Một văn bản của Ủy ban nhân dân xã Pà Cò vừa được đăng tải trên Facebook ngày 21/12 cho thấy, người dân tộc H’Mong ở 4 xã Lóng Luông, Vân Hồ thuộc tỉnh Hòa Bình và xã Pà Cò, Hang Kia tỉnh Sơn La sẽ không được đón tết truyền thống của họ sắp tới đây mà sẽ phải chuyển sang ăn tết Nguyên Đán của người Kinh kể từ năm 2019 này.
Người H'mong ở Sapa. Ảnh chụp hôm 1/10/2016. AFP
Bà Đinh Thị Thảo, Phó Trưởng ban dân tộc tỉnh Hòa Bình xác nhận thông tin này với phóng viên của Đài Á Châu Tự Do, nhưng giải thích là huyện không có chỉ đạo vấn đề này.
"Cái này không phải là mình có ý kiến gì đâu anh ạ, đây là do hội nghị liên tịch của mấy xã đồng bào Mông, có cả ở Hòa Bình, Vân Hồ, Lóng Luông… ở gần người ta tự thống nhất chứ không có ý kiến chỉ đạo. Hàng năm, mình vẫn lên chúc tết đồng bào nhưng vừa rồi cấp ủy có một thông báo là họ không tổ chức tết ở đó nữa để mình biết", bà Thảo nói qua điện thoại.
Tuy nhiên khi phóng viên hỏi rằng, liệu việc này có làm mai một đi bản sắc văn hóa của người H’Mong thì bà từ chối trả lời và yêu cầu liên hệ trực tiếp với Ban Dân tộc tỉnh Hòa Bình.
Ông Nguyễn Trường Sơn, người phụ trách chiến dịch cho Việt Nam và Campuchia của tổ chức Ân xá Quốc tế :
"Rõ ràng đây là hành động tùy tiện của chính quyền địa phương 4 xã nêu trên khi mà can thiệp thô bạo vào đời sống truyền thống của đồng bào người H’Mong địa phương, đó là tự ý thay đổi cái hoạt động sinh hoạt đón năm mới của họ".
Thông báo nêu rõ là không tổ chức đón tết truyền thống của người H’Mong mà chuyển sang ăn Tết Nguyên Đán, tức là ép buộc tất cả người địa phương phải đón năm mới theo truyền thống của các sắc dân khác mà không tiếp tục tổ chức đón năm mới theo truyền thống của họ.
Việc này vi phạm vào quyền bảo tồn văn hóa của họ", ông Sơn, hiện đang công tác tại Thái Lan cho hay.
Mục sư Hòa, người H’Mong ở tỉnh Lào Cai hiện đang tị nạn tôn giáo ở Thái Lan cho rằng, đây là hành động sai trái.
"Em vẫn chưa nghe thông tin đó, nhưng có như vậy là nó sai trái rồi, vì tết mùa xuân của người H’Mong là truyền thống lâu đời khoảng vài ngàn năm rồi".
Như vậy đó là một cách kỳ thị sắc tộc, đàn áp tôn giáo, sắc tộc một cách không công bằng", ông Hòa nói và khẳng định người H’Mong ở Lào Cai vẫn ăn tết truyền thống bình thường.
Tết truyền thống của người dân tộc H’Mong ở các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam rơi vào khoảng cuối tháng 1 (đầu tháng 12 âm lịch) và kéo dài trong 15 ngày với nhiều sinh hoạt cộng đồng mang đậm nét văn hóa dân tộc.
Đây là dịp để trẻ em mặc những bộ quần áo đẹp nhất vui chơi các trò truyền thống của mình như đánh tu lu (đánh cù), ném pao, đẩy gậy, đánh cầu lông gà…
Trong một bài báo từ năm 2014, Thông tấn xã Việt Nam dẫn lời ông Hoàng Đức Quế, Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy Yên Bái cho biết, từ cuối năm 2012, chính quyền tỉnh Yên Bái đã thực hiện chủ trương vận động đồng bào Mông ăn Tết Nguyên đán cùng với cả nước cho phù hợp với điều kiện sản xuất và học tập của các em học sinh và nhân dân mà đi đầu là huyện Trạm Tấu.
Việc làm này được cho rằng là để thuận lợi cho làm vụ lúa đông xuân và con cái học hành có điều kiện được đoàn tụ, không ảnh hưởng đến học tập.
Nhóm phóng viên từ Việt Nam