Phản ứng của dư luận trong việc giải quyết vụ Đồng Tâm (RFA, 24/04/2017)
Vụ việc ở xã Đồng tâm đã được xử lý. Đây được cho chưa từng có trong tiền lệ của nhà nước cộng sản Việt Nam. Vì sao chính quyền lại giải quyết vấn đề như vậy, các hiểm họa đằng sau đó nếu có là gì và mạng xã hội đã góp phần thế nào để dẫn đến thành công này ?
Chủ tịch thành phố Hà Nội, ông Nguyễn Đức Chung (áo trắng) xuống xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, Hà Nội vào ngày 22 tháng 4 năm 2017. AFP photo
Chưa từng có tiền lệ
Sáng ngày 22 tháng 4 năm 2017, Chủ tịch Nguyễn Đức Chung đã cam kết sẽ không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người dân xã Đồng Tâm, trong vụ việc bắt giữ 38 quan chức và nhân viên Cảnh sát cơ động.
Đồng thời, ông Chung cũng hứa sẽ chỉ đạo cơ quan thanh tra làm việc một cách khách quan trong việc quản lý, sử dụng đất đai tại địa bàn này, cũng như việc bắt giữ người trái phép của công an huyện Mỹ Đức trước đó.
Ngay sau đó, toàn bộ 19 quan chức và số Cảnh sát cơ động còn lại đang bị giữ ở Đồng Tâm một tuần trước, đã được người dân trao lại cho Chủ tịch Hà nội.
Ông Hòa, một người dân ở huyện Mỹ Đức, Hà Nội nhận xét :
"Tôi rất hài lòng với cách giải quyết của Chủ tịch thành phố Hà Nội, ông Nguyễn Đức Chung, tuy nhiên tôi cũng khá ngạc nhiên với cách giải quyết mang tính thuận lòng dân như vậy. Đó là một điều mà xưa nay tôi chưa từng thấy trong cách hành xử của chính quyền".
Dư luận cho rằng, quyết định của Chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung, trong việc tháo ngòi nổ cho điểm nóng Đồng Tâm là một bước lùi của chính quyền Việt Nam, nếu như so với cách xử lý các vụ Cồn Dầu, Tiên Lãng, Văn Giang… trước đây.
Từ Nha trang, nhà báo Võ Văn Tạo đã lý giải các nguyên nhân dẫn đến kết cục tốt đẹp, trong việc xử lý sự kiện Đồng Tâm của chính quyền Hà Nội và các bên liên quan. Ông nhận định :
"Trước hết theo tôi nghĩ ông (Nguyễn Đức) Chung là một người nhân văn, cái thứ 2 vụ việc Đồng tâm nó ở tình thế như thế nên buộc họ phải xử lý như vậy, chọn phương án sấy là tối ưu. Thứ 3 là người dân Đồng tâm rất cương quyết, khôn khéo, cần mềm mỏng thì họ mềm mỏng. Họ biết ve vuốt chế độ, song cũng rất cứng rắn".
Dưới nhan đề "Thắng & thua dân ở Phù Chẩn 2008 & Đồng Tâm 2017" đăng trên trang Bauxite, nhà văn Vũ Ngọc Tiến có viết rằng : "Lần này, ông Nguyễn Đức Chung đại diện cao nhất cho chính quyền TP HN đã chọn giải pháp đối thoại cởi mở, chân tình với dân Đồng Tâm nên được bà con địa phương và dư luận cả nước hồ hởi đón nhận, xem ông như một anh hùng. Tôi tin sắp tới chính quyền và dân xã Đồng Tâm đều thắng, mở ra một kỷ nguyên mới cho chính sách Tam nông ở ngoại thành Hà Nội và trên cả nước. Những điều cam kết của ông Chung là thật lòng, có thể sẽ gặp chút ít rào cản, nhưng sẽ thành hiện thực, hy vọng là thế !..".
