bằng binh khí".

Nhìn chung, nhiều học giả nghiên cứu nước ngoài kết luận rằng đảng cộng sản có thể dễ dàng lên nắm quyền là vì thời cơ của "khoảng trống quyền lực". William J. Duiker, trong cuốn The Communist Road to Power in Vietnam (1996), cho rằng yếu tố thời cơ là điều kện cần có cho bất kì cuộc cách mạng nào. Thời cơ càng chín muồi, thì cách mạng càng dễ dàng đi đến thắng lợi và Cách mạng tháng Tám cũng không là ngoại lệ.

Một biến cố đau thương cũng được cho là thời cơ giúp Việt Minh, chính là nạn đói năm Ất Dậu, khiến từ 500 ngàn đến một triệu người phải chết, theo thống kê của Stein Tonnesson (khác với thống kê của nhà nước cộng sản là 2 triệu người chết đói). Thảm họa Ất Dậu đã khiến người dân vô cùng chán nản, thất vọng với chính sách đô hộ của Nhật và sự bất lực của chính phủ Trần Trọng Kim. Lợi dụng sự tuyệt vọng này cũng như khát vọng độc lập và tự do của quần chúng, Việt Minh đã tranh thủ tổ chức tuyên truyền với đường lối rõ ràng và quyết tâm cao.

Một nguyên nhân khá quan trọng giúp Việt Minh dễ dàng giành quyền cai trị chính là sự thiếu vắng của những tổ chức chính trị đối lập có đường lối, tư tưởng rõ ràng, tổ chức chặt chẽ, và quyết tâm cao. Wiliam J. Duiker cho rằng các lực lượng dân tộc chủ nghĩa không cộng sản lúc đó không thể làm được những điều mà Việt Minh đã làm vì chia rẽ, tổ chức kém, thiếu đường lối và phương pháp rõ ràng.

Một yếu tố đáng chú ý khác nằm ở qui mô tổ chức và tuyên truyền không mệt mỏi của đảng cộng sản. Hồ Chí Minh quyết tâm làm cách mạng giải phóng theo tư tưởng Marx-Lenin, trong khi Lenin lại là bậc thầy về tổ chức và tuyên truyền. Do đó, Hồ lãnh đạo Việt Minh miệt mài xây dựng tổ chức và tập trung vào công tác tuyên truyền để lôi kéo nhiều thành phần khác nhau, từ nông dân đến trí thức, tham gia vào Việt Minh. Trần Trọng Kim đánh giá trung thực cách thức tuyên truyền và khả năng tổ chức của Việt Minh :

"Nhưng cái phương lược của họ đánh bằng tuyên truyền, bằng lối quỉ quyệt lừa dối để lôi kéo dân chúng đi theo, chứ không đánh bằng binh khí... Những lối họ dùng là nói dối, đánh lừa cướp bóc, giết hại tàn phá, không kiêng dè gì cả, miễn làm cho người ta mắc lừa hay sợ mà theo mình là được.

Đảng Việt Minh cộng sản có tổ chức rất chu mật và theo đúng phương pháp khoa học. Họ lợi dụng lòng ái quốc của dân chúng mà tuyên truyền Việt Minh không phải là đảng cộng sản, chỉ là một mặt trận gồm tất cả các đảng phải lấy lại độc lập cho nước nhà, vậy nên từ Bắc chí Nam, đâu cũng có người theo. Cách hành động của họ thì bất cứ công sở hay tư sở hễ đâu có một tổ chức làm việc là có người của họ chen lấn vào, hoặc để tuyên truyền, hoặc để hoạt động theo chủ nghĩa của họ".

Sau Cách mạng Tháng tám : độc tài cộng sản và những ám sát dã man

Vào ngày 2/9/1945, Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên Ngôn Độc Lập, khai sinh nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa, trá hình của một nhà nước độc tài cộng sản, chính thức mở ra thời kì tang tóc, đau thương của nội chiến kéo dài và của xác người chồng chất.

