Những gì còn, mất sau vụ hỏa hoạn Nhà Thờ Đức Bà ? (VOA, 17/04/2019)
Không chỉ đơn giản là một thánh đường mang tính biểu tượng và là một viên ngọc quý của phong cách kiến trúc Gothic, Nhà thờ Đức Bà là một kho báu chứa đựng những bảo vật vô giá và không thể thay thế có giá trị tôn giáo, nghệ thuật, âm nhạc, lịch sử và kiến trúc hết sức to lớn.
Quang cảnh bên trong Nhà thờ Đức Bà Paris, ngày 16 tháng 4, 2019
Một số bảo vật đó đã vĩnh viễn mất đi vì đám cháy hung bạo hôm thứ Hai. Những bảo vật khác thoát nạn, ít nhất là một phần, hoặc được cứu thoát trước khi ngọn lửa thiêu rụi mái nhà và tháp nhọn.
Đây là những gì được biết về các bảo vật của thánh đường và số phận của chúng.
Vòng mão gai
Được coi là thánh tích thiêng liêng nhất của thánh đường, Thị trưởng Paris Anne Hidalgo nói rằng Vòng Mão Gai đã được cứu thoát. Nó được cho là vương miện đặt trên đầu của Chúa Giêsu Kitô khi ông bị đóng đinh, được vua Louis IX lấy được và đưa về Paris vào thế kỷ 13. Nó được làm từ một loại cỏ họ Bấc quấn thành vòng và buộc bằng sợi vàng. Từ năm 1896, nó đã được bảo quản trong vòng kính và chỉ thỉnh thoảng được đem ra trưng bày. Phó Thị trưởng Paris Emmanuel Gregoire cho biết đây là một trong những bảo vật được giới hữu trách nhanh chóng đưa đến một "địa điểm bí mật" sau vụ cháy. Bà Hidalgo cũng nói trên Twitter rằng áo tunic của Thánh Louis, một loại áo dài giống như áo sơ mi từ thế kỷ 13 và được cho là thuộc về vua Louis IX, cũng đã được cứu thoát.
Vòng Mão Gai đã được cứu thoát.
Áo tunic của Thánh Louis, một loại áo dài giống như áo sơ mi từ thế kỷ 13 và được cho là thuộc về vua Louis IX, cũng đã được cứu thoát.
Thập tự giá và dinh
Mảnh gỗ dài 24 cm và những cây đinh dài 9 cm (3,5 inch) được cho là từ thập tự giá mà Chúa Giêsu Kitô bị đóng đinh trên đó. Các mảnh gỗ được giữ trong một hộp kính. Chưa rõ số phận của hai thánh tích này ra sao.
Đàn Organ
Cây đàn organ đồ sộ, có niên đại từ những năm 1730 và có ước tính khoảng 8.000 ống, không bị cháy và vẫn nguyên vẹn, nhưng không ai biết liệu nó có bị hư hại vì hơi nóng hay nước hay không. "Đàn organ là một nhạc cụ rất mong manh", Bertrand de Feydeau, phó chủ tịch Quỹ Di sản chuyên bảo vệ di sản văn hóa Pháp, nói với AP. Ông nói đàn organ có âm thanh "đáng kinh ngạc", với những "màu sắc rất phong phú", và có một danh sách những nhạc công muốn chơi nó chờ đợi đã hơn hai năm nay. Từng ống đàn được làm sạch trong lần nâng cấp vào năm 2013.
Mái Thánh đường
Mái thánh đường được xây bằng một mạng lưới các đà gỗ đan cài được chế tác từ cây trong các khu rừng nguyên sinh vào thế kỷ 12 và 13. Các chuyên gia nói Pháp không còn những cây đủ lớn để thay thế những đà gỗ cổ xưa bị thiêu cháy trong vụ hỏa hoạn. Ông Feydeau nói với đài phát thanh France Info rằng mái của thánh đường không thể được xây lại chính xác như trước khi hỏa hoạn xảy ra bởi vì "hiện tại, chúng tôi không có cây trên lãnh thổ của chúng tôi có kích thước như cây đốn vào thế kỷ 13". Ông nói công tác trùng tu sẽ phải sử dụng công nghệ mới để xây lại phần mái.