Cảnh sát cơ động được người dân thả ra tại xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, Hà Nội vào ngày 22 tháng 4 năm 2017. AFP photo
Trước phản ứng của dư luận xã hội, đã có rất nhiều người hoài nghi và không tin vào sự thành tâm từ phía chính quyền Hà Nội. Bởi họ còn ám ảnh sự kiện nông dân huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình nổi dậy vào năm 1997. Khi đó chính quyền cũng xoa dịu dân chúng, chờ sự bức xúc của dân chúng lắng xuống, thì lập tức phía chính quyền lật lọng, tiến hành bắt giữ, truy tố, xét xử những người lãnh đạo phong trào với những bản án nặng nề.
Theo nhà báo Võ Văn Tạo, đó là chuyện của ngày xưa, mỗi thời mỗi khác, theo ông bây giờ thì tình thế đã khác trước rất nhiều. Ông giải thích :
"Cho dù trước đây đã có những tiền lệ xấu, nhưng tôi nghĩ lần này khả năng lật lọng sẽ ít hơn khả năng giữ đúng cam kết. Khả năng lật lọng sẽ khoảng 30-40%, còn giữ đúng cam kết sẽ là 60-70%. Vì tình thế bây giờ nó khác với thời vụ Thái bình đã lâu rồi, lúc ấy chưa có mạng internet phát triển như bây giờ và phong trào đấu tranh cũng chưa mạnh như bây giờ".
Vai trò mạng xã hội
Đánh giá vai trò của mạng xã hội và truyền thông lề dân trong vụ việc Đồng Tâm, ông Hòa thấy rằng một vụ việc nóng bỏng như Đồng Tâm, nhưng báo chí nhà nước hạn chế đưa tin và nếu có thì đưa tin hoàn toàn sai lệch. Ông nói :
"Theo tôi thấy, vai trò của mạng xã hội như facebook hay youtube có một ý nghĩa hết sức quan trọng trong vụ việc Đồng Tâm, nó có tác dụng làm cho dư luận xã hội nắm bắt tin tức nhanh chóng hơn. Quan trọng hơn là nó đã giúp người ta hiểu được thực chất của vấn đề".
Trên trang facebook cá nhân, nhà báo Đoan Trang có viết rằng : "Để xảy ra tình trạng facebooker phải vào cuộc đưa tin, phần lỗi thuộc về một nhà nước hạn chế tự do ngôn luận và của một nền báo chí bị nhà nước kiểm soát. Và nếu không có mạng xã hội lên tiếng - bình luận, phân tích, mở rộng vấn đề thay vì chỉ đưa tin - thì rất có thể Đồng Tâm đã bị đàn áp trong im lặng, như những Nghệ An, Thái Bình, Tây Nguyên năm nào".
Đồng tình với nhận xét của nhà báo Đoan Trang, nhà báo Võ Văn Tạo đánh giá :
"Tôi đánh giá cao vai trò của mạng xã hội và ý kiến của đa số những người có lương tri trong việc đóng góp ý kiến và khuyên nhà nước. Tôi thấy mạng xã hội đóng vai trò rất tốt, nhưng ở vụ việc Đồng tâm nay mạng xã hội có đóng vai trò quyết định hay không, thì tôi cho rằng không. Song mạng xã hội đã đóng một vai trò rất tốt trong vụ việc này".
Nhà hoạt động Nguyễn Anh Tuấn đã viết trên trang facebook cá nhân của mình rằng, sự kiện Đồng Tâm rồi sẽ đi vào lịch sử như một trong những thất bại lớn nhất của đảng cầm quyền, trong việc giải quyết tranh chấp giữa nhà nước và người dân. Cam kết không truy cứu hình sự hành vi bắt giữ cán bộ, công an của dân làng Đồng Tâm, không chỉ là một biệt lệ trong diễn giải pháp luật hình sự, cũng không chỉ là sự thoái lui của giải pháp bạo lực quen thuộc, mà nó còn là chấp nhận tạo ra tiền lệ rằng nếu sự phản kháng của dân chúng đủ mạnh, các yêu sách của họ sẽ được chấp thuận mà chẳng ai chịu bất kì trừng phạt gì.
