Hòa thượng Thích Quảng Độ viên tịch, thọ 92 tuổi
Tuấn Khanh, RFA, 22/02/2020
Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ, Đệ ngũ Tăng thống Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất viên tịch vào lúc 21 giờ 20 phút ngày 22/2/2020 nhằm ngày 29/1 năm Canh Tý, Phật lịch 2563 tại Chùa Từ Hiếu, Phường 1, Quận 8, Sài Gòn. Hưởng thọ 92 tuổi.
Hình minh hoạ. Hòa thượng Thích Quảng Độ ở Thanh Minh thiền viện tại Thành phố Hồ Chí Minh hôm 27/7/2007 AFP
Hòa thượng Thích Quảng Độ là người đứng đầu Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất, một Giáo hội không được nhà nước Việt Nam thừa nhận vì luôn khẳng định sự độc lập trong tinh thần tín ngưỡng và từ chối mọi sự thỏa hiệp với nhà nước vô thần. Ngài đã bị chính quyền Việt Nam sau 1975 bỏ tù nhiều năm, bị lưu giam ở Thái Bình trong giai đoạn 1970 - 1980. Vào năm 1995 hòa thượng bị Công an thành phố Hồ Chí Minh bắt giam và bị phạt tù 5 năm và 5 năm quản chế với cáo buộc "phá hoại chính sách đoàn kết và lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích Nhà nước". Ngài cũng từng bị bắt giam trở lại sau khi phát động các hoạt động nhân đạo cứu trợ cho đồng bào sông Cửu Long bị bão lụt vài năm 2007.
Năm 2018 có tin ngài không còn được lưu trú ở Thanh Minh Thiền Viện, Sài Gòn và phải quay về lại Thái Bình. Nhưng rồi ít lâu sau đó, ngài bí mật quay lại bằng xe lửa đường dài (do không được nhà nước cấp bất kỳ giấy tờ nào) và đến an trú tại chùa Từ Hiếu, cho đến khi viên tịch.
Với người dân miền Nam, Hòa thượng Thích Quảng Độ là biểu tượng của một nhà hoạt động vì quyền tự do tôn giáo, và con người.
Lý do chính giới quốc tế nhiều lần đề cử giải Nobel Hòa Bình cho hòa thượng Thích Quảng Độ, vì ngài đã dành cả cuộc đời tranh đấu bất bạo động cho công lý, hòa bình, nhân quyền, dân chủ. Hòa thượng Thích Quảng Độ từng được trao Giải tưởng niệm Thorolf Rafto vinh danh các nhà hoạt động nhân quyền năm 2006. Cùng năm, Ngài được nhận giải Can đảm vì dân chủ do Phong trào Dân chủ thế giới trao tặng. Trước đó, năm 2003, Ngài từng lãnh giải thưởng nhân quyền quốc tế Homo Homini cùng với Hòa thượng Thích Huyền Quang và Linh mục Nguyễn Văn Lý.
Hòa thượng Thích Quảng Độ từng là giảng sư đại học, một nhà văn, một dịch giả với một kho tác phẩm rất đáng kính nể :
- Kinh Mục Liên Sám Pháp ;
- inh Đại Phương tiện Phật Báo Ân ;
- Thoát vòng tục lụy, Sài Gòn 1962 (truyện dịch từ Hán văn của Tinh Vân) ;
- Dưới mái chùa hoang, Sài Gòn 1962 (truyện) ;
- Truyện cổ Phật giáo, Sài Gòn 1964 ;
- Ðại thừa Phật giáo tư tưởng luận ;
- Tiểu thừa Phật giáo tư tưởng luận ;
- Nguyên thủy Phật giáo tư tưởng luận ;
- Từ điển Phật học Hán Việt (2 tập) ;
- Phật Quang Đại Từ điển (9 tập) ;
- Chiến tranh và bất bạo động ;
- Thơ trong tù (tháng 3 năm Đinh Tỵ đến tháng 11 Mậu Ngọ) ;
- Thơ lưu đày (tháng 2 năm Nhâm Tuất đến tháng 2 năm Nhâm Thân)…
Sự ra đi của Hòa thượng Thích Quảng Độ, là sự mất mát lớn của Phật giáo Việt Nam, giữa lúc các hoạt động giả tôn giáo được tổ chức mạnh mẽ để huyễn hoặc dân chúng từ sự yểm trợ của nhà nước vô thần.
Tuấn Khanh
Nguồn : RFA, 22/02/2020
*******************
Hòa thượng Thích Quảng Độ qua đời tại Việt Nam, thọ 93 tuổi
RFI, 23/02/2020
Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ, thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất, không được chính quyền công nhận, đã qua đời tối 22/02/2020 tại chùa Từ Hiếu (Sài Gòn), thọ 93 tuổi.
