Giữa căng thẳng Mỹ-Trung, Việt Nam có thể từ chối nâng cấp ngoại giao với Washington
Reuters, VOA, 24/03/2023
Việc Hoa Kỳ thúc đẩy nâng cấp quan hệ với Việt Nam trong năm nay đang vấp phải sự kháng cự ở Hà Nội, về điều mà các chuyên gia cho là những quan ngại rằng Trung Quốc có thể coi động thái này là thù địch vào thời điểm căng thẳng giữa hai siêu cường Bắc Kinh và Washington.
Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính tiếp Đại sứ Hoa Kỳ Marc Knapper hôm 30/3/2022.
Hoa Kỳ hy vọng sẽ nâng cấp quan hệ trong năm nay, lý tưởng nhất là trùng với dịp kỷ niệm 10 năm thiết lập quan hệ đối tác toàn diện với Việt Nam vào tháng 7.
Hoa Kỳ là nhà đầu tư lớn tại Việt Nam và phái đoàn kinh doanh lớn nhất từ trước đến nay của Hoa Kỳ đã đến thăm Việt Nam trong tuần này.
Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam và hiện được xếp hạng là đối tác ngoại giao hàng thứ ba của Hà Nội. Đối tác ngoại giao hàng đầu của Việt Nam bao gồm Trung Quốc, Nga, Ấn Độ và Hàn Quốc, trong khi hàng thứ hai, mà Washington muốn tham gia, bao gồm các nước Châu Âu và Nhật Bản.
Ông Florian Feyerabend, đại diện tại Việt Nam của Quỹ Konrad Adenauer của Đức, cho biết việc nâng cấp quan hệ chính thức trong năm nay "không còn được coi là thực tế nữa".
Các chuyên gia, viện dẫn các cuộc thảo luận với các quan chức Việt Nam, cho biết dù việc đó chủ yếu mang tính biểu tượng nhưng các nhà lãnh đạo Việt Nam đang do dự, lo sợ khả năng trả đũa từ Trung Quốc.
"Với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ và sự gần gũi giữa Trung Quốc và Việt Nam, Hà Nội có thể cảm thấy miễn cưỡng khi chính thức nâng cấp quan hệ đối tác toàn diện với Washington", Bích Trần, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế của Washington, nói.
Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam và là nguồn nhập khẩu quan trọng cho lĩnh vực sản xuất của Việt Nam.
Hai nước láng giềng có một lịch sử lâu dài về xung đột và ngờ vực và vẫn còn bất đồng về các đảo, thực thể và tài nguyên ở Biển Đông.
Khi được hỏi liệu Việt Nam đã sẵn sàng nâng cấp quan hệ với Hoa Kỳ trong năm nay hay chưa, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 23/3 nói điều đó sẽ xảy ra "khi thời điểm thích hợp", nhấn mạnh mối quan hệ bền chặt mà họ đã có.
Các chuyên gia cho rằng các cuộc gặp cấp cao có thể tạo cơ hội cho một bước đột phá vào phút cuối trong quan hệ Việt - Mỹ, với việc các nhà ngoại giao hy vọng sắp xếp một cuộc gặp giữa các bộ trưởng ngoại giao, trong khi các nhà lãnh đạo của họ có thể gặp nhau bên lề hội nghị thượng đỉnh G7 tại Nhật Bản vào tháng Năm.
Phát ngôn viên của Tòa đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam cho biết hai nước đang làm việc cùng nhau để nâng cao quan hệ đối tác.
Ông Lê Hồng Hiệp, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện ISEAS–Yusof Ishak của Singapore, cho biết Việt Nam chắc chắn muốn nâng cấp quan hệ với Washington, nhưng khó có khả năng đồng ý điều đó trong năm nay.
Nhưng "việc nâng cấp đó có thể không còn là ưu tiên của Hoa Kỳ trong tương lai", ông nói.
(Reuters)
Nguồn : VOA, 24/03/2023
*****************************
Việt Nam chưa sẵn sàng nâng cấp quan hệ với Mỹ
Đức Tâm, RFI, 24/03/2023
Trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 23/03/2023, khi được hỏi về khả năng nâng cấp quan hệ Việt-Mỹ, từ đối tác toàn diện lên đối tác chiến lược, phó phát ngôn viên của bộ Ngoại Giao Việt Nam, bà Phạm Thu Hằng, cho biết Việt Nam "mong muốn và sẵn sàng hợp tác với chính quyền của tổng thống Joe Biden để thúc đẩy quan hệ hai nước tiếp tục phát triển, đi vào chiều sâu, hiệu quả, bền vững, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới".
Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính và tổng thống Mỹ Joe Biden tại thượng đỉnh Mỹ-ASEAN, Phnom Penh, Cam Bốt, ngày 12/11/2022. AP - Vincent Thian
Có thể diễn giải phát biểu trên của đại diện bộ Ngoại Giao Việt Nam như sau : Việt Nam "muốn" nhưng chưa đến lúc.
Theo giới chuyên gia, được Reuters trích dẫn, những nỗ lực của Mỹ nhằm nâng cấp quan hệ song phương đã vấp phải sự dè dặt của Việt Nam bởi vì Trung Quốc sẽ nhìn nhận việc này như là một sự thù địch vào thời điểm quan hệ Mỹ-Trung đang rất căng thẳng.
Dường như Hoa Kỳ đã mong muốn nâng cấp quan hệ song phương nhân dịp kỷ niệm 10 năm hai nước ký hiệp định quan hệ đối tác toàn diện. Hiện nay, Hoa Kỳ là nhà đầu tư số một tại Việt Nam và trong tuần này, một phái đoàn doanh nghiệp hùng hậu của Mỹ tới Việt Nam.
Cho dù là thị trường xuất khẩu số một của Việt Nam, Hoa Kỳ chỉ là đối tác ngoại giao hạng ba đối với Hà Nội. Hiện nay, đối tác ngoại giao hàng đầu của Việt Nam là Trung Quốc, Nga, Ấn Độ và Hàn Quốc. Đứng hàng thứ hai là các nước Châu Âu và Nhật Bản. Và hiện nay Hoa Kỳ muốn gia nhập nhóm thứ hai này.
Theo nhiều chuyên gia, dựa trên các nguồn tin từ các quan chức Việt Nam, thì cho dù quyết định nâng cấp quan hệ chủ yếu mang tính biểu tượng, nhưng giới lãnh đạo Việt Nam chưa muốn, lo ngại Trung Quốc trả đũa.
Chuyên gia Bich Tran, thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, tại Washington, nhận định "do mức độ cạnh tranh quyết liệt giữa Mỹ và Trung Quốc và sự gần gũi giữa Trung Quốc và Việt Nam, chính quyền Hà Nội có thể lưỡng lự nâng cấp quan hệ toàn diện với Washington".
Trung Quốc là đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam và là nguồn nhập khẩu mang tính sống còn đối với lĩnh vực chế biến của Việt Nam.
Phát ngôn viên đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam cho biết hai nước đang cùng nhau làm việc theo hướng nâng cấp thiện quan hệ song phương.
Theo chuyên gia Lê Hồng Hiệp, thuộc Viện l'ISEAS-Yusof Ishak, ở Singapore, thì chắc chắn là Việt Nam mong muốn cải thiện quan hệ với Hoa Kỳ nhưng ít có khả năng Việt Nam chấp nhận nâng cấp trong năm nay. Thế nhưng, "trong tương lai, có thể việc nâng cấp quan hệ lại không còn là mối ưu tiên của Mỹ nữa".
Đức Tâm