Anh Vũ, thông tín viên RFA
*************************
Cơ quan nào thanh tra đất Đồng Tâm ? (BBC, 24/04/2017)
Việc chuyển đổi đất quốc phòng, an ninh sang các mục đích khác tại một số tỉnh thành sẽ được thanh tra trong Quý II năm nay, Thanh tra Chính phủ tuyên bố trong cuộc họp báo ngày 24/4.
Chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung về Đồng Tâm gặp dân hôm 22/4
Trong số các địa phương được nhắc tới, có Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, báo Người Lao động nói.
Đặc biệt, trong số các tranh chấp đất đai tại Hà Nội, Thanh tra Chính phủ tuyên bố sẽ "thường xuyên theo dõi, cập nhật thông tin và cùng với lãnh đạo TP Hà Nội đảm bảo cuộc thanh tra đúng quy định pháp luật, khách quan, chính xác một cách triệt để" trong quá trình thanh tra ở xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, ông Ngô Văn Khánh được báo Người Lao động trích thuật.
Tuy nhiên, việc thanh tra Đồng Tâm sẽ vẫn do chính quyền thành phố thực hiện, ông nói.
Tuyên bố của Phó Tổng thanh tra Chính phủ Ngô Văn Khánh được đưa ra vào lúc cuộc khủng hoảng liên quan tới đất đai ở xã Đồng Tâm vừa kết thúc trong dịp cuối tuần, sau khi Chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung về tận nơi đối thoại với người dân địa phương.
Thẩm quyền thanh tra thuộc về ai ?
Một trong những cam kết mà ông Chung đưa ra, dẫn đến kết cục người dân thả gần 20 cán bộ, công an còn bị giữ từ một tuần trước đó, là việc sẽ chỉ đạo thanh tra đất đai Đồng Tâm nhằm làm rõ giữa đất quốc phòng và đất nông nghiệp.
Tranh chấp đất đai là nguồn gốc thổi bùng lên sự đối đầu quyết liệt giữa người dân Đồng Tâm với công an và chính quyền địa phương hồi giữa tháng Tư, với đỉnh điểm là việc người dân bắt giữ 38 công an, cảnh sát cơ động nhằm ra yêu sách đòi giới chức thả chín người dân bị công an bắt, đồng thời xử lý các khiếu nại đất đai mà người dân nói là họ đã theo đuổi từ nhiều năm nay mà không được giải đáp thỏa đáng.
Sau vụ 'chính quyền bắt dân dân bắt cảnh sát', hôm 16/4 Thành ủy Hà Nội chính thức ra thông tin nói người dân 'vi phạm trên đất quốc phòng'.
Dân địa phương cáo buộc chính quyền cấp xã và cấp huyện muốn lấy đất nông nghiệp để trao cho công ty Viettel làm dự án.
Sau tuyên bố của Thanh tra Chính phủ, có một số ý kiến cho rằng câu chuyện Đồng Tâm nên được cơ quan thanh tra cấp chính phủ thực hiện, với sự giám sát của Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội.
Một người dân chào nhóm cảnh sát cơ động khi họ được thả tự do hôm 22/4
Lý do là bởi phần đất đang có tranh chấp liên quan tới dự án mà truyền thông trong nước gọi là 'dự án A1 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về quốc phòng'.
Trang Dân Việt dẫn lời Tướng Võ Trọng Việt, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội nói ngày 25/4 ủy ban này sẽ họp để ra quyết định về việc thanh tra đất ở Đồng Tâm.
**************************
Dân nhốt 6 cán bộ phường ở Biên Hòa (RFA, 24/04/2017)
Công an Thành phố Biên Hoà, tỉnh Đồng Nai vào chiều ngày 24 tháng 4 xem xét khởi tố vụ án bắt giữ người trái pháp luật đối với ba người trong 1 gia đình tiến hành bắt giam cán bộ phường liên quan đến việc xây dựng.
Cán bộ đô thị phường ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng từng bị nhốt khi kiểm tra xây dựng trái phép. Ảnh: Văn Dũng
Theo báo chí trong nước, sự việc xảy ra vào khoảng 9 giờ ngày 21 tháng 4, khi tổ công tác 6 người của UBND phường Long Bình Tân nhận được tin gia đình bà Trần Mỹ Lệ xây nhà chiếm khu đất của Bệnh viện Điều dưỡng phục hồi chức năng ở khu phố 2 nên đến kiểm tra.