Trong một thông cáo công bố sáng 23/02/2020, Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất đã loan báo tin trên và cho biết là Hòa thượng đã để lại di thư mong muốn được hỏa táng, tro cốt rải ra biển.
Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ. (Hình : Giáo hội Phật giáo Việt Nam)
Theo hãng tin Pháp AFP, sinh năm 1928 tại Thái Bình, Hòa thượng Thích Quảng Độ là một lãnh đạo tôn giáo đã dành gần hết cuộc đời để đấu tranh cho quyền tự do tôn giáo và nhân quyền tại Việt Nam, một đất nước do đảng Cộng Sản cầm quyền.
Từ năm 2003 đến nay, Hòa thượng đã bị chính quyền Việt Nam quản chế trong thực tế, và ông đã nhiều lần được đề cử nhận giải Nobel Hòa Bình nhờ các hoạt động bảo vệ nhân quyền.
Theo AFP, Hòa thượng Thích Quảng Độ từng phải vào tù ra khám hay bị quản chế nhiều lần, bị chế độ buộc tội "hoạt động phản cách mạng" và không chấp nhận đặt Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất dưới quyền kiểm soát của Nhà Nước.
Hai hoạt động đáng chú ý của Hòa thượng Thích Quảng Độ đã được AFP ghi nhận : Năm 2001, ông đưa ra "Lời kêu gọi dân chủ" cho Việt Nam và năm 2005, đã kêu gọi các nhà bất đồng chính kiến hai miền Nam và Bắc gác bỏ các bất đồng về văn hóa để hợp lực với nhau.
Với các nỗ lực đấu tranh bất bạo động vì các quyền tự do tôn giáo và nhân quyền tại Việt Nam, Hòa thượng Thích Quảng Độ đã được trao giải thưởng nhân quyền Rafto của Na Uy vào năm 2006.
Nguồn : RFI, 23/02/2020
*******************
Hòa thượng Thích Quảng Độ ‘hiến dâng cả đời đấu tranh cho tự do tôn giáo’
BBC, 22/02/2020
Trưởng lão Hòa thượng Thích Quảng Độ đã viên tịch vào lúc 21 giờ 30 phút ngày 22/2, nhằm ngày 29 tháng Giêng năm Canh Tý, tại chùa Từ Hiếu, Quận 8, Thành phố Hồ Chí Minh, trụ thế 93 năm, theo trang điện tử của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất.
Phái đoàn USCIRF thăm Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ (giữa) vào ngày 18/09/2019. (Hình : Thich Nguyen Ly)
Ông là một lãnh đạo Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, một tổ chức tôn giáo vốn bị cấm hoạt động sau 1975 ở nước này. Ông từng đi tù nhiều năm và nhận giải thưởng quốc tế vì đấu tranh đòi quyền tự do tôn giáo tại Việt Nam.
Ông có thế danh là Đặng Phúc Tuệ, sinh năm 1928 tại tỉnh Thái Bình, ông là nhà biên dịch của nhiều bản kinh, sáng tác, biên soạn nhiều tác phẩm Phật giáo nổi tiếng, theo trang điện tử của Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất.
Tuy nhiên ông được biết đến rộng rãi hơn là một nhà sư đấu tranh cho quyền tự do tôn giáo ở Việt Nam từ trước 1975.
Nhiều người đã bày tỏ lòng thương tiếc khi nghe tin ông viên tịch vào tối 22/2. BBC ghi nhận một số ý kiến ban đầu từ Hoa Kỳ về Hòa thượng Thích Quảng Độ.
Cựu tù nhân lương tâm blogger Điếu Cày Nguyễn Văn Hải trả lời BBC hôm 23/2 rằng : "Đây là mất mát rất lớn đối với Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất cũng như phong trào đấu tranh đòi tự do dân chủ của Việt Nam ! Hòa thượng Thích Quảng Độ đã hiến dâng cả cuộc đời ông cho công cuộc đấu tranh đòi quyền tự do tôn giáo ở Việt Nam !".
"Ông là một trong những trụ cột chính của Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất, chịu nhiều đàn áp, bức hại từ nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam nhưng vẫn kiên định giữ sự độc lập của Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất không chịu phụ thuộc vào quản lý của nhà cầm quyền cộng sản".
Hòa thượng Thích Quảng Độ giữ chức Tăng thống Giáo hội Việt Nam Thống nhất từ năm 2008.
Trước đó, ngài là Viện trưởng Viện Hóa Đạo đặt tại Thanh Minh Thiền Viện ở Sài Gòn, từ năm 1999, duy trì hoạt động của Giáo hội trong nước mặc dù Đảng cộng sản Việt Nam không thừa nhận.
Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ cũng từng được đề cử giải Nobel Hòa bình nhiều lần.