Chuông
Theo sau cuộc Cách mạng Pháp, thánh đường được tuyên bố là Ngôi đền Lí trí như một phần của phong trào chống lại giới tăng lữ. Tất cả những quả chuông nguyên thủy đều bị phá hủy và thay thế — ngoại trừ một quả, được gọi là Emmanuel và nặng 13 tấn. Vào năm 2013, khi thánh đường kỉ niệm 850 năm bằng một cuộc tân trang, chín quả chuông mới khổng lồ thay thế những quả chuông thế kỉ 19. Tiếng vang của chuông đã nổi tiếng từ lâu. Quasimodo là người rung chuông trong tiểu thuyết "Thằng gù Nhà thờ Đức Bà" năm 1831 của Victor Hugo. Chưa rõ mức độ của bất kì thiệt hại nào đối với các quả chuông và cấu trúc đỡ chúng.
Những bức họa
Khoảng 12 bức họa lớn mô tả các cảnh tượng tôn giáo, được gọi là "Mays" và có niên đại từ năm 1630 đến 1708, được treo ở Nhà thờ Đức Bà. Bộ trưởng Văn hóa Pháp Franck Riester nói rằng những bức họa to lớn nhất của thánh đường sẽ được đem đi vào ngày thứ Sáu. "Chúng tôi cho rằng chúng chưa bị thiệt hại do hỏa hoạn nhưng có thể có thiệt hại vì khói", ông nói.
Các bức tượng
Tuần trước, 16 bức tượng tôn giáo may mắn thoát khỏi vụ hỏa hoạn hôm thứ Hai : chúng đã bị gỡ khỏi đỉnh của Nhà thờ Đức Bà lần đầu tiên sau hơn một thế kỉ để đem đi cọ rửa. Việc di dời là một phần của công tác trùng tu tháp nhọn cao vút của thánh đường, giờ đã mất. Những bức tượng đồng cao 3 mét tượng trưng cho 12 tông đồ và bốn người truyền bá phúc âm.
Cửa sổ kính màu
Ba cửa sổ hoa hồng trứ danh của thánh đường có từ thế kỷ 13. Giám đốc của tổ chức văn hóa Liên Hiệp Quốc nói rằng còn quá sớm để nói liệu chúng có bị ảnh hưởng hay không. Audrey Azoulay nói với AP rằng các chuyên gia nghệ thuật vẫn chưa thể thẩm định được địa điểm này sau vụ hỏa hoạn, mặc dù bà nghe thấy những báo cáo đáng khích lệ. Nhà thờ Đức Bà đã được công nhận là di sản UNESCO.
******************
Hỏa hoạn : Nhà Thờ Đức Bà Paris về cơ bản vẫn đứng vữngb (RFI, 17/04/2019)
Vụ hỏa hoạn tối ngày thứ Hai, 15/04/2019, gây thiệt hại nặng nề, nhưng về cơ bản kiến trúc Nhà Thờ Đức Bà vẫn đứng vững. Đó là nhận định chung của nhiều giới chức Pháp, trong đó có quốc vụ khanh bộ Nội Vụ Laurent Nuñez, có mặt tại hiện trường hôm qua, 16/04.
Ảnh chụp bên trong Nhà Thờ Đức Bà Paris, ngày 16/04/2019AFP
Thiệt hại lớn nhất là tháp mũi tên, cao 93 mét, được coi là một biểu tượng của Nhà Thờ Đức Bà Paris, bị cháy rụi. Tháp mũi tên nói trên là kết quả của đợt trùng tu năm 1859-1860, do kiến trúc sư Eugène Viollet-le-Duc chủ trì. Ngọn tháp nguyên thủy được xây dựng vào năm 1250 thực ra đã bị dỡ bỏ hồi cuối thế kỷ XVIII.
Toàn bộ phần khung mái sau bằng gỗ, dài hơn 110 mét, rộng 13 mét, cao 10 mét, cũng bị thiêu hủy. Đây là một công trình kiến trúc của thế kỷ XIII, với một số yếu tố kiến trúc từ thế kỷ VIII. Theo người phát ngôn lực lượng Cứu Hỏa Paris, thì một phần mái vòm nhà thờ cũng bị sụp. Tuy nhiên, toàn bộ vòm mái về nguyên tắc vẫn đứng vững, theo bộ trưởng Văn Hóa Franck Riester.
Cây đàn orgue nhỏ nằm ngay dưới tháp mũi tên bị tổn hại nặng nề do lửa, nhưng cây đàn orgue lớn được chế tạo vào thế kỷ XV, với 5 bàn phím và 8.000 ống đồng, thì gần như an toàn, cho dù ít nhiều bị gạch đá đổ nát và nước cứu hỏa gây tổn hại nhẹ.
