Donald Trump trong WWE Raw
Khi thị trưởng thành phố New York Randall Winston xuất hiện trong loạt phim truyền hình sitcom Spin City tìm lời khuyên về việc viết hồi ký, Donald Trump đã có mặt ở đó.
Trong lần xuất hiện chớp nhoáng trong một tập phim năm 1998, Trump vênh vang bước vào văn phòng thị trưởng, ngồi vào ghế của thị trưởng mà không hỏi trước, và nói rằng việc viết quyển sách "Nghệ thuật đàm phán" và "Nghệ thuật đáp trả" là rất chóng vánh với ông : "Ngày đầu tiên, chín chương".
Trong một vai diễn khác, trong "The Nanny" (Người giúp việc), Trump là người không chỉ mang theo một, mà những hai chiếc điện thoại di động - hồi 1996.
Trong phim "The Fresh Prince of Bel-Air" (1994), chỉ riêng sự xuất hiện của ông đã khiến cho thành viên của một gia đình bảo thủ, Carlton, ngất xỉu.
Những dấu ấn khác trong sự nghiệp làm truyền hình của tổng thống Hoa kỳ tương lai bao gồm : vào vai người định tiếm quyền ông chủ công ty Worldwide Wrestling Entertainment Vince McMahon trong một trận đấu vật được phát đi trên truyền hình, kết thúc bằng cảnh ông bị hạ đo ván xuống thảm đấu ; hỏi nhân vật do Denis Leary trong phim The Job là ông đang "táng" ai, và làm quen với một đại gia lớn tuổi đang tán tỉnh Samantha trong bộ phim "Sex and the City".
Đó là tất cả những gì xảy ra trước khi Trump bắt đầu sản xuất và đóng vai chính trong chương trình truyền hình thực tế The Apprentice (Người học việc) từ năm 2004, nơi ông xuất hiện với vai trò một doanh nhân thành đạt.
Trước khi chạy đua vào ghế tổng thống, Trump đã biết rõ sức mạnh của truyền hình : xuất hiện trên màn ảnh nhỏ với hình ảnh một tài phiệt thành công rực rỡ, tự kiến tạo kiêu hãnh của bản thân - và xây dựng hình tượng này lặp đi lặp lại - khiến ông ngày càng phù hợp với nhiều người Mỹ hơn bất cứ bản tin báo chí tường thuật nào về sự thành bại của ông.
NBC UNIVERSAL
Nhiều lần phá sản và danh tiếng bị hoen ố giữa nhiều người biết hoặc làm việc với ông trong đời hoàn toàn không có ý nghĩa gì ở đây. Một trong những mô tả tiêu cực hiếm hoi trên TV là chương trình châm biếm bắt chước Sesame Street 20015, trong đó Donald Grump, một nhân vật khoác lác, nói rằng "Tôi là đồ rác rưởi nhất !"
Trump cũng bước chân vào điện ảnh, đã xuất hiện trong các bộ phim Home Alone 2 (Ở nhà một mình, phần 2), The Little Rascals (Bọn trẻ ranh) và một nhân vật hung bạo trong phim Back to the Future (Trở về tương lai) với tên Biff được lấy ý tưởng từ Trump.
Nhưng truyền hình đã tạo ra "The Donald".
Trước thời mạng xã hội, truyền hình là cách tốt nhất để thực sự tiếp cận đa số khán giả. Và hình ảnh được xây dựng cẩn thận cho thấy Trump thực sự quan tâm và giỏi định hình ý kiến của công chúng về ông ta hơn bất cứ thứ gì khác.
John F Kennedy có thể từng là tổng thống đầu tiên xuất hiện trên truyền hình, nhưng Donald Trump là tổng thống đầu tiên làm ngôi sao truyền hình thực tế.
Và có lẽ ông sẽ tiếp tục sử dụng kỹ năng đặc biệt này để tối ưu hóa hiệu ứng là nhà lãnh đạo của thế giới tự do.
20TH CENTURY FOX
Nghệ thuật kể chuyện
Vai diễn đầu tiên của Trump trên truyền hình là trong một tập hồi 1985 của loạt chương trình Gia đình Jeffersons với tựa đề "Bạn sẽ chẳng bao giờ giàu có" (You'll never get rich), khi các diễn viên trong tập phim đến thăm Atlantic City, nơi Trump có một sòng bạc.
Nhưng một trong những vai khách mời sớm nhất của Trump xuất hiện trong nguyên mẫu chính ông là trong phim truyền hình The Fresh Prince of Bel-Air, có nội dung ông và Marla Maples, người khi đó đang là vợ ông, được giới thiệu một cách dõng dạc với Will Smith và các thành viên trong gia đình giàu có của ông ở Los Angeles. Người em họ của Will tên Hilary thốt lên trong phim : "Ngoài đời trông ông giàu có hơn hẳn".
Hình ảnh sau này của Trump về chính ông được xây dựng tương tự theo cách rất kỹ lưỡng.
Ít nhất một trong những người chạy chương trình truyền hình từng làm việc với ông, nhà sản xuất series "The Nanny" là Peter Marc Jacobson từng tiết lộ với tờ New York Times cách Trump kiểm soát hình ảnh của ông chính xác và kỹ lưỡng ra sao : sau khi đọc một kịch bản từ tập phim của Trump, một trong những từ chỉ ông ta là "triệu phú".
"Vì ông ấy là tỷ phú", đoạn ghi chú kịch bản viết, "ông ấy muốn đoạn thoại được thay đổi theo nội dung đó". Jacobson đã đổi thành cụm từ không có chủ ý khẳng định là "đại gia".
