Chiến hạm Mỹ qua Hoàng Sa : Hà Nội tranh thủ nhưng vẫn ngại Bắc Kinh (RFI, 15/01/2019)
Tờ South China Morning Post hôm 14/01/2019 có bài viết mang tựa đề "Việt Nam có nguy cơ chọc giận Trung Quốc khi lợi dụng việc Hoa Kỳ thực thi tự do hàng hải để nhấn mạnh yêu sách ở Biển Đông". Nhật báo Hồng Kông (bị tập đoàn Alibaba của Trung Quốc mua lại năm 2016) nhận định Hà Nội vẫn thường giữ thăng bằng trong mối quan hệ với Bắc Kinh và Washington. Tuy nhiên chuyến tuần tra qua Hoàng Sa của khu trục hạm Mỹ USS McCampbell là một cơ hội quá đẹp không thể bỏ lỡ.
Khu trục hạm tên lửa dẫn đường USS McCampbell của Mỹ (@wikipedia.org)
Trong lúc Hoa Kỳ và Trung Quốc đang tranh chấp về thương mại và địa chính trị, Việt Nam vẫn đi dây trên một Biển Đông đầy bão tố. Hà Nội muốn duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Washington, nhưng tránh không làm Bắc Kinh phật ý.
Vừa rồi nhân dịp chiến hạm Mỹ tuần tra ở Hoàng Sa, Hà Nội không chỉ ủng hộ đồng minh phương Tây, mà còn tái khẳng định chủ quyền tại Biển Đông. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng tuyên bố : "Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và bằng chứng lịch sử khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa phù hợp với luật pháp quốc tế".
Nhà phân tích Derek Grossman của Rand Corporation cho rằng, nếu tuyên bố trên khá điển hình - trong lúc Việt Nam cố tỏ ra cùng quan điểm với Washington trên những vấn đề như tự do hàng hải, nhưng thời điểm được đưa ra là đáng ngạc nhiên, vì quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đang căng thẳng cao độ.
Ông nói : "Đáng chú ý là quan hệ quốc phòng Mỹ-Việt ngày càng gần gũi hơn, tuy Hà Nội lâu nay vẫn kín đáo để tránh chọc giận Bắc Kinh vô ích".
Thứ Hai tuần trước, Bắc Kinh phản đối Washington sau khi khu trục hạm tên lửa dẫn đường USS McCampbell tuần tra Hoàng Sa. Phát ngôn viên Lục Khảng nói rằng đã "nghiêm khắc cảnh cáo" vì hoạt động tuần tra này "vi phạm luật pháp Trung Quốc".
Trong khi đó phát ngôn viên Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ, bà Rachel McMarr tuyên bố việc chiến hạm USS McCampbell đi vào bên trong khu vực 12 hải lý của quần đảo Hoàng Sa là nhằm "phản kháng các yêu sách quá đáng trên biển".
Collin Koh, chuyên gia về an ninh hàng hải ở Nanyang Technological University ở Singapore ghi nhận việc Hà Nội ủng hộ Washington thực thi tự do hàng hải không có gì lạ, vì chiến hạm Mỹ đi gần Hoàng Sa nơi Việt Nam đòi hỏi chủ quyền. Còn ở Trường Sa, Việt Nam thận trọng hơn vì quần đảo này bị nhiều nước yêu sách, không muốn làm phức tạp thêm tình hình.
Một nghiên cứu mới đây của ISEAS – Yusof Ishak Institute ở Singapore cho thấy Việt Nam là nước ủng hộ Hoa Kỳ mạnh mẽ nhất tại Đông Nam Á. Trong số 1.000 nhà nghiên cứu, nhà phân tích và chuyên gia được hỏi ý kiến, có đến hơn phân nửa cho rằng Việt Nam tin tưởng "mạnh mẽ" hoặc "khá mạnh" vào Mỹ, như một đối tác chiến lược, giúp giữ an ninh trong khu vực.
Thứ Ba tuần trước, đại sứ Mỹ tại Việt Nam, ông Daniel Kritenbrink đã gặp gỡ phó thủ tướng Phạm Bình Minh để bàn bạc về việc hợp tác trong thương mại, ngoại giao và an ninh. Ông Kritenbrink cho biết Hoa Kỳ hy vọng siết chặt việc phối hợp trong hoạt động bảo đảm tự do hàng hải trên Biển Đông.
South China Morning Post cũng dẫn lời giáo sư Carl Thayer, đại học New South Wales nhấn mạnh, tuy Hà Nội tranh thủ cơ hội khu trục hạm USS McCampbell tuần tra để tái khẳng định chủ quyền ở Hoàng Sa, nhưng không muốn làm phật lòng Trung Quốc - đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam - vẫn tiếp tục giữ thăng bằng trong quan hệ với hai cường quốc.