Cùng với hai tháp chuông được bảo tồn gần như nguyên vẹn, là bốn quả chuông đồng của Nhà Thờ Đức Bà, trong đó có quả chuông nổi tiếng 13 tấn. Thánh tích con gà trống trên đỉnh tháp nhọn, tưởng bị thiêu cháy, rốt cục đã được tìm thấy hôm qua trong đống đổ nát. Theo một nguồn tin từ bộ Văn Hóa, di vật này hoàn toàn có thể phục chế được.
12 tượng thánh tông đồ và bốn bức tượng của các nhà truyền giáo bằng chì trên tháp nhọn cũng an toàn, do trước đó ít ngày, đã được di chuyển đi nơi khác để chuẩn bị tu bổ. Thánh tích được coi là quý báu nhất đối với các tín đồ Công Giáo, là vòng mũ gai tương truyền là mang trên đầu Chúa Giê Su lúc bị đóng đinh trên thập giá, cũng còn nguyên vẹn, theo đức ông Patrick Chauvet, phụ trách Nhà Thờ Đức Bà.
Theo Giáo Hội Công Giáo, một phần của vòng mũ gai này nằm trong con gà trống trên đỉnh tháp nhọn, vừa được tìm thấy gần như nguyên vẹn. Báu vật con gà trống cũng chứa cả thánh tích của Sainte-Geneviève, được coi là vị nữ thánh bảo trợ của thành Paris.
Nhiều báu vật khác, trong đó có toàn bộ các tác phẩm nghệ thuật được lưu giữ trong "kho báu" của Nhà Thờ Đức Bà, trong đó có bức tranh tuyệt tác Visitation (hay "Lễ Thăm"), đầu thế kỷ XVIII, của Jean Jouvenet, còn nguyên vẹn. Cũng như toàn bộ ba ô kính hoa hồng, đường kính 13 mét, cũng được coi là một tuyệt tác, được chế tạo từ thế kỷ XIII.
Trọng Thành
***********************
Nhà thờ Đức Bà Paris : Pháp kêu gọi ý tưởng thiết kế mới cho ngọn tháp giữa (BBC, 17/04/2019)
Pháp sẽ mời các kiến trúc sư trên toàn thế giới đưa ý tưởng thiết kế để xây lại ngọn tháp nhọn giáo đường Notre-Dame vừa bị cháy.
Hình ảnh ngọn tháp giữa bị sụp trong trận hỏa hoạn
Thủ tướng Edouard Philippe nói với các phóng viên rằng họ hy vọng sẽ có "một ngọn tháp mới, thích ứng với các kỹ thuật mới, các thách thức trong kỷ nguyên của chúng ta".
Ngọn tháp gốc đã hoàn toàn bị phá hủy trong trận hỏa hoạn vừa tàn phá phần mái tòa cấu trúc Gothic 850 năm tuổi.
Thánh đường đã may mắn được cứu thoát, chỉ vài chục phút trước khi bị phá hủy toàn bộ, giới chức nói.
Hầu hết tòa nhà, gồm cả các tòa tháp nổi tiếng, đã được cứu, và nay người ta đang tập trung tìm cách tái xây dựng những phần bị hủy hoại.
Tổng thống Emmanuel Macron cam kết rằng ngôi giáo đường sẽ được xây dựng lại "thậm chí còn đẹp hơn", và nói thêm rằng ông muốn công tác tái thiết được hoàn thành trong thời gian năm năm.
Các chuyên gia cảnh báo rằng việc phục dựng có thể mất tới hàng thập niên.
Ông Philippe đặt câu hỏi "liệu chúng ta có nên tái dựng lại ngọn tháp như nó từng được [kiến trúc sư người Pháp] Viollet-le-Duc thai nghén hay không... hay là như thường xảy ra trong trường hợp có những bước tiến trong di sản, là chúng ta nên đem đến cho Notre-Dame một ngọn tháp mới".
Tổng số cho tới nay đã có 800 triệu euro đã được các công ty và các nhà tài phiệt cam kết đóng góp cho công tác tái thiết công trình Di sản Thế giới Unesco này.
Ông Philippe cam kết "mỗi euro được chi cho việc xây Notre-Dame sẽ phục vụ đúng mục tiêu, không dùng cho bất kỳ việc nào khác", đồng thời tuyên bố giảm thuế cho những ai đóng góp cho việc tái thiết.