Thích Quảng Độ được bầu làm Tổng thư ký Viện hóa đạo trong Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất năm 1965.
Ông từng bị chính quyền Việt Nam sau 1975 bỏ tù nhiều năm. Ông không đồng ý để chính quyền Hà Nội giám sát Giáo hội, Thích Quảng Độ kêu gọi biểu tình chống chế độ. Ông bị nhà chức trách lưu giam vào những năm 1970.
Đến năm 1995, ông cùng 5 người khác bị tuyên 5 năm tù giam và 5 năm quản chế về tội "phá hoại chính sách đoàn kết và lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích Nhà nước".
Đến 9/2/1998, ông được đặc xá vì chính quyền nói ông đã "ăn năn, hối cải" nhưng có thông tin rằng phía Hoa Kỳ đã gây áp lực để ông được trả tự do cho và đưa ông sang Mỹ tỵ nạn tuy nhiên ông từ chối.
Ông trở về Thanh Minh Thiền Viện, nhưng gần như là bị quản thúc.
Năm 2003, ông được trao giải thưởng nhân quyền quốc tế Homo Homini cùng với Hòa thượng Thích Huyền Quang và linh mục Nguyễn Văn Lý.
Tháng 9/2006, ông được trao Giải Thorolf Rafto vì đã "dũng cảm và kiên trì chống đối ôn hòa chế độ Cộng sản Việt Nam".
Cùng năm, ông cũng được nhận giải Can Đảm vì Dân Chủ do Phong trào Dân chủ thế giới trao tặng.
Năm 2013, Hòa thượng Thích Quảng Độ muốn tẩn xuất hòa thượng Thích Chánh Lạc, Chủ tịch Văn phòng II Viện Hóa Đạo tại Hoa Kỳ, khỏi Giáo hội "vi phạm trọng giới Dâm và Vọng với những bằng chứng cụ thể, minh bạch không thể chối cãi".
Sau 20 năm ở Thanh minh Thiền viện, ông rời đi, trở về Thái Bình. Nhưng sau đó ông trở lại Sài Gòn và ở tại chùa Từ Hiếu cho đến khi viên tịch.
'Cống hiến cả đời cho tự do tôn giáo'
Chân dung Trưởng lão Hòa thượng Thích Quảng Độ trên trang website của Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất
Luật sư Nguyễn Quốc Lân, một người theo đạo Công giáo nhưng vẫn nhìn nhận rằng sự ra đi của Thích Quảng Độ là "một mất mát lớn".
"Ngài là biểu tượng cho sự sùng đạo và kiên cường theo giáo lý của nhà Phật. Ngài còn là một móc nối quan trọng giữa hai thế hệ quan trọng trong quan hệ với chế độ cộng sản và những thử thách mà Giáo hội Phật giáo đang trải qua".
Sau khi các nhân vật hàng đầu như Hòa thượng Thích Quảng Độ viên tịch, blogger Điếu Cày nói ông dự đoán sắp tới Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất ở Việt Nam sẽ có những thay đổi về nhân sự lãnh đạo cũng như phương thức hoạt động.
"Khác với nhiều năm trước, hoạt động của Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất đã có sự liên thông trong ngoài và mở rộng hoạt động tại hải ngoại.
"Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất cũng phải nhận rõ những thách thức từ hệ thống chùa chiền và sư quốc doanh do nhà cầm quyền cộng sản đang thao túng, lôi kéo phật tử vào những hoạt động của tuyên giáo".
"Đây là thời điểm khó khăn của Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất nhưng cũng là dịp đẩy mạnh truyền thông để chấn hưng, phát triển các hoạt động của Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất trong và ngoài nước".
Luật sư Lân thì tin rằng "truyền thống kháng cự và bảo vệ tín lý của Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất sẽ tiếp tục tại hải ngoại" nhưng "sẽ khó tiếp tục tại Việt Nam".
"Đảng cộng sản Việt Nam đã cô lập hóa hầu hết các cơ sở, cấu trúc và truyền thống của Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất và Hòa thượng Thích Quảng Độ là móc nối sau cùng đó. Ngay cả tại hải ngoại, hiện tượng suy thoái đó cũng đã có dấu hiệu vì sự du nhập của nhiều tu sĩ Phật giáo từ Việt Nam trong thời gian gần đây".
Bà An Nguyễn Kiều Mỹ Duyên, một phật tử thuận thành ở Nam California, Hoa Kỳ thì nói bà rất "xúc động" khi nghe tin Hòa thượng Thích Quảng Độ viên tịch.
"Cầu xin vong linh của Hòa thượng sớm về cõi Niết Bàn và phù cho đồng bào trong nước có Tự do, Dân chủ, Nhân quyền, bảo toàn lãnh thổ lãnh hải", bà chia sẻ với BBC.