Thụy My
*******************
Việt Nam chọc giận Bắc Kinh bằng ‘tự do hàng hải’ của Mỹ trên Biển Đông (VOA, 14/01/2019)
Trong lúc Trung Quốc và Hoa Kỳ tiếp tục đấu với nhau trong các cuộc chiến thương mại và địa chính trị, Việt Nam cố tìm cách giữ thăng bằng trên Biển Đông đầy sóng gió, vừa tìm cách duy trì quan hệ chặt chẽ với Washington, vừa tìm cách tránh làm phật lòng Bắc Kinh – theo bình luận của các chuyên gia.
Khu trục hạm trang bị tên lửa dẫn đường USS McCampbell (chiếc thứ ba) của Mỹ trong một cuộc thao dượt quân sự chung với các đối tác Ðông Nam Á trên Biển Đông (ảnh tư liệu ngày 16/11/2016)
Cuối tuần qua, Hà Nội đã tận dụng vụ tranh cãi mới nhất giữa Washington và Bắc Kinh liên quan đến chiến dịch tự họ hàng hải của Mỹ trong Biển Đông để không những bày tỏ ủng hộ đối với đồng minh phương tây của mình, mà còn tái khẳng định tuyên bố chủ quyền trong lãnh hải tranh chấp.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng trong trả lời báo chí hôm 9/1 về việc hải quân Mỹ đưa khu trục hạm trang bị tên lửa dẫn đường USS McCampbell đi qua khu vực quần đảo Hoàng Sa đã tái khẳng định rằng Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và bằng chứng lịch sử khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa phù hợp với luật pháp quốc tế.
VnExpress dẫn lời bà Hằng cho biết Việt Nam tôn trọng quyền tự do hàng hải, và kêu gọi các nước đóng góp cho hòa bình, ổn định ở Biển Đông.
Ông Derek Grossman, phân tích gia kỳ cựu tại Rand Corporation, nói rằng mặc dù đó là tuyên bố mà Việt Nam thường dùng để bày tỏ đồng quan điểm với Washington về những vấn đề, chẳng hạn như tự do hàng hải, nhưng thời điểm đưa ra tuyên bố này rất đáng ngạc nhiên trong bối cảnh căng thẳng đang tăng cao giữ Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Báo South China Morning Post (SCMP) dẫn lời ông Grossman nói rằng : "Quan hệ quốc phòng Mỹ-Việt được tăng cường đáng kể trong lúc Hà Nội cố tìm cách che giấu để tránh làm Bắc Kinh giận dữ một cách không cần thiết".
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng nói rằng hành vi của tàu Mỹ đã vi phạm luật Trung Quốc và luật pháp quốc tế, và Trung Quốc "nghiêm khắc phản đối".
Trước đó, hôm 7/1, nữ phát ngôn viên của Hạm đội Thái Bình Dương Rachel McMarr cho biết tàu USS McCampbell đã thực hiện hoạt động "tự do hàng hải" trong phạm vi 12 hải lý thuộc Quần đảo Hoàng Sa "để thách thức các tuyên bố chủ quyền hàng hải quá mức".
Ông Lục Khảng nói : "Chúng tôi kêu gọi Hoa Kỳ chấm dứt ngay hành động khiêu khích này".
Ông Collin Koh, một phân tích gia về an ninh hàng hải của Đại học Công nghệ Nanyang ở Singapore, nói rằng việc Hà Nội ủng hộ chiến dịch tự do hàng hải của Hoa Kỳ không có gì đáng ngạc nhiên, nhưng lần này sự việc diễn ra gần các đảo mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền".
Báo SCMP trích lời ông Koh nói rằng : "Chẳng hạn như khi phản ứng về Trường Sa, Việt Nam thường im lặng hơn, một phần là vì ở đó có nhiều bên tranh chấp, và Hà Nội không muốn vướng vào tình huống quá phức tạp.
Mặc dù Hà Nội dùng vụ khu trục hạm McCampbell để lập lại tuyên bố chủ quyền biển đảo ở Biển Đông, những họ không muốn làm phật lòng hoặc chọc giận Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam – SCMP trích nhận định của ông Carl Thayer, giáo sư danh dự tại Đại học New South Wales ở Canberra.
Ông Thayer nói : "Hà Nội muốn giữa khoảng cách đều nhau trong quan hệ với các cường quốc".
Một cuộc khảo sát mới đây của Viện ISEAS-Yusof Ishak ở Singapore ghi nhận rằng trong số các quốc gia Ðông Nam Á, Việt Nam là nước ủng hộ mạnh mẽ nhất sức mạnh của Mỹ trong khu vực.
Hơn phân nửa trong tổng số 1.000 học giả, phân tích gia và chuyên gia tham gia cuộc khảo sát nói họ tin tưởng "mạnh mẽ" hoặc "một mức độ nào đó" vào Mỹ là một đối tác chiến lược và là thế lực duy trì ổn định trong khu vực.
Hồi đầu tuần trước, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink đã họp với Phó Thủ tướng kiêm Ngoại trưởng Phạm Bình Minh của Việt Nam để thảo luận về hợp tác an ninh, ngoại giao và thương mại.
Ông Kritenbrink nói Hoa Kỳ hy vọng sẽ tăng cường hợp tác tự do hàng hải trên Biển Đông.
(Theo SCMP, VnExpress)