Vào ngày 6/3/1946, Việt Minh kí bản Hiệp định Sơ bộ với Pháp, đồng ý thành lập một chính phủ liên hiệp với sự tham gia của phe cộng sản, phe quốc gia vàphe trung lập. Theo nhận định của các sử gia, thì nền độc lập và tự do mà Hồ Chí Minh tuyên bố từ Hiệp định Sơ bộ không có thực chất và ý nghĩa. Mục đích cao nhất của bản hiệp ước chính là lợi dụng Pháp, để bảo vệ lợi ích và quyền cai trị của Việt Minh. Nhận định sâu sắc của Trần Trọng Kim về bản hiệp ước 1946 :

"Xem những bản Hiệp ước, thì chẳng thấy đâu là thống nhất và đâu là hoàn toàn độc lập như Việt Minh đã tuyên truyền rầm rĩ từ lúc đầu. Việt Minh tự biết chưa có đủ thế lực chống với Pháp, và quân Tàu đến đóng từ vĩ tuyến 16 trở ra, ở trong lại có Quốc dân đảng nhờ quân Tàu binh vực, hoạt động rất mạnh. Họ nghĩ hãy ký với nước Pháp để tạm yên, rồi chờ quân Tàu rút xong, sẽ trừ hết Quốc dân đảng, thống nhất hết thảy các lực lượng, lúc ấy sẽ xoay sang với quân Pháp. Vả lại lúc ấy Việt Minh còn có cái hy vọng là đảng cộng sản Pháp sẽ thắng lợi trong cuộc tuyển cử bên Pháp. Hễ bên Pháp mà đảng cộng sản lên cầm quyền, thì công việc bên Việt Nam sẽ giải quyết dễ dàng mau chóng hơn".

Để duy trì quyền lực chính trị tại Việt Nam, Hồ lãnh đạo Việt Minh liên tiếp thanh trừng và sát hại các đảng đối lập, bắt chước sự tàn ác, dã man của tên bạo chúa Stalin :

"Quân Việt Minh chỉ có rình cơ hội là đánh quân Quốc dân đảng, hay bao vây để tiêu diệt lực lượng của đối phương, thành ra hai bên cứ kình địch nhau mãi. Người không biết phương sách của đảng cộng sản thì lấy thế làm lạ, nhưng ai đã hiểu bí quyết của họ là phải đi đến chỗ độc tài, chỉ có những người phục tùng theo mệnh lệnh của mình, chứ không thể có những người đứng ngang với mình mà hợp tác với mình được… Việt Minh bắt những người Việt Nam quốc dân đảng hay những người bị tình nghi vào tra tấn cực hình, có khi họ dùng những cách tàn nhẫn ghê gớm hơn thời Pháp và Nhật cai trị".

(Một cơn gió bụi, Trần Trọng Kim)

Không chỉ tàn sát phe đối lập, Hồ còn là tác giả ra lệnh thủ tiêu những người cộng sản đã cùng chiến đấu một thời với Việt Minh, để độc quyền lãnh đạo. Hồ tôn thờ Stalin hòng kiếm sự ủng hộ, bởi Stalin đang nắm mọi quyền hành ở Liên Xô và đứng đầu cộng sản quốc tế. Stalin ám sát Trotsky là người đứng đầu phong trào cộng sản Đệ Tứ. Bắt chước Stalin thóa mạ Trotsky, Hồ gọi những người cộng sản miền Nam là bọn phản cách mạng "Tờ Rốt Kít" (Trotsky) hay bọn Đệ Tứ.

Năm 1939, Hồ viết ba lá thư như một mệnh lệnh ngầm để ám sát, thủ tiêu những người cộng sản Đệ Tứ ở miền Nam : "Đối với bọn Tờ Rốt Kít, không thể có thỏa hiệp nào, một nhượng bộ nào. Phải dùng mọi cách để lột mặt nạ chúng làm tay sai cho chủ nghĩa phát xít, phải tiêu diệt chúng về mặt chính trị" (4).