Mức độ kiểm soát kỹ lưỡng vai diễn có vẻ không đáng kể gì lắm vào thời điểm chương trình lên sóng, bởi nói chẳng có gì hơn là kiểu xây dựng thương hiệu của một doanh nhân.
Donald Trump trong The Apprentice
Nhưng nó đạt được hai điều đáng kinh ngạc : đầu tiên, họ thuyết phục được khán giả Hoa Kỳ rằng dứt khoát Trump là một doanh nhân thành đạt với tố chất ngôi sao.
Thứ hai, đây là phần diễn thử của Trump cho chương trình truyền hình thực tế The Apprentice (Người học việc) sau này, trong đó ông xuất hiện trong vai trò một ông chủ cực kỳ thành công với hàng tá ứng viên trẻ trung, hấp dẫn cầu xin sự công nhận của ông.
Trump nói với tờ Washington Post rằng ông đã phớt lờ lời khuyên của người quản lý khi ông nhận lời tham gia The Apprentice năm 2004.
Chương trình này lên sóng vào thời điểm truyền hình thực tế đang ở đỉnh cao, và đã cực kỳ thành công trong một vài mùa đầu tiên, với 20 triệu khán giả đón xem trong năm đầu tiên.
Tờ The Post nói Trump nhận ra tiềm năng của chương trình này là tiếp cận nhóm khán giả trẻ hơn và ông tìm cách để tên mình xuất hiện trong quá trình sản xuất càng nhiều càng tốt. Chẳng hạn như, trong rất nhiều cảnh quay chiếc máy bay riêng của ông, từ "TRUMP" được dán đầy bên hông máy bay.
Ông Trump cũng từng đàm phán để sở hữu 50% cổ phần của chương trình, và mùa đầu tiên của ông thay đổi kế hoạch chọn người dẫn chương trình của công ty truyền hình NBC.
Trước đó, những tỷ phú như Richard Branson và Martha Steward đã được dự kiến cho các mùa kế tiếp, nhưng sau The Apprentice trở thành chương trình của riêng Trump. (một chương trình ăn theo sau đó của Steward đã thất bại nhanh chóng).
NBC UNIVERSAL
Bệ phóng trở thành tổng thống
Câu nói nổi tiếng của Trump - "Bạn đã bị sa thải !" - biến ông trở thành người nói thật nổi tiếng của truyền hình thực tế.
Ông chính là phiên bản Simon Cowell theo một kiểu rất Mỹ, một thông điệp cho thấy sự phê phán đã khiến giới kinh doanh Hoa Kỳ, và vì thế cả nước Mỹ mạnh mẽ hơn và sự làm việc chăm chỉ xứng đáng được tưởng thưởng.
The Apprentice đã biến Trump từ một nhân vật xuất hiện nhiều trên báo lá cải của thành phố New York trở thành một ngôi sao phim truyền hình ở trung tâm miền Trung Tây - nơi sau đó trở thành khu vực tranh cử chủ chốt của ông trong chiến dịch tranh cử tổng thống.
The Apprentice kể từ khi được nhiều người theo dõi đến nay đã mờ nhạt dần, thậm chí ngay cả khi phiên bản mới được thay bằng toàn các ngôi sao mới trong các mùa gần đây.
Trong thực tế, Trump, dù vẫn còn là nhà sản xuất của chương trình, đã nói móc Arnold Schwarzenegger khi thay thế vai trò dẫn chương trình của ông trong mùa này là không thể thực hiện tốt vai trò của "cỗ máy câu khách, DJT". Lượng người xem sụt giảm, tuy nó đã từng rất nổi tiếng trong những mùa đầu tiên.
Vào thời gian công bố chạy đua vào vị trí tổng thống tháng 6/2015, Trump đã chôn vùi những đối thủ trong Đảng Cộng hòa, chủ yếu là nhờ vào các chương trình truyền hình.
GETTY IMAGES
Các bản tin tường thuật sự thất bại của doanh nghiệp của ông hay các cáo buộc lừa đảo từ Đại học Trump cũng không thể sánh kịp với những gì khán giả đã xem qua truyền hình : một thiên tài kinh doanh, một "đại gia".
Khả năng của Trump trong việc khuấy động một chương trình truyền hình nhàm chán với những hành vi hay bình luận bất ngờ, giờ đây đã được đưa vào chiến dịch tranh cử hết sức dễ dàng, tăng lượng người xem cho các kênh truyền hình cáp tường thuật về ông.
Sau sự hỗn loạn của cuộc tranh cử của Trump, nhà sản xuất trước đó của chương trình Apprentice, Bill Pruitt bày tỏ sự hối tiếc vì đã đánh bóng tên tuổi doanh nhân này trước công chúng.
Ông giải thích trong một email gửi cho tờ tạp chí Vanity Fair rằng trong chương trình, "một vài nhà sản xuất thông minh đã lồng ghép một câu chuyện ngụy tạo về một tỷ phú với một đế chế mà trong thực tế là đang đổ nát vào thời điểm ông nhận công việc đó, về lương bổng, quyền sở hữu làm chương trình truyền hình thực tế. Apprentice là một cú lừa công chúng để đổi lấy lượt xem. Chúng tôi đã "mua vui" và câu chuyện về Donald Trump và tầm vóc của ông ta đã được công chúng nhìn nhận một cách kỳ quặc là "sự thật".
Giờ thì, các thông tin về doanh nghiệp của ông Trump sẽ chẳng có ảnh hưởng là bao với một thực tế còn lớn hơn : đó là người diễn vai "đại gia" trên truyền hình giờ đã là tổng thống mới của Hoa Kỳ.
Jennifer Keishin Armstrong
Nguồn : BBC Culture, 21/01/2017