Hiện chưa rõ nguyên nhân gây ra vụ hỏa hoạn là gì. Công tác điều tra đang được tiến hành.
Thiệt hại thế nào ?
Ngọn lửa bùng lên - được phát hiện vào lúc 18 :43 (16 :43 GMT) hôm thứ Hai và chỉ bị dập tắt hoàn toàn sau đó 15 tiếng - đã phá hủy hầu như toàn bộ phần mái của thánh đường, khiến cho ngọn tháp giữa đổ sụp.
Lính cứu hỏa đã dùng thiết bị bay tự động (drone) để điều tra khảo sát về mức độ bị tàn phá.
Các hình ảnh cho thấy ít nhất một trong các cửa sổ hoa hồng nổi tiếng đã thoát nạn, nhưng có những lo ngại về khả năng hư hại của một số cửa sổ kính màu khác.
Cây đàn organ có từ Thế kỷ 18 không bị bén lửa, nhưng không rõ có bị hư hại gì không.
Hiện còn quá sớm để ước tính mức độ thiệt hại, nhóm Fondation du Patrimoine hoạt động độc lập, phi lợi nhuận, chuyên theo dõi về các di sản, nói.
Thứ trưởng Nội vụ Laurent Nuñez nói cấu trúc nhà thờ "nhìn chung" là trong tình trạng tốt, nhưng đã xác định được "một số chỗ dễ bị tổn hại" trong phần khung vòm đá và phần còn lại của trần nhà.
Cấu trúc chính, gồm hai tòa tháp chuông, đã được nhóm 400 lính cứu hỏa bảo vệ kịp thời trong khung thời gian 15-30 phút, ông nói.
Phần tháp giữa và mái nhà thờ (đánh dấu đỏ trong hình) đã bị ngọn lửa phá hủy ; cửa sổ trên cũng bị phá hủy, nhưng cửa sổ hoa hồng có vẻ như không sao
*********************
Chính phủ Pháp họp bàn khôi phục Nhà Thờ Đức Bà "trong vòng 5 năm" (RFI, 17/04/2019)
Nhà Thờ Đức Bà Paris bị hư hại, nhưng đã được cứu khỏi hỏa hoạn. Ngày 17/04/2019, trong phiên họp vào thứ Tư hàng tuần, chính phủ Pháp chỉ bàn về giải pháp khôi phục Nhà Thờ Đức Bà trong vòng "5 năm", theo mong muốn của tổng thống Pháp Emmanuel Macron.
Thủ tướng Pháp Edouard Philippe, bộ trưởng Văn Hóa Franck Riester và tổng thống Emmanuel Macron trước Nhà thờ Đức Bà Paris, ngày 15/04/2019. Reuters/Philippe Wojazer/Pool
Có mặt tại Nhà Thờ Đức Bà Paris khi xảy ra hỏa hoạn, tổng thống Pháp đã hứa "khôi phục"lại công trình kiến trúc hơn 850 tuổi. Tối 16/04, trong bài diễn văn dài 6 phút gửi tới quốc dân, ông Macron khẳng định : "Chúng ta sẽ khôi phục lại nhà thờ lớn còn đẹp hơn và tôi muốn công việc này kết thúc trong 5 năm tới".
Sau phiên họp nội các, thủ tướng Edouard Philippe đã thông báo một số biện pháp để thực hiện lời hứa của tổng thống Pháp, trong đó có việc tổ chức một cuộc thi kiến trúc mang quy mô quốc tế, một dự thảo luật về "khung pháp lý" đối với các khoản quyên góp trùng tu Nhà Thờ Đức Bà, như giảm thuế 75% cho khoản quyên tặng lên đến 1.000 euro từ cá nhân, 66% đối với những khoảng tiền trên 1.000 euro.
Giáo hoàng Phanxicô, trong cuộc điện đàm ngày 16/04 với tổng thống Pháp, cũng kêu gọi "mọi người chung sức" để khôi phục Nhà Thờ Đức Bà, đồng thời bày tỏ "lòng biết ơn của toàn Giáo Hội" đối với đội ngũ cứu hỏa và những người đã không quản sinh mạng để cứu Nhà Thờ Đức Bà Paris khỏi ngọn lửa.