Ngay sau đó, tất cả những người lãnh đạo trụ cột của phong trào cộng sản Đệ Tứ, bao gồm Tạ Thu Thâu, Phan Văn Hùm, Trần Văn Thạch, Phan Văn Chánh… đều bị Việt Minh thủ tiêu bằng xử bắn, chặt đầu hết sức dã man.

Khi Hồ ở Paris vào cuối năm 1945, một người cộng sản Pháp thuộc phong trào Đệ Tứ hỏi Hồ tại sao những người cộng sản Đệ Tứ ở Việt Nam bị sát hại. Hồ đổ hết trách nhiệm ám sát lên các quan chức lãnh đạo cộng sản tại miền Nam. Nhưng khi được nhà báo người Pháp, Daniel Guerin, hỏi về Tạ Thu Thâu, thì Hồ nói : "Tất cả những ai không tuân thủ theo đường lối mà tôi đặt ra thì sẽ bị tiêu diệt" (4).

Trong cuốn Vietnam 1945 : The Quest for Power (1997), David Marr ước tính rằng nhiều ngàn người được cho là "kẻ thù của Cách mạng" đã bị giết chết hoặc bị chết trong lúc bị bắt giam vào cuối tháng 8 và đầu tháng 9 năm 1945. Chuyên gia về Việt Nam thuộc Đại học George Washington, Shawn McHale, cho biết rằng ít nhất mười ngàn người đã bị Việt Minh hành hình hoặc ám sát trong giai đoạn cuối 1945 (5).

Như thế, sau Cách mạng tháng Tám, Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn đen tối của lịch sử, bắt đầu bị nhấn chìm trong chủ nghĩa cộng sản tàn bạo và khát máu. Đáng lý ra, Hồ và những người lãnh đạo cộng sản nên nhân cơ hội Nhật rút, Pháp nhượng bộ, tổ chức kết hợp với những người yêu nước khác, xây dựng Việt Nam độc lập, tự do và hạnh phúc như họ đã luôn tuyên truyền. Thế nhưng, trong sâu thẳm trái tim của Hồ và phe cánh, tình yêu dân tộc đã bị bóp nát bởi chủ nghĩa cộng sản và sự đam mê quyền lực.

Để củng cố quyền lực và áp đặt ách cai trị, Đảng cộng sản đã thẳng tay thủ tiêu, ám sát, bỏ tù bất kể ai có thể gây ra nguy hiểm đối với sự độc tôn lãnh đạo của đảng cộng sản, bao gồm những người cộng sản dám khác đường lối với Hồ.

Thay lời kết

Rõ ràng, không có gì độc ác và dã man hơn tình đồng chí của những người cộng sản. Chúng sẵn sàng bỏ độc không màu, không mùi, không vị, thậm chí còn bổ búa vào đầu những người mà chúng gọi là đồng chí để thủ tiêu. Thứ chủ nghĩa khát máu và tàn ác đến cực độ, mà không bút mực nào có thể mô tả đầy đủ được sự man rợ đó, vẫn được nhà nước Việt Nam, Trung Quốc, Bắc Hàn, Cuba sống chết bảo vệ nó.

Người cộng sản đã dùng mọi thủ đoạn mị dân, bạo ngược và gian dối để dụ dỗ và lừa gạt tình cảm của nhân dân bởi chúng hiểu rằng phải có được sự ủng hộ của quần chúng, mới có thể đưa cách mạng đến thắng lợi. Khi đã nắm quyền lực trong tay, chúng lộ nguyên hình của những kẻ độc tài khát máu, tham lam và tàn ác. Theo đúng ý nghĩa, cách mạng là phải xóa bỏ những bất công và lụn bại của chế độ cũ, để xây dựng một chính phủ mới tốt đẹp, tự do và hạnh phúc cho nhân dân. Thế nhưng, những giá trị tốt đẹp đó không phải là mục tiêu của những người cộng sản.

