Người đàn ông trở về sau cuộc chiến không biết đến giận hờn
Nhưng đến tận bốn mươi năm sau
Vẫn ngác ngơ câu hỏi
Tại sao ?
Nguyễn Thị Thanh Yến
– Tên chị là gì ?
– Thưa em tên Mơ.
– Mơ gì ? Mộng mơ hay quả mơ ?
– Tùy, ai muốn hiểu thế nào thì hiểu…
– Quê quán ở đâu vậy ?
– Em ở Thạch Thất, Hà Tây.
– Chị công tác ở cơ quan nào ?
– Thưa, ở ty Văn Hóa Thông Tin Hà Sơn Bình.
– Chắc chưa vào Ðảng… ?
"Nơi em về trời xanh không em… ?". Bên này vĩ tuyến 17 không có một câu hỏi thơ mộng, lãng mạn như vậy… Vì vậy những lời yêu đương được mở đầu bằng "Ðồng chí công tác ở cơ quan nào ?" (Thế Giang, Thằng Người Có Đuôi, Westminster, CA : Nguời Việt, 1987).
Ngoài những câu hỏi "thơ mộng" và "lãng mạn" như trên, bên kia vĩ tuyến còn có nhiều câu hỏi (nghe) rất… linh tinh :
– Bây giờ tháng mấy rồi hỡi em ?
– Anh đi về đâu mà bụi đường vương trên mái tóc ?
Bây giờ tháng mấy rồi hỡi em ? Nhạc và lời : Từ Công Phụng) – Tiếng hát : Tuấn Ngọc
Anh đi về đâu – Nhạc và lời : Hoàng Nguyên – Tiếng hát : Thanh Tuyền
Anh không biết bây giờ tháng mấy, em không biết anh đi về đâu, và hết nửa phần đất nước đều chia chung một nỗi băn khoăn (lớn) dù đang trong hoàn cảnh chiến tranh : Kẻ thù ta đâu có phải là người. Giết người đi thì ta ở với ai ?
Kẻ thù ta - Phạm Duy
Ở nửa phần còn lại thì không ai mơ hồ về thời gian cả. Mọi người đều biết chính xác ngày/tháng/năm sinh của vị lãnh tụ kính yêu, cũng như thời điểm phân phối khẩu phần lương thực (ngoài tiêu chuẩn) nhân ngày sinh nhật của NGƯỜI.
Cũng chả bao giờ nghe ai hỏi ai "đi về đâu" vì ai cũng biết là mọi con đường đều dẫn ra mặt trận, và đường ra trận thì mùa nào cũng đẹp : những binh đoàn kéo nhau ra tiền tuyến, như tình yêu nối lời vô tận… Chỉ có mỗi một câu hỏi "cảm động" duy nhất được cho phép nghêu ngao trên môi mọi người thôi, dù nghe cũng không tình tứ gì cho lắm : hết rau rồi em có lấy măng không ?
Trường Sơn Đông Trường Sơn Tây - Anh Thơ ft Việt Hoàn
Không chỉ bị ám ảnh bởi cái đói mà cả nửa nước (bên kia) còn bị nhồi nặn, và kích động bởi căm thù :
"Phải ngày đêm hành quân để kịp tới chiến trường trước khi hòa bình, trước khi chiến thắng. Vào chậm, chỉ còn mỗi việc thu nhặt ống bơ gỉ, tháo gỡ dây thép gai thôi. Chẳng còn địch đâu mà đánh. Xe trước hát vang : Giải phóng miền Nam chúng ta thề quyết tiến bước. Xe thứ hai tiếp theo hào hùng : Diệt đế quốc Mỹ phá tan bè lũ bán nước. Xe thứ ba tiếp lời : Ôi xương tan máu rơi, lòng hận thù ngút trời". (Bùi Ngọc Tấn, Biển và Chim Bói Cá, Nhã Nam & Nhà xuất bản Hội Nhà Văn : 2010).
Ở bên này thì không thế. Ngoài những băn khoăn siêu hình về hố thẳm tư tưởng và nỗi dằn vặt triết lý nhân sinh giết người đi thì ta ở với ai (?) có kẻ còn chắp tay nguyện cầu cho chim bồ câu trắng hiện với không ít thơ ngây :
Mẹ già cười xanh như lá mới trong khu vườn
Ruộng đồng Việt Nam lên những búp non đầu tiên
Một đoàn tàu đi nhả khói ấm hai bên rừng …
Thực tại, tiếc thay, hoàn toàn không như dự tưởng :
– "Tôi từng đi trên những chuyến tàu hỏa hành trình Bắc Nam mất 72 tiếng đồng hồ, trên đó chất đầy xe đạp, khung xe đạp, vải vóc, đường sữa, gạo, giấy… chuyển từ Nam ra Bắc. Những chuyến hàng thực chứ hoàn toàn không giả tạo chút nào đổ về nơi từng được coi là hạnh phúc, no ấm. Nhiều người vỡ lẽ, lắc đầu ngao ngán". (Nguyễn Thông, "Thành ngữ mới : Phồn Vinh Giả Tạo").
– "Ở mỗi ga, khoang tàu biến thành cái chợ hay hàng ăn, tùy vào thời điểm. Ngoài sự nghèo đói, lộn xộn, mất vệ sinh và nói chung là kém văn hóa là đặc trưng của những gì xảy ra trên chuyến tàu đó hay cho cả đất nước ta thời đó, điều tôi nhớ nhất và thất vọng vô cùng là : từ Nam ra Bắc tôi hầu như không thấy một nụ cười trên gương mặt một ai cả". (Trần Thành Nam, "Hãy trả lại rổ tép khô cho tôi").