Vào đúng 18h50 (giờ Pháp) ngày 17/04, tất cả các nhà thờ trên khắp nước Pháp sẽ đồng loạt rung chuông thể hiện lòng tương thân tương ái với Nhà Thờ Đức Bà. Chỉ trong vòng 24 giờ sau vụ hỏa hoạn, số tiền quyên góp để khôi phục nhà thờ đã lên đến 900 triệu euro, nhờ các nhà hảo tâm cũng như các tổ chức và 7 tỉnh trong vùng Ile-de-France phụ cận Paris.
Sau khi thể hiện "xúc động của toàn quốc" ngay tối xảy ra thảm họa, ngày 16/04, các đảng phái chính trị Pháp lần lượt thông báo tạm ngừng vận động cho cuộc bầu cử Nghị Viện Châu Âu trong giai đoạn "đau buồn" này, thời gian tạm ngừng có thể kéo dài ít nhất 24 giờ.
Vụ hỏa hoạn xảy ra vào đúng ngày đầu cử hành tuần thánh lễ Phục Sinh. Nhà Thờ Saint-Sulpice (quận 6) sẽ thay thế cho Nhà Thờ Đức Bà Paris cử lễ cho đến thứ Bẩy 20/04. Lễ Phục Sinh sẽ được tiến hành vào Chủ Nhật 21/04 tại nhà thờ Saint-Eustache, ở khu Les Halles, trung tâm Paris.
Thu Hằng
***********************
Cháy Nhà thờ Đức Bà Paris : Do chạm điện ? (RFI, 17/04/2019)
Ngay từ tối thứ Hai, 16/04/2019, khi vụ cháy Nhà Thờ Đức Bà chưa kết thúc, Viện Công tố Paris đã mở cuộc điều tra về "sơ ý gây hỏa hoạn", vì theo biện lý Paris Rémy Heitz, không có yếu tố gì cho thấy đây là một hành động cố tình.
Khu vực Nhà Thờ Đức Bà Paris Pháp sau vụ hỏa hoạn. Ảnh chụp ngày 16/04/2019. Reuters/Gonzalo Fuentes
Theo bộ trưởng Nội Vụ Christophe Castaner, gần 50 nhà điều tra được huy động để làm sáng tỏ nguyên nhân vụ cháy. Trước khi xẩy ra hỏa hoạn, tổng cộng có năm công ty tham gia vào việc trùng tu Nhà Thờ Đức Bà Paris. Viện Công tố Paris cho biết hôm qua, các nhà điều tra đã thẩm vấn khoảng 30 nhân chứng, bao gồm nhân viên các công ty này. Các cuộc thẩm vấn sẽ tiếp tục hôm nay.
Theo nhật báo Le Parisien, lửa dường như đã xuất phát từ chân của ngọn tháp bị thiêu rụi trong vụ hỏa hoạn. Các nhân viên bảo vệ dường như đã khai với các nhà điều tra rằng vụ cháy có thể là do chạm điện trong hệ thống thang máy lắp tạm để phục vụ cho việc trùng tu.
Nhưng trên đài truyền hình BFMTV, chủ tịch tổng giám đốc công ty Europe Echafaudage, đặc trách công trình trùng tu Nhà Thờ Đức Bà, khẳng định họ đã tuân thủ toàn bộ các quy định về an toàn.
Cũng theo tờ Le Parisien, vào lúc 18h15 hôm thứ Hai, trên màn hình kiểm soát, các nhân viên đã nhìn thấy tín hiệu báo động hỏa hoạn, thế nhưng, do trục trặc của hệ thống tin học, họ đã không chạy đến đúng nơi là lửa xuất phát. Đến khi các nhân viên bảo vệ xác định đúng nơi, thì lửa đã cháy cao đến 3 mét.
Tiếp tục bảo vệ Nhà Thờ Đức Bà
Hôm 17/04/2019, lực lượng cứu hỏa và các chuyên gia về bảo tồn di sản tiếp tục gấp rút bảo vệ cấu trúc của Nhà Thờ Đức Bà Paris, mà hiện còn bị đe dọa ở ba điểm.
Mục tiêu là gia cố các điểm yếu đó để các chuyên gia có thể đến lấy đi một cách an toàn những bức tranh và bức tượng, đem đến Viện bảo tàng Louvres để bảo quản. Theo lời bộ trưởng Văn Hóa Franck Riester, tối qua, một bức tượng nằm trên đỉnh mặt phía bắc của nhà thờ đã được lấy đi. Nhưng một bức tượng khác thì đã bị cháy đứt làm đôi. Hôm nay, người ta sẽ tìm cách tháo bức tượng đó đi.
Thanh Phương