Cách mạng tháng Mười ở Nga và Cách mạng tháng Tám ở Việt Nam đã mở ra thời kì đen tối của chủ nghĩa cộng sản quái thai, với khóc than, chết chóc, và sợ hãi. Đã có quá nhiều người bị giết chết chỉ vì tỏ thái độ không ưa thích chủ nghĩa cộng sản. Chúng nói phải làm cách mạng để giải phóng dân tộc và đất nước khỏi đói nghèo và đau khổ. Nhưng, động cơ hấp dẫn thực sự của cách mạng đối với chúng là quyền lực và danh lợi mà chỉ có chủ nghĩa độc tài cộng sản mới đem lại.

"Cứ như ý tôi, thì giải phóng phải theo đúng cái lẽ công bằng, làm cho người ta được ung dung thư thái, được hành động trong một cái khuôn khổ rộng rãi, ai nấy biết trọng quyền lợi của mọi người theo pháp luật đã định, không bị đàn áp và lừa dối, không bị bắt bớ và giết hại một cách ám muội, oan ức.

Ðàng này tôi thấy chế độ các nước cộng sản giống nhau như in cái chế độ chuyên chế thuở xưa. Người nào nói xấu hay công kích những người cầm quyền của đảng là phải tội bị đày, bị giết. Ai không sốt sắng theo mình thì bị tình nghi, phải chịu mọi điều phiền khổ. Nhân dân trong nước vẫn bị đàn áp lầm than khổ sở, riêng có một số ít người có địa vị to lớn là được sung sướng. Như thế thì giải phóng ở đâủ Giải phóng gì mà cả chính thể một nước phải nương cậy ở những đội trinh thám để đi rình mò và tố cáo hết thảy mọi người. Hễ ai vô ý nói lỡ một câu là bị tình nghi có khi bị bắt, bị đày v.v. thành ra nhân dân trong xã hội ấy lúc nào cũng nơm nớp lo sợ, không biết ai là bạn là thù, mất hẳn sinh thú ở đời, thật trái với lời nói thiên đường ở cõi trần".

(Một cơn gió bụi, Trần Trọng Kim)

(23/08/2017)

Mai V. Pham

Thành viên Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

"Đa Nguyên – Bất Bạo Động – Hòa Giải & Hòa Hợp Dân Tộc"

Nguồn :

(1) http://www.ucumberlands.edu/downloads/academics/history/vol4/SharlaBurchfield92.html#SharlaBurchfield92_10

(2) Ho Chi Minh and His Vietnam : A Personal Memoir, Jean Sainteny, 1972.

(3) http://ntu.edu.vn/en-us/tintuc.aspx ?macd=662&matin=6354&lang=0

(4) http://www.workersliberty.org/story/2005/09/12/forgotten-massacre-vietnamese-trotskyists

(5) http://www.bbc.com/vietnamese/culturesport/story/2006/03/printable/060301_postcolonial_culture.shtml

Tham khảo :

http://www.cssforum.com.pk/css-optional-subjects/group-i/political-science/48798-western-political-thought-aristotle.html

http://www.bbc.co.uk/bitesize/higher/history/russia/october/revision/4/

http://www.iep.utm.edu/pol-rev/

http://tuoitre.vn/tin/theo-guong-bac/20070518/tieu-su-chu-tich-ho-chi-minh/201522.html

https://www.marxists.org/archive/lenin/quotes.htm

http://www.bbc.co.uk/programmes/articles/4dn4Zk3dr70JVNYpHlY59Cc/the-maddest-and-most-criminal-of-tyrants-20-june-2003

http://www.nytimes.com/2012/05/08/health/research/lenins-death-remains-a-mystery-for-doctors.html?mcubz=3

http://www.historyinanhour.com/2013/01/21/the-death-of-vladimir-lenin/

https://vietbao.com/a264702/tan-sat-cao-dai-hoa-hao-giet-ta-thu-thau