Dự đoán của Trịnh Công Sơn, rõ ràng, hơi trật :
Khi đất nước tôi không còn giết nhau
Mọi người ra phố mời rao nụ cười.
Ước mơ của người nhạc sĩ tài hoa, xem ra, cũng khác với hiện thực hơi xa : Mẹ già cười xanh như lá mới trong khu vườn. Cười gì nổi khi con vừa hoàn thành xong nghĩa vụ quốc tế (Giải Phóng Miền Nam) thì đến ngay lượt cháu Giải Phóng Cambodia. Thế là Em Ở Nông Trường Anh Ra Biên Giới :
Từng vai áo phai sẽ xanh thêm đời
Bàn tay làm nên những mùa vui
Từ trên đất này, những con người mới mọc lên
Mạng người chớ có phải là giá, nấm, hay rau cỏ đâu mà cứ mọc lên hoài vậy được, hả Trời ? Hết cuộc chiến ở biên giới phía Tây rồi đến chiến cuộc ở biên giới phía Bắc, cuộc nào cũng phải trả giá bằng hàng mấy vạn sinh linh mà không nghe ai lên tiếng phản đối (hay phản chiến) gì ráo trọi. Cũng chả thấy ai (dám) chắp tay nguyện cầu cho chim bồ câu trắng hiện .
Rồi sau khi bốn phương im tiếng súng, Đảng "dũng cảm và quyết tâm đổi mới" để chuyển đổi sang kinh tế thị trường (theo định hướng xã hội chủ nghĩa) thì đất nước lại phát sinh ra thế lực thù địch mới – giặc nội sâm :
– Chống tham nhũng là chống giặc nội xâm
– Đã đến lúc coi ma túy là giặc nội xâm
– Công an thu giữ 7 tấn ma túy trong vòng 5 tháng
– Quyết liệt phòng chống giặc nội xâm
– Tham nhũng là một thế lực thù địch của nhân dân ta, đất nước ta, và Đảng ta
– Chống giặc nội xâm đang ở giai đoạn hết sức quyết liệt
Khi đã phải thay phong bì bằng bao tải mới đủ chỗ chứa (hằng triệu Mỹ kim) tiền lại quả, và khi mà số lượng ma túy bị tịch thu được tính theo đơn vị tấn (chứ không phải ký hay tạ nữa) thì mặt trận nội xâm đã kể như… toang !
Ngoại xâm cũng vậy. Ngày 19/4/2020, BBC loan tin : Trung Quốc lập hai hai huyện đảo quản lý Trường Sa, Hoàng Sa. Qua hôm sau, Thông Tấn Xã Việt Nam cho biết : "Việt Nam phản đối mạnh mẽ việc thành lập cái gọi là thành phố Tam Sa… Việt Nam yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền…".
Trong Lịch sử nhân loại chưa có một cuộc xâm lăng nào bị ngăn chặn bởi những lời "phản đối" hay "yêu cầu" (yếu xìu) như thế cả. Thù trong giặc ngoài, nợ công cao lút đầu, đạo đức xuống thấp đến gót chân, không khí ô nhiễm, sông hồ cạn kiệt, rừng núi điêu tàn, đất nước tan hoang… là "thành quả" của cuộc cách mạng vô sản hiện nay ở Việt Nam.
Ông Nguyễn Hộ , một đảnh viên lão thành của Đảng cộng sản Việt Nam, coi đây là "điều sỉ nhục". Ông Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng thì không, ổng không thấy nhục nhã gì ráo trọi và vẫn nhơn nhơn ban hành Nghị quyết về Cuộc Cách Mạng 4.0 với những mục tiêu trời/biển như sau :
– Năm 2025, internet băng thông rộng phủ 100% các xã, duy trì xếp hạng về chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) thuộc 3 nước dẫn đầu ASEAN.
– Năm 2030, mạng di động 5G phủ sóng toàn quốc ; mọi người dân được truy cập internet băng thông rộng với chi phí thấp. Kinh tế số chiếm trên 30% GDP ; năng suất lao động tăng bình quân khoảng 7,5%/năm.
– Năm 2045, Việt Nam trở thành một trong những trung tâm sản xuất và dịch vụ thông minh, trung tâm khởi nghiệp , đổi mới sáng tạo thuộc nhóm dẫn đầu khu vực Châu Á.
Tuy nghe hơi hoang đường nhưng cũng không khác lắm với những lời hứa hẹn của những nhân vật tiền nhiệm :
– Hồ Chí Minh : "Thắng giặc Mỹ, ta sẽ xây dựng hơn mười ngày nay !"
– Lê Duẩn : "Chúng ta sẽ đuổi kịp Nhật trong 15, 20 năm và nhân dân ta sẽ đi trên thảm vàng !"
Toàn là thần chú và phép lạ cả. Điều mầu nhiệm là tuy chỉ được ăn bánh vẽ nhưng cả nước vẫn không ai kêu đói, và có người còn tấm tắc khen ngon. Mầu nhiệm hơn nữa là một dân tộc dễ chịu (và dễ dậy) tới cỡ đó mà vẫn sống sót được mãi cho đến đầu thế kỷ này.
Tưởng Năng Tiến
Nguồn : VNTB, 02/04/2024