Khi sáu người thuộc Tổ trật tự quản lý đô thị, công an phường, và nhân viên bảo vệ tổ dân phố vừa bước vào nhà bà Mỹ Lệ thì bà và hai con trai là Đỗ Thanh Phong, 26 tuổi và Đỗ Hoàng Long, 22 tuổi, khoá chặt cửa, nhốt họ bên trong.
Mặc dù UBND phường Long Bình Tân đã cho người xuống tận nơi thuyết phục gia đình bà Mỹ Lệ thả người nhưng bà này không đồng ý. Bà còn đe doạ cho nổ bình gas đã chuẩn bị sẵn.
Sau khoảng hai giờ thuyết phục không thành, lực lượng Công an Thành phố Biên Hoà buộc phải khống chế gia đình bà Lệ để giải thoát cho 6 cán bộ bị giam giữ bên trong.
Một vụ việc bắt giữ người gây xôn xao dư luận tại Việt Nam tuần qua xảy ra ở Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức. 38 cán bộ, công an và cảnh sát cơ động bị người dân Đồng Tâm bắt giữ từ hôm 15/4. Đến ngày thứ Bảy, 22 tháng 4, sau khi Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội, ông Nguyễn Đức Chung có cuộc đối thoại trực tiếp với người dân, toàn bộ những người bị bắt giữa đã được thả.
***********************
Biểu tình phản đối công an thu áo No-Formosa (RFA, 24/04/2017)
Hàng ngàn người tại huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, trong đó có nhiều giáo dân Công giáo hôm 24 tháng tư biểu tình bao vây trụ sở công an huyện Quỳnh lưu.
Áo thun có biểu tượng phản đối Formosa. Courtesy of danlambao
Lý do của cuộc biểu tình là một số nhân viên an ninh và công an, vào sáng cùng ngày chận đường người dân, tịch thu áo thun có in hình đòi công ty Formosa rút khỏi Việt Nam.
Hai vị linh mục quản xứ gồm linh mục Đặng Hữu Nam và Nguyễn Đình Thục đại diện cho người dân nói chuyện với cơ quan công an huyện.
Vào lúc khoảng 6 giờ chiều tại cổng trụ sở công an huyện Quỳnh Lưu, linh mục Đặng Hữu Nam cho biết :
"Hiện tại tôi đang ở hiện trường, cho người dân về. Chúng tôi và chính quyền cũng như công an huyện Quỳnh Lưu đồng ý nhau cách giải quyết. Những gì mà an hem an ninh làm sai thì họ phải xin lỗi, họ phải đưa xuống giáo xứ Song Ngọc để trả đồ lại cho dân. Chúng tôi đang cho người dân ra về, và công an cũng như chính quyền huyện Quỳnh Lưu hứa trả lời chúng tôi bằng văn bản. Tôi nói với chính quyền cũng như công an trước mặt bà con giáo dân rằng nếu nhà cầm quyền giải quyết không hợp tình hợp lý, thì tôi tiếp tục tổ chức cho bà con đi biểu tình đòi quyền lợi".
Cuộc biểu tình được cho biết kết thúc trong ôn hòa vào khoảng 6 giờ chiều, không có xô xát hay đụng chạm giữa người biểu tình và lực lượng công an.
Từ khi thảm họa môi trường Fomosa Vũng Áng do nhà máy gang thép Formosa của Đài Loan gây ra làm cá chết hàng loạt dọc theo bờ biển 4 tỉnh bắc miền trung từ Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị đến Thừa Thiên- Huế. Người dân bốn tỉnh và Nghệ An liên tục biểu tình đòi bồi thường và đòi Forrmosa rút khỏi Việt Nam.
Cơ quan chức năng cho rằng Nghệ An không nằm trong vùng chịu tác động bởi thảm họa môi trường Formosa ; thế nhưng dân chúng lại nói họ bị ảnh hưởng nặng nề đến sinh kế.