Bốn mươi bảy năm tự do và tự hào
Khởi điểm và đích đến chung cuộc của ngày 30 tháng Tư đã và sẽ là tự do.
Bùng binh Bồn Kèn trước tòa nhà Quốc hội năm 1975 – Nguồn : Hình ảnh thân thuộc với người Sài Gòn xưa
Ngày 30 tháng Tư là ngày người dân miền Nam thấm thía một cách rất đau đớn ý nghĩa của hai từ Tự Do mà trước đấy họ cho là tất nhiên như khí trời. Việt Nam Cộng Hòa đơn giản là tự do như lời Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu tuyên bố khi từ chức : "Chúng ta chỉ có miền đất nhỏ bé này, miền Nam Việt Nam này, nơi chúng ta có thể thở không khí tự do và dân chủ để sống". Dù khiếm khuyết, tự do ở miền Nam nhiều hơn gấp ngàn lần "tự do"ở miền Bắc dưới chế độ độc tài toàn trị.
Dưỡng khí tự nhiên ấy bị thay bằng thán khí ý thức hệ vào ngày định mệnh này và vào những ngày tháng Năm ngay sau đó khi hàng đống sách báo cũ, băng dĩa nhạc bị tịch thu ở nhà dân và trong các thư viện bị đem ra đốt ở ngoài đường phố. Những ngọn lửa bùng lên soi mặt những người chiến thắng đang hân hoan khai tử tự do, nền văn hóa và văn minh nhân bản của người anh em. Ánh lửa cũng soi đường đi đến tự do cho hàng triệu người dân Việt Nam-ra biển. Họ vượt qua biển Chết để may ra đến bờ Sống. Đi là để trở lại làm Người vì thà chết trên đường tìm tự do còn hơn sống mà như chết ở nơi tâm hồn và nhân tính bị nghiền nát dưới những đôi dép lốp còn dính đất rừng.
Thế giới bàng hoàng và khâm phục trước tình yêu tự do cao quý của hàng triệu người Việt và mở lòng ra đón nhận họ. Rồi từ đấy những làn sóng Việt đã tràn bờ, đã lan tỏa ra khắp thế giới. Như vậy ngày 30 tháng Tư là ngày chúng ta không lỗi thề tình yêu với Tự Do. Tình yêu tự do trong lòng họ trái lại mãnh liệt hơn và nồng cháy hơn ở những bến bờ xa lạ trên khắp thế giới.
Bốn mươi bảy năm trôi qua. Những thế hệ sinh ra sau ngày này ở Việt Nam là những thế hệ sinh ra và lớn lên trong nhà tù lớn. Họ chưa sống thực thụ một ngày tự do trọn vẹn nào. Nhưng họ vẫn khao khát tự do vì tự do là quyền và băn năng tự nhiên của con người chứ không phải là đặc ân mà chế độ có thể ban phát hay cấm đoán tùy ý. Người Việt trong nước đã tỉnh thức, đã bắt đầu đấu tranh cho tự do và dân chủ. Người Việt ở những bến bờ mới đang cổ vũ và khích lệ niềm yêu tự do đang nhú lên trong lòng những thế hệ trẻ trong nước. Ngày nào đấy tất cả chúng ta từ mọi nơi sẽ gặp nhau trên đường Tự Do ở quê hương vì tất cả người Việt chúng ta là tự do.
Vì thế ngày 30 tháng Tư năm nay chúng ta trong và ngoài nước tự hào kỷ niệm ngày tự do toàn thắng trong lòng người. Chúng ta chào mừng bốn mươi bảy năm tự do tinh thần và văn minh và quyết tâm dốc sức nỗ lực cho đích tự do cao quý trọn vẹn ở cuối con đường 30 tháng Tư của cả dân tộc-Việt Nam tự do muôn năm !
Ngày này là ngày gì
Cha hỏi con ngày này là ngày gì. Ngày mất nước, con đáp.
Mẹ hỏi con ngày này là ngày gì. Ngày con bắt đầu hiểu sự hy sinh vô bờ bến của mẹ, con đáp.
Chị hỏi em ngày này là ngày gì. Ngày tuổi thần tiên không còn, em đáp.
Xe tăng quân cộng sản tiến vào Dinh Độc Lập trưa 30/4/1975, ngày cửa địa ngục trần thế đã mở ra
Ông kêu cháu lại nói :
- Những gì cháu nghe đều đúng. Nhưng không quan trọng bằng điều này. Đây là ngày cháu phải khắc sâu trong lòng, phải nhắc lại cho con cháu của cháu. Ai đấy nói đại ý rằng cuộc đấu tranh chống lại chế độ toàn trị - cội nguồn của mọi tội ác - là cuộc đấu tranh chống lại sự lãng quên.
Cháu bối rối nhìn ông. Ông nhìn cháu, thở dài nói :
- Cháu chưa hiểu. Cháu ở trong địa ngục. Cháu muốn ra khỏi địa ngục thì cháu phải nhớ cánh cửa đã đưa cháu vào địa ngục để hy vọng cháu có thể thoát ra từ đấy. Ký ức chính là cánh cửa đầu tiên mở ra con đường giải thoát. Khi cháu không còn nhớ cánh cửa ấy cháu mặc nhiên coi địa ngục là số phận tự nhiên của mình. Dù cửa địa ngục có mở cháu cũng không muốn bước ra.
Năm ấy tôi tóc còn xanh, tôi không hiểu những gì ông nói nhưng tôi cố không nhìn ông nữa. Tôi bước ra khỏi phòng.
*
Hiểu là một quá trình. Hôm nay, sau hàng chục năm, tôi nghiệm ra lời ông nói. Và tôi hiểu ra rằng còn nhớ là còn hy vọng. Hy vọng là ánh sáng, lãng quên là bóng tối.
Ngày 30 tháng Tư là ngày cửa địa ngục trần thế mở ra. Ngày này là ngày ta không thể quên để ta có thể tìm đường trở lại ánh sáng dương thế cho mình và cho quê hương.
Trần Quốc Việt
(20/04/2022)